Historisch Archief 1877-1940
17 Juni '16. No. 2034
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
69 Kalmstr. - 29 Veensstr. - 38
Tel. 9449 Tel. 4105 Tel. 2686
TAMINIAÜ'S
? JAM
- American
-
Eau de Cologne
wordt het MEEST gevraagde Merk.
Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk.
UIIMIIIIMIIllMIIMIIIMIMilimillulMIIIHIIIIIIMIIIMIIimmillMHimlIIIMH
Over In- en Export in verband met
de marktprijzen in 't Binnenland
Een R eg eer ing s-Exportbur eau
Door de geweldige vraag van 't Buitenland
naar onze landbouwproducten en de artikelen
die zijdelings daarmede in verband staan,
is hier te lande langzamerhand alles zoo
peperduur geworden, dat we kans loopen,
tenzij er ingrijpende maatregelen worden
genomen,pm binnen afzienbaren tijd, ondanks
al onze rijkdommen, gewoonweg honger te
moeten lijden.
Natuurlijk neem ik gaarne aan, dat de
regeering in dezen geen blaam treft en zij
haar best doet alles zoo goed mogelijk te
regelen. Dit neemt evenwel niet weg, dat
trots haar zorgvuldige voorbereidingen, haar
distributie Bureaux en uitvoerverboden, de
nood steeds nijpender wordt en de gang
van zaken allesbehalve in orde magheeten.
Want niemand zal het toch goed kunnen
keuren, dat enkelen ten gevolge van den
noodtoestand en het toeval dat zij consenten
machtig worden, tonnen gouds verdienen, ter
wijl duizenden van ambtenaren en kleine bur
gers in de verste verte van hun verdiensten
niet meer kunnen rondkomen en het oude
spreekwoord: Qui non habet in aere, luat
in pelle weer meer als ooit bittere
waarheld bevat.
Onze regeering staat voor een zware
taak, en de besturing van het scheepje
van Staat is in deze tijden waarachtig geen
kleinigheid. De probleemen zijn zeer inge
wikkeld en niet voor het minste die be
treffende de Export in verband met de prijzen
der voedingsartikelen, 't Is namelijk onmo
gelijk om den'uitvoer geheel stop te zetten;
teneerste hebben we van enkele artikelen
beslist te veel en daarbij hangen we ook
voor een groot deel, van hetgeen we noodig
hebben, van het Buitenland af, (denk slechts
aan steenkolen, verfstoffen, staal, enz.) Nu
influenceert evenwel iedere verkoop van
eenige beteekenis naar het Buitenland, direct
op de marktprijzen in het Binnenland en
wel onafhankelijk van 't feit of we van
hetgeen geëxporteerd wordt nog genoeg
overhouden of niet. Om een voorbeeld te
noemen werden een paar weken geleden
wat runderen uitgevoerd, 't Totaal aantal
was slechts Vspct. van dehierthuishoorende
veestapel en we hielden dus genoeg over.
Toch steeg de prijs van het vee door dezen
uitvoer met circa 30 pet.
Het vraagstuk betreffende de voordeeligste
Export of laat ik liever zeggen de minst
onschadelijke manier van exporteeren moet
BURGEMEESTER KOP-AF
DOOR
JAAK BOONEM
In het dorpje Loo, waar Barthelemeus
Slingels sedert jaren burgemeesterde, had
men tegen den wil van het volk, 'n
geldschrabberig winkelier tot sekretaris benoemd.
Deze benoeming, zoo koel ontvangen als
een emmer koud water op een gekeeld
varken, dat zijn laatsten snik uitknort, bracht
in 't geniep de rake volksmonden aan 't
roeren en mopperen. Drie gemeenteraads
leden, reeds lang het kleinzielig, politiek
gepeuter en gekonkelfoes moe, reikten nu
onmiddelijk hun ontslag in. En de jongelui,
die als sekretaris gekandideerd maar een
blauwtje geloopen hadden, staken de wrok
kende koppen bijeen, en zwoeren zich te
wreken, 's Avonds, na gedanen arbeid, op
een zolderkamertje, waar geen luistervinken
hen konden tritspioenen, beukten en hamerden
zij dagen achtereen hun hersens aan een
brief, die na heel wat moeite, krabben en
doorhalen, bij- en afdoen, looptn en
herloopen, eindelijk drukvaardig kwam...
Zontwaterbad (Solbad) RHEINFELDEN bij Basel, Zwitserland.
Sterkste Solbad van het Continent.
KoolzunrsEontwater baden. Nauheimerkuur.
GRAND HOTEL Deftig, rustig familiehotel, in het midden van een groot, eigen park
DES SALINES, gelegen. Vraagt prospectus, gr. Int. Verkeersbur. Raadhuisstr. 2, Amst.
MEUBILEERrNGMAATSCHAPPIJ
- HOLLAND
HEBBELT «RUSTIEK UI f OOBHBIS OF «LU NOR:
f 500.
n1
650.
775.
875.1100.
EN HOOGER
STOFFEERT «RUSTIEK (IR IOOIHUIS OF VILLA VOOR:
f
250*
290.425.-*
550.
675.EN HOOGER
- AMSTERDAM
N. Z. VOORBURGWAL 274
o. h. Nieuws v. d. Dag Int. Tel. 5974
VRAAGT PRIJSCOURANTEN
KLEERMAKERIJ
U. J. LOOK,
Lijnmarkt 2, Utrecht
Nieuwe EngelscKe Stoffen.
PRIMA COUPE. /,
Costumes van f40 tot f7,0
Coupeur-reiziger te ontbieden
nu zoodanig opgelost worden, dat het Buiten
land hooge prijzen blijft betalen (wat natuur
lijk noodig is met 'toog op de duurte van alles
wat we importeeren) en de prijzen in't Bin
nenland ongeveer normaal woiden. Er mag
niet meer uitgevoerd worden dan we missen
kunnen en toch moeten we in de gelegenheid
zijn om het noodige uit het Buitenland te
betrekken. Ten slotte mag niemand per
soonlijk belang hebben bij de hooge prijzen
die in de oorlogvoerende landen te bedingen
zijn, aangezien dit gaat ten koste van zijn
eigen landgenooten welke geen zaken doen
en moet het afgeven van consenten dus
ophouden.
Dit alles is waarschijnlijk te bereiken,
(maar dan ook alleen en niet anders) door
centralisatie, van de In- en Export. De
Regeering richte een Centraal Bureau pp met
afdeelingen voor de voornaamste artikelen.
Als hoofdleider worde een kundig zakenman
aangesteld die de hoofden van de afdeelin
gen benoemt.
Het C. B. koopt en verkoopt vcor reke
ning van de regeering. Buiten het C. B. om
mag wel worden geïmporteerd doch niet
geëxporteerd. Voor 't binnenland worden
van eenige artikelen maximum prijzen vast
gesteld, die steeds lager gesteld zullen wor
den tot zoolang dat ze den normaalprijs nabij
komen:
Het C. B. koopt of onteigent de artikelen
die men volgens 't oordeel van den Minister
kan missen, betaalt hiervoor de vastgestelde
maximum prijzen en zorgt voor de aflevering
aan het Buitenland. Ik zou te uitvoerig moe
ten worden om hier uiteen te zetten op
welke manier dit koopen en afleveren zeer
eenvoudig kan geschieden, doch dit doet
aan mijn betoog ook niet af. Alleen wil ik
dit zeggen, dat er veel minder werk mede
zal zijn dan thans met de consenten en wat
daarmede samenhangt.
Voor de uit te voeren producten betaalt
het Buitenland belangrijk hoogere prijzen
dan de hier te lande geldende en maakt het
C. B. dus winst. Deze kan nu gedeeltelijk
gebruikt'worden om de artikelen welke men
importeert voor sterk verminderde prijzen
voor de Gemeentebesturen beschikbaar te
stellen. Hoe grooter dus de winsten op de
Export zijn, des te lager zullen de prijzen
hier te lande van de geïmporteerde waren ge
steld kunnen worden, en zal het gevolg hier
van zijn dat zoo langzamerhand de maximum
prijzen van onze eigen producten ongeveer
normaal kunnen worden. Stel b.v. dat de
winsten op aardappelmeel, turfstrooisel,
visch, vleesch, boter enz. van dien aard
Toen kraaizwarte nacht 't dorp in duister
nis hulde en al de menschen in zalig vreed
zame rust uitdoezelden, staken zij hun
epistelije stil onder de deuren van den
burgemeester... en z'n partij. Als donder
en bliksem was de omzendbrief in huis
gevallen. En de nieuwsgierigedik-uitgeslapen
oogen begonnen 's morgens te lezen:
Beste vrienden.
Nog groent eeuwig jong een jeugdherin
nering! ...
Wanneer in den Oogstmaand Barthelemeus
met zijn vlammenden wagen, over de
roodzwart-rijpe braambessen gereden heeft, dan
lijken zij verrot en bedorven. En de
snoepachtige kinderen, durven ze niet meer in
hun gulzige mondjes steken, en snaken het
venijnig uit: D'r eten wij niet meer van,
Barthelemeus is er met z'n schaapsvel over
henen geweest."
Ook in onze goedzakkige gemeente heeft
een andere Barthelemeus erg verkeerd ge
reden en bederf gebracht in de gemeente
belangen. Barthelemeus die reeds jaren aan
den gemeentewagen ezelt, heeft dezen zoo
danig ontredderd en ontspoord, dat er in
de spijken moet gevlogen worden om hem
weder op de goede baan te brengen. Doch
zelfs in de raderen vliegen helpt niet meer,
wij moeten de oude knollen door nieuwe
sterke paarden vervangen, die vooruit willen
en niet behoeven geklatsoerd te worden.
Goed smeer en geduchte zweepslagen
baten niet als de trekbonken door de knieën
gezakt zijn en naar den viller rieken.
Financieel Nieuwsblad
Singel 342, A'dam
- TELEFOON N. 6925
bevat steeds actneele arti
kelen, betrouwbare cor
respondentie, uitlotingen
van premieleeningen,
producties, koerslijs t enz.
Abonnement slechts 15<)| ets.
per kwartaal.
Vraagt gratis Proefnummers
MEDDENS
S.B.
gereed en
naar maat vanaf
f 5.-.
Coupeur-reiziger
te ontbieden.
11
iiiiiiiiMmmiiiiiiiniimmimuiiiiMMHiiiiiillilllMMiniiliiiiiiiiiiiiiiiiiii
zijn (en dit zal een feit blijken te zijn) dat
de graanprijzen normaal gesteld zouden
kunnen worden, dan zal het voeren van de
varkens, koeien, kippen, enz. niet duurder
komen dan vroeger en voor het vleesch, vet
en voor de melk, de boter, de kaas, de
eieren, enz. prijzen vastgesteld knnnen wor
den die het normale naderen.
Een groot voordeel van de aangegeven
regeling is ook, dat wanneer men per slot
van rekening nog winst overhoudt deze nie
mand persoonlijk ten goede komt en de
schatkist hier op veel eenvoudiger wijze van
profiteert, dan door een duur en omslachtig
belastingstelsel, waarvan de uitwerking in
hooge mate onsympathiek is.
Het spreekt van zelf dat aan een Centraal
beheer van In- en Export ook groote nadeelen
verbonden zijn.
De een vindt het onbillijk tegenover de
landbouwers die dure landerijen gepacht
hebben met 't oog op de reusachtige win
sten die men maken kan, om de prijzen nu
te verlagen. In de eerste plaats zijn dit
domme landbouwers die geen oog hadden
voor den zeer onzekeren toestand; maar
bovendien moeten de belangen van enkelen
wijken voor het algemeen belang.
Een tweede bezwaar zal zijn dat men
vreest dat een regeeringsbureau niet met goed
fatsoen dezelfde afzettersprijzen kan bedin
gen als de particuliere handelaren. Men moet
evenwel niet vergeten dat dit bezwaar als
het een bezwaar is wel te ondervangen is
door van Ihet C. B. een zelfstandige Maat
schappij te maken, waarin alleen de Staat de
aandeelhouder mag zijn. Maar mijns inziens
zal dit niet noodig zijn, aangezien het Buiten
land ons in niets ontziet en daarbij werkt b. v. in
Duitschland een Einkaufstelle reeds maanden.
Een grooter bezwaar dan de voorgaande
zal zijn om iemand te vinden die geschikt
is als leider op te treden. Dit toch moet
iemand zijn, die in handelszaken thuis is,
en in staat om volkomen, waar noodig, zelf
standig op te treden. Zijn maatschappelijke
stand moet zoodanig zijn dat hij van huis
uit ver boven den gewonen koopman staat.
Zijn betrouwbaarheid moet buiten twijfel
vast staan en hij moet het noodige orga
nisatievermogen hebben. Verder moet hij
tact hebben met alle soorten van menschen
om te gaan en er oog voor hebben zijn
juiste manneljes uit te kiezen. Ik stem toe
dat het niet een ieder gegeven is deze eigen
schappen alle in zich te vereenigen.
Een ander bezwaar is nog dat nu ja,
dat 't zaakje eigenlijk te rood is. Men vreest
dat we bij welslagen van het een in 't andere
Geen wonder!
Doorwandelt men ons dorp, dan bespeurt
men snel dat hier iemand aan 't bewind is,
die zich lieve'r achter de kachel, als een
ingezouten hesp laat roosteren dan zich om
gemeenteaangelegenheden te bekommeren.
In stede van ons een bewaarschool, zoo
vurig en rechtmatig door alle huisvaders
gewenscht, te geven, heeft men vijf duizend
frank verkwist aan een hoog ijzeren tralie
werk, op onze schoone markt, waarachter
de kinderen in de speeluren als kippen zijn
opgesloten. Er zijn menschen die beweren
dat Barthelemeus, dorpsberoemd voor zijne
vlugge beenen, achter dit hoenderhok zijn
akkrobaatkunsttoeren gaat uitvoeren. Doch
wijl wij twijfelen aan zijn bijval bij helder
daglicht raden wij hem liefst aan zijn
bokkesprongen 's avonds te maken en dan te
zorgen voor goede lantaarns, die in ons dorp
zoo zeldzaam aU kersen in den herfst zijn.
En dan nog die schoone markt! Overal
verbreedt men de straten en pleinen. Hier
integendeel verengt men ze, maakt men ze
belachelijk in het oog van ieder weldenkend
mensch. Doch dit pleit voor den beperkten
gezichteinder van onzen burgervader, die
niet verder ziet dan 't nauwe katerstraatje.
Komt 's morgens de briefdrager met
officieele stukken, dan zet hij twee oogen
wagewijd open en gluurt door twee vensterglazen,
die men brillen noemt. Het klamme zweet
breekt hem uit: D'r kan de duivel niet uit wijs
worden!" En onmiddelijk pantoffelt of
holleblokt hij naar links en rechts bij de geburen om
THE OXFORD CHAIR"
HEERLIJK LUIE STOEL
BEKLEED MET PRIMA CRETONNE
PRIJS VAN AF f 15.
Vraagt Stalen!
TRADB
XABJt
Le Cognac Martell
est garant! comme tant Ie
prodnit naturel des vins
récoltés et distillés dans la
région de COGNAC.
Agents:
KOOPMANS en BRUINIER,
AMSTERDAM.
zullen komen. Ik meen evenwel dat buiten
gewone omstandigheden buitengewone maat
regelen billijken en dat men iets dat goed
is niet behoeft na te laten, omdat er een
rood tintje aan zit.
Er zullen ook nog groote bezwaren zijn
die ik niet voorzie en is het mogelijk dat in
Duitschland kan wat hier niet kan, doch ben
overtuigd dat er in mijn voorstel iets goeds
zit en geef het daarom gaarne in overweging.
S.
? ? *
Concertgebouw
Van verschillende zijden werd mij sympathie
betoond met mijn streven om niet langer
genoegen te nemen met de programma's
welke de heer Mengelberg week in
week uit doet uitvoeren; mij werd door
eenige vrienden de vraag gedaan of
het wel juist is dat er zooveel mooie
onbekende orkestwerken bestaan. Gaarne
wilde ik daarom hierop nog even terug
komen, al is het dan ook uiterst beknopt.
In het voorgaande stukje noemde ik o.m.
Korngold, die een hoogst interessante ouver
ture schreef en fragmenten uit een Ballet
voor orkest. Onder de Spanjaarden neemt
Albeniz een allereerste plaats in. Max
Dowel's Indische suite zal evenmin als
Catalonia van Albenir bij de Concertgebouw
bezoekers in herinnering zrjn gebleven.
Cyril Scott is hier onbekend en zeer de
moeite waard; heeft, zooals ik onlangs nog
mocht vernemen in kleinere steden als
Zürich, een bekende, reeds sedert meerdere
jaren gevestigde reputatie. Maar zelfs de
composities der bekende meesters zijn
zeer treurig vertegenwoordigd in de Con
certgebouw-bibliotheek. Wat te denken bijv.
van het feit dat van Saint Saens altijd de
2e en 3e Symphonie worden uitgevoerd ter
wijl de keurige 1ste niet eens in het bezit
is van het gebouw?
Van Paul Dukas hooren wij nooit anders
dan L'apprenti Sorcien" maar nooit zijn
pracht ouverture Polyeucte (Corneille). Van
Magnard noch van Roussel wordt ooit iets
door den heer Mengelberg gedirigeerd;
evenmin van Samazenihl, een pracht com
ponist. Piernédirigeerde eens een werk van
Magnard doch heeft vermoedelijk de noten
medegebracht, in de bibliotheek is niets van
hem. Van den grootsten Belg: Paul Gilson
bezit de bibliotheek niet eens zijn hoofd
werk, La mer, esquisses symphoniques."
Doch genoeg. Laat deze korte opsomming
u ee"ig idee geven van de wijze waarop
de heer Mengelberg met zijn pracht orkest
raad en daad. Hij loopt van PontiusnaarPilatus
met zaken, die niet over de daken behoeven
uitgelawaaid te worden, maar die thans meer
dan ooit door de vrouw van den sekretaris,
een dazel-bazel-klatspiep uitgeschetterd zul
len worden.
Barthelemeus heeft ander katten te
geeselen dan de belangen der gemeente te
behartigen en te bevorderen. Hij is een
heereboer en beschouwt de dorpsherbergen
als plaatsen waar men vergif verkoopt.
's Maandags zit hij op zijn hoeken"
kruisselings de beenen overeen gelijk een
fijn-stikkend snijder voor zijn brandkast en telt en
hertelt de centjes bijeen, die hij de mannekes
van de tweede broek op kegel of
beugelbaan afgeloezeld heeft. En komt Koob van
Weert doedelen, dan is Barthelemeus tus
schen de eerste gapers en doedelers. Alweer
zooveel centjes meer in de kast." Want
jaar in jaar uit gaan hem geen centen weg.
Doch beste vrienden, als nu alle menschen
zoo waren, dan ging de maatschappij om
zeep. Met dergelijke lui in onzen tijd, die
kamp en opoffering vergt, zijn wij niet meer
gediend; ook willen wij het niet langer meer
hebben van iemand, die eerst bij tien andere
menschen zijn licht moet aansteken, eer hij
zelf ziet, die niemand iets gunt dan zijn
eigenzelf, en die vooral den brui van de
gemeente geeft.
Zóde verouderde dorpshaan, zóde drie
overblijvende hennen, die vuil gebroed heb
ben, en best in den oven geschrild of in een
ketel koud water kunnen gedompeld worden.
LIBCRTY
CATALOGUS FRAMCO
WASCHBARC
He CR
55 cXm LAMG
FI 025 vetiHoocinc
VOOR leoeRe 5 VM
CROOTÊR.6 MAAT
STALCH FRA.MCO
MCTZ&
eei-nce veirreceNwooRDiceRS m
AMSTCRDAM
BOUWT
TE NUNSPEET
MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN
SPOOR, TRAM, ELECTRISCH
LICHT, TELEPHOON
INLICHTINGEN My. DE VELÜWE"
ons, naast het klassieke en bekende, op de
hoogte houdt van het vele schoons wat de
laatste 10 jaren geschreven is.
S. R. KLATTE
? e ?
De Schilder De Winter
Beste van Eeden,
In je artikel over de Winter in dit Weekblad
van 10 Juni 1.1. komt het volgende voor:
Uit het artikel van Henri Borel over
de Winter zou men allicht opmaken, dat
het hier demonisch schilderwerk betrof.
Als zoodanig beschreef Borel het mij
eer ik het zag. Maar bij 't zien bemerkte
ik terstond het onderscheid tusschen
demonisch werk en dat van de Winter".
Dit is niet juist, en ik sta er op hét te
rectificeeren, ook daarom, omdat de
bizondere maar zeer duidelijke bestiering" die je
tot de Winter leidde hierin bestond dat je,
na niet gereageerd te hebben op een ver
zoek zijnerzijds om zijn werk in Utrecht te
komen zien, door mij in mijn woning te
Scheveningen bij zijn mij doorhem gezonden
werk gebracht bent.
Ik zeide en bedoelde niet dat de Winters
werk op zichzelf demonisch was, maar dat
het grootste deel er van in demonische sfeer
gezien was. Van de pl.m. 30 stukken, die ik
je toonde, waren er pl.m. 20 uit die sfeer.
Maar ik toonde je ook het landschap
Fantazie in Groen," dat thans in mijn be
zit is en dat ik juist uitkoos omdat het niet
uit die sfeer, maar uit een veel hoogere was,
en dit zeide ik je uitdrukkelijk er bij.
In mijn artikel in dit Weekblad (20 Mei U.)
haalde ik opzettelijk Dante aan, omdat deze
eerst het Paradijs bereikte na door de demo
nische sferen in voortdurende loutering te
zijn gestegen, en het zelfs nooit bereikt zou
hebben hebben indien hij het demonische
niet had gekend.
Dat de Winter in die hoogere sferen zal
aankomen is voor ons beide een zekerheid,
nietwaar? Maar dat hij k in het
laagdémonische de Schoonheid vond is voer mij
evenzeer een vreugde. Er is meer schoon
heid in zijn schilderingen van de laagste
astrale" sfeer dan in de natuur-copieën
van onze meest bekende hedendaagsche
schilders.
Vriendschappelijk, HENRI BOREL
~ # *
Van den heer G. van Hulzen ontvingen
wij een antwoord aan den heer Henri Dek
king, dat in het e.k. nummer zal worden
geplaaist.
Deze vier, de haan Barthelemeus en zijn
vuilbroedende kippen, in een bussel gebon
den, maken nog niet n goeden uit en
vliegen voor hun kunde en kennis omhoog
als haverkaf. En nochtans moeten deze vier
het wel en het wee der gemeente beredderen...
Wij vragen het u in gemoede, beste
vrienden, is dit redelijk en geoorloofd ? Hoe
lang nog zullen zij vandaag zówindhanen
en morgen nieuwe gekke dingen doen?
En nu een laatste woordje aan den burger
vader, zijn raadsleden en partijgenooten.
Onderwijs en ontwikkeling hebt gij nooit
genoten. Geld is enkel uw leuze. Het egoïsme,
de zelfzucht, het eigenbelang vreet en knaagt
aan uw knoken, doorzijpelt uw merg, ver
pest uw handelingen en daden.
Vermaledijdingen van uit gevangeniscellen vloeken
wraakroepend over u om wille van uw dom
heid. Typhusbezwijkers, om wille van de
vuile bochten en straatjes, om het ongezonde
drinkwater, verwijten u hun vroegen dood.
Typhuslijders,wakend-angstige moeders stel
len u verantwoordelijk voor de lijdeiisuren,
voor de slapelooze nachten, voor de huiselijke
rampen. Wegen vuilen en slijken overal om
reden van uw domheid, die de gemeentekas
naar uw believen open en toedraait. Dom
evenals gij zijt, wilt gij het volk houden,
dat met recht dorst naar den trog van ken
nis en wetenschap. Uw rijk is ten einde!
De kiezers hebben uw tijd geteld, en het
volk zal u een dezer dagen van het ge
meentehuis afdonderen!"
(Slot volgt)