e Mei '16, No. 2028 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND N blnisb. Tel. 9449 ? 29¥tti«lT. - 31 fltiMsteeg Tel. 4105 Tel. 2686 Het Paviljoen" timiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiMimiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiimiiiiiiiii Bergson een Plagiator? In enkele dagbladen is de verschijning van een geschrift aangekondigd onder de rubriek Oorlogslitteratuur" van den Duitschen geleerde prof. H. Bönke, getiteld .Plagiator Bergson". Dit geschrift moet dienen Zur Antwort auf die Herabsetzung der deütschen Wissenschaft durch Edmond Perrier, président de l'Académie des Scien ces" en houdt aan de hand van talrijke citaten uit de werken van Bergson en Schopenhauer de stelling vol, dat Bergson van Schopenhauer geradezu alles entnommen heeft, wat zijn filosofie aan wesentlichen Gedanken enthalt." Inderdaad geeft een vluchtige lezing de indruk dat Bergson, zooal niet geredazu" alles, dan toch een belangrijk deel van zijn filosofische bagage iiiiiiiiuiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiit MASIRO (Schets uit het Zuid-Afrikaanse Boeren-leven) DOOR CHR1ST1NE HOEKSTRA (Vervolg) Paul en Jeanne liepen nu alleen naast elkaar verder: de anderen wandelden voor hen aan. De eerste ogenblikken sprak geen van beiden 'n woord, maar de jonge Afri kaner keek, al voort lopend, met z'n nu glinsterende ogen het blonde, in lichtblauw geklede meisje onafgebroken van ter zijde. aan. De vrouw in haar genoot, gtdurende zijn zwijgende bewondering, maar recht keek ze voor zich uit en wandelde naast .hem verder, alsof ze geheel opging in 't landschap vór haar. Hoe lank is u al in Zuid Afrika, Miss Ter Duin?" begon du Preez. Bijna drie jaar," was het antwoord. O, maar dan kan u seker al goed Afri kaans praat?" .Ik weet het niet," zei Jeanne glimlachend. .Ik geloof nog maar 'n klein beetje," .U moet s'on bietjie, ,try' dat ik kan hoor." Goed," zei de Hollandse en begon. Masiro is toch veur mij 'n al te mooi plaats dis net jammer, dat die pad hier zoo banje vol stof is." De Afrikaner had verrukt geluisterd en riep: Maar Miss Ter Duin, u kan die taal net goed p raat i" .O, dat zegt u maar," zei Jeanne lachend, «nee, in ernst, ik zal nooit het rechte aksent krijgen." wel, u het daarom die Afrikaans heeltemaal goed gepraat naderhand zal u ook wel die Afrikaanse aksent krij." .U weet, Miss Ter Duin," begon hij na een ogenblik van stilte, ik denk, die Afri kaans sal naderhand op al die skole ingevoer worde, inplaats van Hoog-Hollands." Waarom denkt u dat?" vroeg Jeanne, 'n beetje koel. ,0, o'er die Afrikaans ons eie taal is ii MEUBILEERINGMAATSCHAPPIJ - HOLLAND MEUBELT ARTISTIEK 01 VOQUOIS OF VILU KOOIf 500 650.775 875 1100. EN HOOGER STOFFEERT ARTISTIEK 01IOORHOIS OF VILLA VOOR: f 250 290.425. 550 675.EN HOOGER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. Nieuws v. d. Dag Int. Tel. 5974 VRAAQT PRIJSCOURANTEN n BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" TB.AOB Le Cognac Klartell est garant! comme tant Ie prodnit naturel des vins récoltés et distillés dans la réglon de COGNAC. Agents: KOOPMANS en BRUINIER AMSTERDAM. IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII aan Schopenhauer te danken heeft, en deze indruk wordt vooral daardoor gewekt, dat menige passage uit Bergson's werken een fraaie paraphrase van Schopenhauer's woor den lijkt. Ja, zelfs vermeldt -prof. Bönke een zin, die woordelijk dezelfde door hem ge noemd wordt. Intusschen is dat woordelijk gelijkluidende nergens te vinden, want de ge ncrimineerde plaats, waar beide filosofen het hebben over het Ik", waarop voorstellingen of zielstoestanden betrekktng hebben, dat te vergelijken zou zijn met een paarlensnoer (Schopenhauer) of paarlenhalsband (Berg son), blz. 7, en dat dan de brochureschrijver er toe brengt dit laatste woord als een typische uiting van de verwijfde fransche geest te kenmerken, geeft zelfs in de duitsche vertaling geen woordelijke gelijkluidendheid aan! Het beeld zelf is in beide gevallen waarschijnlijk onleend aan het s trdtmansymbool der Hindoefilosofen, aan wier stel sels immers Schopenhauer sterk herinnert, en waarnaar hij meermalen verwijst. Hoe voorzichtig men moet zijn met de voor stellingswijze van prof. Bönke blijkt heel duidelijk uit het volgende frappante staaltje Op dezelfde bladzijde behandelt de schrijver de rol van het intellekt en de hersenen. Hij haalt Schopenhauer aan, welke gezegd heeft ons kan toch nooit die Hoog-Hollands goed leer nie dis nie ons taal nie." Nee, de meeste Afrikaners lezen het niet eigenlik goed, dat is waar, maar eh, zijn erwel genoeg woorden in't Afrikaans om er in te schrijven, verzen en zo in te maken?" A-ja-a! Kijk maar veur die gedichte van Totius en Jan Cilliers!" Ja, maar daar worden toch 'n massa Hollandse woorden in gebruikt?" Nee, ik glo nie, ik weet nie eientlijk nie," was het enigszins aarzelend gegeven antwoord. Maar hebt u dan b.v. Die Trek" van Totius en Die Vlakte" van Cilliers niet gelezen?" Nee-eh, ik het nog nie iets van hulle gelees nie," antwoordde de Afrikaner, wei wat verlegen. Hij bleef verder zwijgen, en wist niet wat nu te zeggen, tot Jeanne de stilte verbrak met: Waar houdt u nu school, Mr. du Preez ?" Ik is op 'n plaats met die naam Wolvehoek, 'n Regtig lekker plek; want daar is banje gele'entheid om te skiet en perd te rij. Kan u perd rij?" 'n Klein beetje ik heb 't nog maar twee keer gedaan, weet u." En lijkt u dit?" O ja, ik vind 't heerlik." Sal u da'alik morre middag lust hèom n eindjie met mij te gaat rij ?" O, dank u!" zei Jeanne gevleid. Maar «morgen middag kan ik niet we hebben beloofd naar de Venters te gaan." Wel, Dinsdagmiddag dari, assemblief?' Dank u. Ja. Dinsdagmiddag denk ik wel te kunnen gaan; want ik geloof niet. dat daar enige plannen voor gemaakt zijn," zei Jeanne en dacht onderwijl hoe leuk 't zou zijn het voorgenomen ritje vanavond naar huis te schrijven. De ingang van de kloof was bereikt en de meisjes vooraan bleven staan om de twee achter hen op te wachten. Zodra Paul en Jeanne de anderen inge haald hadden, werd er met hartelike woor den, kussen en handdrukken afscheid van elkaar genomen, waarop de Van Zijls en hun logee de terugtocht aannamen naar huis, terwijl Paul en zijn zuster in de kloof verdwenen. VIII De spider" stond bij 't wagenhuis met de twee muilen er voor gespannen. Eén MIDDENS S.B. gereed en naar maat vanaf f a.-. Coupeur-reiziger te ontbieden. IT11I Nieïf e MUG Kapitalist Financieel Nieuwsblad Singel 342, -A'dam TELEFOON N. 6825 bevat steeds aetueele arti kelen,, betrouwbare cor respondentie, nitlotingen van premieleeningen, producties, koerslijst enz. Abonnement slechts |so| ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers TAHDMIOOCLBN TAMINIAU'S ? JAM ? iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiHiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiii van al het objektieve, dat dit is durchgegangen durch die Maschinerie und Fabrikation des Gehirns". Dan haalt hij Bergson aan, die (duitsche uitgave) verklaart, dat het durch das Filter einer Intelligenz gesickert" is. Zoo als zij daar staan, komen de beide zinnen reeds een weinig met elkaar overeen. De overeenkomst wordt volkomen door hetgeen de schrijver er op volgen Iaat. nl. Bindeglied: Der Intellekt eine btosze Funktion des Gehirns". Maar nu het mooie van het geval. Deze laatste zinsnede is niet van Bergson afkomstig, maar van Schopenhauer. Dit zegt prof. Bönke er niet dadelijk bij; hij vermeldt, in tegenstelling met zijn voor het overige gevolgde gewoonte, niet de vindplaats en brengt daardoor den argeloozen lezer in de war! Het door den schrijver der brochure meestentijds gevolgde procédéis het vol gende: Hij vergelijkt de behandeling van een belangrijk probleem door Bergson, bij voorkeur een dat typisch Bergson'sche beschouwingen inhoudt, zooals het probleem van den tijd en van geheugen , met die door Schopenhauer, zoekt dan eenige punten bij den eerste uit, die minder typisch Bergson's zijn, doch hun belang ontleenen vooral aan détails, wier bestudeering reeds van Outa Piets kleine jongens stond, slechts 'n oud baadje" van klein baas" Gert los om de 't zwarte lijfje geslagen, de dieren vast te houden. Zijn broertje zat, geheel naakt, met zijn boekpensje" afhangend op de grond, in 't zand met dolossen"*) te spelen. Liesbeth, Sannie en Jeanne traden nu de trapjes van de achterstoep af, terwijl de oude Boer hen nog voor 't laatst aanmaande om mooi met die muile te werk" en de huismoeder hen na riep: Se groetnis veur Johanna hulle!" De meisjes stapten het rijtuig in, Liesbeth nam de teugels, deed ze even op de dieren hun ruggen neerslaan en riep: Ei, Geelbek, ei Prins!" en voort gingen ze, het bossige pad op, waar ze gistermiddag langs gelopen hadden. Naar de wolken van rood zand kijkend; die van onder de wielen in de helle zonneschijn opstoven, liet Jeanne, met 'n gestreeld glimlachje om de , lippen en 'n schittering in de ogen, der wandeling van de dag te voren aan haar verbeelding voorbij gaan. En morgen middag lekker paard rijden; maar 't is waar ook," dacht ze, ik heb er geen eigenlik kostuum voor; maar min groen mantelpakje en kleine zwarte hoed met gele pluim zullen heel goed gaan." Toen, 'n inval krijgend, zei ze tegen Liesbeth: Mag ik de leidsels 'n beetje houden? Ik zou zo graag leren mennen." Seker," zei 't Afrikaanse meisje welwil lend en reikte haar de leidsels met 'n Vat maar over." ? De logee nam de leidsels voorzichtig aan, Liesbeth wees haar hoe ze ze hanteren moest, en werkelik, 't ging goed, de muilen bleven rustig doorlopen, alsof ze niets van de ver andering merkten. Maar Jeanne, jong!" riepen Sannie en Liesbeth tegelijk, jij krij die ding noos goed reg!" Is dit die eerste maal, dat jij leidsels hou?" Nee, ik heb 't n of twee keer eerder gedaan, toen ik 'n korte vakantie op 'n plaats bij Boomsburg door bracht" ant woordde 't Hollandse jonge meisje gevleid. Liesbeth liet Jeanne, die met een verrukt gezicht vlak voor zich uitkeek en de muilen soms naar links en dan naar rechts deed gaan, om toch vooral te tonen, dat zij de ?) bikkels van ossebeenderen, VRAAGT FRANCO STALGM VAN DCLAIN BReeo I VANAF FI. M6T.GR VOOR BLOUSES.«JAPONNeN BIS KIISD.eR.iJUFLK.eiS i IC l L*8x\^ AM5TCRDAM eenice veRTecerwooRDiGCRs m HCDBRLAND DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts /l. 65 per kwartaal - American - Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAN MULDER, Sloterdljk. llllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllfllllltllllllllllll algemeen geworden is, treft dan natuurlijk overeenkomsten aan, zoowel in wezen als in vorm, en besluit dan daaruit, dat tege lijk daarmede de kern der oorspronkelijke mm ....... iiimiimmiimi .......... HINK ..... nin ........ nimiiniimiimiiiccmii .......... mui ..... i ........ iiiiiiiiiiiniiiiiiiii ....... iniiii ..... 111 ............. i KLEERMAKERIJ II. J. LOOK, Lijnmarkt 2, Utrecht. Nieuwe Engelsche Stoffen, PR1JHA COUPE. i Costumes van" f 40 tot fj70 k> Coupeur-reiziger te ontbieden iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiHimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiimui problemen in gelijkluidende zin werd opge lost, waarbij derhalve Schopenhauer de Denker en Bergson de Nachdenker verbeeldt. A. D. VERSTEEGH klippen op de weg wist te ontwijken, tot aan de droge drift toe mennen, waar zij de teugels nam en hield zo lang de doortocht duurde. De drift doorgekomen, ging het rijtuig 'n hoogte op, waar boven, aan de rechterkant, een roodstenen huisje met slechts een ongeverfde onder- en bovendeur in de voor gevel, stond, waar, zooals Sannie zei: Boet Hendrik woon." Aan de linkerkant, vanaf de zachte glooiing van de hoogte tot aan de voet van de lange, met donkere doornen begroeide kop, strekten breed, in een immens, donkergroen vlak de lucernlanden zich uit, omheind door laningen van bladerloze vijgen en kweperen, die blauwgrijs en rood-bruin leken in de verte. De hoogte af, wendde de weg zich door braakliggende mielielanden, waar de korte, nog staande stokken wit glansden in 't zonlicht. De mielielanden door, kwamen ze aan de tweede drift door de Masiro, waar, aan de kanten van de roodaarden wallen zilver grijze, dicht-bij-elkaar groeiende populieren en brede, zich-naar-'t water-buigende wil gen, stonden. Jeanne, die van de vorige drift af, steeds gemend had, moest, nu de weg eerst steil naar beneden, dan door 't water en daarna de hoogte opging, de teugels aan de meer ervaren Liesbeth overgeven. De drift door, kwam men weer op 'n zandig pad, waar aan weerszijden mimosas en karreebomen groeiden. Wat denk jij, Liesbeth, krij Jeanne die ding nie net goed reg nie?" vroeg Sannie, naar het Hollandse meisje kijkend, die zo aardig-attent alweer zat te mennen. Ja jong," antwoordde Liesbeth en zich met 'n glimlach tot Jeanne wendend, zei ze plagend: Hoe lijkt dit of jij 'n flukse Boerevrouw wil word?" Wat bedoel je?" vroeg Jeanne zich on nozel houdend, zoals alle jonge meisjes in zulke omstandigheden doen. Jij weet mos, jo'ng," zei Sannie. Jij en Paul was gister sukke groot yrinde..." Dat ons seker n van die da'e bruilof sal ,hou," viel Liesbeth lachend in. Maar jij weet," vervolgde ze ernstiger, Paul het 'n prachtige perd hoe kom ge jij hom nie 'n hint" nie, dat jij lief is v'r perd rij? Sij suster het ook 'n perd en 'n meissiessa'al sij sal seker wel bietjie v'r haar IIIII1MIIIIII1MIIUIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIII ' boet wil help en hem die v'r jou leen." De glimlach van triomf om haar lippen wegvagend, ofschoon ze niet geheel de schittering van haar ogen kon bedwingen, antwoordde Jeanne zo bedaard mogelik|: Hij heeft mij gevraagd morgen middag 'n eindje met hem te gaan paard rijden als jullie 't goed vind?" voegde ze er vragend aan toe. Alla wereld, die Paul!" riep Liesbeth vrolik uit, hij lèdie ding net fluks an!" Ik is seker, hij is vanmiddag bij die Venters," zei Sannie en keek Jeanne on deugend aan met haar aardige, bruine ogen. Na enige tijd kwamen ze aan een krom ming in de weg, vanwaar ze een zijpad insloegen, die op het achtererf van de Ven ters uitkwam. Witgele mieliekoppen waren op het platte, zinken dak gelegd en hingen aan de takken van een grote doornboom op zij van het huis, om in de zon te drogen. Achter de boom stond een bakoven en overal op het erf liepen bedrijvige hoenders en deftige kalkoenen heen en weer, druk bezig van de grond mieliepitten op te pikken. Op het geluid van de naderende wielen, had Kitty, die met haar moeder in de kom buis was en stond te strijken, het bovenlijf over de open onderdeur heen gestoken en toen het rijtuig het erf opreed, trad ze naar buiten, hen tegemoet. Middag, Miss Ter Duin, middag Lies beth en Sannie," riep ze. Hoe gaan dit met julle?" en kuste haar nichten en gaf Jeanne de hand, nadat de gasten de spider" uitgestapt waren. Hier, klein Klaas!" riep Kitty aan een kaffertje, die onder de doornboom met 'n sardienblikje als ossewagen aan 't spelen was, hou vast die muile tot baas Hendrik kom om hulle uit te span." In de kombuis gekomen vonden ze Mrs. Venter, de schommeligste aller schommelige huismoeders," bezig grote stukken vlees in te zouten. Haar met vet en zout korreltjes bedekte handen aan haar bont voorschoot afvegend, stak ze de rechter er van aan Jeanne toe, vroMk zeggend: So Miss Ter Duin, kom u ook bietjie kijk hoe dit op 'n plaats lijk? Nou kan u sien, dat ons Boermense net banje moet werk." (Wordt vervolgd)