20 April' '16. Nb. 2027 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Geschenk aan Hare Koninklijke Hoog heid, Prinses Jultana, vervaardigd door de kinderen der Boddaert-Tehuizen 't Is 27 Maart \915 in het Ie BoddaertTehuis. Een blij verwachten, een onbegrepen stemming. Hare Majesteit de Koningin heeft haar hoog bezoek doen aankondigen met 't uitdrukkelijk verlangen, het den kinderen niet kenbaar te maken. Voor hen heet het, dat een -paar dames van 't Hof het Tehuis komen bezoeken. Mijn medewerksters had ik 't juiste mee gedeeld, en 't was of iets van onze warme stemming overging, op de kinderen, die niets vermoedden. Drie uur: in de straat opschudding. Geen buren, geen omstanders wisten iets van 't bezoek af. Maar in en om en nabij het Tehuis was een blij verwachten. Opeens opschudding. Hare Majesteit de Koningin met gevolg. Buiten had men H. M. ai reeds herkend. In het Tehuis kwamen de hofdames" binnen. Onze kinderen waren aan 't werk, onder leiding: er werd gemerkt, gebreid, gepoetst, geschuurd, geslepen, gewasscben, alles-door jongens en meisjes. Hare Majesteit keek overal met groote belang stelling en bezag het werk en vroeg en maakte hare opmerkingen. Menige paedagogische vraag werd door Haar gesteld. Daarna ging Hare Majesteit het Tehuis rond, en onderhield zich met mij over den arbeid. In dien tusschentijd werden handig door de kinderen (jongens en meisjes,) de beide tafels gedekt, en werd door de kok" de thee gezet. .* Toen Hare Majesteit weer beneden kwam en mee ging aanzitten aan de gezellige, keurig gedekte en met bloemen versierde tafels, terwijl al de kinderen, in hun mooie, roode schorten vór hun plaats stonden Hare Majesteit wenkte later te gaan zitten toen was er wel een bijzondere verhoogde stemming in allen, en door het Tehuis ging een sfeer van geluk. De kinderen vermoed den nier, wie wij in ons midden hadden. Ze gedroegen zich natuurlijk, eenvoudig^en be leefd, zooals zij d&t kunnen; wij, die dagelijks met hen. zijn, voelen, dat ze het ook wel tijden lang niet kunnen of willen, en hoe wij ze altijd weer tot dien norm willen opvoeden, waaraan ze zoo moeilijk kunnen voldoen. De kok bedtende de thee. Hij voelde zijne waardigheid, als altijd, wanneer hij de thee rond geeft als er bezoek is. Zijn helderwitte schort en koksmuts verhoogden deze waar digheid zeer. Zoo weinig vermoedde hij aan wie hij de eer had, de thee te bedienen, dat hij, toen hij bemerkte, dat Hare Majesteit geen melk nam, verwonderd vroeg: Mot u geen melk; mevrouw? waarop H.M. ont kennend antwoordde. En in een stH oogenblikje wij hadden dan ook; gezegd, n maal met de thee rond te gaan, vroeg hij tóch nog, hij kon 't niet laten: Wil u nog een kopje thee, mevrouw?" Hij was zoo gewoon, ons, die wel eens een 2de kopje gebruiken, dat te vragen, dat hij niet begreep, waarom hij die mevrouw" ook niet zou vragen, of ze nog een kopje bliefde. Een der kinderen die iets doen moest vroeg beleefd en eenvoudig: Mag ik even voor u heen mevrouw", waarop H.M. glim lachend ja knikte, 't Was aardig, zooals de kinderen zich zelve waren en hoe gemak kelijk ze zich bewogen. Terwijl H. M. boven was, had de part. secretaris Van H. M., Baron van Geen, zich gezellig en opwekkend met de kinderen beneden onderhouden, bijzonder met't troepje iitiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimi Een taliaansche Onderwijs hervormster Alle werkelijk goede onderwijzers zijn, voor zij daartoe de vrijheid hadden, een soort Montessori-onderwijzers geweest In de laatste maanden zijn twee boeken 1) verschenen, die opnieuw de aandacht op dr. Maria Montessori en haar methode ves tigen en die mij niet alleen aanleiding gaven mij nogmaals over het overweldigende suc ces van deie Italiaansche in zoo weinig jaren tijds en zoovele landen van Europa en Ame rika te verwonderen, maar tevens om met een van de weinige Montessori-schoolt jes in ons land kennis te maken. Immers de vertaalster van het Amerikaansche werkje heeft zelf zulk een schooltje te 's-Grayenhage gesticht, waarin een 15- a 20-tal kinderen van drie tot zes jaar uit de gegoede standen volgens het Montessori-systeem worden geleid en bezig gehouden. Zeer kort zij hier even eraan herinnerd, wie dr. Montessori is en wat haar zoo be kend maakte. Zij is de eerste vrouwelijke medicinae doctor in Italië; zij maakte aan vankelijk voornamelijk studie van idiote en zwakzinnige kinderen, waarbij de reeds oude methodes van den Franschman Séguin en diens leermeester Itard haar groote belang stelling wekten en door haar werden toe gepast. Haar leerlingen maakten verrassende vorderingen, zoodat zij bij sommige exa mens in lezen en schrijven zelfs vele normale kinderen over troffen. Dit bracht dr. Montes sori op het denkbeeld, dat bij het onderwijs der normale kinderen dus veel moest zijn verwaarloosd of met opzet tegengehouden. Zij toog in 1900 op nieuw aan de studie en zeven jaren later kon zij die studie tot toepassing brengen, toen door een vereen iging voor volkshuis vesting te Rome bij «en groep woningen voor de jonge kinde ren der bewoners een bewaarschool gesticht werd, die den naam van Casa dei Bambini" verkreeg,, en spoedig door andere Het Wandkleed voor H. K. H. Prinses Juliana, en enkele jeugdige werkers dat aan 't schuren en poetsen was. Hij wilde gaarne zijn zakmes ook zoo met hart en ziel geslepen zien, en onmiddellijk bood een meisje aan, dit voor hem te doen. Dat was een gezellig troepje daar. Hij werd toege juicht, aan zijn jas getrokken, en had geen rust meer. Intusschen informeerde de groot meester, baron Grovestins naar den aard van den arbeid, naar den graad van erfe lijke belasting der kinderen, hun psychopatischen aanleg en hun sterk uitgesproken verkeerde neigingen. Wij deelden hem het een en ander mee uit de ervaring van onzen arbeid te midden van de anti-sociale kin deren, hoe wij de ergsten onder de ergen, de hopelooze" gevallen, in onze Tehuizen haalden om ze daar op te voeden tot maat schappelijke elementen. Plotseling zei ik: we waren allen ge zamenlijk aan tafel Jullie hebt zeker wel begrepen, wie we op 't oogenblik in ons midden hebben? Onze geëerbiedigde Koningin." Een weinig verwarring, onthutste, vra gende gezichten. De kinderen konden het zich daarom niet verwezenlijken, omdat ik alleen gesproken had over dames van 't Hof, en zij niet van mij konden gelooven, dat ik zoo iets voor hen verborgen zou houden. Ik legde ze later uit, dat het op uitdruk kelijk verlangen van H. M. was geschied. Ik vroeg vergunning, het Wilhelmus" te laten zingen. Vol warmte en plechtigheid kl9nk het. H. M. zeide: Wat zingen uwe kinderen mooi!" Daarna klonk het lied van het Tehuis. Toen H. M; vertrok, ging een stroom van warme sympathie naar Haar uit, en den verderen dag bleven vreugde en feestge woel in het Tehuis hangen. De kok kon het zich niet begrijpen, dat hij aan onze Koningin de thee had bediend. Het geschenk dat Baron van Geen ter hand stelde voor den kok," een bankbillet van /10, rukte hem al gauw uit zijne verwarring. Een prachtige medaille, ter herinnering dergelijke inrichtingen in Italië en elders gevolgd werd. Het onderwijs, daar verstrekt, doch vooral de wijze, waarop het werd ge geven, trok door de geheele opvoedkun dige wereld in hooge mate de aandacht en had, vooral in Amerika, een ongemeenen bijval. Hoe meer ik helaas nog niet door eigen aanschouwing met het Amerikaan sche onderwijs bekend word, hoe meer het mij duidelijk is, dat vooral in de groote republiek Montessori's methode een uitkomst moest zijn. Alles schijnt daar op de scholen tot in de kleinste bijzonderheden precies voorgeschreven te zijn; elke klasse van een school moet in een bepaalden tijd precies op een bepaalde wijze tot een bepaald punt komen. Op de persoonlijkheid der leerlingen wordt weinig gelet, het onderwijs moet in de grootste stilte geschieden, want het einddoel, het eind- of overgangsexamen, moet altijd voor oogen staan. Dit streng klassikale, dit onvrije leven der leerlingen is nu juist wat dr. Montessorie niet wil: Het beginsel van de Montessori-school is het ideaal beginsel der democratie namelijk dat de mensen zijn hoogste ontwikkeling bereikt (en daarmee zijn hoogste waarde voor de maatschappij), indien hij de grootst mogelijke pntwikkelingsvrijheid voor den groei van zijn persoonlijk heid krijgt, zonder daarbij de i echten van anderen aan te tasten." 2) Kleine Kellner brengt soep rond Illustratie uit: Een Montessori moeder" aan dezen grooten dag werd voor hem vervaardigd. g-j Na het vertrek werd door n der kinderen spontaan gevraagd: Mogen we iets voor de Koningin maken ?" Ik antwoordde: Neen kinderen, de Koningin zal niets aannemen, maar ik kan wel vragen, of we iets mogen maken voor Prinses Juliana.'' Algemeene bijval. JS^ Aan H.M. werd spoedig daarop ter keuze eenige voorwerpen voorgelegd, om door onze kinderen te worden vervaardigd. De keus viel op een wandkleed, van welk hierbij de photografie. Margaretha Verwey ontwierp het en vol moed en ijver werd met de bewerking er van begonnen. Het kleed is hoofdzakelijk door jongens gewerkt, omdat de jongens beter werken dan de meisjes. Alle kinderen der drie Boddaert-Tehuizen, zeventig, werkten er aan mee, maar voor namelijk het 1ste en 2de Tehuis, en van deze weer in hoofdzaak 2 jongens en 2 meisjes. De zon is geheel zelfstandig geborduurd door een 8-jarigen jongen van het 1ste Tehuis, het wapen door 2 jongens, die al in de Maatschappij zijn, en van welke n naar de grenzen vertrekt. Dat ook jongens leerden dezen arbeid mooi en goed te verrichten, heeft tot grondbeginsel 't volgende: ook jongens «weten leeren, zich zelf helpen, hun goed verstellen, hun handen uitsteken, als ze later een gezin hebben, opdat ze nimmer in moeilijke omstandig heden werkeloos en nutteloos behoeven te zijn. Daarenboven is het een afdoend middel om baldadigheid en haveloosheid uit te roeien, zooals wij door tallooze gevallen kunnen aanwijzen. E. BODDAERT * * * Gina Krog f De ook in ons land zoo goed bekende Noorweegsche feministe Gina Krog is op bijna 69jarigen leeftijd te Christiania overDe kindertjes in de Montessori-scholen hebben geen vaste plaatsen; geen vaste lesuren, waarin zij met een bepaald gedeelte van het onderwijs moeten bezig zijn; geen onderwijzeres, die hun voortdurend raad geeft en steeds met hen bezig is: de kin deren der Montessori-scholen doen alles, wat zij op een gegeven oogenblik verlan gen, doch steeds onder voorwaarde, dat zij anderen niet, althans zoo weinig mogelijk hinderen. De onderwijzeres weet echter voor zich zelf wel, waarheen zij haar jeugdige pupilletjes wil brengen; maar zonder dat dezen het bemerken, worden zij daarheen geleid. Dr. Montessori heeft een niet zoo groot aantal leermiddelen aangegeven, waarmee de kinderen worden beziggehouden ; deze leer middelen, o a. te zien in het Schoolmuseum te Amsterdam, zijn niet alle oorspronkelijk en nogal duur, doch de oefeningen voor de ontwikkeling der zintuigen zijn buitengewoon practisch en leiden tot verrassende resultaten. Wie op het uiterlijk alleen let, staat dan verwonderd over het schrijven en lezen leeren, dat als het ware van zelf door de kinderen ontdekt wordt. Mij lijkt dit een vrijwel onbeteekende bijkomende zaak, heel aardig, maar waarover wij ons in Nederland niet al te veel behoeven te verheugen, im mers op onze lagere school wordt het werk tuiglijke liezen en schrijven ook in weinige maanden geleerd. In landen, waar de oude spelmethode nog gevolgd wordt, heeft dit resultaat zeker mede tot het succes bijge dragen. Maar wat mij in dit Haagsche schooltje wel trof, was, dat daar een zestiental kin deren van drie tot zes jaren bijeen waren, waarvan velen op den vloer, evenals onze kinderen thuis aan het spelen waren met de Montessori-leermiddelen, en dat zij slechts zelden naar mevrouw Vosmaer kwamen, om haar wat te vragen; dat zij meest in groepjes van twee of drie zich bezig hielden, allen met geheel verschillende werkjes; dat er geen bank te zien was, maar wel aardige kinder stoeltjes en tafeltjes, welke stoeltjes ook juist als bij hen thuis bijna geen oogen blik om te zitten gebruikt werden; dat toen het ochtendboterhammelje gegeten moest worden, een paar kleine peuters met zoo goed als geen hulp van mevrouw Vosmaer de tafel aardig dekten; dat bij het eten zij zelf hun boterhammetjes sneden; maar bo venal dat die kinderen daar zoo gelukkig en vroolijk waren, ook wel eens hun onder linge kibbelarijtjes hadden, maar dat vaak dan een meisje, dat de wijste leek, en daaraan op grappig moederlijke wijze een eind wist leden. Zij was op het Intern. Congres voor Vrouwenkiesrecht, in 1908 te Amsterdam gehouden, als officieele vertegenwoordigster en op kosten van hare regeering tegen woordig. De Noorweegsche regeering kon gewis geen beter en waardiger vertegen woordigster voor dat doel gekozen hebben. Gina Krog toch was de eerste vrouw die in Noorwegen voor de invoering van vrou wenkiesrecht ijverde, die de vereeniging voor vrouwenkiesrecht aldaar oprichtte en er jarenlang de leidster en de ziel van was en aan wier onvermoeide propaganda de Noorweegsche vrouwen voor een goed deel hare politieke ontvoogding te danken hebben. Later werd zij de presidente van den Nat. Vrouwenraad van Noorwegen, doch vrouwen kiesrecht bleef voor haar het hoofddoel der vrouwenbeweging en daarvoor bleef zij ijveren met al de energie waarover zij be schikken kon, tot de volledige politieke ge lijkstelling van man en vrouw in Noorwegen bereikt was. En die was bereikt in Juni 1913, juist toen in Budapest het 7e Intern. Congres voor vrouwenkiesrecht plaats vond. Onmid dellijk nadat de zege behaald was, spoedde Gina Krog zich van Christiania naar Budapest om de daar vergaderde vrouwen uit alle landen persoonlijk het groote nieuws te brengen. Duidelijk was het haar toen reeds aan te zien dat de groote kracht in haar gebroken was, dat hare gezondheid onder mijnd werd door eene sloopende ziekte, waaraan zij thans gestorven is. Gina Krog kan in vrede rusten l Het groote werk waaraan zij haar leven heeft gewijd en waarmede zij in 1884 begon, het ver krijgen van volkomen politieke gelijkstelling van man en vrouw in Noorwegen, waarvan de wettelijke en maatschappelijke gelijk stelling het geval zal zijn, heeft zij tot stand zien komen. Toen ik haar in 1887 voor 't eerst ontmoette in Christiania, leek dit haar een zeer moeilijk bereikbaar ideaal, omdat zij voor haar streven meer sympathie vond bij de mannen dan bij de vrouwen van haar land. En in latere jaren heeft zij dikwijls geklaagd over de onverschilligheid der jongere vrouwen voor den strijd voor hare rechten. Zij was echter eene téovertuigde voorstandster dan dat dit haar ijver heeft kunnen doen verflauwen. Fröken Gina Krog De eerste strijdster voor Vrouwenkiesrecht in Noorwegen Zij zullen later wel inzien van hoeveel belang het kiesbiljet voor haar is," was haar troostende opmerking. Niet alleen de vrouwen van Noorwegen zijn Gina Krog grooten dank verschuldigd voor alles wat zij voor de verheffing der vrouw heeft gedaan, doch wij allen, de vrouwen van heel de wereld, verliezen in IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH1IIIIMIIIIIIIIMIIMIIIIII1IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIII te maken. En toch, geloof ik, dat mevrouw Vosmaer eigenlijk nog meer leiding geeft dan men uit de boeken van dr. Montessori als geoorloofd zou mogen beschouwen; ik geloof niet, dat bij haar elk kind op ieder uur van den dag maar naar den tuin mag loopen, zooals eigenlijk zou moeten. En zoo zou ik wel meer kunnen noemen. Doch ik vind het gelukkig, dat mevrouw Vosmaer, die zelf de Montessori-scholen in Italië gedurende geruimen tijd bezocht heeft, niet slechts een slaafsche navolgster is, maar de methode toepast, zooals zij het 't beste vindt. Zoover mij bekend is, zijn er nog slechts Montessori-schooltjes te Leiden, te Bussum en te Rotterdam. Van veel ervaring kan hier dus nog niet worden gesproken. Maar het Montessori-verschijnsel, zooals dr. Gunning het noemt, verdient ieders aandacht en van haite hoop ik, dat ook gemeentebesturen er op zullen letlen en zich afvragen, welk nut zij ervan kunnen hebben voor hunne voorbereidende scholen. En laat men nu zich daarbij niet laten leiden door het waandenkbeeld, dat op overheidsscholen zoo moeilijk proeven met wat nieuws genomen kunnen worden, omdat dan de eenheid verloren gaat. Ik vind dit steeds een noodlottig voor oordeel. Maar bij deze voorbereidende schoKITTY. Witte voile Blouse met de hand geborduurd en m. filetmolieven bewerkt. Prijs f 4.9O. H.MEIJER Amsrerdaim Koningsplein. haar eene van die groote voorgangsters, die den weg bereiden voor een gelukkiger en hooger bestaan van alle vrouwen. ALETTA H.JACOBS 9 * ? Ons Kookboek DOMPELING Noodig: 5 ons bloem, 2 ons fijn gehakt rundervet, een weinig zout droog door de bloem geroerd, 2 ons krenten, 2 ons rozijnen, 4 eieren, een kopje melk en l geraspte noot-' muskaat. Alles vermengen, in een taartvorm doen en 4 uur laten koken au bain Marie. Eten, met een sausje van gesmolten boter, met basterdsuiker en een beetje rhum. RlJSTSCHOTELTJE Doe in een vuurvast schoteltje \50 gr. rijst, l L. melk, l stokje vanille, 15 gr. boter, 15 gr. suiker en zet het goed toegedekt met een passende deksel l Va uur in een matig warmen oven; neem daarna het deksel er af en laat 't nog Vs uur staan, dan vormt er zich een mooi bruin korstje op. S.-H. HORS D'OEUVRE Men neemt tomaten, snijdt ze in dikke plakken, kookt ze even op en stapelt ze dan tot een bergje op een vleeschschotel. Op den rand der schotel legt men sardines en over de tomaten doet men dikke mayo naise saus. Een fraaie versiering is een tak donker roode geranium er op en wat fijn groen tusschen de sardines. Wil de inzendster van de laatste twee recepten zoo vriendelijk zijn, mij even haar naam op te geven. E. M. R. lllllllllllttllllllllllllllllMlllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMI Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. MIIIIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIII len kan er toch zeker geen beroep op worden gedaan. Overdreven bewondering voor al wat nieuw is, kan slechts schaden, vooral als in dit nieuwe, zooals ook hier blijkt, toch veel is, dat slechts het oude, soms zelfs het ver ouderde, in nieuwe vormen geeft. Maar de kern van dr. Montessori's denkbeelden bevat zooveel aantrekkelijks, dat een eerlijke proef, door autoriteiten gesteund, slechts de op voeding van onze kinderen kan ten goede komen. Ik zelf kan mij nog niet goed voorstellen, hoe het moet gaan in lokalen, waar een groot aantal kinderen bijeen zijn. Ik vraag mij af, of bij kinderen uit de achterbuurten alles even vlot van stapel zal loopen als in het schooltje van mevrouw Vosmaer, door kinderen bezocht, in wier huis reeds op ver schillende vormen en gebruiken wordt ge let. Het gemakkelijk schijnende voorschrift, dat de onderwijzeres bijna niets te doen heeft, vraagt natuurlijk juist onderwijzeressen, die zeer groote opvoedkundige bekwaamheid hebben. En eindelijk: kan dit stelsel, voor bewaarscholen bestemd, ook beteekenis krijgen voor de lagere school? Nog vele vragen zijn te stellen. Daarop in te gaan zou de ruimte, voor deze aan kondiging toegestaan, overschrijden. Ieder, die de zaak ter harte gaat, leze echter de hier besproken boeken. TH. M. K. 1) Dr. J. H. Gunning Wzn. Dr. Maria Montessori, de taliaansche Onderwijs-hervormster. Een schets met portret. Maatsch. voor goede en goedkoope Lectuur, Amsterdam. Prijs f 0.60. Dorothy Canfield Fisher. Een Montessori-moeder. Vertaald uit het Engelsch, door J. VosmaerWerker. J. Ploegsma, Zwolle. Prijs f 2.40, geb. f 2.90. 2) EenMontessori-Moeder,blz.ll4. Naar men ons mededeelt zal binnenkort bij J. Ploegsma, Zwolle verschijnen een Nederlandsche uit gave van het boek door Dr. Mon tessori zelve geschreven. Red. Het omtrekken van figuren Illustratie uit: Een Montessori moeder"