l Juli '16. Nu. 2036 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND F1 Abonnementeurijs t V per ff et speelvertrek van wereld en hart Gedicht in Proza fin het rijke speelvertrek van uw oneindlggroote huis spelen uw kinderen met hunne bonte poppen en kleurig speelgoed, verscheiden van aanzien en wonderlijk van pracht. Sommige dezer dingen glanzen als goud. .Sommige rieken wél als de klank van een beroemden naam. Andere vertoonen kleuren, talrijk als de wijzen, ? waarop de eer wordt nagejaagd. Weer andere zijn liefelijk en teeder van vorm als bloemen of gelijk de kinderen zelven. :Zoo spelen de kinderen in dit rijke speel vertrek met hunne bonte poppen en kleurig speelgoed. Zij taken in hun spel ten laatste zóverdiept, dat zij uw aanwezigheid, o Moeder, geheel vergeten. Slechts enkelen verliezen nimmer onder hun spel ?uw stralenden glimlach uit het oog. Een enkele maal legt er n zijn poppen terzijde; het snelt naar U toe en voelt dan iets in zijn hart, dat alleen een kind gevoelen kan in moeders armen. Zoo doen deze bonte poppen en kleurig speelgoed de spelende kinderen menigmaal vergeten uw milden glimlach, die hen allen bestraalt. .Met liefdevolle blikken zit Gij geduldig te wachten ; want het spel der kinderen is uw eenige lust. En nimmer wilt Gij uw kinderen verstoren, zelfs niet, IIIIIIIHIIIIIIItllMlllllimilllllMlllimillllllillllimilllllllMIIIMIIIIMIIIIIlU -*r*r\ MEDI HSIEK Voorkomen beter dan genezen Geleerde en ongeleerde menschen zijn zoo langzamerhand het wel eens geworden, dat het ontstaan van de allermeeste ziekten een gevolg is van voorafgegane besmetting." Hieronder verstaat men het binnendringen van bepaalde bacteriën in het lichaam: de ziekte, die dientengevolge in wording is, is uitsluitend van de eigenschappen der binnengedrongen bacteriën afhankelijk. Typhusbacillen veroorzaken typhus, influenzabacillen influenza enz. Hoe juist ook in hare algemeenheid, toch is deze beschouwing niet in bijzonderheden waar: wanneer n lid van het gezin in fluenza krijgt, is de kans, dat bij de andere leden bacillen van die ziekte binnendringen, buitengemeen groot, en toch worden niet alle huisgenooten ziek. Dat komt, omdat niet bij allen de geschiktheid tot ziek wor den aanwezig is, en op deze geschiktheid komt het zeker niet minder aan dan op de aanwezigheid van ziekmakende bacteriën. Geschiktheid om ziek te worden kan voor bepaalde ziekten van nature aanwezig zijn: ;nagenoeg ieder mensch krijgt mazelen. En wij rangschikken mazelen onder de meest besmettelijke ziekten, omdat een kortdurende ontmoeting met een besmet kind voldoende is, om een ander kind van smetstof te ?voorzien. Voor minder besmettelijke ziekten, de ziekten dus, die niet iedereen moet krijgen, staat de zaak anders: wij kunnen herhaal delijk ermede in aanraking komen, zonder ?dat zulks ons deert, terwijl een volgende ontmoeting ons leert, dat we de geschikt heid ervoor toch bezitten. Dan kan er iets veranderd zijn of aan de bacteriën, zoodat die gemakkelijker ziek maken (meer virulent zijn), of in ons eigen lichaam, zoodat ?onze geschiktheid voor de ziekte (onze vat baarheid) is toegenomen. In den regel zal wel dat laatste het geval wezen, zal wel de eene of andere toevalligheid" ons gestel zoodanig gewijzigd hebben, dat het zijn weerstandsvermogen tijdelijk heeft verloren. Om ziek te worden hebben wij dus noodig de vervulling van drie voorwaarden: vat baarheid, bacteriën en (tijdelijke) wijziging wanneer zij zich in hun spel zoodanig ver. liezen, dat zrj onder hevig twistgeschrei hun bonte poppen breken, dat hun kunstig,in elkaar geknutselde pop penhuizen - ? jammerlijk worden vernield. Geduldig wacht Gij, tot uw schreiende kinderen in angstige liefde naar U vluchten om uw alles-heienden troost te zoeken. Zoo verstrijken de uren, dag aan dag, en spelen uw kinderen in het ruime speel vertrek met hunne bonte poppen en kleurig speelgoed, en steeds blijft Gij glimlachend toekijken naar het spel der kinderen. NOTO SOEROTO Aan Burgemeesters en Wethouders van Amsterdam Ter gelegenheid van de afbraak van het Huis-Six Item so en moet nymant bijnnen der vrihede van Alcmaer enigh huis ofbreken, ten sy dat hi binnen sjaers een beter weder make bi x l b. Alkmaar. Vór 1414 In den eersten sal niemant eenige Huyzen ofte Getimmerts, responderende an 's Heeren Staat, mogen afbreeken, ofte laten vervallen, nog geen Erven, daar,op eenige Huyzen mogten verbrand zyn, laten leggen, daar door de Stadt eenigsints mogt worden ontciert, maar gehouden zyn binnen de drie jaren aldaar beter, ofte te tenminsten, soo goet een Gebouw te stellen, als het voor gaande geweest is. Schoonhoven. 1644 Niemant en sal ook eenige huysen, of getimmertens aan de heeren straten respon derende afbreken, of laten vervallen, daar door de stadt soude werden ontsiert, op verbeurte van de gront, ten behoeve van de stadt om wederom tot timmeragie uytgegeven te werden, en soo wie eenige huysen afbreekt om daar wederom te timmeren, sal binnen sjaars aldaar beter gebouw stellen, of ten minsten soo goet, als 't voorgaende geweest is, op gelyke boeten en verbeurten van de gront, Mitsgaders van 'tgeene van nieuws daar op getimmert is, ten ware bij die van de geregten omme merkeleyke redenen anders werde geordonneert. Schoonhoven Van de Timmeragies" 1644 Niemant en sal eénighe huysen of ge timmerten, aen de publijcque straten respon derende, mogen afbreecken of laten vervallen, daer door het aengesicht van de Stadt eenighsins soude worden ontciert, op ver beurte van de gront tot stads behoef omme tot timmeringe weder uytgegeven te werden. Leiden. Keur van 1658 van het gestel. Deze laatste moeten wij aldus opvatten: in den regel bezat het lichaam het vermogen, aan de binnengedrongen baterien hunne vermeerdering onmogelijk te maken. Zij waren er wel, doch in te gering aantal om hun ziekmakende werk zaamheid te ontvouwen, en ze misten de omstandigheden, die voor hun groei bevordelijk zijn. Zoo loopen tal van menschen rond met de bacterie van longontsteking op hun neusslijmvlies, zonder dat ze ooit longontsteking krijgen. En de beruchte bacteriedragers," die wellicht oorzaak zijn van epidemieën van diphtherie, zijn niet anders dan tijdelijk voor diphtherie onvatbare, doch ermee be smette personen. Het is ook voor het dagelijksch leven van veel gewicht, dat we rekening houden met het bestaan van deze verschillende voor waarden voor ziekworden, want de kennis ervan wijst ons in sommige omstandigheden den weg tot vermijding of voorkoming der ziekte. Om enkele voorbeelden te noemen: zoo dra een ernstige besmettelijke ziekte uitbreekt, is het zaak, den zieke zoo goed mogelijk af te zonderen. Aan de strenge doorvoering van den afzonderingsmaatregel heeft Amster dam het te danken, dat de pokziekte zoo snel geweken is, ondanks het feit, dat de oor spronkelijke haard niet is ontdekt geworden. Wordt afzondering niet spoedig en met de noodige gestrengheid toegepast, dan zal hét aantal ziektegevallen toenemen, en blijven groeien totdat of alle vatbaren aangetast zijn, of te elfder ure nog afzonderingsmaatregelen worden genomen. Ik meen, dat de laatste roodvonkepidemie in Amsterdam een voorbeeld oplevert van deze soort. Ten slotte kan het mogelijk zijn, dat het aantal gevallen eener besmettelijke ziekte te groot geworden is, of dat bijzondere omstandigheden een volstrekte afzondering beletten; dan kan men bij zeer-besmettelijke ziekten allerlei onheilen duchten, getuige de pest in onze Oost. * * * Niet alle door bacteriën veroorzaakte ziek ten dragen het karakter van wat we ge woonlijk besmettelijke" ziekten noemen. Daartoe behooren er slechts enkele, wier besmettelijkheid reeds bekend was, voor iemand aan overbrenging door bacteriën dacht. Van weer andere springt het'besmettelijk karakter niet zoo duidelijk in het oog, om dat haar begin niet door plotselinge ver schijnselen wordt gekenmerkt, haar verloop Als Ouders en hun Zoon .... (Teekenlng voor de Amsterdammer" van Gtorge vut Raemdonck) Omtrent de verhouding tusschen Griekenland en de Geallieerden heeft Venizelos het juiste woord gevonden; hij zeide nl.: De beschermende mogendheden hebben slechts gehandeld als ouders, die hun zoon op het goede pad terug brengen; Griekenland kan nu een nieuw leven beginnen " imiiiiMimiiiHiimiMiiiiimmi IIIIIMIIIIIHlmMlmlIIMlmilMMIIIIIIIMlIlll Niemant vermag eenig huys af te breken en het alsoo tot ontcieringe van de Stad en publijcque Straten te laten leggen/ maar is gehouden het wederom op te bouwen. Rotterdam Ordonnantie op de gebouwen" 1719 IIIIIIIIMIIIIItnilMtllMllltlllllllllMllllllMIIIIIIIHIIIIIIIinillllllKIIIIIIIIIIII bovendien slepend {£. Bfct geldt in tiet bijzonder van de tuberculose. Dat de door Koch ontdekte tuberkelbacil haar oorzaak is, weet ieder; zoo ook, dat deze voorkomt in de af- en uitscheidingen der zieke organen, en dat hij, op de eene of andere wijze hieruit verwijderd, in een ander organisme opnieuw oorzaak van tuberculose worden kan. De ervaring heeft geleerd, dat de vat baarheid ervoor zeer algemeen verbreid is; jiust in de laatste jaren heeft ze ons ook de, ontzettende veelvuldigheid ei van in het bijzonder bij kinderen doen kennen. De aanwezigheid van den tuberkelbacil in een organisme brengt daarin veranderingen teweeg, die aan het licht komen, wanneer dat lichaam met een geringe hoeveelheid tubercuüne wordt behandeld. In gevallen, waarin de tuberkelbacil wel of niet in staat is, zijn drager blijvend nadeel toe te brengen, is deze tuberculine-reactie evengoed positief, als in die, waarin de bacil, dank zij het weerstandsvermogen van zijn drager, weer is vernietigd geworden: de tuberculine-reactie is derhalve voortreffelijk bruikbaar om de uitgebreidheid der besmetting" onder de menschheid aan te toonen. Zij heeft geleerd al moge van theore tisch standpunt hiertegen wel wat zijn in te brengen dat alle menschen minstens eens in hun leven een inval van den tuberkelbacil hebben doorstaan, of, wat practisch op hetzelfde neerkomt, dat de tuberkelbacil alomtegenwoordig is. De ervaring heeft meer geleerd: Grancher heeft van de tuberculose gesproken als van de meest-geneesbare ziekte, doch Grotjahn noemt haar van zijn sociaal standpunt nog even ongeneeslijk als vroeger, en schat het aantal werkelijke genezingen van longtuberculose niet hooger dan4-5 per honderd. De geneeskundige, die zich beroept op de tallooze genezingen, die bij lijkopeningen gevonden zijn, heeft even goed gelijk van zijn standpunt als zijn ambtgenoot, wien het er om te doen was, den invloed der tuberculose op de gemeenschap te doen kennen. Ter bestrijding van de tuberculose kan men twee uithangspunten kiezen: men kan in hoofdzaak zich richten tegen de directe, de laatste, oorzaak, den tuberkelbacil; men kan ook streven naar verhooging van het weerstandsvermogen der menschheid, en trachten door deze den schadelijken invloed van den bacil te neulraliseeren. De directe bestrijding van de tuberculose Nieuwe Boeken van deze week NELLIE'S DOCHTER LILI, Uliman, uit het dagboek eener jonge moeder, 114 pag., f 1.25, geb. f2.25. Zwolle, J. Ploegsma. JULES SCHÜRMANN, Mijmeringen van een Mandarijn, 57 pag., f 1. Bussum, C. A. J. van Dishoeck. IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIItllllMllllllllltlllllllllMIIII JIIIIIIIIII1III1I is tot nu punt n van het programma der Nederlandsche centrale vereeniging geweest. Met alle haar ten dienste staande middelen heeft zij gestreefd naar prophylaxe: voor komen. Met kwistige hand stelt zij de mid delen beschikbaar om de bacillenbevattende af- en uitscheidingen onschadelijk te maken; zij draagt de kosten van ontsmetting na afloop van het geval. Door consultatiebureau's, huisbezoek, woningverbetering en propaganda streeft zij er naar, de woningen der lijders voor hunne verpleging meer doel matig te maken, de gevaren die de lijders aan hunne gezinnen opleveren, te beperken, de kansen van de lijders op genezing te vergrooten. Of de Nederlandsche centrale vereeniging langs dezen weg niet vaak het geluk van het zieke individu al te zeer heeft onder geschikt gemaakt aan het doel, dat zij na streeft, laat ik thans in het midden. Ik stel deze vraag slechts, omdat ook met haar rekening moet worden gehouden in den strijd tegen de volksziekte ... Haar karakter van de vereeniging voor t u b e r c u l o se-bestrijding heeft de Neder landsche centrale zeer getrouw bewaard. Of zij in dezen juist gezien heeft? Waar practisch de tuberkebacil alomte genwoordig, en dus onuitroeibaar is, waar het aantal lijders aan tuberculose zoo groot is, dat aan hunne afzondering tot na hun herstel niet kan worden gedacht, waar de hygiënische toestanden van ons volk nog grootendeels van dien aard zijn, dat zij het voortschrijden der eens ontstane ziekte in de hand werken, daar dringt zich de vraag op, of de bestrijders ook goed zouden doen, van koers te veranderen, het aangrijpings punt van hunne bestrijding te veranderen, zich te richten in de eerste plaats tot de nog-gezonden, om dier weerstandsvermogen zoo hoog mogelijk op te voeren, en zoo doende hun gevaar voor tuberculeus worden na besmetting" zoo veel mogelijk te ver kleinen. Een vraag, die in kleine kringen herhaaldelijk over veler lippen gekomen was, een vraag, die nu ook gesteld en be vestigend beantwoord geworden is door een lid van het dagelijksch bestuur der Neder landsche centrale vereeniging. Met dien verstande, dat de Josselin de Jong naast het tegenwoordige prophylactische en therapeu tische werk het indirecte bestrijdingswerk, het sociaal-hygiënische gedeelte, wenscht ter hand te nemen. Met groote ingenomenheid zal dat voor stel zoowel door de medici als door de leeken in den lande worden begroet. Velen IIIIIUIIIMlIIIMIItllMHim JULES SCHÜRMANN, De Eenzame Weg, 76 pag., f 1.25, geb. f l.00. Bussum, C. A. J. van Dishoeck. A. M. DE JONG, Ondergang, een levens fragment, 254 pag., f 2.25, geb. f 2.90. Bussum, C. A. J, van Djshoeck. FELIX TIMMERMANS, Pallieter, 262 pag. Amsterdam, P. N. van Kampen. heeft het leed gedaan, dat de Nederlandsche centrale vereeniging zoo langen tijd zich op haar exclusief standpunt gehandhaafd heeft. Al behield zij dus doende haar spe cifiek standpunt, zij streefde niet met alle ons ten dienste staande middelen naar ver hooging van de volksgezondheid, van het algemeen weerstandsvermogen, dat toch juist voor de ontwikkeling der tuberculose een zoo voorname rol vervult... Toen ik na afloop van de vergadering der Nederlandsche centrale vereeniging op 28 Mei in Utrecht een mijner tijdgenooten vroeg naar het resultuut der vergadering, luidde zijn antwoord: onze richting, de richting van Fokker" ... Ik gevoel mij gerechtigd tot de voorspel ling, dat de 28ste Mei van dit jaar voor de Nederlandsche centrale vereeniging van even groote beteekenis kan worden als de dag van hare oprichting. Alkmaar R. G. G. SCHRÖDER IIIIIIIHIIIIHIMIIIIIIIIINMIII MiiiiimtmiiiiiMimiiiiMti JAARBEURS .. UTRECHT! 18 SEPTEMBER- l OCTOBER 1916 Doel: Jtfederlandsche M ij verheid en Wederlandschen Handel te bevorderen. Inlichtingen verschaft het ALG. 8*t KET tlll 4 *T, STADHUIS, UTRECHT - * TELËPHOON Wo. 1S83