De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1916 22 april pagina 3

22 april 1916 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

;22 «Ajfrfl '16. - No. 2028 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 H. ZUMPOLLE. 69 laliiintr. - 29Vetniitr. ? 38 TeL 9449 Tel. 4105 - Tel. 2686 * MEDDENS S.B. gereed en naar maat vanaf r «5.-. Coupeur-reiziger te ontbieden. 11 Bijzonder gemakkelijke Clubfauteuil. VRAAGT - American Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk. GRATIS ontvangt U op aanvrage proefnummers van de Nieuwe Kleine Kapitalist" Financieel Nieuwsblad. Administratie: SINGEL 342, AMSTERDAM. TELEFOON N. 6925 en N. 6241 Berat ITLOTINGEN VAN PREMIELEENINGEN, BETROUWBARE ADVIEZEN, ACTUEELE ARTIKELEN, PRODUCTIES, DIVIDENDEN enz. VERSCHIJNT WEKELIJKS. Abonnementsprijs 50 ets. | per kwartaal. IIIHIItlllllllllllllllltllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Onze Crisis van 31 Maart 1916 en de Duitsche Pers , Lookers on see the most of the game" Het is zeer leerzaam kennis te nemen van de wijze waarop de Duitsche pers zich heeft geuit voor de geheimzinnige crisis, die in ons land op 31 Maart 1916 en de daarop volgende dagen heeft rondgespookt. Een crisis, die haar scherpste uiting vond in de extra-editie waarmede de Avondpost" zich heeft geblameerd, en die de dolzinnigste 'geruchten door het land deed spoken. Een crisis onder welker naweeën thans nog onze militairen gebukt gaan, en die er ook nog~toe heeft bijgedragen, om ons volk weer iets verder in de richting van leugen en knoeierij op te voeden, zooals duidelijk wordt -wanneer men de treinen die tot voor kort militaire verlofgangers plachten te ver voeren, thans gevuld ziet met sjof el gekleedeburgers" (?) van militieplichtigen leeftijd. Dat de Duitsche pers de hier in Holland circuleerende geruchten omtrent onrechtma tige elschen der Geallieerden gretig opnam en met vette letters afdrukte, het is begrij pelijk en verklaarbaar. Deden niet na de Tubantia" en de Palembang" in Duitsch land geruchten zich voor over ernstige moeilijkheden met Holland zoodat, naar ver luidt, Duitsche troepen aan onze grenzen werden geconcentreerd ? Voor Duitschland was een bericht dat wij nu met de andere partij overhoop lagen, niet dan zeer welkom, de Duitscher zou hebben kunnen zeggen: als het ultimatum niet bestond, zou men het moeten uitvinden". Het bekende telephoontje van het Amsterdamsche consulaat het ware onvoegzaam hierover veel te schrijven, nu des rechters beslissing nog wordt afge wacht is zeer goed te verklaren, hetzij als een naïeve vreugdeuiting, hetzij... als iets anders. Wanneer wij nu datgene wat de Duitsche bladen onder de vette opschriften als UltiIIIIIUIIMIIIIIIIIIIIIUtllllllllllllll MASIRO (Schets uit het Zuid-Afrikaanse Boeren-leven) DOOR CHRISTINE HOEKSTRA (Vervolg) VI Zondagmorgen om elf uur waren allen in de eetkamer samen gekomen. Aan het midden van de tafel, met de kleine, grijze kop en de brede rug duidelik afgetekend tegen het volle licht, dat door de open gangdeur binnenstroomde, zat de huisvader, gekleed in z'n Zondags pak met de oude Familiebijbel, 'n mooi gebonden gezangboek en 'n versleten prekenboek op een gestapeld, matum der Entente an Holland," Hollands Neutralitat bedroht," afdrukken, nader be schouwen, treft daarbij in de eerste plaats dat de pertinentste en alarmeerendste tele grammen van particuliere zijde de redacties bereiken uit den Haag. Uit den Haag, waar de Avondpost verschijnt, het bijblad van 't Departement van Oorlog, en waar de be kwame diplomaat Von Kühlmann resideert l Zoo schreef het Berliner Tageblatt in het 2de Avondblad van l April: Die Ententemachte haben wie es heisst an die hollandische Regeering die Auff orderun g gerichtet, die Grenze gegen Deutschland für jeden Warenverkehr zu sperren. Die Aufforderung hat Angeblich den Charakter eines Ultima tums. Es ist anzunehmen dass dieser Schritt auf der Pariser Konferenz beschlossen wor den ist." (Part. telegram uit Den Haag d.d. 31 Maart.) Naar uit de Münchener Neueste Nachrichten d.d. 2 April Ochtendblad schijnt te volgen werd dit bericht niet alleen aan het Berliner Tageblatt geseind maar aan verschillende Berlijnsche bladen (?Die obenerwahnte zweite Ansicht vertreten die Mitarbeiter mehrerer Berliner Biatter, welche melden:" enz. volgt het hierboven aangehaalde.) Is deze onderstelling juist dan zijn der halve aan de Haagsche correspondenten der Berlijnsche bladen gelijkluidende, en naar thans wel gebleken is, onjuiste mededeelingen over de internationale positie verstrekt. OotJn de eerste dagen na l April blijft de h:**3che correspondent van het B. T. hardnekking bij zijn opvatting, dat door Engeland pogingen gedaan zijn om van de Nederlaridsche Regeering concessies, van militairen doch voornamelijk van economischen aard, te verkrijgen. Een tweede verschijnsel valt ons op in de beschouwende artikelen door de redacties (een enkele maal door Duitsche medewer kers) aan de Hollandsche crisis gewijd naar aanleiding van de gepubliceerde telegrammen. Deze artikelen verschenen in de Frank furter Zeitung van l April (Avondblad) voor hem. Op de rustbank in de ne hoek zaten de meisjes bij elkaar, op de andere, daar recht tegenover de jongens met in het midden Jan van Niekerk, die Liesbeth zo nu en dan knipoogjes toewierp, waarop zij verlegen tegen hem glimlachte, wat weer aanleiding gaf, dat de andere jongens en meisjes op hun beurt blikken van ver standhouding met elkaar wisselden. De huismoeder zat op een stoel dicht bij de deur naar de kombuis, waar ze elke tien minuten zachtjes binnen stapte, om naar 't middageten te kijken. Van Zijl begon de dienst met het opgeven van Ps. 146 en daarvan het eerste vers. Drie noten te laag, begon hij met z'n hese, oude stem: Prij-es den He-ér met blij-de gaalmen," door de anderen gevolgd. Liesbeth en haar jongkerel" spanden alle moeite in, enigszins de rechte noten op de rechte maat te zingen, daarin eerst door Jeanne geholpen, die 't evenwel spoedig opgaf, omdat de zware stem van de huisvader hen allen over schreeuwde en volgens zijn maat meesleurde. Na het zingen deed de oude man een kort gebed, waarna hij zijn nikkelen bril op de neus zette, terwijl zijn gezicht als MEUBILEERINGMAATSCHAPPIJ - HOLLAND MEUBELT ARTISTIEK UI VONflOIS OF VILLA VOORf 500 650. 775, 875. 1100.EN HOOGER STOFFEERT ARTISTIEK UW IOOHHOIS OF VILLA VOOR: f 250 « 290. 425. 550. 675.HOOGER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. Nieuws v. d. Dag Int. Tel. 5974 - VRAAST PRIJSCOURANTEN EN TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN MIJ. DE VELUWE" mam n N^I Abonnementsprijs t V.&O per jaar. Berliner Tageblatt van l April (Avondblad). Kölnische Zeituna van l April (Avondblad) en Vossische Zeitnng van 2 April (Och tendblad). Opmerkelijk is dat al deze artikelen, zooals aanstonds zal worden getoond volkomen dezelfde strekking hebben, hetgeen op officieeje inspiratie wijst. Dit wordt nader aannemelijk gemaakt door het volgende telegram opgenomen in de Münchener Neueste Nachrichten van 2 April, (Ochtenblad). Unser Berliner Vertreter telegraphiert uns: Berlin, l April, (Privattel.). Aus Holland liegen bis heute abend keine Meldungen vor, die irgendwie zur Erklarung der dortigen Aufregung dienen könnten; und so ist dem heute tnittag gesagten nur wenig hinzuzufügen. Vor allem muss mit grösster Bestimmtheit ausgesprochen werden, das zwischen Deutschland und Holland keinerlei Zwist besteht. Wenn also die in Holland so plötzlich erwachten Besorgnisse nicht ber haupt weit bertrieben sind, so mussen sie sich diesmal nach einer anderen Seite richten. Die kluge und feste Politik, die die niederlandische Regierung wahrend des ganzen bisherigen Kriegsverlaufes beobachtet hat, lasst uns völlig darauf vertrauen, dass es ihr auch weiterhin gelingen werde, ihre Neutralitat gegen jede etwaïge Beeintrachtigung zu wahren, und wir haben kein Bedürfnis und keine Veranlassung, den Niederlanden in dieser Frage irgendwelche Ratschlage zu erteilen. Auch die deutsche Oeffentlichkeit wird sicher nicht nur für sich selbst ihre Ruhe behalten, sondern auch Verstandnis dafür haben, dass gerade in diesem aufgeregten Augenblick Holland gegenüber die grösste Zurückhaltung die weiseste Politik ist". In dit telegram trekken in de eerste plaats de aandacht de woorden : dem heute mittag Gesagten" daar immers de correspondent die dit schrijft tot dusverre over de crisis gezwegen had! Wij hebben althans in de Münchener Neueste Nachrichten niets daar van kunnen vinden. Dit duidt erop dat hij iiiiiiiiiiiiiiiHifiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimniiimimiiiiiiiiiii inleiding 'n ernstige uitdrukking aannam. Met het oude hoofd bijna op het boek, dat open vór hem op tafel lag, las hij hortend en stotend en met de stompe wijsvinger woord voor woord aanduidend de geschie denis van de koperen slang uit het n en twintigste hoofdstuk van Numeri. Daarna werd er opnieuw gezongen en gebeden, toen sloeg de huisheer het oude preke.nboek open, humde een paar keer en las de tekst: En Mozes maakte een koperen slang en stelde ze op een steng; en het geschiedde, als een slang iemand beet, zo zag hij de koperen slang aan en hij bleef levend. Langzaam, zich telkens versprekend of 'n hele zin herhalend, las hij de lange preek voor, waarin met veel woorden een ver gelijking gemaakt werd tussen de koperen slang op de steng en Christus aan het kruis en de lering, die er voor de heden daagse Christus uit te halen viel. Jeanne probeerde eerst ernstig te luisteren en toen haar dat onmogelik werd, ging ze in 't rond kijken. De oude vrouw, in haar zwart satinetten japon, die haar magere ledematen MCTZ\!&'CO AMSTCRDAM De OMTV5\MGST VATS eew GRoore OOSTCRSCHe TAPIJTCN WAARONDER SOUMAKS, K. e L- i MS.-YORO-VAJSS , GHGORDeS GN SHIRWANS ere TURKSCHC TAPIJTen I M KUGURBTS en PATROlSeM .SPeCIAAL VeRVfAARDIGD VOOR LIBeRTY&CO eeNlGeV?RTeC?MWOORDICeR5IM HOLLAND Wi LIBeRTY&CO TBADB MAR* Le Cognac Martell est garant! comme tant Ie produit natnrel des ving récoltés et distillés dans la région de COGNAC. Agents: KOOPMANS en BRUINIER, AMSTERDAM. iHiiiiuiMiiinnimiiiiimiiiiimiiiiiiiiii niet zijn eigen taal uitspreekt, maar iets van iemand anders overneemt. In de tweede plaats valt het op dat het telegram zich nmaal met zooveel woorden, en naar de strekking bovendien nog twee maal niet tot het Duitsche publiek maar tot de Duitsche pers wendt. Vooreerst n.l. wordt de pers opgewekt om tegenover Holland terughoudend te zijn; ten tweede moet duidelijk uitgesproken worden dat er niets tusschen Duitschland en Holland is, en ten derde moet men zich onthouden van -raad gevingen aan Nederland. Voegen wij hier aan toe dat alle boven aangehaalde hoofdartikelen aan de hier gestelde voorschriften beantwoorden, dan ligt de conclusie voor de hand dat het telegram van de M. N. N. niets anders is dan een officieel schema voor een redactio neel artikel dat in den middag van l April te Berlijn aan de Duitsche pers is uitgegeven, doch dat de correspondent der M. N. N. gemakshalve onuitgewerkt aan zijn blad heeft geseind. Deze conclusie wordt nog ondersteund doordat de eenige uiting die wij in de Duitsche pers hebben kunnen vinden, die niet beantwoordde aan een der drie hier gegeven instructies, n.l. niet terughoudend" was, immers zich begaf in een beschouwing over Duitschlands houding bij een optreden van Engeland tegen Nederland, gedrukt was vór het bedoelde communiquéwas uit gegeven. *) In het ochtendblad van l April van den Hamburgischer Correspondent wordt gelijktijdig met het verschijnen van de eerste telegrammen door de redactie geschreven dat de Duitsche diplomatie de Nederlandsche Regeering hier moet steunen, en verder: Sollte die Entwicklung der Dinge eine handgreiflichere Unterstiitzung unseres Nachbarlandes gegen Vergewaltigung verlangen, so werden wir sie zu geben in der Lage sein" Het is duidelijk dat de Duitsche bladen, *) Dit is ook de eenige beschouwing voorafgaande aan het communiquédie wij hebben kunnen vinden. omslofte, zat, de knokige handen gevouwen in de schoot, stijf recht op, de stichtelike woorden als in te zuigen. Van de jongelui evenwel, zat, na een half uur alleen Jan van Niekerk om zeer ver klaarbare reden, de oude man nog aan dachtig aan te kijken en naar hem te luisteren. De anderen geeuwden eens en glimlachten dan tegen elkaar of veranderden van houding om zich daarna weer voor 'n ogenblik tot luisteren te dwingen. Van de mensen zwierven Jeanne's ogen naar de ruw houten zoldering; de naakte, met grijs-blauwe klei bestreken muren; maar de twee kleine raampjes met witte gordijntjes er voor, uitziend op het achter erf; en de verschillende deuren. Dan tuurde ze op de hangklok, die een eind boven het ingemetselde baardje hing - wat duurde die preek lang! en daarna dwaalden haar blikken naar de enkele, ongeverfde boekeplank. Nieuwsgierig naar de schatten, die daar bewaard werden, probeerde Jeanne de titels te lezen. Eerst kwam ze aan enige bijbels, daarna verscheiden oude schoolboeken en ten laatste aan een paar stichtelike werken, die TAMINIAÜ'S ? JAM ? KLEERMAKERIJ H. J. LOOK, Lijnmarkt 2, Utrecht. Nieuwe Engelsche Stoffen, PRIMA COUPE. ' Costnmes van'f 40 tot tflQ Coupeur-reiziger te ontbieden --? iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiii indien zij geen officieelen wenk ontvangen hadden, zich zeker meer in dezen zin geuit zouden hebben. Evenzeer spreekt het ook van zelf dat dergelijke uitingen hier ,te lande een zeer ongunstig effect gehad zou den hebben, en dat het van de Duitsche Regeering van haar standpunt dus zeer goed gezien was dit te voorkomen. Neemt men op deze wijze de zaak nauw keurig onder het vergrootglas, dan verschijnt de meening in de Nieuwe Courant uitgespro ken, als te naïef en onhoudbaar: dat in de Duitsche pers niets te bespeuren is geweest, wat naar bijzondere tendens of informatie ge leek". Wij betwijfelen of dat blad, althans wat betreft de terstond in de Duitsche bladen opgenomen telegrammen uit den Haag, de geruststellende verzekering bij nadere over weging zou kunnen handhaven. De conclusie waartoe wij komen is dus dat zoowel uit Den Haag als uit Berlijn alarmeeren de berichten over onze crisis in de Duitsche pers zijn verspreid, een con clusie die zeer zeker versterkt de in dit blad van 8 dezer onder Van verre en van nabij" uitgesproken onderstelling of de geheele schrik aan Nederland op het lijf gejaagd, niet het voortbrengsel is van een Duitschen diplomatieken zet. Het geval heeft nog steeds behoefte aan openlijke opheldering. Nog steeds schijnt onze Regeering ook de positie van den Duitschen consul te Amsterdam als unerschüttert" te behandelen, hoewel reeds aan stonds, in toonaangevende parlementaire kringen b.v., diens heengaan als vanzelf sprekend werd verwacht. Wij behoeven hier toch geene vertegenwoordigers van vreemde landen als persona grata te beschouwen, die zelve erkennen, valsche of onbekookte paniek-berichten uit te hebben gestrooid! Nog dezer dagen toonde de Zwltsersche regeering het juiste begrip van hare positie, toen zij eenen attachéte Bern, von Bismarck, deed vertrekken omdat hij zich in Zwitser land Duitsche Treibereien" veroorloofd had. , LOOKER ON tot opschriften droegen: Voor iedere mor gen en avond'" Het Huisaltaar" en De Wekstem." Allemaal vrome boeken," dacht ze, en ik heb zelf eigenlik niet iets prettigs mee genomen om te lezen, 'k Wou, dat ik Scott en Macaulay maar thuis had gelaten en in hun plaats een leuk romannetje had." Eindelik, om half n, was de dienst klaar en met 'n nauw onderdrukte zucht van verlichting, stonden de jongelui tegelijk op en gingen, alsof ze door iets voortge dreven werden, allen te samen naar de tuin, om zich daar nog gauw even voor 't eten met lemoenen te .verkwikken. Vil 's Middags om half drie, terwijl Jeanne, een donkerrode dressinggown" omgeslagen, nog op bed lag, bezig The lay of the last Minstrel" heel plichtmatig met aantekenin gen en al te lezen (ze hadden 't voor hun eksamen en op aandringen van haar vader had ze't maar meegenomen), kwam de dikke Liesbeth met zware stap haastig de kamer in met haar tee. (Wordt vervolgd)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl