!V-T'"' JFV2035 Zaterdag 24 Juni A°. 1916 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ONDER REDACTIE VAN Prof. Mr. J. A. VAN HAMEL, Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE C A S T R O Jr. en Dr. FREDERIK VAN EEDEN Voor het Bultenl. en de Koloniën p. J.,bfl vooruitbetaling fr. p. mail , 10. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken en Stations verkrijgbaar , 0.12' UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM Advertentiën van 1?5 regels / 1.23, elke regel meer . . Advertentiën op de flnantieele- en kunstpagina, per regel . . ?0.25 . , .0.30 . . 0.40 Tijdelijke Prijsverhooging In verband met den oorlogstoestand en de daaruit voortvloeiende belangrijke stijging van alle grondstoffen, in de eerste plaats van papier tot ongeveer 250 pCt van den normalen prijs, heb ben wij de eer in overeenstemming met besluiten van de Vereeniging De Nederlandsche Dagbladpers" en de Nederlandsche Periodieke Pers" het volgende mede te deelen: I. Met ingang van l Juli wordt de abonnementsprijs van De Amsterdammer Weekblad voor Nederland" met 25 cents per kwartaal verhoogd en dus gebracht op ? 1.90 franco per post. II. Met ingang van I Juli wordt de prijs per nummer van 12l/a cent gebracht op 15 cents. De Uitgevers VAN HOLKEMA & WARENDORF INBOUDi Bladz. 1: Legkaartje Spelen, door v. H. 2: Confetti. Bnitenl. Overzicht, door G .W. Kernkamp. Yoe*n Shi Kai, door mr. P. H. Fromberg. Krekelzang, door J. H. Speenhoff. Eduard Meijer aan het woord, door H. Bragmans. 3: Da Yaoantiecnrsnssen van de School voor Wijs begeerte, door O. Wichmann. Feuilleton: Burge meester Kop-Af (slot), door Jaak Boonen. 5: Voor Vrouwen, door Elis. M. Bogge. 6: De SohilderMysticns de Winter II, door Frederik v au Eeden. Mnziek in de Hoofdstad, door H. van Leeuwen. Gredimus, door J. W. van Cittert. 7: Het Nieuwe Orgel in de Zniderkerk te Rotterdam, door J. W. Enschedé. Dr. Enjper spreekt op een politieke vergadering der anti-rev. party, teekeningen van Joan Collette. Dramatische Kroniek, door Top Naeff, met teekeningen van G. W. Knap. 9: Een - Jubilaris. Boekbespreking. M. Monnickendam, door Plasschaert. 11 : Financiën en Economie, door J. D. Santilhano. 12: Uit het iladschrift van Jantje. Spreekzaal: Antwoord aan den heer Henri Dekking, door G. van Hulzen. Onze Plankenhclden. Sam Praeger, door Melis Btoke. 13: De Enropeesche Quadrille, teekening van Joh. Braakensiek. Bohaakrubriek, red. dr. A. G. Olland. Damrubriek, red. E. O. de Jonge. Bflvoegael: De Hongeroptooht in Luilekkerland, teekraing van Johan Braakensiek. LEGKAARTJE SPELEN Levendig als het onderde groote kinde ren, die wij menschen zijn, op 't oogenblik toegaat, en terwijl velen aan 't soldaatje, anderen aan het krijgertje, of roovertje spelen zijn; terwijl wij allen ons in rustige oogenblikken ook nog bezig kunnen houden met raadsels te raden, bloedig ernstige raadsels; zijn er bovendien een aantal heel zoet, aan de tafel, bezig met legkaarten te leggen. En wonderlijke dingen, dat daarbij soms voor den dag komen! Want de verbeelding heeft in deze dagen het spel vrij, en zoo worden soms de grilligste combinatie's bedacht. Straks zal dit werk door machtiger handen worden overgenomen. Voorloopig rijn het meer de droomerige kinder naturen, die in dit kaartje spelen schik hebben. En te ernstig kan men het niet nemen. Toch is het wel interessant, de verschil lende landkaartfantasiën bij te houden, welke geregeld in allerlei tijdschriften en brochures aan de hand worden gedaan. Al hebben zij vaak niet meer beteekenis Fig. 1. Het nieuwe uitgebreide KONINGRIJK DER KATHOLIEKE NEDERLANDEN (Plan van Belgische expansie) dan van den speelschen kindergeest, wie vergeet, dat uit den mond der kinderen nu eenmaal ook de waarheid pleegt te klinken, en dat de enfants terribles bij wijlen dingen aan den dag brengen, die de groote menschen zorgvuldig voor zich trachten te houden? Wij laten hieronder eenige van deze jongste oorlogscuriosa volgen. Wat wordt er al niet in gedachten geknipt en geschoven! En juist de kleine staten trekken hierbij de bijzondere be langstelling. Hier legt de een ons een nieuw systeem van bufferstaten" voor, dat niet alleen aan 't oude Polen en Lotharingen weer vleesch en bloed biedt, maar zelfs ook een nieuw Rijk Palestina aan de hand doet, bestemd om de Orient-kwestie te helpen oplossen en het evenwicht te bewaren tusschen Klein-Azië en Egypte! Daar roepen, iets wat ons Neder landers meer direct belang kan inboeze men, eenige Belgische expansionisten het oude rijk der Belgen' weer wakker, gelijk dit min of meer wordt voorgesteld als in den tijd van Julius Caesar. (Zie fig.l). Zoo stippelt men dus het nieuwe Koningrijk der Katholieke Nederlanden uit, waarin dan gemakshalve ook nog maar de protestantsche Zeeuwsche eilan den, en zelfs tot Dordt(?) toe, worden opgenomen. Voorts de katholieke Rijnprovincie's, Lotharingen, kortom, een gebied, dat inderdaad herinnert aan den ouden Bourgondischen Kreits, waarvan nog een Pirenne de grootheid herdacht heeft. Alleen aan Frankrijk laat men voor 't heden meer over. (Zie fig. 2). Deze Belgische annexatie-fantasiën vergrijpen zich ook aan Noord-Neder land, en het is op 't oogenblik ten onzent eenigszins een actueele rage" geFig. 2. Het oude Rijk der Belgen worden, dit, ons grondgebied bedreigend, gevaar ten toon te stellen, en zelfs de Belgische regeering te sommeeren, zich in dezen onschuldig te verklaren. Waarom juist nu? Eerlijk gezegd, kunnen wij het gevaar, dat bij de vredesliquidatie pogingen zullen worden gedaan om eenig Nederlandsch grondgebied, met name dan Staats-Vlaanderen, aan België te brengen, niet voor 't eerst geboren achten, nu een kleine groep Belgen er mede voor den dag komt, en de XXieme Siècle er zich over heeft uitgelaten! En evenmin zou dit gevaar een zier verminderen wanneer de Belgische regee ring het nu tegensprak. De moeilijkheid, welke hier voor ns zit, is niet zoozeer een Belgische, maar eene Europeesche moeilijkheid! En deze is er reeds net zoo van de eerste dagen van den oorlog af. Zij is heusch niet eerst gerezen door de eerzucht van enkele jeugdige Belgen, of Belgische politici. Gelijk ook vroeger, bv. in 1831/39, het geval is geweest, schuilt nu eenmaal daar aan den mond en de oevers van de Schelde de mogelijkheid van een con flict tusschen de rechten van Nederland, en wat men wil noemen de belangen van Europa. De vrije invaart, ook voor oorlogs schepen, naar Antwerpen ; de verdediging van den zeemond; het bezit van den Zuidelijken Scheldeoever, zijn punten van groot gewicht voor de machtsverdeeling op het Europeesche vasteland. Men moge ze nu schrijven op naam van den Bel gischen Staat, in waarheid zit er achter: het systeem der Groote Mogendheden. Beide groepen kunnen er zich belang hebbend bij rekenen, maar vooral is dit toch wel het geval met Engeland en Frankrijk. Dit maakt de mogelijkheid van Scheldekwestie's op het Europeesch congres nog ernstiger, dan wanneer het enkel gold eene onderlinge, vriendschappelijke zaak met de Belgen. En wij doen goed met déze kaartjesspelerij" wel degelijk in het groot te zien. * * Misschien zal het vuur, waarvoor zij onze diplomatie plaatsen kan, meevallen. Maar het is in elk geval goed, reeds thans vriendelijk, doch duidelijk uit te spreken, dat wij ten onzent de kaart daar bij de Schelde nu sinds omstreeks drie eeuwen zoo, en niet anders gekend hebben; en dat wij ten eenenmale niet genegen zijn, in te zien dat daar ver andering komen moet. Daarvoor is zij ook teveel naar nze belangen aangepast. Voor het overige echter moet men dan aan het legkaartenwerk der Belgische annexionisten niet het belang toekennen, waarmede sommigen het behandeld heb ben ! En het mag vooral niet worden gebruikt, wat er alreeds uit dreigt op te schieten, om tweespalt te zaaien Fig. 3. Het komende Economische Statenyerbond (Duitschland, Oostenrijk, Hongarije, België, Bulgarije, Servië, Turkije, Perzië uit de: Earopaische Staats- und Wirtschaftszeitung) tusschen België en Nederland, en om er pro-Duitsche munt uit te slaan! * # * De tegenhanger laat ook waarlijk niet lang op zich wachten. Het in fig. 3 afgedrukte kaartje geeft een der vele gezichtspunten van de Duitsche expansie, en wel een der minst fantas tische. Maar een zelfstandig België laat het toch ook al niet meer over! Het geeft een beeld van het econo mische blok", dat een belangrijke partij in Duitschland, welke uitgaat van de unie met Oostenrijk?Hongarije, zich voor stelt. Maar juist tegen die Unie bestaat eene niet minder ernstige oppositie. Dit blok komt min of meer overeen met Nauman's Mitteleuropa". De eigen aardigheid is, dat het wat productie-ver mogen betreft, vrij wel zelf-genoegzaam" mag heeten. De ontwerper heeft het er dan ook juist op berekend, een middel te scheppen tegen de uitsluiting, waar van nu door de Centralen de rampen worden ondervonden. Dit nieuwe Statenverbond zal alleen zuiver tropische voort brengselen niet binnen den eigen kring voortbrengen. Beleefdheidshalve wordt Holland als geheel buiten dit verband staande, geteekend. Het ligt misschien aan ons, maar wij zien in zulke egards steeds een van die hoffelijke handbewegingen, waarmede men nu eenmaal de roos aanvat, eer men haar plukt. De omslingering door zulk een ge weldig economisch Statenverbond, is voor Nederland's onafhankelijkheid... de knipschaar! F~" * * * Dit laatste kaartje is er niet een van B E L G l X Fig. 4. Het Nieuwe Nederland (begrensd door den meridiaan van Sappemeer, en den paralel Breskens)