27 Mei '16. No. 2031 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" TAMINIAU'S ? JAM ? OOSTEDDEEK MEULMLEERIHQEH IIIIIIIHimilllllHIIIIHIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIIIimilllllllllllMlilllllllllMMIIIH lijkheid op derden afschuiven. Ook al beeft de Minister in den grond der zaak alweer gelijk, dat er overvloed is van vee, dan nog is de uitvoering van zijne maatregelen niet in overeenstemming daarmee. Die uitvoering ergert, prikkelt en ondermijnt. De minister dient wel te bedenken, dat indien hij eenmaal een belofte doet, hij ten koste van wat dan ook, die belofte moet houden, wil hij zich niet maken tot de risée des volks. Er is eenmaal beloofd, dat er goedkooper varkensvleesch zou komen, en het is ook gekomen, maar verre van voldoende, en tegen nog veel te hooge prijzen. Er werd eenmaal beloofd dat er geen aardappelen de grenzen zouden over gaan vór de voorziening in de behoefte aan aardappelen tegen matigen prijs aan allen was verzekerd, en toch staat de kleine man, staan de honderdduizenden arbeiders voor wie de aardappelprijs van zoo groote beteekenis is, voor verrassend hooge prijzen. Dat is niet alles, maar het zijn enkele hoofdzaken, en typische feiten. Een minister moge het nog zoo goed bedoelen, wanneer hij eenmaal bij het pu bliek den indruk heeft gewekt van niet tegen zijn taak te zijn opgewassen, haar niet meer te beheerschen, en de eene fout, nu klein, dan groot, op de andere te stapelen, en bij de Staten-Generaal aankomt met onvoldoende overdachte en onvoldoende afgewerkte voor stellen en toelichtingen, dan maakt hij zijn bestaan onmogelijk. En minister Posthuma moet in dit opzicht, na zijn terugkeer van de rust, snel verande ren, anders zal het niet gaan!1' R'datn, 24 Mei 1916 H. SPIEKMAN IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIHIIIIIIIIIIIII IIIIIIIII1IIIIIII De Vrijheid van het Woord 120 JAAR GELEDEN Onder het vele schoone en groote dat uit Duitschland tot ons kwam, neemt het DonQuichotte-harnas, waarin onze oostelijke buurlui het Römeinsch recht gestoken hebben, een plaats der eere in. De heilzame invloed is alom en voortdurend merkbaar, de rechlsopvattingen" kunnen zich evenmin er aan iiiiiiiiiiimimiiiiiilimiiiiiiiiiiiiimiiMiiiMtiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti MASIRO (Schets uit het Zuid-Afrikaanse Boeren-leven) DOOR CHRISTINE HOEKSTRA (Slot) Hij lachte. Ja, ik weet best waarom u dat zegt, kleine plaaggeest, die u bent. U ziet mij zeker aan voor n van die verve lende Engelsen, die geen ander land met het hunne gelijk achten. Maar al ben ik ook terecht trots op mijn nationaliteit.kan ik even wel best het goede van andere volken waar deeren, en weet ik dat deEngelsen in sommige opzichten veel van de naties op het vaste land kunnen leren, vooral op het gebied van onderwijs." Met steeds grooter wordende sympathie had Jeanne de jonge Engelsman aangehoord en toen hij geëindigd had, greep ze impul sief z'n hand en drukte die met grote har telikheid, terwijl ze zei: O, meneer Suther land, wat ben ik blij, dat u hier zo verstandig over denkt; want, o, als u wist, hoe het andere naties de keel uithangt, dat 'concert' van de meeste Engelsen en hoeveel aardi ger... enfin, u kan t niet'helpen, ik moest 't eigenlik niet tegen u zeggen," eindigde ze 'n beetje verlegen, Nee," zei hij glimlachend, haar handdruk beantwoordend en verheugd over de goede indruk, die hij zo klaarblijkelik op de inztjn-ogen-zo-bekoorlike Hollandse gemaakt had, ik kan de waarheid best horen u hebt volkomen gelijk. Natuurlik zijn er wel enige verontschuldigingen voor die Jingoachtige Engelsen aan te voeren," zei hij, 't nationale gebrek zo veel mogelik vergoelikend, 't Verenigd Koninkrijk is 'n eiland en als 'n Brit z'n land verlaat, is t bijna altijd naar 'n Britse kolonie." O, zeker," zei Jeanne, hem tegemoetkomend, 't is wel 'n beetje te begtijpen." En taktvol 'n terrein verlatend, waarop de Engelsman mogelik gekwetst kon worden, vervolgde ze gewoon: Heeft u veel gereisd?" 'n Weinig," was z'n antwoord, 'k ben twee jaar in Frankrijk g£weest, heb 'n winMEDDENS S.B. gereed en naar maat vanaf f *ft.-. Coupeur-reiziger te ontbieden. 11 BooqU J. S. MEUWSEN. HOFLEVERANCIER. Hoeden en Mode Magazijnen. | AMSTERDAM. Leidschestraat 4, Beurspassage h. Damrak, l Dam straat hoek Nes, l Doelenstraat hoek Achter- | burgwal. ROTTERDAM. Mosseltrap 3, Boymansstraat 3. IIIIIIIIIHIIIIIIIItllltMIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHIIIIMIIIMlIIIIIIII onttrekken als het rechtsgevoel," en niets getuigt zoo heerlijk van onze verblijdende vervreemding van de Fransche en Engelsche rechtsbegrippen als het steeds scherper wor dende conflict tusschen abstract en positief recht. Nimmer bleek dit duidelijker dan sinds Augustus 1914, niet het minst in verband met de persprocessen welke gevoerd werden, en waarbij de openbare aanklager, in strijd met onze wet, zich tot beschermer opwierp van het Staats- of Regeeringsbelang, of wel van het beginsel scheen uit te gaan dat art. 100 Sr. uitsluitend gemaakt is met het oog op dien oorlogvoerende, wiens gewetenlooze antecedenten den neutralen de meeste vrees moeten inboezemen. Nu Nederland dit verheven, door Duitsche opvattingen geïnspireerde standpunt in neemt, worden wij met rechtmatigen trots vervuld bij het herlezen van de denkbeel den, welke 120 jaar geleden in Engeland heerschten onder soortgelijke omstandig heden en in soortgelijke gevallen. Dan kun nen wij ons slechts erover verheugen, dat Pruisen en zijne geestelijke kinderen op zulk een hoog peil staan, vergeleken bij Frankrijk en Engeland, en dat de vrijheid, de moed om haar te verdedigen, en de liefde, waar mede zij werd hooggehouden, zulke gewel dige vorderingen gemaakt hebben in den tijd van 120 jaren en onder Duitsch regime. Ik zal enkele passages aanhalen uit het pleidooi van sir James Mackintosh in het proces tegen Pelletier. Mackintosh was een dier beroemde En gelsche rechtsgeleerden uit het eind der achttiende eeuw, die Cicero's oordeel over de juridische .welsprekendheid schenen te bevestigen; in causarum contentionibus magnum est quoddam opus, atque haud sciam an de humanis operibus longe maxi mum." Hij leefde in een land dat voor alles neutraal wilde blijven; dat niets zoozeer vreesde als eene hervatting van den oorlog tegen Bonaparte, die de overwinnaar en de bevrijder was geweest van hetzelfde Europa dat hij thans dreigde te onderdrukken. De Britsche regeering, door die vrees verleid en waarschijnlijk ook beïnvloed door den Gezant van den machtigen veroveraar, ontIIIIIIIIIIII1IIIII IIIIIIIIIIIIHIIIItlMlllllllllllllllllllliml Illllllllllllllll ter in Zweden doorgebracht en ben nu in Zuid-Afrika, zoals u ziet." ,0, Zweden," riep Jeanne, dadelikenthoesiast, uit, hoe vond u dat?" Prachtig," zei hij warm. O, toe, vertelt u me daar eens alles van," drong Jeanne. En beiden in 't hoge, gele gras gaan zit tend, verhaalde hij haar met zijn mooie, diepe stem van de eenvoud en hartelikheid van de Zweden, van hun donkere dennebossen en stille meren en van hun grote schrijfster, Selma Lagerlöff, waar hij kennis mee gemaakt had, terwijl Jeanne, de bruine ogen vol schittering en de rode mond, even geopend, hem onafgebroken aanstaarde, ver met hem in Zweden. Toen ze eindelik iemand hard op 'n blik ken schotel hoorden slaan, tot teken, dat het etenstijd was, schrikten ze beiden met 'n schok uit hun toverland op. Onder 't eten zaten ze naast elkaar en gingen zo geheel de n in de ander op, dat ze ternauwernood merkten, hoe de overigen van 't gezelschap elkaar glim lachend aankeken. Met de spelletjes, die er volgden, was 't hetzelfde. Dat Paul du Preez reeds om vier uur, 't paard van 'n ander lenend, wegreed, omdat hij, zoals hij zei, nog zo veel werk had, merkte Jeanne niet. Die stroom van sympathie, die zij zo sterk van hem naar haar en van haar naar hem voelde vloeien, vervulde haar met oneindige zaligheid en deed haar oog noch oor voor iemand of iets anders hebben dan voor hem. Om half zes begonnen ze de wagens in te spannen en om kwart voor zes reden ze weg, op mondfluitjes en koncertina's spelend en liedjes zingend, zoals: Ou tante Koba, sij was so dom, Sij roer haar koffie met haar groot toon om." en Grietjie, mij liewe Grietjie, ik het jou banja lief." Stanley Sutherland en Jeanne zaten naast elkaar en stemden, dromerig voor zich uit kijkend, met de anderen in. 't Was nu ongeveer zes uur. De zon had bijna de horizon bereikt. Lange, violette schaduwen vormden zich aan de kanten der bergen. Nog enige tijd en de zon was onder gegaan, rode strepen achterlatend; een dunne nevel trok over het veld, lang zaam verdonkerde de lucht, de violette schaduwen werden zwart... het was avond. De jonge Engelsman, die met de Van F. VAN DER HEIDE HILVERSUM 's-Gravel.weg. Telef. 1150 Artistieke Meubileering SPECIALE ONTWERPEN niiiiiiiiiiiiiiMim mMiiiiiiiiiiiiimiiiiimiMiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi zag zich niet om, in strijd met de fundamenteele wetten van het Rijk, het Staats belang" in te roepen als voorwendsel tot menige strafvervolging, ofschoon de lettres de cachet, welke de deuren der Bastille openden, geen anderen grondslag dan het Staatsbelang' hadden, en Bonaparte nog steeds zich erop verhief de kampioen te zijn tegen de verderfelijkste uitwassen van het ancien régime. Pelletier was een Fransch uitgewekene, die te Londen het blad t'Ambigu" redigeerde. Hij had erop gezinspeeld dat een usurpator even weinig rechten op het leven als op den troon kan doen gelden, en dat de dappere die het waagde hem te dooden, een daad van openbare gerechtigheid zou verrichten. De eerste consul van Frankrijk, opperbe velhebber van het leger in Italië, had den schrijver voor de Britsche jury gedaagd. De Engelschen, in hun nationale ijdelheid, hebben hiervan jarenlang grooten ophef ge maakt : dat de veroveraar, met wien Engeland nog kort geleden in oorlog verkeerde, en die aan deze zijde van het Kanaal even gehaat als gevreesd was, niet aarzelde zijne belangen aan een Britsche jury toe te ver trouwen, was toch wel een schitterende hulde aan de integriteit der rechterlijke macht. Men vergat, dat de uit het volk ge kozen gezworenen evenzeer geïntimideerd waren als de publieke opinie zelve, en dat zij buiten staat waren te begrijpen dat het staatsbelang", of wat de regeering voor staatsbelang" wilde slijten, niet als element treedt in het Engelsche strafrecht. Mackintosh wees erop dat de kleine staten : Genève, Zwitserland en Holland, wier kracht gelegen was in vrijheid van gedachte en drukpers, niet meer bestonden, en dat En geland het laatste bolwerk was van Europa's vrijheid. Die zwakke staten", zeide hij, die mo numenten van de Europeesche gerechtigheid, de wijkplaatsen van vrede, nijverheid en letteren, de tribunes der openbare rede, de toevluchtsoorden voor de onderdrukte on schuldigen en de vogelvrij-verklaarde waar heid, zijn ten ondergegaan met dezelfde beginselen, die hun eenig behoud waren.... Een enkele wijkplaats der vrije meeningsZijls tot aan hun huis toe was gereden, tot groote ergernis van Kitty, hielp Jeanne, bij de woning van haar gastheer aangekomen, weer van de wagen en haar hand in de zijne nemend, drukte hij die, terwijl hij haar even diep in de ogen keek. Toen groette hij de anderen en verdween. X Het was de avond vór Jeanne's vertrek. Alle jongelui van Krokodilbos waren voor 'n dans bij de Van Zijls gevraagd. Al de gasten waren buiten gebleven; want de jonge Van Zijls en hun genodigden waren overeen gekomen te wachten totdat de huisfodsdienst afgelopen zou zijn en de oude oer zich ter ruste had begeven. Want al mocht de huisvader 'n flauw vermoeden hebben van wat er die avond gebeuren zou, vond zijn familie 't toch beter, dat hij al die jongelui niet zag om zijn wantrouwen geen voedsel te verlenen en hem geen kans te geven het hen recht uit te verbieden. Ver der werd Jeanne ingeprent zich toch geen woord over hun plannen in 't bijzijn van de huisvader te laten ontvallen. Om negen uur traden de jonge Van Zijls en hun logee naar buiten, groetten hun gasten en brachten hen naar de jongen's hun buitenkamer, waar juist een nieuwe vloer van mierhopen was ingelegd, die bij deze gelegenheid plat getrapt moest worden. Het .vertrek was geheel leeg: al de meubels waren in de pakkamer ernaast gedragen. In n van de hoeken van de naakte, met rode grond bestreken muren, was een klein, houten plankje aangebracht, waarop 'n kaarsje (de enige verlichting) brandde. Dit was de danszaal. Gert, gewapend met 'n mondfluiije, ver tegenwoordigde het orkest. Zoodra de meeste jongelui (want allemaal tegelijk konden ze er niet in) in de kamer stonden, begon de jongste zoon des huizes, onder 't kaarsje, tegen de muur aangehurkt, 'n vrolik walsje te spelen. De jonge mannen wendden zich met 'n: Ekskuus mij veur 'n wals," tot de meisjes, grepen op hun toestemmend knikken hen om 't middel en daar gingen de paartjes heen, soms met elkaar in botsing komend, om daarna met 'n kort uitgestoten veront schuldiging weer hijgend verder te dansen. Stanley Sutherland en Jeanne Ter Duin stonden naast elkaar in de open deur. Haar blank gezicht, omlijst door het blonde haar, dat met 'n grote, witte strik, 'n vlin der gelijk, achter was saam gebonden, en m EENIGE SPECIAIITEIT KO Q ;?m KB J>n al GF.ZONÜHEID3- |S "f ONDERGOEDEREN || ?S Nederlandsch Fabrikaat BS l« TRicoTHUlS REG.BREESTRAAT.35 i TEL. 5066 N. uiting is nog onschendbaar, er is no? een klein hoekje in Europa waar de mensch vrijuit kan spreken over de ernstigste be langen der samenleving, waar hij stoutmoedig zijn oordeel kan vellen over de daden der hoogmoedigste en machtigste despoten. De Engelsche pers is nog vrij; zij wordt be waakt door de vrije grondwet, welke wij van onze voorouders ontvingen; zij wordt bewaakt door de harten en de vuisten der Engelschen. En ik aarzel niet te zeggen, dat zoo zij moet bezwijken, zij slechts be zwijken zal onder de puinhopen van het Britsche rijk. Dit maakt een machtig punt van overweging uit, mijne heeren; elk ander monument van de Europeesche vrijheid is vernietigd; dit oude bouwwerk, opgetrokken door de wijsheid en de deugd van onze vaderen, staat nog overeind; het s'aat, god dank! overeind, hecht en ongeschonden; doch het staat eenzaam, alom door puin hopen omringd". En dan herinnerde hij, in welsprekende termen, er aan hoe, nog 120 jaren vroeger, de vrijheid van het woord in Engeland ge ëerbiedigd werd: Voor ditzelfde hof, waar wij vereenigd zijn heeft Cromwell tot tweemaal toe den schrijver van een satire tegen zijn dwinge landij gedaagd om hem als libellist te doen schuldig verklaren en vonnissen; en in dit hof, bijna in het gezicht van het schavot dat dampte van het bloed van den souverein, onder het gekletter der bajonnetten, die het parlement schandelijk hadden uiteengejaagd, hebben twee opeenvolgende jurys den moed'gen satirist vrijgesproken. Zelfs in dien tijd, toen alle recht en vrij heid door een militairen roover met voeten getreden werden , bleef de ontembare vrijheidsgeest leven in de harten der En gelsche gezworenen; die geest is, ik beroep mij op God! niet gedoofd; en zoo eenige moderne tyran in de roes zijner verwatenheid mocht hopen een Engelsche jury vrees aan te jagen, zij zou hem antwoorden: Onze voorouders hebben de bajonnetten van Cromwell getrotseerd; wij zullen de uwe niet vreezen". Contempsi Catilinae gladios; non pertimescam tuos". gekleed in een effen wit voilen japonnetje, met witte kousen en schoenen aan, scheen zij een fee, white and golden" in dat kale, schemerachtige kamertje. Stanley stond, met 'n glimlach om de lippen en bewondering in de ogen, haar voortdurend aan te staren. Hij was gekleed in een donkerblauw pak, daar hij wel be grepen had, dat 'n eveningsdress" hier niet op zijn plaats zou zijn. De overige jonge mannen droegen allemaal hun zon dagse pakken; de meisjes hadden meest 'n witte blouse en zwarte rok aan. Kom, zullen wij ook een dansje doen, juffr. Ter Duin?" vroeg de jonge Engels man en met 'n verontschuldigend glim lachje leidde hij haar rond in de kamer. Na 'n wals en 'n polka gedanst te heb ben, stelde Sutherland voor 'n poosje naar buiten te gaan, om de anderen 'n kans te geven. Ze gingen het gele gras door, staken het ród-zanden pad over en wandelden het achtererf op. Staande in de wijde schaduw van de grote karreeboom, lieten ze hun ogen gaan over het met maanlicht over goten landschap. Van uit de blonde, alleen staande bergen en groepen donkergroene doornbomen, alle zo stil in die lichte nacht, scheen 'n sprookjesatmosfeer te gaan, die alles 'n ander aanzien gaf. Isn't this like Shakespeare's play, a Midsummernight's Dream? " vroeg Jeanne zacht. Even verrast keek hij haar aan. Daar dacht ik ook juist aan," zei hij met 'n glimlach. Je kunt je haast voorstellen," hervatte Jeanne, dat de elvenkoningin, Titania, ver moeid van haar rondzweven, op bloemen gaat rusten en hier "dan door feeën in slaap gezongen wordt met: ,Never harm, Nor spell nor charm, Come our lovely lady nigh; So, good night, with lullaby.' O, maar 't hele stuk is prachtig, zo vol poëzie en verbeelding," eindigde ze met ekstaze. 't Is heel mooi,'1 zei hij opgetogen en keek met verrukking naar het meisje aan zijn zij, die in zijn ogen een fee was. Toen, haar gespannen aanziend en met bevende stem: Weet u, wat ik zo aardig in dat stuk vind? Dat het in die midzomernacht alles in orde komt tussen de vier gelieven. Enne, ik zou zo graag willen, dat het lussen u en mij ook in orde kwam zoale in die mid- American -? Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk. Abonnementsnrtjg f f.SO per jaar. Het is waar: de gezworenen spraken het schuldig uit over Pelletier, maar toch brak enkele maanden (1802) later de oorlog opnieuw uit tusschen Frankrijk en Engeland, en Bonaparte, die er ten slotte berouw over voelde dat hij een Engelschen procureurgeneraal de gelegenheid had gegeven een zwak betoog te stellen tegenover Mackintosh's glansrijk pleidooi voor de vrijheid, nam zijn toevlucht tot de wapenen in plaats van tot de rechtbanken. Et a la journée d'Austerlitz, et a quelques autres journées, il obtint sentence contre la libertéde l'Europe" (Villemain). Welk een les voor een land dat zich voedt aan de schimmelplanten van een uit haar krachten gegroeide neutraliteitsproclamatie! Eenige jaren vroeger had de beroemde Erskine, wiens juridische welsprekendheid, sober en klassiek, zelfs in het groote Enge land van zijne dagen zonder weerga is, van een ongunstig gezinde jury vrijspraak ver kregen voor den libellist Thomas Hardy, beschuldigd van hoogverraad en samenspan ning tegen het leven des konings. Ik haal slechts da volgende gedenkwaardige woor den uit zijn pleidooi aan: Het gezag, gevestigd om gerechtigheid te beoefenen, kan zich zelf tégen haar wapenen; alle kunstmiddelen kunnen worden toegepast om de meening van het volk te misleiden; hetgeen in een ander land onvermijdelijk het verderf van den beklaagde ten gevolge zou hebben, zal in dit vrije en verlichte Engeland niet bij machte zijn een haar op het hoofd van een onschuldige te krenken." Thans, honderdtwintig jaren later, huldi gen wij andere denkbeelden ten aanzien van het gezag; en zij, die het uitoefenen, zijn opgegroeid in de Duitsche school, waar zij leerden dat Gezag- = Gewalt. Leve de vooruitgang! die volgens Mazzini de wet des levens" is. Maar wat kan men verwachten van Mazzini, die een onverzoenlijke vijand der Tudesken was! Amsterdam J. H. BOAS zpmernacht," eindigde hij gesmoord en voelde zijn hart in zijn keel bonzen. Terwijl hij sprak, begon Jeanne van het hoofd tof de voeten te trillen en 'n machtige aandoening van zo grote vreugde, dat het haar pijn deed, beving haar, en toen hij geëindigd had, kon ze niet spreken. Lieveling," smeekte hij hartstochtelik, ik heb je zo lief. O, God, zeg, dat je van mij houd." Langzaam en verlegen lichtte zij haar hoofdje op en keek hem aan. Ja," zei ze zacht en fluisterde toen, ik heb je lief." Jeanne, Jeanne," juichte hij, en haar vast in zijn armen sluitend, murmelde hij innig. o, mijn kleine, blonde fee. Toen Jeanne de volgende morgen vroeg nog bezig was enige laatste dingen weg te pakken, kwam Liesbeth, 'n kopje tee in de hand, in haar kamer, ja," zei ze plagend, weet jij dat die arme Paul net treurig was gistera'end, omdat jij en mr. Sutherland die heel a'end bij mekaar was. Waar het jij en mr. Sutherland toch so banje o'er gesels, hè?" eindigde ze nieuwsgierig. O," zei Jeanne blozend en verlegen lachend, hij wou zo graag Hollands leren en daarom heb ik beloofd hem er mee te helpen," en vloog toen Liesbeth om de hals. Het Afrikaanse meisje, die instinctief be greep, wat Jeanne eigenlik bedoelde, glim lachte, kuste haar hartelik en vergaf het haar vriendin, nu ze zag hoe gelukkig deze was, dat ze haar neef zo teleurgesteld had. Om zeven uur stapte Jeanne met Sannie en Gert, die haar weg zouden brengen in de spider," na 'n hartelik afscheid van de Van Zijls genomen en hun wel honderd maal verzekerd te hebben, dat ze de pret tigste vakantie van haar leven bij hen had doorgebracht. * * * Zes maanden daarna, werd de verloving tusschen Jeanne Ter Duin en Stanley Suther land publiek gemaakt en 'n jaar daarna trouwden zij. Nu wonen ze, even buiten Pretoria, in een lieve, kleine villa, met om 't huis 'n rei prachtige sinaasappelbomen. Ter herinnering aan de streek, waar zij elkaar ontmoet hebben, draagt hun huis de naam van Masiro." K a a p s t a d?B loemfontein