8 April '16. - No. 2024 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND UüJmjti. - 2SÏNiutr. - 3!HnUitieg Tel. 9449 - Tel. 4105 Tel. TAMINIAÜ'S ? JAM ? IllllllllMlllllllllllill hetgeen ik onlangs over bovengenoemd onderwerp in de Sportkroniek" schreef, maar bovendien ook voor de wijze, waarop hij het mij even aangenaam als gemakkelijk heeft gemaakt hem te weerleggen. Ik zal trachten dit hier te doen, overtuigd als ik ben dat uit den strijd der meedingen de waarheid geboren wordt. Ik hoop, dat dit ook hier gestaafd zal worden, terwijl ik mij veroorloof eenige kantteekenlngen te ver melden, die ik gemaakt heb bij de lezing van het bezwaarschrift, door hem in dit blad tegen mijne voorstellen over bovengenoemd onderwerp ingebracht. Diens naam moge ik voortaan, ter bekorting, aangeven met de letters H. v. B. Hij opent den strijd met de beschuldiging dat ik mijne argumenten tegen de toesteloefeningen ontleend heb aan Lefebure, den bekenden Belgischen voorstander van de Zweedsche gymnastiek. De waarheid is dat ik nimmer een der werken van Lefebure in handen heb gehad. Ik had daartoe, als beslist tegenstander der Zweedsche gymnastiek, geen aanleiding. In de verschillende ge schriften vai mijne hand, zal men steeds eene uitgebreide opgave vinden van de bronnen, door mij geraadpleegd. Ik doe dat in het belang der zaak. Nimmer, waar ook, is Lefebure door mij aangehaald. Trouwens démeeste van mijne z. g. Lefebure-argumenten komen reeds voor in het geschrift van mijne hand: Volksopvoeding en Volksweerbaarheid", uitgegeven bij Gebr. Belinfante te 's Gravenhage in 1895 en geschreven in 't laatst van 1894, alzoo rufm 21 jaar geleden. Ik kende toen zelfs den naam van Lefebure nog niet. Wel kende ik toen reeds, ruim 15 jaar, o. a. ook door eigen praktijk, n de Duitsche n de Zweedsche gymnastiek. Verder beweert de heer H. v. B. dat de toesteloefeningen geen gymnastiek zijn, maar dat zij behooren tot de sport, dus tot dezelfde categorie als de veldspelen". Dat is niet volkomen duidelijk, 't Geldt hier slechts eene wijze van indeeling, dus een punt van ondergeschikt belang, bv. of men de muilezels al of niet zal indeelen bij de ezels. Trouwens ik heb het nergens over sport gehad. Integendeel: ik heb dat onder werp zelfs zorgvuldig vermeden. Uitsluitend heb ik geschreven ten voordeele van schooi en veldspelen. En herhaaldelijk heb ik aan gewezen dat ik in mijne geschriften de MASIRO DOOR CHRISTINE HOEKSTRA (Vervolg) Nadat de eerste groeten en belangrijkste mededelingen in 't kort verteld waren, vroeg Jeanne naar Sannie. Sannie sal morre kan opstaan, denk ik," was het antwoord. Sij is nog wakker, glo ik, dus, als u haar wil gaan sien..." O, graag natuurlik," zei de Hollandse met levendigheid, en voorafgegaan door Lies beth, begaf ze zich naar de naast-aan-gelegen kamer. Daar lag Sannie al verlangend uit te kijken naar de komst van haar vriendin, die zich zo beijverd had, haar, gedurende de bange dagen van haar moeders ziekte en dood, af te leiden door aardige, opbeu rende gesprekken en prettige wandelingen. Jeanne liep naar het bed en de twee meisjes omhelsden en kusten elkaar onder uitroepingen van: Dag Sannie," dag Jeanne!" Hoe jammer dat je ziek bent l" en Ik is so blij, dat jij gekom het!" Toen moest Jeanne op een stoel zitten, Liesbeth zette zich op de groene wagenklst, waar haar en haar zusters kleren in lagen en Sannie, met kussens achter haar rug, zat rechtop in 't bed en daarna begon het vragen en vertellen. Kind, hoe gaan dit nog met jouw Pa en Ma en met klein Frits?" Heel goed, dank je; de groeten van Pa en Ma en duizend kusjes van Frits, die toch zo graag mee had willen gaan, toen ik ver leden Zondag voor twee dagen thuis was. Hij herinnert zich JOH en jouw Pa nog zo n n ii MEUBILEERINGMAATSCHAPPIJ - HOLLAND MEUBELT ARTISTIEK 01 IflOKIUIS OF VILU VOORf 500 650 775 875. 1100 EN HOOGER STOFFEERT ARTISTIEK01IOOHHUISOFÏILUVOOR: f 250 290.425 550675 HOOGER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. Nieuws v. d. Oag Int. Tel. 5974 VRAAGT PRIJSCOURANTEN n n EN KLEERMAKERIJ 11. J. LOOK, Lijnmarkt 2. Utrecht Nieuwe Engelsche Stoffen, FIIIMA OLFK. Costumes van f40 tot f 70 Coupeur-reiziger te ontbieden llllllinilllHimiiillll toesteloefeningen o. a. de brug, den rekstok, de ringen d.g. bestreed. Op dat punt sta ik geheel aan de zijde van den heer H. v. BI. Dat is niet het geval, waar het de ver dediging van de gymnastiekzalen betreft. De heer H. v. B. wijst mij op de zorgen, die voor een goede ventilatie genomen kunnen worden. Maar eene volkomen doel matige en afdoende ventilatie is een nog zeer onvolkomen opgelost vraagstuk. Het is mogelijk een dubbeltje op zijn kant te zetten, en stofvrije gymnastiekzalen te bouwen met eene ideale ventilatie. De practijk leert echter dat de atmospheer, in verschillende gymnastiekzalen, vooral in het tweede ge deelte en bij het einde van de les nog al veel en somtijds zeer veel te wenschen overlaat. Niet overal is eene centrale ver warming, de kachels rooken soms, vooral wanneer zij gevuld worden. Men pronkt soms met stofvrije localen, maar vergeet daarbij dat de gevaarlijkste soort van stof onzichtbaar is l De kinderen hoesten en proesten en steken elkander in een locaal veil sneller aan dan op een open speelplaats, waar de lucht vrij doorspoelt en veel minder gevaar voor besmetting is, en waar bovendien alles in korten tijd ge heel ontsmet kan worden, vooral bij gebruik van ijzeren pilaren. Ook neme men wel in acht dat bij lichaamsoefeningen de lucht 3 -a 4 maal sneller bedorven wordt dan in den toestand van rust en er dan bovendien 6 7 maal meer lucht noodig is l Met deze gegevens berekene men eens wat de luchtverversching eischt in een gymnastieklocaal, waarin zich 24 kinderen bevinden, waarvan soms allen, en, bij eene goede regeling, zeker ten minste 16 kinderen gelijktijdig aan de oefeningen deelnemen. Men zal dan tot inzicht komen van de hooge eischen, die men, voor luchtyerversching, aan eene deug delijke gymnastiekzaal stellen moet. Voor de schooljeugd zijn de dagelijksche lichaamsoefeningen, in de buitenlucht, beslist onmisbaar. Zij, en zij alleen, kunnen zooveel mogelijk goed maken de onvermijdelijke schade, in de schoolv'ertrekken aangericht. Daartoe worden gerekend onvolkomen ont wikkeling der spieren, niet het minst van de borst en het hart, gebrekkige ademhaling in gebogen houding, overlading der hersenen met bloed en gebrekkige bloedsomloop in de onderste ledematen, slechte spijsvertering, goed en weet nog dat jij hem van jullie lemoenboomen verteld hebt. En hij zou zo graag weer paardje met de twee kaffertjes van outa Piet willen spelen, zei hij". Ach, die liewe, klein seun," zuchtte San nie. Ik wou, dat hij ook hier was." En jouw Ma," begon Sannie weer, ik wens dat sij ook n dag kom kuier, dat jij haar kan leer ken, Liesbeth. Pa en ik praat so banje maal same over haar en hoe goed sij toch voor o'erlêma was, en dat ons dit nooit kan vergeet nie." Na 'n kwartier zo samen gepraat te heb ben, kwamen de oude Boer en zijn vrouw nog even binnen om nacht te zeggen, waarop Liesbeth, 'n brandende kaars in de hand, Jeanne haar kamer wees. Even voor ze naar bed ging, stapte ze, gekleed in haar witte nachtjapon en haar lang, blond haar in een dikke vlecht op de rug hangend, naar 't raam, waarvan ze het onderste gedeelte door 'n donkerrood gor dijntje bedekt, opschoof en naar buiten zag. In het heldere maanlicht, onder de klare hemel, kon ze ieder voorwerp tot op grote afstand duidelijk onderscheiden. Vór het huis zag ze 'n lange rei lemoenbomen staan met hun dichte dos van don kergroene blaren, waaruit overal hun grote, gele appels te voorschijn kwamen. Aan de linkerkant van de weg, op enige afstand van het huis, lag een laag, van blauwe klippen opgetrokken gebouwtje, waarachter een gemetselde voor met water stroomde. Er was een groot, houten wiel in geplaatst, dat je duidelik kon zien. Dat ge bouwtje was de molen, zoals Gert verteld had, waar zijn vader en getrouwde broers hun koren maalden. Schuins daar achter lag de grote kraal: een ruimte, die door 'n lage muur, van klippen opgestapeld, omgeven was, waar '1 vee 's nachts sliep. Verder overal bomen en koppen. Een tijd lang stond Jeanne het landschap, dat daar stil in het maanlicht lag, te be wonderen, toen begaf ze zich naar 't brede ledikant, waar ze zich uitstrekte en weldra in diepe slaap viel. - American - Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Inp.: JEAN MULDER, Slotirdljk, BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" TKADB MAR* Le Cognac Martel! est garant! comme tant Ie produit naturel des ving récoltés et distillés dans la région de COGNAC. Agents: KOOPMANS ei BRUINIER, AMSTERDAM. adem en gebit, schoolhoofdpijn, neusbloe ding, bloedarmoede, ooggebreken, inzonder heid kortzichtigheid, ruggegraatsverkromming, en overprikkeling van het geheele zenuwstelsel, neurasthenie en slapeloosheid. De uiterste zorg is daarom noodig om de lichaamsoefeningen te doen strekken tot herstel van de onvermijdelijke schade, in de school aangericht door het onnatuurlijk en aanhoudend lang stilzitten in de schoolvertrekken. Anders wordt de schade, door de school aangericht, niet verminderd, maar vermeerderd. De heer H. v. B. wijst mij, tot gerust stelling van mijne zorg voor zuivere lucht, op de haartjes, die de mensen in den neus heeft, waardoor de stof wordt tegenge houden. Die haartjes sluiten echter den neus niet af, terwijl de lucht, bezwangerd met ziektekiemen, langs de luchtwegen, vrijen doortocht naar de longen heeft. Die haartjes vormen geen filter, die alle stof tegen houdt, waarmede de lucht is bezwangerd. Ze zijn slechts, en gelukkig, een wijde zeef, die veel stof doorlaat, dat zich, in de binnen wanden van den neus, in de luchtwegenen somtijds ook in de longen nestelt. Ieder, die wel eens 'n zeef heeft gebruikt, weet dat men, zelfs met tien zeven, van vuil geen schoon water kan maken. Op de neushaartjes valt nog veel minder te rekenen. Wanneer de heer H. v. B. het eigenaardig vindt dat ik, om de vuilheid van de open lucht te bewijzen, voorstel sneeuw te onder zoeken, waardoor dus ook de vuilheid van de aangeprezen open lucht bewezen wordt!" daar geeft hij met die aanhaling, vergezeld door een uitroepingsteeken aan het slot, mij aanleiding tot het vriendelijk verzoek mijn artikel eens met aandacht te herlezen. Ik heb geschreven: juist als het regent, of geregend heeft, moet men buiten kunnen spelen, alzoo juist het tegenovergestelde doen van 't geen thans geschiedt, want dan heeft men als het ware gewasschen lucht. Deze is dan zoo zuiver mogelijk." Tegenwoordig kan dat niet. Men moet schuilen anders worden kleeren nat en ook de schoenen nat. De bodem is modderig. Maar al die bezwaren worden met n slag weggenomen, wanneer men zorg draagt voor overdekte speelplaatsen, aan alle zijden open, slechts voorzien van een dak, rustende op pilaren." Tegen schuin inslaande regenbuien kan men zich bescherIV De volgende morgen werd Jeanne pas om half negen wakker en terwijl ze nog bezig was, als inleiding tot opstaan, zich de ogen uit te wrijven, kwam Liesbeth binnen. Morre, Miss Ter Duin!" riep ze. Lekker geslaap? Hier breng ik 'n nieuw koppie tee; (Sannie het mij gesè, dat u nie koffie drink nie) want die ander, die Ma van morre vroeg al gebreng het, is glad koud." Morgen, Miss van Zijl", was het ant woord. Dank u, ik heb heerlik geslapen", zei ze, al pratend de tee opdrinkend, 't Is erg vriendelik van u, een vers kopje te brengen. Hoe gaat het met Sannie?" Goed, dankie, zij staan nou net pp. Ik zal maar uw breakfast" veur u in die bed breng, dan kan u naderhand opstaan en aantrek", welk aanbod Jeanne met dankbare verontschuldigingen aannam. Nadat Jeanne zich gauw lekker gebaad en schoon aangekleed had, ging ze door de zitkamer naar de gang, waar ze Sannie tegen kwam en de armen om elkaai's middel slaand, gingen ze naar buiten. Voor 't huis, in de schaduw van 'n lemoenboom, zat de oude Van Zijl op 'n eigengemaakte stoel, met beide handen op z'n stevige kierie steunend en 'n leeggedronken koffiekop naast zich op de grond. Op zijn verzoek haalden de meisjes elk een stoel uit huis en kwamen bij hem zitten. Wel, en wat zeg u nou van die plaats hier? Is dit nie 'n prachtige wereld nie, met al die banje bome?" begon de Afri kaner. Prachtig", was het antwoord. Ik had nooit kunnen denken, dat 't hier zo mooi zou zijn." Ja, dit sal nie makkelik wees om mooier plek te krij nie." Even keek hij, 't hoofd 'n weinig gebogen, in gedachten voor zich. Toen begon hij. Dit is nou 'n goeie veertig jaar gelede, dat ik hier als jong kerel uit Graaff Reinet gekom het. Die wereld hier was toen heeltemaal wild Leettwe en tiêrs het banje hier rond geboer MEDDENS S.B. gereed en naar maat vanaf Coupeur-reiziger te ontbieden. De llffl Financieel Nieuwsblad Singel 342, A'dam. TELEFOON N. 6925 bevat steeds actneele arti kelen, betrouwbare cor respondentie, uitlotingen van premieleeningen, productie*, koerslijst enz. Abonnement slechts |5»| ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers. iiiiiHiiiiitimiimiiiiiiiiiitiii i ii mm nu i men door een verplaatsbare schutting, die niet hoog behoeft te zijn. Tevens moet men zorgen voor eene inrichting, waarmede men den vloer kan besproeien. Zulk eene speel plaats kost betrekkelijk weinig, zeker veel minder dan een gymnastiekzaal en al 't geen daarbij behoort. Als de vloer uiterst flauw naar eene zijde helt, waarheen al het water afvloeit, kan de bodem, kort vór de oefening, vluchtig besproeid worden. Stof zal er dan zeker niet zijn, vooral wanneer, bij het leggen va»den vloer, van een weinig teer of westrumiet gebruik wordt gemaakt. Op zulk een speelplaats kan de jeugd, onder bekwame leiding, naar hartelust spelen. Des winters kan men, bij vorst, door het stopzetten van de afvloeiïng, spoedig een voortreffelijke ijsbaan vormen, die niet door sneeuw noch scheuren wordt bedorven, en die, zoo noodig, spoedig hersteld kan wor den. Ook zal men, zonder veel kosten en moeite, zorg kunnen dragen voor eene in richting tot het geven van sproeibaden, wanneer de overkapping, bv. met draadglas, voor het noodige licht zorgt, en als het uit zicht is afgesloten. Dat kan, zoo noodig, op zeer eenvoudige wijze geschieden. En heeft men wel aan de rolschaatsen gedacht? Doch men maakt alles noodeloos duur, meer dan tweemaal zoo duur, wanneer men bovendien gymnastiekzalen gaat bouwen, met al 't geen daarbij behoort. Dan komt er niets, noch van 't een, noch van 't ander, terwijl er toch ruim 4000 lagere scholen zijn zonder eene behoorlijke gelegenheid tot het houden van lichaamsoefeningen. En wanneer men bezwaar maakt, uit hoofde van ons winterklimaat, dan zij ge wezen op Engeland, waar men, bij de lagere scholen, streng vasthoudt aan het beginsel dat alle lichaamsoefeningen plaats moeten vinden in de open lucht. Ook in Griekenland vonden de lichaams oefeningen grootendeels plaats in de open lucht, of in open, overdekte localen. De kleeding was veel dunner, soms was de jeugd nagenoeg of geheel naakt. Het winter klimaat van Athene verschilde weinig met dat van Saloniki, dat eene gemiddelde wintertemperatuur heeft, gelijk aan die van Nederland, en vermoedelijk met wijdere maxi mum, en minimum grenzen dan bij ons. Hiermede zijn, naar ik vertrouw, de voor naamste bedenkingen weerlegd, tegen de niiiiiiiiiiiiiiin springbokke, steenbokke en zulke goeters was hier volop en jij moest net banje oppas veur slange, als j ij tussen hoog gras en onder bome loop. En bij die rivier moest ons pok voorzichtig wees, want daar was krokodille. Naderhand is die wilde goed, so 1) stadigaan gebruik makend van n in Zuid Afrika algemeen voorkomend anglicisme altemaal uitgeroei; maar net na die oorlog het twee van mij getrouwde dochter Johanna, haar seuns en 'n paar van hulle maters gaan swem in die rivier, nabij 'n ding wat soos 'n boomstam lijk. Opeens begin die ding te roer, gelukkig siet n van die seuns dit en somar bang, spring hij en sij maats die rivier uit. Toen sien hulle eerst, dat dit 'n krokodil was." Dat was 'n nauwe ontkoming!" riep Jeanne uit. Dus omdat de Masiro hier vroeger zo vol krokodille was en hier zo veel bomen staan, hebt u deze plaats Krokodilbos ge noemd ?" Juist", gaf Van Zijl met 'n glimlach ten antwoord. Sannie, die al die tijd rustig had zitten luisteren, naar de door haar vader opge haalde oude herinneringen, hoorde Liesbeth, die bezig was de eetkamer te stoffen, zin gen, ging na haar toe om haar te vragen of ze ook iets voor haar kon doen. Dus was u de eerste blanke, die hier op de plaats kwam wonen?" vroeg Jeanne, en dacht aan de regels van Tptius, waar hij de trek van Potgieter en de zijnen beschrijft Die vlakte zou heel veldurig zijn, hul wekgesang gebrul van leeuwe, hul sluimerlied die wind der eeuwe, die heldre lug hul tentgordijn." A-ja-a, 'n klompie kaffers het hier in hulle krale geblij; maar dit was ook al. Ik het eerst onder aan die rivier gewoon. In die begin het het ons in 'n tent geleet want ik het nie daalik tijd gehad 'n huis te bouw nie: ik moest eerst ploe'e en toen zaai en dit was natuurlik zwaar werk; 'e 1) stadig = langzaam LIBCRTY LeesFAUTeuiL m ANTieKe AFWERKING Pi.42LOS VeLVET KUSS6M Fi.3. MCTZ &< AMSTCRDAM 'sGRAVettHAGe invoering, uitsluitend van open speelplaatsen, als door mij bedoeld, aangevoerd *). Dit staat vast. Wij hebben een kloeker, krachtiger ras noodig, een ras meer gehard dan de gymnastiekzalen hebben voortge bracht. Beperking van de schooluren en uitbreiding van de lichaamsoefeningen, onder de meest gunstige omstandigheden, behoort de leuze te zijn ten zegen van het opkomend geslacht. Een zwak ras is ten ondergang gedoemd. Het kan, bij den strijd der volken om het bestaan, niet worden gered noch door de beste vuurmonden, noch door de sterkste Forten, noch door de meest voortreffelijke legerorganisatie. Het gaat bij den storm te gronde als de meest eerwaardige en statige eikenboom, waarvan het hout is vermolmd. 's-Gravenhage J. v. DAM v. ISSELT Sr. *) Verder zij hier nog verwezen naar De Sportkroniek" No. 35 en 36. in iiiiiiiiiiiiiiiiiiiN iniiiiiiimii in iiiiiiiiiiiiiini Abonnementsprijs f V.KO per jaar. die grond nog nooit eerder bebouw was gewees nie. Wel, toen ons dan so'n bietjie reg kom en ik ook al 'n huissie gebouw het, krij ons n dag 'n groot reent, en in die nach, somar skielik, het die rivier gertjs, ho'er en ho'er, en o'er die walle geloop. Midde in die nach word ik wakker en hoor ik iets zachies' ,pias-plas', net soos water. Ik steek mij hand uit en wat ik voel is... water l En toen ?" vroeg Jeanne vol belangstel ling, terwijl de oude Boer even rustte om de indruk van zijn verhaal te verhogen. Wel, die water was al twee voet hoog. Ik spring die bed uit, maak mij vrouw wakker (nie Sannie's ma nie, maar mij eerste vrouw; Johanna en Jan en Hendrik, wat nou algar al lank getrouwd is, is haar kinders) en haal die zelfde drie kinders, wat toen nog maar n, twee en drie jaar was, uit die kooi, ge n veur mij vrouw om te dra en vat die ander twee self, op iedere arm n, en so vluch ons bij die achterdeur die huis uit en die koppie o'er, naar mense, wat ook hier kom blij het." Toen moest u natuurlik weer van voren af aan beginnen? Ja, want alles het verniel. Die huis het omgeval en op die lande het alles weggespoel. Gelukkig was partij van die beeste 1) die nacht nie in die kraal nie, anders het ik dit ook alles verloor. Toen het ik hier kom blij, naderhand het ik veur mij 'n huis opgeset (wat die Engelse gedurende die oorlog afgebrand het en toen moest ik weer die huis, wat bouw) en so soetjies aan het ik die lande groter gemaak en altijd meer geploei en ook banje lemoenbome en andere vruchtebome geplant. Partij van die dinge kan u hier vandaan sien", zei hij, zijn hand met de trots van 'n boer, uitstrekkend naar de flinke lap grond vór hen, waar de sinaasappelbomen, hun goudgele vruchten dragend, in reien geplant stonden, en toen zijwaarts wijzend naar de lange bonen- en aardappelakkers naar rechts. (Wordt vervolgd) 1) beeste =: rundvee.