Historisch Archief 1877-1940
-12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
27 Mei '16. - No. 2031
lCONTROLLED EEY DÜPLEX COMPTOMETER
Halt!
U heeft zich
vergist.
en
Trekt af geheel
aiitoma
.,,»*
Telt, Vermenigvuldigt, Cnbeert, Deelt
tisch, praktisch en zeer snel.
Maakt elke handelsberekening hoe eenvoudig of ingewikkeld ook vlugger
dan op de onde manier doch absulunt accuraat.
Maakt berekening in db, s,, d.; alsook Tons, Cwt., C|rs en I*bs
en geeft het antwoord precies als op de engelsche facturen neergeschreven wordt.
Herleid vreemde Munt in Mederlandsche en omgekeerd.
Bespaart tijd, dus ook geld. Doet het eentonig en
geestdoodend getel en gereken met het hoofd vervallen.
Vermijdt zennwinspanning bij het rekenen alsook het maken
van fouten.
Geeft desverlangd een rekenkundige proef van elke ten uitvoer gebrachte telling
of berekening.
?
Zijne toetsen controleeren zichzelven. Telt 3 maal, vermenigvuldigt O
maal en deelt 4 maal zoo snel als een geroutineerd rekenaar.
Geen handvatsel te trekken of te draaien (het handvatseltje dient alleen om
het register op nul terug te stellen.)
Geen knopjes te plaatsen voor men een berekening maakt.
Geen Avagen te verschuiven bij het maken van een berekening.
Geen electrische motor noodig om het mechaniek in beweging te brengen.
Waarselmwt direct bij niet voldoenden doordruk van een toets, b.v. door een 9-toets gedeeltelijk neer te drukken
verkrijgt men geen foutief cijfer in het register, doch het geheele toetsenbord sluit zich automatisch.
Men drukt slechts op het knopje rechts van de machine en gaat door.
W aars Ch UW t ook in geval van foutieve behandeling bij het maken van onverschillig welke berekening, Het mechaniek is
? ? ^"^ s r^^ ^** ^j C_j t/ <7j Cj
geheel verwisselbaar en van gehard staal. Geen verandering van administratie of drukwerk noodig om een Comptometer toe te passen.
Klein, licht en dus gemakkelijk verplaatsbaar.
Al honderden Comptometers in Nederland in gebruik.
Vraagt om demonstratie op uw eigen werk, zonder eenige kosten of verbintenis uwerzijds.
FK£iT cV TARRAMT Mfg. Co., S*-3O DAMRAK, AMSTERDAM. Telefoon moord syss.
m
iiriiiiiiiiiiiiiniiii
immiiMtiMMiiliMiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitmmiiiiMiiiitiiii
andere schijn-zekerheden in moeilijkheden
kwam en tot liquidatie moest overgaan,
wordt eveneens in deze studie behandeld.
De verdere ontwikkeling van het hypo
theekbankwezen in Nederland schetst Dr. Bos
vervolgens in deze woorden: Het plantje,
waarvan men in het midden der 19de eeuw
niets verwachtte, is vijftig jaren nadat de
eerste Instelling hare werkzaamheden begon
wel tot grooten wasdom gekomen. Eind
1914 waren er 52 instellingen, welke uit
sluitend op vaste goederen hier te lande
geld verstrekken. Het gezamenlijk kapitaal be
droeg/66.482.00, waarop gestort ? 14.134030;
het uitstaand bedrag aan hypotheken
/500.457,314,dat der pandbrieven/497.811.400"
Uit een in het artikel opgenomen staat, blijkt
verder, dat in 1861 met slechts een
hypotheekbank de pandbrleve»uitgifte
?236.500 bedroeg; de groei bleef langzaam
tot in 1864 de tweede hypotheekbank werd
opgericht en het totaal pandbrieven tot
KANTTEEKENINGEN VAN EEN
LANDSTORMPLICHTIGE
v
(Teekeningen voor de Amster
dammer" van Henri v. d. Velde
(Notities, uit een militair zak
boekje, gevonden door onzen
medewerker Melis Stok e, in
de omgeving eener
Amsterdamsche kazerne.)
Liefdewerk
Moeders van militie-plichtige zonen der
lichting 1916! Het is niet om mij zelve lof
toe te zwaaien, of om gewelddadiglijk uwe
erkentelijkheid te winnen, dat ik u zeggen
ga, dat uwe zonen zacht zullen rusten!
Maar ik durf te verzekeren, dat de
stroozakken, die uwe zonen wachtten, zacht ge
stopt waren, zonder kiezelsteenen of roestige
spijkers. Ik zelve vulde er twee met
zachtkittelende stroohalmen en, misschien, is
het een uwer nazaten beschoren, te rusten
op een zak, waarin een zweetdroppel op
gedroogd is van schrijver dezes, zoet en
mild als een regendrop van September in
een scïioof van dor gewas des velds.
Simon's pudding.
Het begrip vergif" wordt voor u allen
gesymboliseerd in een doodskop met ge
kruiste botten, of in met zwart en rood
ongeveer ? 5 millioen geklommen was.
Twaalf jaren bleven alleen twee hypotheek
banken de Nationale en de
Rotterdamsche werken en klom het bedrag aan
uitstaande pandbrieven tot ruim/ 20 millioen,
In 1877 kwam de Hollandsche als derde
in den bond" en bleven deze drie gedurende
de volgende vijf jaar zonder verdere con
currentie. Het bedrag aan uitstaande pand
brieven was inmiddels tot bijna f 50 millioen
gestegen. Eerst in 1889, dus 29 jaar na het
oprichten van de eerste hypotheekbank werd
het cijfer van honderd millioen overschreden,
terwijl inmiddels het aantal hypotheekbanken
tot 11 vermeerderd was. Van toen af ging
het echter crescendo. Acht jaar later in 1897
werd het tweede honderdtal millioenen be
reikt met 23 hypotheekbanken; het derde
honderdtal millioenen kwam reeds 5 jaar
later in 1902 met 40 banken en het vierde
honderdtal kwam nog vlugger, nml. na 3
jaar in 1905, terwijl het aantal banken tot
beschilderde wangen en oogen eener ver
loren vrouw ... voor mij echter is vanaf
gisteren vergif analoog met Simon's pudding.
Zoo verleidelijk en tegelijk kwaadaardig
als dit knalrood gerecht toch, kan bezwaar
lijk absinth of nicotine of zelfs ether zijn ...
het was de duivel zelve in pudding-vorm.
Simon is nu nog ziek; zijn vergiftigings
proces deed zich aanvankelijk niet als zoo
danig aanzien, integendeel!
Wij waren op wacht, en het was Zondag
namiddag; nog twintig uren wachtens en
wakers lagen vór ons, en gaperig, gemelijk
en zwijgzaam zaten wij op de banken aan
het verlaten kazerneplein, beloerend elkanders
bewegingen en de enkele passeerende
musschen. Tot dat plots uitbundig vreugdegetier
ons deed opschrikken; wij zagen Simon,
toentertijd nog kerngezond. Hij danste en
juichte, en er was een grijns van verruk
king op zijn overigens gebaard gelaat;
tusschen zijne handen was een pakje in cou
rantenpapier.
Op ons vragend opzien was zijn antwoord
een telkens in anderen toonaard herhaald
lied, luidende: 'k hèpodding gekréege, 'k
hèpodding gekréege! Me vrouw hét me
póooding gebracht!"
51 of op eene na het tegenwoordige aantal
geklommen was. Sedert is de groei lang
zamer gegaan en eerst thans na twaalf jaar
het 5de honderdtal bereikt. Verschillende
omstandigheden hebben daartoe medege
werkt. In de eerste plaats de concurrentie
van de scheepshypotheekbanken en de in
het buitenland werkende hypotheekbanken,
die door de hoogere rente harer pandbrieven
niet minder dan ruim f220 millioen Neder
landsen kapitaal tot zich getrokken hebben.
Als bijkomende oorzaak vallen de gerucht
makende malversaties bij de Hollandsche en
Zuid-Hollandsche hypotheekbanken te ver
melden. Terecht teekende dr. Bos hierbij
aan Al was uit de gepleegde bedriegelijke
handelingen niet het minste ten nadeele van
de gezondheid van het hypotheekbankbedrijf
in het algemeen af te leiden, zoo wendde
zich toch een groot deel van het
geldbeleggend publiek in den eersten tijd van de
hypotheekbanken af." Hij had er nog kunnen
Na herhaaldelijk aandringen onzerzijds
ontdeed hij met bevende vingeren het pakje
van het daarom gewikkelde Zondagsblad,
en toonde ons triomfaal een tusschen twee
schoteltjes geborgen voorwerp, dat
zachtekens deinde en ik zeide het u reeds
knalrood van kleur was.
Frambóooze!" deed Hein gulzig, en
trachtte het wiebelend uiteinde van den
spijs tusschen duim en wijsvinger te grijpen.
Afblijve" gromde Simon, om terstond
weder zijn jubelzang te hervatten en ver
volgens ijlings te verdwijnen in de richting
van het op dat uur gemeenlijk verlaten
waschlokaal.
Wij bleven zwijgend achter; misschien
ware het mogelijk geweest, meester te wor
den van de pudding, door ons de uitgave
van een kwartje te getroosten ; Simon doet
alles voor kwartjes en bracht op mijn ver
zoek zelfs een zijner persoonlijke vrienden
een kaakslag toe, om zulk een geldstuk te
verdienen.
Daar de koop echter niet tijdig genoeg
voorgesteld was, moesten wij het aanzien,
dat de gelukkige eenige minuten later
likkebaardend, en nog steeds grijnzend terug
keerde.
Vanaf dit oogenblik was het, alsof Simon
bij voegen, dat het feit, dat ondanks deze
malversaties zelfs de direct getroffen instel
lingen zich binnen enkele jaren konden
herstellen, een verder bewijs levert, dat de
kern van het bedrijf gezond was.
De drie volgende studies de economische
beteekenis onzer hypotheekbank voor den
landbouw" de beteekenis voor den huizen
bouw" en de Hypotheekbank als Pand
brieven instituut" leenen zich minder tot
het geven van een uittreksel. Het laatste is
wellicht het minst gelukkige van de serie
en zoude stof tot eene critische bespreking
kunnen opleveren. Ook daarin zijn echter tal
van wetenswaardige bizonderheden en be
schouwingen opgenomen, die de kennisma
king met den na diens overlijden verschenen
arbeid van dr. Bos overwaard maken.
J. D. SANTILHANO
door allen ietwat koel bejegend wierd
Een uur later trad een nieuweling de
wacht binnen ; Simon was met hevige buik
pijnen naar de ziekenkamer gebracht, zoo
vertelde hij achteloos.
Niemand gaf commentaar op dit bericht;
alleen Jan zeide, zeer hoorbaar, tot Gerrit:
Nou, wij ete maar kuch, hè? En wij
lache maar!"
Honorarium.
Ik weet niet, lezer, of gij op het punt van
honoraria opstrijken zoo gevoelig zijt als
schrijver dezes. Voor hem is een bescheiden
couvert de eenige mogelijkheid waaronder
hij min of meer verdiende verdiensten kan
ent-imee'en.
Zoo zult ge begrijpen, dat de Zaterdag, of
betaaldag in de kazerne voor hem een der
minst verfijnd bedoelde, maar desondanks
eene uiterst verfijnde pijniging is.
Dit proces toch ontwikkelt zich in een
aantal folterings-phasen, als daar zijn:
a. anderhalf uur wachtens in eene lange file;
b. eerbiediglijk groetend treden voor een
tafel, vol kwartjes en dubbeltjes, waarachter
een sergeant-majoor gezeten is; het geheel
herinnert aan den croupier in een speelhuis
waar geringe bedragen omgaan ;
c. het (eerbiediglijk) uitstrekken van de
linkerhand, en het ontvangen van soldij;
d. het groetend rechts-om-keert maken
en verheugd lachend weggaan.
Teruggekeerd .op de chambnje wordt de
iimimiHimiiiiiiiimiiiHii
aldus tot kapitaalkrachtigheid geraakte sol
daat aanstonds bestormd door collega's, die
on<ier luid geroep van: Wie nog? wie nog?"
groote doozen en kisten ronddragen, boor
devol likeur-reepen, amandel-koeken,
Haloppi-sigaren, schoensmeeren andere
weeldeof gerotsartikelen.
Om nipt al te zeer op te vallen, koop ik
dan een doosje z.g. piraatjes" of een schoen
veter; de rest van het honorarium wordt
verbrast aan melk en krentenbrood.
Het is mij nog niet gelukt, deze
financieën, bedragende 24 tot 26 stuivers zoo
danig te bestieren, dat ik, zooals zij, twee
avonden achtereen in kennelijken staat"
thuis vermag te komen.
Ook zijn er Duitschers, die geen kennissen
in Amsterdam hebben, en toch sparen
ik schaam mij!
Gepoetste schoenen.
Men heeft mij de vraag gesteld, of het
mijne gewoonte was, thuis te loopen met
ongepoetste schoenen" ; op mijn ontkennend
antwoord gelastte men mij, dat dan hier
ook niet te doen !"
Eerlijk gezegd, gevoel ik mij niet geheel
verantwoord door mijne mededeeling, en ik
heb mij voorgenomen, eens ernstig met onzen
burger-oppasser te spreken. Ik herinner mij
niet, mij thuis" te aller ure vergewist te
hebben van het gepoetst zijn mijner schoe
nen, zooals dat hier geschieden moet, doch
ik placht vertrouwen te stellen in hen, die
mij niet voor schande" zouden laten loopen.
Gepoetste schoenen ! Het is mij een nacht
merrie geworden. Men eischt van ons, dat
onze schoenen dof-glanzend zullen zijn, en
het is mij nog niet gelukt aan zoo streng
een eisch te voldoen.
Ik heb getracht n schoen dof te maken,
en n glanzend, om de neuzen glanzend,
de hakken dof te doen zijn, doch kreeg
telkenmale berispingen.
Nu vraag ik u : zijn uwe schoenen
dofglanzend ? En hoe zien zij er uit ?
Zegt het mij en ik hoop mij te vrijwaren
tegen onteerende straffen...!
MELIS STOKE,
iandstormplichtige
