Historisch Archief 1877-1940
12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
13 Mei 16, - No, 2029
CORRESPONDENTIE
E. G. te A. Wij kunnen slechts onze
aanvankelijke mededeeling herhalen: dat
Lente eene onderneming is, die gevoed wordt
door dezelfde bronnen als De Toekomst.
In hoeverre het nieuwe blad propagan
distisch zijn zal, zullen wij moeten afwachten.
Het eerste nummer was slechts ietwat flauw
van smaaak, met hier en daar een vernuftig
Duitsch pilletje, zooiets als de Gartenlav.be
in vredestijéplacht te zijn.
De Lente wordt uitgegeven door de uit
gevers-maatschappij, die indertijd voor niets
anders is opgericht dan om De Toekomst
en de Duitsche propagandabrochures te
exploiteeren. Directie: Sleeswijk, van
Vredenburch, van Heeckeren.
De redacteur van de Lente is een
geëmployeerde van De Toekomst.
W. G. te H. e.a. Over dit Toekomst- artikel
ontvingen wij zoovele stukken, dat wij niet
tot plaatsing kunnen overgaan.
* a ?
Da Costa over het Pangermanisme
1847
Beleefdelijk ter overweging aangeboden
aan Dr. Abraham Kuyper, die blijft
beweren, dat voor Duitsche
expansiegevaren (?pan-passie" noemde
Z.Ex. het) voor Nederland niet te
vreezen is. Zijn dichterlijke voor
ganger en geloofsgenoot schijnt voor
70 jaren reeds een meer onbevangen
kijk gehad te hebben f
Of gaat ook voor ons volk de tijd niet
zwaar van Kampen,
Waar de oude geesteskracht bij nood
doet? Toont die tijd
Voor Staten, klein van rang, zich vriendlijk ?
Is de nijd
Van England uitgedoofd? Gaat Frankrijks
hart niet langer
Zoover de Rijn zich uitstrekt, van de
oude ontwerpen zwanger?...
Dat Frankrijk, dat nog steeds van d'eigen
. bloedlust zwelt
't Zij de aandrift Koningen of Hugenoten
geldt,
t Zij in den Barthelsnacht bij
bruiloftstoortslicht Guise,
Of voor 't Septemberfeest Marat zijn
offers kieze.
En slaat ook Duitse h land niet
op Neerlands Noordzeezand
Den blik bewondrend en be
lust? en biedt de hand
Van broederschap met
minderdwang; en vindt het landschap
Beminnelijk toch! en wenscht
den band van s t a
mverwantschap.
Gehandhaafd op 't gebied van
S p r a a k-P h i l o s o p h i e,
Muziek, en Wetenschap, en
Vaart, en Industrie;
Ja, wil tot d'Oceaan n zelfde
kunstvereeri^rig,
Een Duit34:hèVaderland, n
Duitsche L i c h t r e g e e. r i n g!
Maar in dat Duitschland zelf,
wat is er v,an den nacht,
O Wachter! welk een dag
wordt aan de kim gewacht?
(Uit: Wachter! wat is er van den nacht!)
DA COSTA, 1847.
? e 0
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIItlllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMlllllll
KANTTEEKENINGEN VAN EEN
LANDSTORMPLICHTIGE
IV
(Notities, uit een militair zak
boekje, gevonden door onzen
medewerker Melis Stok e, in
de
omgevingeenerAmsterdamsche kazerne.)
^Lollerjes"i en de waardeering ervan.
En," zoo vraagde mij mijn goede oom J.,
hoe hebt ge u geamuseerd vandaag?"
Mij docht, dat de vermoeienis en bevuiling'
die duidelijk door mijn uiterlijk gedemon
streerd werden, het antwoord minimaal"
overbodig maakten. En zoo zweeg ik, vragend.
Voor veertienhonderd gulden" zoo
ging oom verder, zoudt ge toch met uwe
kameraden een prettigen dag gehad kunnen....
Ik herhaalde het bedrag, en toen vertelde
hij mij, hoe dien middag op de beurs dat
geld bijeen gebracht was, om ons,
Amsterdamsche soldaten, een prettigen dag te be
zorgen.
Een officier had gesproken van kregelige
stemming, door het inhouden van verloven",
en onze beursvaderen hadden het hunne
trachten te doen, om onheilen te voorkomen.
Dank u wel oom," zeide ik hartelijk, bij
voorbaat!"
* * *
De prettige dag" is er geweest, en was
in zijn soort een zér groot onheil.
Des avonds, na den feestdag, zeiden wij
hoofdschuddend tot elkander, dat het een
zware dag geweest was, en toonden mal
kander de bonnetjes, waarvoor wij
ververschingen hadden kunnen krijgen indien
... Indien de dag niet tot een vreemde
herinnering vergaan was, aan duwen, Grieg,
de gangen van het Concertgebouw, bier
en slaap.
Ik heb het gezegd: wij bevolkten het
Concertgebouw... nooit hebt ge het eer
biedwaardig monument zóbekleed gezien,
het was eene symphonie in grijs: het grijs
der uniformen lag golvend uit over de par
terre, als morgennevels op zee, en het
bedekte met egale grauwheid de ruimte, die
anders in zoovele nuances en schakeeringen
prijkt: de plaatsen waar dweepende
jojigemeisjes hunnen Willem toejuichen, de zetels
der heeren van Rees en Oyens en de
zijstoelen der telaatkomers en
quasi-dandineerenden. Het grijs golfde op tegen het podium,
dekte de gaanderijen, en er stegen geuren
uit op, en eene murmeling, die den grooten
dirigent tot woede gebracht zouden hebben en
in de bekende afwachtende houding, totdat
het laatste kuchje (gemeenlijk van mr. J. A. L.)
verstorven was.
Ik wil u niet spreken van het concert, of
van de concerteerenden, dit alles was slechts
secundair; het belangrijke van dezen dag
brengt
zeker de
', **
i lichaam
en voltooit snel er
wanneer zenuwen <
ziekte, operatie of kraambed zijn verzwakt.
Enkele lepels Sanatogen, eenige malen daags genomen,
wekken -den eetlust op, bevorderen de vertering van
ander voedsel en verschaffen in licht verteerbaren
. '*'!??(
vorm de stoffen, waaruit het organisme zijn krachten
hernieuwt.
f Meer dan 20.000 professoren en artsen
erkennen schriftelijk de hooge waarde van Sanatogen
als versterkingsmiddel en roemen de gunstige resul-";
taten zoowel bij kinderen als bij volwassenen met
Sanatogen bereikt. .
Ik heb de overtuiging, dat bij Sanatogengebruik het
hersteltijdperk korter duurt."
Dr, PREMSELA te Amsterdam.
,,lk ben zeer tevreden over Sanatogen bij herstellende zieken
en bij kraamvrouwen,"
Dr. J. NOORDTZIJ te Zwolle.
Sanatogen is in alle apotheken en drogisterijen verkrijgbaar in verpakkingen vanaf f 1,?. Vraagt brochures bij het Generaal Agentschap, Sarphafistraat 34, Amsterdam. |
Rijmpjes en Aftelrijmpjes
(Uit: Het Smokkelt, het Zegent, door FABIËS)
Buiten in de biezen ?
Lei een spldaatje dood,
Zijn neusje was bevroren,
Zijn maag lag open, bloot,
Eruit puilde een stukje mos,
Dat hij gegeten had in 't bosch.
Toen kwam er een pleegzuster,
Die zei, het is een Dutser*),
Toen kwam er bij een timmerman,
Die zei, het is een F.ngelschman,
Toen kwam er bij een slager,
*) Duts" voor Duitsch".
was de vreemde stemming binnen deze
muren van traditie, kalk en roode pluche.
Daar was het vreemde van menschen, die in
de korte pauze tusschen Allegro en Andante
applaudisseerden, of opstonden en met
losgeknoopte kleeding en scheeve hoofddeksels
de zaal verlieten, om elders consumptie te
gaan genieten. Daar was het zotte van
approuveerende geluidjes bij het verschijnen
der gracieuse zangeres, en het geroep van
bekenden onderling, tusschen balcon en
parterre.
Die zei, het is een Praager,
Toen kwam Jan de brouwer,
Die zij, *t is'eën Mos-kouwer.
* * *
Bommen en kanonnen
Wie wordt overwonnen?
Goud? papier!
Tierelierelier.
Sabels en'geweren,
Steeds maar rekwireeren.
Kom niet hier,
Tierelierelier.
Balkannaar
Luister maar!
iiiiMMiiniiiiiiiiiiininiii
Ik zag mr. Theodore Stuart en de heer
Van Rees worstelen om een glas Pils, ik
zag mr. dr. A. Röell bestraft worden wegens
het uittrekken van zijn tuniek, door eenen
luitenant, die de trekken vertoonde van den
heer Labouchère, en, puffend en pratend
zaten amechtig op een gangbankje de heeren
S. P. van Eeghen en prof. G. A. van Hamel
naast elkander.
De obsessie was afschuwelijk, en ik ont
waakte niet, vórdat een luitenant mij de
zaal weer binnenduwde.
Na de pauze vertoonden het verlaten
podium, en de gapingen in de parterre, hoe
vele gasten" over het tuinhek ontvlucht
waren.
De cellist speelde de Traumerei"... mijne
kameraden dommelden, met zweet-beparelde
voorhoofden, losgegespte kragen en
verlllmlIIIMUIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIinlIIIIIIIMMIMIIIIlmlMIII
Veroveraar
Zuiveraar,
Land-gerief,
Veroveraartheeft inpalmen lief.
Toen d'oorlog op de wereld kwam
At uit zijn donker hoekje,
Toen schreven ze allemaal even gauw,
Een rood, een wit ; blauwboekje.
Al wie nu die boekjes leest,
Wijzer is er geen een van geweest,
En ze zullen terecht bemerken,
?Let op mijn woorden, maar niet op mijn
werken.
herinnert.
Trouwens, men kende de artisten", en
in Flora waren vergissingen uitgesloten, zoo
als die in het Concertgebouw plaats vonden,
waar mijn buurman vór hij insliep den
cellist bekeek, en toen het programma, mom
pelend : Mendelssohn ... Mendelssohn ...
een mof netuurlijk... dat zie-je zoo !"
Zingen.
Het spijt mij, maar van die liederen, die
wij gemeenlijk tezamen aanheffen, kan ik
u den tekst bezwaarlijk herhalen. Doch toe
passelijk zijn ze alle.
Zoo, toen Gerrit thuiskwam en ons stra
lend van vadervreugde mededeelde, dat
vrouw Gerrit hem eenen zoon gebaard had.
Onmiddellijk werd mijn gelukwensch ge
smoord, door het gemeenschappelijk en
De brand is op de aarde
De vonken die vliegen er uit,
Het geld heeft weinig waarde,
Een Mark geldt bijna een duit.
Michel wil je dat stelletje verbieden,
Het komt altijd aan mijn hof.
Tingelingeling, klop klop klop
Het maakt van mij toch geen Mof.
* * 9
andere moreele uitwerking gehad, dan de
nieuwe verwensching krijg de nekkramp".
Deze expressie is volstrekt niet gemeener
dan die, welke iemand respectievelijk de
pest", cholera" of anderszins toeschuiven
en in den laatsten tijd zelfs de pokken".
De volksmond richt zich blijkbaar naar de
momenteel vigeerende ziekte!...
(Teekeningen voor de Amsterdammer" van Henri van de Velde)
Daar was eindelijk de stroeve aanblik van
lange, lange rijen slapende jongemannen,
en vervolgens de pauze, waarin de gangen
het tooneel waren van verwarringen en
bousculades, ingewikkelder dan de
Alpensymphonie, waarin het bier klokte door
duizenden kelen, als een bergbeek, het
verscherven van een ruit, als een lawine...
Het vreemdste was echter het gedwongene
van al deze vreugde; ik vraag u in gemoede:
waart ge ooit bij een concert, waar een
schildwacht u het weggaan belette, zaagt ge
ooit op een feest dozijnen genoodigden
ontsnappen" door den tuin, en, over de
de muur klimmend, een goed heenkomen"
zoeken? Zijn concertgebouw-programma's
ooit misbruikt door ze te scheuren in het
formaat van bier-en-thee-bons", en als zoo
danig aan de buffetten ingewisseld?
Neen immers?
Gedurende een korte flauwte, die mij tijdens
de pauze beving, had ik een vreemd vizioen:
ik waande mij op een Zondagnamiddag, en
alle kameraden om mij heen kregen de ge
stalten van concertgebouwers.
warde hoofdharen.
Als gold het hier een orgiastisch feest,
in stede van een bezoek aan het concert
gebouw
* *
*
Nee jó! dan was het fijnder in de Flora
onderlaatst!" voegde Kees mij toe, daar
zag je tenminste wat, en daar kóje mee
zingen!"
Hier had mijn vriend het oog op ons voor
laatste lolletje", eene uiterst profane matinee
in het bekende variteiten theater. Daar was
men en pays de connaissance. Daar riep men
psssst" tegen heldinnen van bioscope dra
ma's, daar stemde men in met de liederen
van zekeren Raf. Kappers, aan het klavier
begeleid door zijnen vriend Agsteribbe.
Daar rookte men de zaal blauw en schier
ondoorwaadbaar, en verdween men onder
luid gejuich der overigen in een zér zicht
bare deur, waarop het woord (of begrip)
Dames" geschilderd was. En het is een
feit, dat men n6g de liederen van den heer
Kappers zingt, terwijl niemand zich van de
sonate van Grieg ook maar de eerste noten
krachtiglijk ingezette lied, dat aanvangt met
de woorden:
Onze kater het jöngkies gekrége...
en waarvan het refrein luidt:
poes, poes, sméeeerige poes...
enz.
Voorts is er een lied, dat zeer populair
is, en waarin men voortdurend herhaalt, dat
bij ons alles zógaat" afgewisseld
met hallo, hallo". Wat en waar en hoe er
iets gaaf is echter niemand recht duide
lijk, evenmin als men met voldoende dui
delijkheid motiveert waarom een mensch
niet van stroo" is of in hoeverre men naar
Amsterdam terug" gebracht wil worden ...
allemaal uitbundiglijk populaire liederen
waarvan de strekking geen andere is, dan
spektakel maken.
Meningitis-gevaar.
Het gevaar, dat ons soldaten bedreigt,
aangestoken te worden door meningitis
cerebro spinalis, heeft tot nu toe geen
Vandaag," zeide de sergeant, staat er
in mijne orders, dat ik theorie moet geven
over de nekkramp.... Ik zeg dus weest
zindelijk, in alles! Deze ziekte is besmette
lijk en gevaarlijk!"
Weet iemand anders nog iets?"
Toen zeide Karel, dat het een baktil"
was, en betoogde Gerrit, dat hij" binnen
kwam door de neus,... vervolgens ontstond
twist onder de toehoorders, waardoor de
docent genoodzaakt wierd de debatten te
sluiten, en den raad gaf, vél te rooken.
Kortom:
De militaire geneeskundige dienst heeft
ook hier gefaald, door niet aan militaire
dokters op te dragen een soort college
Ie houden over den nekkramp en de
beveiligingsmiddelen tegen deze ziekte.
Ook zij geconstateerd, dat ontsmet
tingsmiddelen voor de lokalen in
onvol' doende mate verstrekt zijn.
Dat geen voldoende medische controle
op deze reiniging plaats heeft.
MELIS STOKE,
landstormplichtige
Noot: Zooeven heeft een tweede lolletje"
plaats gehad in Carré. Men amuseerde zich
uitbundiglijk. Den schenkers der benoodigde
gelden dank, ook namens Maupie Staal, eenen
zanger van indécente coupletten, en den
exploitant der buffetten.