l Juli '16. ' No. 2036 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND H. DUNLOP, The Supreme Will, or the Danger of a Premature Peace. The Hague, M. Nijhoff. 1916. Nu heb ik eens een boek gelezen over den oorlog, dat op mij den indruk maakte, alsof ik ergens in een gezelligen drawing room", onder een fijne HenriClay en een flesch zwaar belegen Portwine, met eene exceedingly interesting" engelschen gentleman over den oorlog heb zitten boomen. Daar heb je nu al bijna twee jaar met een beklemd hart rondgeloopen, en hebt grijze haren gekregen van het pikeren over het angstige idee, dat de verschrikkelijke oorlog op een algemeen debacle van de westersche beschaving zal uitloopen, en inéns ontmoet je een good-natured, good-hearted fellow, een echte daer old chap", die je in zijn comfortabel home uitnoodigt, en je na een hartelijk have a drink" een boom begint op te zetten over den woesten wereld-strijd, zóvol common sense" en ook vol humor" nu en dan, dat je langzamerhand licht be gint te zien, en bij het derde glas port gaat denken: quite simple, my dear fellow, quite Vsirnp1e," het moet nu maar eens uit zijn met al dat geharrewar, je maakt de United States of Europe," met een International Army," en de menschheid is gered. In het boek ligt een Notice" van den schrijver dat in order to avoid all misunderstanding" er even op gewezen wordj, dat de -auteur een Hollander van geboorte is, hoewei zijn naam een schotsche af komst aanduidt. Hetgeen niet wegneemt dat dit boek echt Engelsch, of zoo ge wilt Schotsch is. Het herinnert me aan gentlemanlike, nobele Squires, die een heeleboel ge lezen en gereisd hebben, vol civilization en common sense, en die u een ganschen avond zonder n minuut verveling kunnen bezighouden met wereld- en levensbeschou wingen vol goodwill" en verstandigheid. Als alle menschen zulke Dunlops waren zou er nooit een oorlog uitgebroken zijn, omdat dan het common sense" en niet de morals", de hartstochten overheerscht zou den hebben. Het boek begint met een Introduction," die niet overal direct met den oorlog te maken heeft, maar die ons den state of . mind" van den schrijver geeft, in een reeks philosophische beschouwingen. Het is wel heel merkwaardig, dat ik 14 dagen geleden (in het 17 Juni Nr.) een fragment uit Jinarajadasa's filosofie heb overgeschreven, om te doen uitkomen, hoe deze wijsgeer God zoekt en vindt in de draaiing der eleclronen in het atoom, en nu zegt deze Schotsche Squire, die Jirmrajadasa wel niet zal gelezen hebben, iets dergelijks: Sinse God is omnipresent, hèis present in each cell, in each molecule, in each atom, in each think*ble part of an atom in each possible part of an atom it foltows that He is, Himself, each possible part of ari atom, "that He is each molecule, each celle, each body that is built out of them or of parts of them. He is therefore identical with the Universe." Indeed, so it is, Mr. Dunlop! Maar ik zie Jinarajadasa toch al glimlachen als hij dat zou lezen, en wel over het intellectueele It follows." Want voor een ooster ling followt" dat heelemaal niet. Het grpote Mysterie, dat het Oosten wel kent, is juist dat Hij in ieder atoom is, en toch niet dat atoom is, dat Hij wél in 't Heelal ge manifesteerd is, maar er toch niet identiek mede is. Zoo zegt de Squire, die enorm veel ge lezen moet hebben-, vooral empirische wetenschap: Man is: matter, come to a state of temporary consciousness." ? Indeed, Mr. Dunlop, indeed! Maar de oostersche filosoof glimlacht alweer vrien delijk en denkt van U, wat indertijd van David Copperfield gedacht werd: Soyoung! so young!" Maar er komen ook heel aardige, onver wachte opmerkingen, die men onder den titel Observations of an incorrigible opti mist" zou kunnen uitgeven. B.v. deze: Thans verafschuwen Duitschers en Franschen elkaar, Maar beide houden er van, den zang van een nachte gaal te hooren. Dat is omdat hij Vreugde beteekent. Vreugde is een band tusschen menschen. Naar Buiten Nu 't zomer is en de vacantie voor de deur staat "wordt 't voor ieder de vraag hoe hij dezen tijd van rust en herstel zal doorbrengen, zoodat 't van arbeid en geleerdheid top zware hoofd zich in September weer op zijn stengel verheffen kan als een zomerbloem na een verkwikkende regenbui. Vooral voor jong Nederland is dat de vraag. Men vuile de vacanties der jeugd met ontspannende lichaamsarbeid" is het motto van een werkje voor eenige jaren door de vereeniging Volksweerbaarheid uitgegeven tot aanbeveling van vacantiekampen en openluchtleven. Dat is zoo. Als onzen gymnasiasten en burgerscholieren in de dagen van rust niet een gezonde afleiding wordt bezorgd, eindigt het met verveling en komen ze op de schoolbanken terug mogelijk nog meer ge knakt dan ze bij het vertrek waren. Gelukkig biedt in de laatste jaren ons land heel wat gelegenheid voor jongens en meisjes om zich met sport het leven te vullen. De ge dachten gaan daarbij niet in de eerste plaats uit naar de vele tennis-, cricket- en andere matches, wedstrijden op velerlei gebied. Zeker bieden die voor de besten een gelegen heid om te toonen wat ze kunnen, maar ook alleen voor de besten; voor de aurea mediocritas, waartoe toch de meesten behooren, zijn ze veeleer een ontmoediging dan een opwekking. Alzoo alles Is dan toch nog niet verloren. Er begint hoop te schemeren. En dan dit niet te vergeten: Niets wordt intenzer gevoeld dan dat de Groote Oorlog van dezen tijd een ver schrikkelijke Misdaad is. Dit. is de reden waarom de Staatslieden van Duitschland zoo hun uiterste best doen om-hun verant woordelijkheid te ontkennen. Dit is een hoopvol teeken. Het bewijst dat zij weten dat moord, ook voor patriotische" doel einden een zonde, is." Ergens anders noemt hij hun hypocrisie a tribute to virtue." Na zijne 21 bladzijden filosofische be spiegelingen te hebben ten beste gegeven, begint de sympathieke, onderhoudende Squire een hoofdstuk over German Mentality', en gaat dan door met beschouwingen over den oorlog, over German Byzantism and Aspirations", over Germany's Moral Standard", over Ultra Militarism", over de noodzakelijkheid om Germany disarmed" te hebben, over de ellende If Germany is not vanquished'', ja, over waj al niet, om dan in een climax vol common sense" op te stijgen tot de apotheose van zijn werk: The United States of Europe", waarin voortaan oorlog onmogelijk zal wezen, en waarin nationale legers niet langer zullen bestaan, maar wel een InternationalArmy". Vooral de hoofdstukken over Duitschlands Mentaliteit" en Duitschlands Moreele Standaard" zijn zeer raak, en ik vind dit de beste uit het boek. De Squire heeft de duitsche moral insanity" met een zeer logische diagnose aangetoond. Waar hij echter begint over de United States of Europe" moet men onwillekeurig ongeloovig het hoofd schudden, al is men het nóg zoo hartgrondig met den schrijver eens geweest waar hij kort daar vór aan toonde hoe gevaarlijk een Premature Peace" zou zijn met een Duitschland, dat steeds, zoo men het liet volharden in zijn ultra-militarisme, een bedreiging voor een nieuwen oorlog zou uitmaken. Ja, als alle menschen waren als deze beminnelijke Squire, zoo good-hearted en good-natured, en vol van zulke levens bespiegelingen, waar nooit vuurspuwende kraters uit oprijzen, zoo zouden die United States" geen Utopie zijn, maar helaas, de overgroote meerderheid der millioenen, die deze Staten bevolken, zijn geen Dunlops, en sputteren ook niet eens, als deze auteur zegt dat It is absurd that some people have to be taken to wateringplaces from overreding and others to cemeteries from underfeeding." Zoo zij zich hieraan ergerden zou er zooveel groente en vleesch niet eens worden uitgevoerd naar Duitschland, terwijl het eigen volk honger-optochten houdt. As soon as proper system for the distribution of food has been thought out, poverty and starvation will be abolished," schrijft Dunlop. Men ziet, c'est simple comme bonjour. Think it out, mr. Dunlop, en de wereld zal u dankbaar zijn! Intusschen, al blijven de U. S. of Europe hopeloos utopisch, toch is het aangenaam, er Mr. Dunlop over te hooren spreken, al zal the eating" hier nooit the proof of the pudding" kunnen zijn. Een troost voor de militaristen is, dat in deze U. S. het leger niet heelemaal afge schaft zal zijn. Society likes troops," zegt Dunlop. Hij vindt dat soldaten nu eenmaal hooren bij het van stapel laten loopen van een schip, bij ontvangst van staatshoofden, bij aardbevingen om den boel op te ruimen en (dit lijkt mij wel het klemmende argu ment) Your cook likes ta spend her Sundays with a smart soldier." En daarom wil hij legers handhaven, maar internationaal, en wel zó-?en hier ligt een Columbus-eil dat in eiken staat de kleine minderheid der soldaten van de eigen natie is, en de over groote meerderheid van andere naties. Dit lijkt dan ook wel zoo de eenvoudigste oplossing, en het verwondert mij dat de knappe bollen van de Vredesconferenties daar nooit aan gedacht hebben. Als Duitsch lands leger in vreemde landen in garnizoen is en Frankrijks leger ook, wel, dan kunnen ze nooit met elkaar vechten. Altijd maar zorgen dat het eigen leger nief bij de hand is, maar b.v. in Niszji Novgorod, of Helsingfors, of zulke plaatsen, en je kunt er geen kwaad mee doen. Er zou, volgens Dunlop een International Parliament" moeten zijn en In each country, therefore, the national element in the army) would be so much in the minority, that not a single nation could oppose the decrees of International Parliament." Indeed, mr. Dunlop, indeed! - Als dat nu maar eens kon! HENRI BOREL iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiHiiiiiiiiu iiiiiiiiiiinii Daarom is voor het gros van onze jeugd de excursie, de sportieve verplaatsing, een beter en veelzijdiger middel om als tegenhanger tegen de gevaren van overwerken en over matig leeren te dienen. En de excursie heefl zich in de laatste jaren geweldig ontwikkeld Daar is de wandelsport. De A. N. W. B heeft dezer dagen zijn derden wandelweg ge opend; de blauwe bordjes op den weg Am sterdam?Arnhem en Arnhem?Zwolle heb ben, al staan ze dan ook niet mooi, reeds burgerrecht verkregen en menigen stadsman, die ze toevallig tegen kwam, verlokt om wat meer van de natuur te gaan zien. Op de Pinksterdagen en in de maanden Juli en Augustus is 't niet ongewoon meer de wandelaars in troepjes met de rugzak ge wapend, te zien optrekken. Daar is de vijfprovinciëntoer van 1915, dil jaar uitgedijd tot een Rondvaart door Neder land met niet minder dan 31 stations en ongeveer ons geheele land omvattend. Hei toerboek in de Nationale kleuren is dezer dagen verschenen en ziet er goed uit voor den korten tijd, waarin het moest worden samengesteld. Indien waar is, wat gemom peld wordt, dan zal deze Rondvaart ook in 1916 aan een lang gevoelde behoefte onzer watertoeristen voldoen en mogen de bewo ners van den Menistenhemel en andere klas siek Hollandsche watercentra zich weer in het vroolijk gewuif der wimpeltjes verlustigen Daar is het waterkamp van den heer Tjebbes in Langweer. In woord en beeld is er verleden jaar de lof van gezongen. Nog zien wij de afvaart uit Amsterdam, waarbij in een verrassende ordelijkheid de schepen zich als in een gevechtslinie achter de sleepboot aansloten. Dit jaar zal er meer aandacht aan de roeisport in het kamp worden geschonken. zeker een goede gedachte, want roeien is toch ten slotte voor de lichamelijke vorming In dit teeken zult gij overwinnen .. . Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan (In een eenigszins luidruchtig Standaard" artikel paradeert Dr. Abr. Kuyper met den buitengewoon gezegenden toestand der A.-R. verkiezingskas) iiiiiimmmiiMiitimiyjiiiilimmiiiiiimiiMiiiimiiiiiiimiiiiiimliiiiiii minimi immuun i IMIIIIIIIIIIIIIII iiiimiiiiimik iimiiiiimiiiiimiiliiiiiliimilimmiilmiliii mii Maurice Barrès. Autour de Jeanne d'Arc *) Maurice Barrès Een zevental artikelen over Jeanne d'Arc zijn in dit boekje bijeengebracht. In de Lettre-préface verklaart de schrijver, dat zij zijn crites a diverses poques". De drie eerste zijn ongedagteekend, en waarschijn lijk vór den oorlog geschreven; uit de dagteekening van de anderen evenwel blijkt, dat deze gedurende den oorlog zijn ontstaan. In zekeren zin mogen wij, naar ik meen, het geheele boek waarvan de titel pagina vermeldt, dat het Au profil de la fédération des mutilés de la guerre" wordt verkocht, en het achevéd'imprimer met een zekeren trots vermeldt, dat de uitgever tweede luitenant bij de jagers tévoet is zonder het onrecht aan te doen, rekenen tot de oorlogsliteratuur. Hierin zit trouwens niets déclineerends. Al is ook een groot deel van die oorlogsliteratuur stuitend of dwaas of althans onbelangrijk, er wordt in elk geval door getoond, dat de schrijvers op de een of andere wijze reageeren op de ge weldige gebeurtenissen van dezen tijd, en dit wil mij altijd heel wat sympathieker voorkomen dan de geestelijke inertie waar mee velen, natuurlijk vooral in de neutrale landen, die gebeurtenissen in zich opnemen *) Paris, Librairie Ancienne Edouard Champion. een machtiger hefboom darl zeilen. Na het jongenskamp wordt te Langweer een meisjeskamp gehouden. Tegen een nieuwigheid ziet Tjebbes niet op en zeker zal hij ook daar voor wel de geschikte leiding vinden. Wellicht zullen er moeders zijn, die haar dochter nog niet graag aan 't natte element toevertrouwen en de kat eens uit den boom zien. Toch is 't een gezonde en levensvat bare gedachte: niet alleen de jongens, ook de meisjes op 't water. 6 damesvieren dongen verleden Zondag naar den prijs in stijlroeien op de Amstel. De eerste schrede in de goede richting is gezet en van harte is het te hopen dat 't meisjeskamp in Langmeer vele deelneemsters zal trekken en propagandisten voor onze watersport vormen. En tusschen deze sterren van de eerste grootte aan den sportieven hemel, kronkelen zich dan de kleinere gebeurtenissen: kampe menten op bescheiden schaal van padvinders, jongens en meisjes, excursies tot oefening in handigheid en strategie, van tentkampeer ders, die er met hun handige bagage per fiets op uittrekken, afstandsmarschen van verschillende athletiek-vereenigingen; te water ook, want reeds staat door de goede zorgen van een bestuurslid der Amsterdamsche padvinders een klipper op stapel, waarmee, in Engelschen stijl, een afdeeling waterpadvinders zich in zeilen en alles wat met de navigatie samenhangt zal oefénen. Wanneer dit schip van stapel loopt, hopen wij er op terug te komen. Een nieuwigheid brengt dit jaar voor onze jongens de vereeniging Volksweerbaarheid. Deze 14 jaar oude vereeniging telt thans circa 14000 leden, in afdeeling georganiseerd, die naar eigen idee en inzicht de weerbaar heid van ons volk bevorderen niet door militaire vorming of voorbereiding, maar door te streven naar een gezond en krachtig of liever gezegd niet in zich opnemen. Het spreekt vanzelf, dat oorlpgsliteratuur, zelfs de meest hoogstaande, altijd een bizonder cachet zal hebben n.l. dat van een na drukkelijker tijdelijkheid. Beschouwingen, die in een ander geschrift minder aanbe velenswaardig zouden zijn, misstaan daarin niet. Een levenshouding, die ons vór 1914 als ietwat bekrompen-chauvinistisch zou hebben aangedaan, kan ons nu als gepastnationalistisch voorkomen. (Men moet uit deze opmerkingen niet af leiden, dat mijn persoonlijke opinie door den oorlog gewijzigd is. Ik heb altijd ver trouwen gehad op het komende internatio nalisme, en heb dat nog onverminderd maar aan den anderen kant heb ik nooit den ijdelen droom gedroomd, dat de kracht van dit internationalisme nu reeds zeer effectief zoude zijn, en de gebeurtenissen hebben mij volkomen gelijk gegeven). Maar ter zake. Het onderhavige boek ver toont de door mij hierboven aangestipte eigen schappen uit den aard der zaak in bizondere mate. Immers reeds voor den oorlog was Barrès een bij uitstek nationalistisch schrijver chauvinistisch, zeiden zijn vijanden. Welke van deze twee epitheta het juiste is, wil ik nu daarlaten, en slechts even opmerken, dat chauvinistisch dikwijls niets anders is dan het scheldwoord voor nationalistisch uit den mond van iemand, die te lauw en te laf is om voor iets te voelen wat verder gaat dan zijn broodje en zijn biertje. Vaststaat, dat de oorlog de denkbeelden van Barrès hoog stens aanwakkerde, maar geenszins vormden of bewust maakte. Daarom vormt Autour de Jeanne d'Arc ook zoo'n volkomen een heid, niettegenstaande de drie eerste hoofd stukken een meer algemeen, de laatste een meer persoonlijk karakter dragen. Jeanne d'Arc is voor Barrès, en waar schijnlijk voor velen met hem, veel meer geworden dan een nationale heldin, namelijk een nationaal symbool. Als hij over de Fransche veerkracht spreekt, die zich in dezen oorlog, en speciaal in den slag bij de Marne, toonde, zegt hij: C'est l'eternel miracle francais, Ie miracle de Jeanne d'Are," en later: La vierge guerrière qui nous montre Ie chemin par oüchasser l'envahisseur, montre en même temps a l'univers Ie visage héroïque et bienveillant de la vaillance a Ia fran£aise." En in het volgende artikel: Le culte de Jeanne d'Arc, schrijft hij: L'heure est venue oü, chaque mois de mai, nous nous tournons vers Jeanne d'Arc, pour méditer son enseignement d'héroïne et de sainte, son génie et son sacrifice." En, in datzelfde artikel: quel est donc notre röle, notre mission nationale? Etudiez Jeanne d'Arc, méditez sa vie, sa mort, sa verve charmante, sa cheva lerie, son génie mystérieux, son sacrifice. Cette jeune lichaam, daarbij tegenover kennis is macht" de leuze, stellende karakter is kracht". In sommige afdeelingen staat het turnen,voor aan, in andere het voetbalspel, excursies, wandeltochten enz. In de laatste jaren heeft de vereeniging een kampement georgani seerd, waaraan telkens door een 200 a 300 jongens is deel genomen en bezoek van buitenlanders zelfs niet ontbroken heeft. In een vlot geschreven boekje beschrijft de Engelsche padvinder-leider Fletcher een be zoek, dat hij in 1912 met een groep Engel sche padvinders aan het Volksweerbaarheidkamp te Harderwijk heeft gebracht en waarin niet weinig de lof van onze Hollandsche jongens wordt gezongen. Misschien is dat voor een deel een daad van internationale loffelijkheid, ook uit andere berichten en verslagen wordt de indruk gewekt dat deze groote kampementen een succes zijn ge weest. De oorlog heeft ook hier verwoestend gewerkt: in 1914 moest het kamp overijld worden opgebroken, in 1915 kon er in 't geheel geen gehouden worden, omdat het ministerie van oorlog geen tenten kon be schikbaar stellen, wat in den tegenwoordigen tijd wel begrijpelijk is. Zelf tenten aan te schaffen zou natuurlijk een te kostbare ge schiedenis worden. De vereeniging heeft daarom voor 1916 een nieuw plan en wil met een 80-tal jongens in een paar groote tjalken ons land door trekken. Wij beleggen den bodem met stroo of stroozakken, voorzien de schepen van kookmateriaal, van leidingwater, eetwaren enz. en stappen aan boord met de gedachte dit is ons thuis, hier zullen wij 't ons 14 dagen gezellig maken", aldus de circulaire waarbij tot deelneming wordt opgewekt. Op hoop van zegen hier en daar een mooi plekje te vinden, waar 't anker kan vallen trekt de vroolijke troep dan langs de Vecht, parente de Racine et de Pascal, plus pure qu'eux, parente toute proche de Saint Louis et de Saint Vincent de Paul et soeur de tous nos soldats morts pour lapatrie, vous donnera Ie mot de nos destinées dans Ie passéet dans l'avenir." Uit een vroegere rede van hem citeert hij: Chacun de vous peut personnifier son idéal en Jeanne d'Are. Elle est, pour les royalistes, Ie loyal serviteur qui s'élance a l'aide de son roi; pour les césariens, Ie personnage providentiel qui surgit quand la nation en a besoin; pour les républicains, l'enfant du peuple quidépasse en magnanimitétoute les grandeurs tablies; les revolutionaires eux-mêmes Ia peuvent mettre sur leur tendard en disant qu'elle est apparue comme un objet de scandale et de division pour tre un instrument de salut. Aucun parti n'est tranger a Jeanne d'Arc, et tous les partis ont besoin d'elle." Het spreekt van zelf, dat door dit syrnboliseeren iets menschelijks in de verschij ning van Jeanne d'Arc te loor gaat. In de eerste stukken van dezen bundel treffen ons nog wel détails uit haar leven, die in de lateren in 't geheel niet meer voorkomen. Dat is jammer, wij mogen het terecht be treuren maar tevens moeten wij ons af vragen, of ons niet iets wezenlijkers ervoor wordt in de plaats gegeven. Hoe oneindig vele van de kleine détails, die toch samen het geheele leven vormen, ontsterven ons levenden niet eiken dag? En hoeveel meer nog is dit het geval met de dooden. Wat weten wij van het dagelijksche leven van Shakespeare, wat van dat van Vondel ? Enkele hoofdzaken, die, als wij erover ver mochten te oordeelen, misschien zouden blijken in dieperen zin slechts bijzaken te zijn. Maar wat die gestalten voor ons zijn, dat zal geen tijd ons meer ontrooven. De kern is uit de schaal gebarsten, en blijft ook voor de komenden bewaard. Zoo is het ook met Jeanne d'Arc gegaan, en het is geen geringe verdienste van Barrès, dat hij ons die kern van vele zijden en onder velerlei belichting heeft doen zien. Daarom bewonder ik dit boek maar ik houd er toch niet van.Of schoon ik zulk een opzettelij k-nationalistisch getint werk honderd maal liever heb dan het slappe gedoe van schrijvers, die zich au-dessus de la mêlée wanen, terwijl zij in waarheid niet au-dessus, maar a cotë ervan zijn, toch gaat mij dit boek van Barrès niet naar het hart. Daarvoor is het mij te enghartig-Fransch. Maar ik eiken gaarne, dat hij in dezen tijd niet anders kon en mocht zijn, en schik mij er dus in, onder hoop op een ruimere toekomst. Ten slotte wil ik nog even vermelden, dat het boek op de royale, eenigszins ouderwets-gedistingueerde wijze is uitgegeven, die wij van de firma Champion kennen. J. C. BLOEM l iiiiiimimmiiimiiimii naar Utrecht en Vreeswijk naar de groote rivieren, de Rijn op naar de kop van den IJssel, waar de afgrijsselijke brulboei ligt, de IJssel af en over Zee van Kampen naar Lemmer en de Friesche meren, waar zwem men, visschen, roeien op 't programma staan en vandaar over den Helder naar Amsterdam terug. De tocht gaat 28 Juli van wal en duurt 14 dagen. Het is zeker een bizonder aantrekkelijk plan, dat in de rij de overige zomervermaken een eerste plaats waard is. Zoo ziet men: er is voor de komende maanden heel wat werk aan de winkel: Faites vos choix messieurs; in September is 't al weer rien ne va plus! Dan komen ze hopelijk allemaal thuis met roode en bruine kleuren door de zon verbrand, zonder dat ze hebben gegrepen naar de pomadepotjes, die van den winter in Amsterdam te koop waren om een St. Moritz-kleur te krijgen zonder dat men in zon en ijs was geweest. Snobbisme! FRISO MiiiMMMiiiiiiiiiiH'liuiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiimiiiimiiiiiiimiiiimiiiiiimm i iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii fpec/afiteiï/n'Brrffanf^, <Paarfen en