DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 April '16. No. 2025 Onze Planken-Helden XII Teekening voor de Amsterdammer" van Wijbo Meyer Oscar B. Tourniaire u IMIIIII i minimum m nu 1111 umi KANTTEEKENINGEN VAN EEN LANDSTORMPLICHTIGE II (Notities overgenomen uit een militair zakboekje, gevon den door onzen medewerker Melis Stoke in de omgeving der Oranje Nassau-kazerine te Amsterdam.) Maand-o verzicht. Het is nu een maand geleden, dat ik met u tezamen ging wonen, Jan, Gerrit, Gijs en jacob, en in die maand zijn wij soldaten geworden. Velerlei hebben wij tezamen genoten en verfoeid... en ik zoude... Ha! ik zoude veel, veel meer vastgehouden hebben, van hetgeen ons overkwam, indien niet zoo schaarsch geweest waren de vrije uren, waarin ik dit, mijn besmoezeld zakboek, te voorschijn brengen mocht, en er in neer schrijven ons gemeenschappelijk leed. In dien tijd zijn een viertal onzer vader geworden, en even zoovele hebben hunne verkeering gewisseld; gisteren was er een broodje te weinig aan het ontbijt, en verleden week is een onzer overleden. Overigens waren de dagen aan elkaar gelijk. En voor ons is het perspectief der wachtende weken wijd, emotieloos en grauw, als de in zonnebrand vertrillende einder van eene zandwoestenij. Waarin ik slechts substantieel voel mijne aanteekeningen, hard en onbedekbaar als kantige steenen, waartegen wij vruchteloos schoppen op onzen langen marsch naar het onbekende... .* * * 9 April, Zondagmorgen Zooeven ben ik mijn bad ontstegen; juist is het geklok van het wegstroomend, mod derige water, vergorgeld, en als ik mijn eigen slaapkamer betreed, omvangt mij daar de stilte als de mystieke plechtigheid eener lang verlaten abdij. Om zeven uur, twee uren geleden, verliet ik de chambrée, waar de Zondagmorgen aanbrak in feestelijk getier, vol pijnlijke geeuwen echter van mijne vele kamergenoten, wier Zaterdag avond zich in bier en brandewijn ontwik keld had. En nog slechts flauwelijk herinner ik mij, hoe zij, bij het avondappèl ietwat wagge lend voor hunne stroozakken stonden, vrien delijk lachend tegen den strengen sergeant, met het kennelijk doel daardoor een sym pathieken en onschuldigen indruk teweeg te brengen. Nu ik weer rustig bij mijn eigen haardje zit, overdenk ik deze week, waarin n oogenblik was, waarin de realiteit van onze militaire bestemming doorgeschemerd heeft. Dat waren vreemde dagen; het was, alsof, naarmate de krijsgeruchten duidelijker verneembaar werden, al ons doen beteekenis verkreeg. Het schuins opmarcheeren", dat wij oor spronkelijk als eene moeilijke orde-oefening 13e Jaargang 16 April 1916 Redacteur: K. C. DE JONGE Van Woustraat 112n, Amsterdam Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. CORRESPONDENTIE C. en J. d. N. te 's H. Uwe oplossing was toch niet volledig? 't Naspel ontbrak immers? Het nu gezondene is wel goed, maar te Iaat! Wij mogen u dus geen punt toekennen hiervoor. OPLOSSING PROBLEEM No. 97 VAN S. WAAS EN L. ONDERWIJZER, A'DAM Stand. Zwart: 3,5,9,12,17,20, 22, dam op 14. Stand. Wit: 25, 26, 29, 30, 33, 36, 38, 39, 44, 47. Wit: 26-21^36-31, J3-28, 39:8, 25:3! ZwIrt7T^26, 26:37, 14:33, 3:12 Deze jeugdige problemisten werken meestal samen, wij zagen ten minste onlangs nog een probleem met dezelfde namen er boven. In dit probleem is de coup de Turc" (slag van Turc) verwerkt. Voor hen die hiermede niet bekend zijn,diene, dat deze slag genoemd wordt naar een te Parijs wonende damspeler, J. Turc, die eenige problemen samenstelde met deze slagwending. Met het oog op die slagwending is dan ook art. 14 van het Pamreglement samengesteld en luidt als beschouwd hadden, bleek ons plotseling eene manoeuvre te zijn, om onverwacht invallend granaatvuur te ontkomen; het doodstil liggen op de vieze grond van het exercitie-terrein, met het'geweer in de armen, en het hoofd diep weggedoken, eene oefening die ons tegengestaan had om de noodzakelijk daar aan verbonden bevuiling van handen en tuniek, kreeg opeens de sombere beteekenis van schuilen om levensbehoud. En zoo meer. Het is nu ook een week geleden, dat wij onze stroozakken op den vloer legden, en de kribben naar het nood-logies sjouwden. Men sprak van Duitsche hulptroepen, n.b. Den nacht daarop sliepen wij weinig. De vloer was hard, en de toekomst ongewis. Ik herinner mij, hoe een pijnlijke span ning ontstond gedurende den nacht door eene gebeurtenis die zonder de alarmeerende berichten der laatste dagen. onopgemerkt gebleven zou zijn. Op het rangeerterrein voor de kazerne n.l., waar reeds sinds onheuchelijke tijden een roode-kruis-trein staat te roesten, was bewegelijkheid. De wagens rammel-bonkten tegen elkander, er klonken hoornsignalen, en stoom siste. Wij lagen allen stil in de donkere chambrée op ons stroo, en luister den; niemand sprak, doch er was aandacht in de stilte, spanning zelfs, die gebroken werd door gebrom in een hoek: daar komme wij nog es in terug!" Niemand antwoordde: ieder hield zich slapende. En het gerammel en gestoot ging verder... §ï*'s Morgens lag een groot stuk spoorbaan bloot, als een akelig gat tusschen de nog restende wagons. * * * Afgekeurden Langzamerhand heeft zich een nieuw element onder ons ontwikkeld: n.l. dat der afgekeurden. Gemeenlijk zijn zij herken baar aan burgerkleeding, een hooghartigen glimlach van bourgeois satisfait, ietwat zwierige en on-militaire gedragingen, en veel verlof. De mil. geneesk. dienst toch, die, voornamelijk op administratief gebied, zoozeer ijvert in het landsbelang, Iaat perioden van 14 dagen tot circa een jaar verloopen, alvorens zij aan afgekeurden de noodige papieren verstrekt, die hun algeheele terug trekking uit het legerverband mogelijk maken. Het is geen geheim, dat in het begin van der mobilisatie b.v. iemand na drie dagen dienst werd afgekeurd, daarop keerde hij met verlof en voor rijks-rekening naar zijn betrekking in het buitenland terug. Na een jaar werd hij ontboden om zijne papieren te halen, en kreeg daarbij tot zijne verrassing... een jaar soldij (plm. ?150.?). Dergelijke zoete perspectieven openen zich voor eenigen mijner kameraden, die afgekeurd zijn, en geen dienst doen. Zij zijn een soort blinde-darm in het legerverband, bezoeken de appèls in burgerkleeding, als Cook's reizigers een abattoir in Chicago, en wandelen kwatta-etend over het exercitie-terrein, dan wel spelen billard in de cantine, als schatrijke particulieren. Op ieder bevel antwoorden zij, rekenend op eene civiele behandeling, met het wacht woord afgekeurd. Een hunner vereerde mij, ter viering van het blijde feit, een sigaar met bandje; een andere ietwat angstig aangelegde accentueert, uit vrees voor her-goedkeuring het incouvenient zijner platvoeten, door zér wijdbeens en hinkend, met een als van smart verwrongen gelaat rond te loopen, kreunend bij het: passeeren van iederen korporaal of sergeant. * * * W. C.-wee Stel u voor: een huisje, gelegen aan een ruim, ietwat afbellend, exercitie-terrein. Het huisje is niet nader te omschrijven: het terrein is grootendeels grauw; ik zeg grootendeels, want rondom het huisje is een terrein-strook van verscheidene tien tallen meters uitgebreidheid donker getint en drassig. Ik onthoud mij van eene verdere verklaring van dit verschijnsel, doch prevel slechts iets van verstopten afvoer. Ten slotte zij medegedeeld, dat op het exercitie-terrein dikwijls, en dan langdurig, plat op het aangezicht gelegen wordt... zonder gasmaskers. * * * Redame-Marsch Dezer dagen hebben wij met z'n tweedui zenden een Kalverstraatje gewandeld. Het was eene z.g. reclame-marsch. Mijne aan doening was veel-ledig. Het is nl. niet mijne gewoonte door de Kalverstraat te loopen om drie uur des na middags, en ik ontmoette dan ook weinig volgt: Elke slag moet regelmatig stuk voor stuk worden aangetoond, waarbij men wel meermalen over hetzelfde open veld mag gaan, maar niet ten tweede male over het zelfde stuk. Tijdens het slaan mogen de vijandelijke stukken niet van het bord ge nomen worden. Dit geschiedt na den slag." Bij den 3en zet 33-28 kan zwart slaan 22:25 (3 schijven) maar moet de meeste stukken slaan n.l. met den dam de schijven op 28, 38, 44, 30 en 29. Nadat nu de dam al deze stukken heeft geslagen moet deze op 33 blijven staan, omdat reeds over de schijf 38 geslagen is en dit niet voor de tweede maal mag geschieden. De geslagen schijven worden dan weggenomen en wit slaat met 39 naar 8 enz. OPLOSSING PROBLEEM No. 24 VAN BLIJDENSTEIN" Stand. Zwart: 12/14, 16,28,31,36, dam op 15. Stand. Wit: 23, 24, 29, 32, 40, 42, 47. Wit: 32-27, 42-37, 37:10! Zwart: 28:30, 15:21 NAAMLIJST VAN OPLOSSERS die hebben deelgenomen aan den wedstrijd van 12 Sept. 1915 tot 12 Maart 1916. beh. p. Bij-opl. Mr. H. J. C. v. Scherpenberg, Nijmegen 27 J. Luteijn, Groede 36 J. Swart, Amsterdam. . . 15 C. J. Ouwens, 13 M. Sturhoofd, ... 24 S. Swart, ... 13 J. C. J. v. Randwijck Jr., Delft 7 P. Donker, Bussum .... 36 A. J. Oskam, Utrecht.... 36 J. Onderwaater, Zwijndrecht . 35 2 3 l 2 8 O l 8 6 11 NEDERLAND'S INDUSTRIE LA CORRiENTE DEL RUIN Naar aanleiding van. de bijdrage van J. over in Duitschland vervaardigde, en voor Nederlandsche fabrikaten bestemde sigarenkistetiketten onder de rubriek op den Uitkijk tegen de Duitsche Indringing" (zie ons nummer van 11 Maart) ontvingen wij van een Nederlandsche Kunstdrukinrichting eenige, door haar vervaardigde, etiketten. Hiernevens geven wij een tweetal. Een ,mooi bewijs dat onze industrie ook wel beste, en ook vaderlandsche, producten weet te leveren liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirniiiiinnifiiiiiiKiirri (iiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiuliiriiilHlliiiliiiiifiKllllliciiiuiiiicKuiiifiiiiifttlillKll kennissen. Dan begrijp ik, hoe onpleizierig vreemdelingen zich in onze stad moeten gevoelen, daar zjj en hun gezelschap met dezelfde starre blik aan- en nagestaard worden als het met ons geschiedde. Maar een trotsch gevoel is het, te zien, hoe het geheele verkeer stop staat... voor Ons...; zoo iets als de bekende plaat van His Majesty, the Baby." Enkele burgers, die mij herkenden, wisten dat zij niet groeten mochten, daar het ons verboden is een groet te beantwoorden. Alleen E., een automobiel-luitenant groette mij vriendelijk. Mijn sergeant fronste de wenkbrauwen. Sinds dien dag ken ik een nieuwe luxe: vrij en zonder geleide op straat te loopen. Ik bestraf mijnen hond niet meer, als hij een dag er van door gaat... MELIS STOKE RIJM-KRONYCK Krijgsmanszangen IV Mijn Schietgeweer Mijn dierbaar, loodzwaar schietgeweer, U geldt vandaag mijn zang; Ik hef u pp, en zet u neer, wanneer ik 's morgens exerceer, of leg u aan den wang. Ik poets u 's middags blank en schoon, van kruitdamp en van roet, opdat, wanneer ik u vertoon of presenteer, geen woord van hoon uw meester blozen doet. Soms kijk ik naar uw kleine mond, die nu nog vredig lacht, en denk: aan welken vreemden hond hebt gij stel dat er krijg ontstond uw gaven toegedacht?" Kan 't zijn, dat ergens iemand leeft, wien 't onbetrouwbaar lot, dat niet om jeugd of blijheid geeft een vroegen dood beschoren heeft door u, en door mijn schot...? Of leeft er ergens een soldaat, (de Wereld is zoo klein), die zijn geweer nu gadeslaat, onwetend, dat het, vroeg of laat, op mij gericht zal zijn? Mijn schietgeweer is als een Sphynx... de mond blijft star en stom Wat bliksem! 't is een stuk metaal... Zoo zijn geweren allemaal...: Zoo dódelijk, suf en dom... MELIS STOKE, Landstorm p l i c h t i g e W. B. J. Heertje, Veldleger . 12 l G. L. Gortmans, Amsterdam . 18 6 P. J. Eype, Haarlem .... 14 l A. A. Snijders, Amsterdam. . 10 l P. Hopman, Haarlem .... 33 5 M. v. Praag, Amsterdam . . 37 6 D. A. v. Abs, Haarlem ... 17 2 W. Stroo, ... 32 10 I. Heertje, Amsterdam ... 15 2 S. Abram, ... 37 3 M. Boom, ... 37 4 S. Serlui, ... 38 11 H. Vos, ... 17 l H. Koperberg ... 3 l C. de Nie, den Haag .... 36 10 M. Dekker, Amsterdam. . . 8 l L. J. Smid Jr., ... 36 11 A. v. d. Heide, ... 26 2 M.Th.Chotzen, ... 14 3 J. Kense, Breskens 22 J. de Nie, den Haag 34 6 A. J. Bartels, Amsterdam . . 29 C. Moeijes, Veldleger. ... 9 W. Luteijn Az., Breskens . . 13 D. S. Nerden, Amsterdam . . l E. Rosenbaum, Utrecht ... l H. J. Kerkhoff, Deventer. . . 7 v. d. Schalie, Hoek v. Holland. 5 Totaal 803 129 Wij ontvingen nog 57 foutieve inzendingen wordt dus totaal 989 oplossingen, die wij hebben gecontroleerd. Wij verzoeken de oplossers beleefd boven staande met hunne inzendingen te vergelijken en ons te melden wanneer zij er niet mede accoord gaan. Nu het eindspel hierboven aangegeven nog voor dezen wedstrijd meetelt, kunnen wij nog niet de namen der prijswinners vermelden. Deze worden na 22 April vermeld. Wij zeggen dank aan allen die door hunne inzendingen dezen wedstrijd hebben gesteund Aan Speenhoff (Danklied van een stamper voor den krekel zang op 26 Maart) (Ingezonden) Waarde Speenhoff, 'k moet u danken Voor een vers in 't groene" blad. Toen u als een e_chte dichter 't Breede, diepe inzicht had. 'k Meen uw liedje op de stumpers, Wien u toeroept: Stumpers, leeft! Gapt en vecht en joelt en zwabbert, Tot de wereld van je beeft." Zie, die raad 'k ben ook zoo'n stumper Zie, dat liedje deed me goed; Beter dan de tien geboden Past het bij de stem van 't bloed. 'k Heb ook dadelijk uw voorschrift Handig in practijk gebracht; Toen mijn snijer geld wou hebben, Toonde ik eventjes mijn kracht. Eén ding vind ik wat vervelend; Zie, de kerel kijkt me aan, 't Is al mee een arme slokker, Dat 'k mijn oogen neer moet slaan. 't Zal wel wennen, denkt u ook niet ? 't Is nog maar den eersten keer; Strakjes durf ik vrijuit roepen: 'k Ben bij Speenhoff in de leer." Dat is waar ook: vór wat, hoort wat; Voor uw vers een goeden raad: Zorg toch, dat er met den avond Bij uw huis politie staat. Want mijn maat, k armoe-lijer, Legt 'm nu op 't stelen toe, En hij zegt : Ik voel me vrijer, Als 'k mijn proef bij Speenhoff doe." P. A. L. Inhoud van de Apr i I-Tijdschriften: (Vervolg) De Vrouw en haar Huis: G. Carelsen, Charlotte Bronte-Nanda Sandbergen, Gedichten. M. van IJsselsteio, Over I.Tzer.smeedkunst. Elis. M. Hogge, Elizabeth v:tn Ruemenië. J. A. LoeberJr., Vrouwenkunst in Indië. J. H. Rössing, Ester de Boer-Vao Kijk. S. Seheidius, De omgang met blinden in het huisgezin M. Sluizer, Jan Ligthart's Leesboekjes. Kraag Kantwerk. Tasschen. Vlechtwerk. Voorjaarskleeding. Eh:k wat wils. De Kroniek: Ribindranath Tagore, door Henri Borel, met teekening van W. Rothenstein. Nieuwenkamp, door Ann:i Hallema. Indische avond, door H. B. Society, door Jhr F. M. Mevrouw Korthals Altes, portret door Krans Hogerwaard. Frans Hogerwaard, door H. de Boer. Menschen die zich vervelen, door P. v. d. Hem. Muziek. Holland in Davos, door Hans Wap. Regeering, Diplomatie en/,. Tooneeltn-oniek. Militaire rondvlucht. Poèmes, Helene Swarth. Revue Hirsch par Yvonne de Granpray. Natuur en Vernuft, XII: Diamant. Een Hercules onder de Insecten. De Tunnel onder het Kanaal. Wreede planten. en hopen bij een volgende gelegenheid op nog meer deelnemers te mogen rekenen. CORRESPONDENTIE-PARTIJEN In 1915 werden door ons georganiseerd correspondentiepartijen tusschen militairen en niet-militairen. Aangevangen werd 8 Mei door 8 en l Juni door 30 deelnemers, terwijl iedere deelnemer met zijn tegenspeler 2 partijen tegelijk speelden. Tot heden ontvingen wij slechts 22 afge speelde partijen, waarvan enkele van analyse zijn voorzien. Voorwaar geen groot aantal, terwijl er toch zeker meer partijen zijn afgespeeld. Wij zullen alle partijen opnemen met of zonder analyse en doen nogmaals een beroep op de overige deelnemers, ons copie te zenden der afgespeelde partijen of zoo een der spelers om welke redenen ook opgehouden is, ons daarvan mededeeling te doen. De deelnemers die met zooveel animo zijn begonnen, maar tot heden in gebreke bleven om ons een en ander te zenden, zullen zeker nu wel zoo goed zijn aan ons verzoek te voldoen. Goede oplossingen ontvangen van S. Serlui, A'dam, No. 95, 96, 97 en BI. No. 22,23, 24; H. Vos, A'dam, No. 96, 97 en BI. No. 23 en 24; C. en J. de Nie, 's Hage, No. 95, 96, 97 en Bi. No. 22, 23, 24; G. Lammers, den Haag, No. 97 en BI. 23 en 24; J. Luteijn, Groede, No. 96 en BI. 22 en 23; v. d. Schalie, Hoek van Holland, No. 96, 97 en BI. No. 22, 23; A. J. Oskam, Utrecht, No. 96, 97, 98 en BI. No. 22, 23, 24. COMBINATIE Door den heer J. Ereira, A'dam, werd in onderstaanden stand een aardige afwikkeling gemaakt. VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek in te zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag het motto Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden beschouwd.) H. B. te 's Gr. Zoudt u mij kunnen zeggen of er een boekwerk bestaat over het gebruik der pedaal bij de piano, en of hier ook af zonderlijke oefeningen voor zijn, en zoo ja, of die uitgave te verkrijgen is ? Een zeer bekend werk hierover is: Das Pedal des Claviers van H. Schmitt, waarvan voor eenige jaren de derde druk verscheen. Andere werken zijn: Kohier, Der Klavierpedalzug, en von Nani, Leitfaden zum richtigen Gebrauche des Pianoforte-Pedals. Voor oefeningen is zeer geschikt: Riemann, Klavierschule op 39 Heft 5. Uebungen im Pedalgebrauch. Elke muziekhandelaar kan deze werken leveren. Correspondentie Aan Een Hollander. Uw artikel kan voor opneming slechts in aanmerking komen, wanneer gij uwen naam aan de redactie bekend maakt. Geheimhouding blijft u daarbij verzekerd. * R DAM. «OHM Hft. Zwart (11 schijven l dam) l 6 11 16 21 26 31 36 41 46 15 20; 25 30 35 40: 45' 50 Wit (12 schijven) Stand. Zwart: 3, 6, 8, 12, 13, 15, 16, 18,21, 23, 26, dam op 49. Stand. Wit: 25, 27, 32/34, 36/38, 42, 45, 46, 48. Wit heeft gespeeld 39-34 1. om de dam te vangen door 45-40, 34-30, 33-29, 38:29, waarna zwart antwoordde 1. 19-23 en zoo ontstond de stand zooals het diagram aangeeft. Wit lokte dus een foutzet uit waar zwart in liep, want wit liet nu de volgende com binatie volgen 27-22 2. 18:27 36-31 3. 27:36 25-20 4. 15:24 33:29 5. 24:33 38:7 6. 49:27 37-31 7. 26:37 42:22! 8. Een aardige ontleding. S