Historisch Archief 1877-1940
"0E AMST^RDAMMEK, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
ZüiPOLLE.
A-ai*
*f<ft T r- v- *i
' * ia ' 4 ^i
_«^f fSrl , , - ,
ft** .^w.??»s-fc»^
"£?****?''?
*>* *" *
**ï(fii!%rfti*f- *r
V r
l ,*tA «-H - ' ? ^
.'-tfHjif'J- *
' _>?><: V r* ^y
NwrtS* i ''. JPtWL
, -*r **"*** Jf-TI"1 J'
Tel. 4105 - Tel. 2686
' '
EffilMËRIJ
II.
??.*?""' ??.- ..... Utrecht
ujeische Stoffen,
'
Cortumes Tam f40 tot f 70
' Cbapear-reMget te ontbieden
't$
'eAter te vergeefs.
. . Aa»Engeland is aaageboden den verkoop
«?s «en gedeelte... 40 pCt..,. der vangst
[ tor tfloV Tegen vooraf'vastgestelde prijzen,
welke berekend waren naar den
vermoede:, Jpea kostprijs van de haring. Ook op dit
aanbod is evenwel nimmer geantwoord, en
- eveataia werden de aan de overzüde van
de- Noordzee liggende
visscherij-benoodigdheden vrijgelaten.
Er zat zoodoende voor de reederijen
< weinig anders, op dan zich te behelpen met
' d* aiawezige voorraden, en te trachten
daarmee de visscberrj uit te oefenen.
.,-. -Pe jM«te tijd - de vlsscnerij begint in
Mei ea begin Juni kenmerkte zich wel
door veel nettéamlles, maar de prijzen
zetten .hoog. in, zoodat in het algememeen
? de hoop levendig was, dat 1916 een loonende
visscfaerij'lóu opleveren.
voor pen paar weken begonnen echter
-evenals, verleden jaar, weer berichten ia te
kooen *m het opocenKn vanNederlandscne
s aaiteetch^en door OHiogschepen naar En
gelsche havent. Men hoopte, dat ook thans
weder na ondenoek deze schepen zouden
losgelaten, ea dat de oorzaak van
nét oprjftngen inoest gezocht worden in
let wat dicht onder de Engelsche kust
visschen dnzér zeeüedev.
- De opgebrachte schepen werden echter
vastgehouden, hna aantal werd steeds
grootter, ea zelfs kwam er bericht in, dat ze
gereed en
naar maat vanaf
?f *?-?
Coupeur-reiziger
te ontbieden.
Financieel Nieuwsblad
Singel 84», A'dam
mEFOON N. 6925
bevat steeds aetueele 'arti
kelen, betrouwbare
correcpeadentie, uittotiagen
. vsua
premieleenlugeB,produetiea, koenltjct- enz.
^ Abonnement slechts |&O| ets.
per kwartaal. ... v..
Vraagt gratis Proefnummers
iiiiiiiiiniimiiiimiiiimttiMiiiuiiiiiiiiiMiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
zouden gebracht warden voorhetPrljsgerecht,
Bij nader onderzoek werd aan de Neder
landsche reeders duidelijk gemaakt dat de
Bütecfce autoriteiten prijs "stef3eh op
onderharraeling.
Onmiddellijk werden daarop een drietal
reeders afgevaardigd naar Londen, ten einde
daar tot een accoord te geraken inzake de
levering van een gedeelte der vangst, de
verkrijging van de verdere ongestoorde uit
oefening onzer visscherij, en de loslating
van déin, Engeland nog altijd berustende
visscherij-benoodigdheden.
Al spoedig is echter gebleken, dat men
aan de overzijde van de Noordzee een zeer
eigenaardige opvatting huldigt van het be
grip 'onderhandeling', daar toch blijkens
nader ontvangen berichten de Engelsche
regeering niets minder etecht dan .het
stilleggen der Nederlandsche haringvloot, en
inmiddels voortgaat schepen In beslag te
nemen en voor het Prijs gerecht tébrengen.
Het koopen ?? van haring wordt, zelfs niet
overwogen, maar wel een voorstel fot het
opleggen der vloot tegen betaling van een
passende vergoeding op den grondslag van
de gewone Jaarwinst.
De Engelsche regeering beschouwt de
haring als absolute contrabande, daar de
eindbestemming er van Duitschland is.)
De Nederlandsche haringvfsscherij dreigt
van dit staaltje van verregaande machtsuit
oefening h«t slachtoffer ie Zullen worden.
Teekening voor ,de Amsterdammer" van+G. B. Hoogendoorn
BE BRANDENDE AARDVRUCHT
Boeren-Klucht, door JOH. W. BROEDELET
As-ie nou maar vrète wou," peinsde de
rooie, dan wier alles nog best."
Met z'n hakigen vinger krabde-ie onder
*'h hooge, verflapte pet en hij keek loerend
naar de duistere bedstee, waar z'n vrind lag,'
Nardus. Hoofde-ie 'm nog ? ?
- De rooie luisterde scherp. Ja, 'n gedempt
geprevel van onsamenhangende woorden
drong tot 'm door. Nee, Nardus stierf zoo
gauw niet..Zeventig jaar had die 't al uit
gehouden en nog wou-ie wel mee. Als-ie
maar kón, maar kón l
, Vrète moWe," herhaalde de rooie bij
zichzelf. De dokter heb 't gereid."
Hij draaide zich wat af. Daar, op 't
halfvergane ? tafelt je, dal; mankte Op den
hobbellgen vloer, stond 'n schotel kostelijke aard?
appels te dampen, zógloeiend, dat de wasem
er bij kolommen uit op steeg.
-.Dat is z'n geneismiddel," knikte de rooie
wrjs. Moar hoe krleg ik't bij'm binnenin?"
Er klonk nu 'n retttelig geluid uit de bed
stee. Verschrikt-keerde de rooie zich om en,
op z'n hooge krukken, die zich diep in z'n
oksels drukten, zwaaide-ie zich* als 'n won
derlijke vogel naar 't andere einde van de
lage, donkere kamer.
Wat is d'r,,Nardus? Mot je wat?" vroeg-ie
JaWSteUend en t begon in 'm te angsten,
dat NarduS dood ging, Nardus, z'n eenige
vrind l 't Was wel de grqotste zuiperd van
't dorp, maar toch 'n' kerel van goud, die
'm welus centen gegeven had in z'n goeien
tijd. Als die nou van 'm vandaan ging,
bleef-ie alleen, met niemand om us mee te
praten. As dit gebeuren most, och, och!
De ander gaf geen antwoord, sloeg alleen
met 't hoofd van rechts naar links. Toen
zette de rooie er alles op, z'n zin te krijgen
en hij praatte als 'n molen,
Leef-ie nog, Nardus ? Joa ? De eêrappels
binne heet. Je mot vrète, jong. Geleuf mie.
Of je gaêt kèpot. Ken 'n biest zonder voer?
Nee, wo4r ? En wij minse binne ook moar
schepsele. Je wou drank, hè? Nee, lilleke
zuuplap. Doar hei je al veuls te veul van
gepruufd. Vrète mot je. Je moóg werkt allang
averechs. De dokter heb 't zei vers ezeid.
Je kriegt geen druppel meer na binne. Kiek
us, wat 'n kostelijke eêrappels 'r stoan l 'n
Mins zou 'r noar snakke. Ze binne nog heet.
'k Zei d'r een hoale. 't Gèft bloed, 't Zei
je sterke."
Met 'n ruk zwaaide de lamme zich weer
om en hij strompelde terug naar den
dampenden schotel. Daar deed z'n neus
zich te goed aan de warmte der kruimige
kogels en terwijl 't sijpelde in z'n baard,
dacht ie zoo: Ik zou ze wel luste. Moar
neen, ze binne veur m'n zieke kameraad".
Steunend op n kruk, zocht ie den
allerrrrooisten aardappel uit, stak 'm dan in z'n
zak, want bij 't loopen had-ie allebei z'n
MEUBILEERIN8MAATSCHAPPIJ
- HOLLAND
l 775!
875.uoo.
N H006ER
STIFfEEITUTIiTiailllDIIIIOISDFIILUVODK:
f 250.
290.
425.550.
675.
EN H006ER
- AMSTERDAM
N. Z. VOORBURGWAL 274
o. h. Nieuw* v. d. Dag Int. Tel. 5974
VRAA8T PRIJSCOURANTEN
H
DE BILT
Tl IN»fiflïl
n Biiff|[iid.|
JN ipiimrb.l
p. dig Bos-1
schen.Zand-l
grond. Elec.|
Gas. Water.
J. J. STOKMANS, Kwtoor TaB
' vaste
Tel. Int. Ko. 88* ,, goederen.
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts/1.90 per kwartaal
iiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiHiiiiiiliti in
Mocht Engeland zijn plan volvoeren, dan
wordt de visscherij stilgelegd, komen om
streeks twaalfduizend Nederjandsche
visschers zonder middel van bestaan, en zullen
andere tienduizende Nederlandsche arbei
dere in de verwante bedrijven eveneens
werkeloos worden, om nu nog te zwijgen
van den zwaren slag welke wordt toege
bracht aan het reederijbedrijf en den
haringhandel, waarbij voor millioenen aan kapitaal
is betrokken.
Uit alle kringen der belanghebbendeneijn
protesten opgegaan tegen deze willekeurige
oorlogsdaad van Engeland. Het is niet mo
gelijk te erkennen het recht van dien staat
om de door weiten en tractaten gewaar
borgde vrijheid van de visscherij op de
Noordzee te verbieden.
Bovendien is het motief, dat EngelarTd
ter rechtvaardiging van zijnf daad aan
voert, onjuist, omdat absoluut niet vaststaat
dat de eindbestemming ma. de aan boord
der Nederlandsche vii&hirsschepen zijnde
haring Duitschland i»y Geen' enkel schip
vaart voor den Dultschen.rutndel, maaralle
haring komt op de open markt, waar een
leder het recht heeft te koopen, eb waar
natuurlijk Je meest-bledende de waren ver
krijgt. Uit het aanbod, dat dit voorjaar aan
Engeland bij voorbaat is gedaan, blijkt
trouwens zonneklaar dat.de Nederlandsche
haringvisscherij volstrekt niet in dienst van
Duitsche belangen staat of wenscht te staan.
iiMiiiiiiiniiiiiiHiiuiiiiiitHiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiii
handen te veel nóodig. En, terug bij de
bedstee, trachtte-ie Nardus te verlokken.
Maar Nardus mompelde maar wat, on
willig. Toen hield de rooie 'm 't gebodene
brutaal voor,, trachtte 't 'm in den mond te
duwen. Daarop echter hief de oude zuiperd,
niettegenstaande de dokter 'm geen drie
dagen meer gaf, zoo'n vervaarlijk spektakel
aan, dat z'n vrind wel moest terugkrabbelen,
verbaasd, dat er nog zooveel kracht bij den
stervende zat. Met 'n zucht zëtte-le zich
neer. Wou Nardus 'm dan verlaten?
Op den dorpel verscheen moeke Mie. Als
'n statige eik verrees ze daar met de vracht
van 'r tachtig jaren, die 'r nog niets hadden
gekromd. Voor zeven stuiver in de week,
die 't armbestuur 'r. uitbetaalde, bad ze
Nardus die achterkamer van 'r verhuurd.
De ouwe drinkebroer vertegenwoordigde
dus 'n waarde, waaraan ze krampachtig vast
hield, want wat 'moet 'n mensch in z'n
armoe al niet doen ? Daarom hoopte ze
maar, dat Nardus 't weer ophaalde, 't Scheelde
'r zooveel.
Wil-ie neit?" vroeg ze met 'r doordrin
gende stem, die van 'n man scheen.
Neen," schudde de rooie mismoedig 't
hoofd.
Hum!" ^schraapte Mieke 'r keel. Daar
zou zij, 't knoestige wijf, dat altijd 'r wil'
had weten door te zetten, 'n eind aan ma
ken! Vast stapte ze op den schotel toe,
die nu nog maar een vagen damp gaf,
pakte dien op en liep er mee naar de bed
stee. Als 't nog lang duurde werden de
aardappels koud. En dat was niet goed!
Wacht, ze zou ze onder de wollen deken
stoppen, aan 't voeten eind. Daar bleven, ze
warm. Meteen voelde ze aan Nardus'
beenen. Als die als steen werden, was 't 'n
kwaad teeken, wist ze. Maar dat viel nogal?
mee.
Vooruit!" beduidde ze den rooie. En
weer trachtte die 'n gloeiende heete"
tusschen de verbrokkelde tandresten van Nar
dus te duwen. Kum, jong!" moedigde-ie
aan. Hap toe, 't zal je bétere. Warmte is'
zoo best voor 'n mins."
Nardus verzette zich met alle macht. Als
dat niet hielp, beet-ie eindelijk maar in den
vinger van z'n vrind. Au!" riep de rooie.
't Verken! Hij lus liever vleisch."
Wat motte me nou?" dacht Mieke. Ja,
als 't niet om die zeven stuiver was!
Daar begon Nardus, die opeens nogal goed
ter sprake bleek, te kallen.
Rechtveerdige God," smeekte-ie met
zwakke stem, help me. De duvel hét me te
pakke. 'k Mot vuur slikke. Hij steêt mit de
tang veur me en 'k... Ai, ai, doar leit-ie
gloeiende ploate an me teene! 'k Brand.
Help me, eeuwige God! 'k Hènooit 'n mins
kwoad edoan. De pestoor hét me veursproak
beloofd. Ik zundigde alleen in de drank.
Doar bin 'k mee 'eboren. Ach, loat de goeie
Petrus me toch hoale in z'n hemel. Ach God,
'k bin zoo durstig."
Flauw sloeg-ie de oogen open, terwijl z'n
LI B
BeLANQRIJKe PRIJSVERLAGING
? ' \ ".
OPRUIMING
eroicr MAAHBAG AS
M6TZ&CO AMSTERDAM s
is
?t
TAMfWAU'S
? JA M ?
BOUWT
NUNSPEET
MOOIE BOSCHR1JKB TERREINCN
?POOR, TRAM, ELBCTROCH
UCHT, TELEPHOON
. WUCHTINOEN M|. DE VELUWE"
iiniiiiiiiiiiiiiiiiiuiiimiuiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuimiuiiiiiiiiui
In normale tijden komen, naast Duitschland,
als koopers aan de markt Rusland, Polen,
.de Vereenigde Staten, België en Zweden,
gezwegen van Nederland zelf, dat juist ia
deze dagen belangrijk meer betrekt.... als
gevolg van de regèeringsmaatregelen.. dan
ooit vroeger.
Een belangrijke'factor, waardoor Engeland
tot zijn verkeerde gevolgtrekking is ge
komen, moet naar onze meening, naast de
omstandigheid dat in. dezen abnormalen tijd
Duitschland als eerste kooper aan de markt
is, gezocht worden in de agitatie in ons
eigen land hier en daar gevoerd, waarbij
het tegen alle waarheid en feilen in wordt
voorgesteld, alsof de Nederlandsche reederij
en haringhandel zich verkocht hebben aan
Duitschland. Zelfs de oprichting van de
Haring-Contróle-Maatsthapplj is in dien zin
uitgelegd, terwijl toch een ieder, die de
moeite neemt hare statuten in te zien en
zich op de hoogte te stellen van de stich
ting en de werkwijze dezer organisatt*, tot
de wetenschap moet komen dat ze werkt
met het uitsluitende doel toe te zien op de
qualiteit en_het gewicht van de geleverde
haring, om zoodoende de reputatie van het
Hollandsche product hoog te houden,. Onze
eigen regeering overweegt" trouwens om aan
de maatschappij de contróleop de door haar
betrokken haring op te dragen! Toch hoort
men zelfs van lieden, met autoriteit bekleed
en van wie men beter zou verwachten,
beiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniimiitiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiHiiiiiiii
droge lippen 'n zoek-beweging maakten,
keek-ie hulpbehoevend rond.
Woiter?" vroeg Mieke nog, ofschoon ze
wel beter wist.
Maar nijdig schudde Nardus den starren,
bleeken kop. Hij lustte wat anders!
Hij wil zuupe," begreep Mieke geschan
daliseerd. '
Mag-ie?" vroeg de rooie en hij keek
listigjes op. Nee, woar? De dokter, het..."
Hij voltooide z'n zin niet, dacht na. In 'm
kwam 'n heftig verzet tegen alle
doktersgeleerdheld. Wat wisten die d'r van? As je je
heele leven geproefd had, most je d'r niet
in eens mee uitscheien. Dat kon 'n klein kind
begrijpen, 't Was erger as moord.
Hij strompelde op, stampte kwaad met z'n
kruk. Nardus was z'n vrind! As die dan toch
van de wereld ging, zou-ie nog.us zuupe,
voor 't laatst. En flink! Met korte rukken
zwaaide-ie zich naar de deur.
Mieke begreep, wat er in 'm woelde, zei
niks. Op zoo'n manier most Nardus toch om
zeep. Dan nog maar liever in zaligheid!
In 'n oogwenk had de rooie de flesch ge
haald, waarin-ie nog 'n druppie wist. Met
'n duivelsche grijns kwam-ie er mee aan.
Maar hij bedacht zich. De dokter had ge
zegd ... Bestig l Maar dan mosten de aard
appels ook smakelijk opgediend. Hij wist, höl
Haastig grabbelde de lamme 'n aardappel
van onder 't dek, goot er wat jenever over
uit en bood den meligen knikker zoo den
ouden drinkebroer aan.
Eerst schudde Nardus weer 't hoofd. Dan
echter scheen-ie iets in den neus te krijgen,
dat 'm kittelde. Hij rook, snoof, 'n Geheime
lach kringelde over z'n vossige tronie. Aar
zelend stak-ie de lippen toe en begon te
zuigen, zachtjes-aan. Felletjes flikkerden z'n
oogen en in z'n keel hikte iets van'n grinnik.
De rooie danste haast van pret. Z'n vrind
werd al beter van den eersten drup! En nog
zoo'n gedrenkte aardvrucht diende-ie 'm toe
en nog een en nog een. Nardus zoog door,.
verheerlijkt. En hij lolde:
Ach, lieve, goeie Petrusje, hoal je
me toch in je hemel? Wat binne dat veur
zeute vruchies, die je doar hét? 't Zou 'n
mins weer levendig moake! Och, och, wat
is de hemelsche zoaligheid zeut! 'Moar,
Petrusje lief, geef me toch alleenig 't sap.
Me moag is te slap veur die zwoarfgheid.
Let me toch drinke na me lust. Je mot 'n
arm mins wat gunne. En ik bin me heele
leven toch zeo'n noakende tobberd 'ewest.
Lieve, bfoave Petrusje, ngleesie.moar!
't Zal me zoo good doen."
De oude proever grinnikte nu zoo duide
lijk, dat de rooie 't niet te best meer ver
trouwde. Natdus was altijd zoo'n
vernaggelbroer geweest! Had-ie weer 'n streek uitge
haald, om aan drank te komen? Maar wat
kwam 't er op aan? Hij werd beter, beter!
En dat was 't voornaamste.
Nardus wou 'ii gleesie"? Best, hij zou
d'r een hebben. Hij most z'n eenigste vrind
niet zijn, as-ie 'm dat niet verschaffen kon!
. T'4 '|
e*t gffranti comme tant Ie
nroduif naturel d«ï^8,
récoltés et diatillés dans la
réffion de COGNAC.
''' ?' Agent*V ' . ' ' -'' '
KOOÏIANS ra BRUINIER, *
AMSTUBDAM;-^1""-'*iiiiHiiiiiiiiiiiiiiiHjiiiiiiiimiiimnriiiiiiiimiiiiMiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiMiiw-
'?weringen, welke aan de overzijdp,i£an,de,
3Noordzee tot de ergste achlerdocME moeten"
aanleiding geven. . *, :. - '!
Hoe dit alles echter ook zij, z^o^eel steat
vast, dat door het onrechtmatige optreden
van Engeland op dit oogenoUkooze
kaMtigvisscherij met een gróote ramp bedreigd
wordt, en dat- de draagwffdte daarvan uit
gaat ver buiten de eigenlijke visscherijkringen.
Het ergste van al is wellicht, dat getracht
wordt den afstand vai een vaststaand recht
te koopen voor eenige millioenen l
Terwijl Engeland op deze wijze Nederland
door de belemmering van de zeevisscherij
met een groote ramp bedreigt, heeft aan de
andere zijde Duitschland zijn oude- emplooi
weder opgevat, blijkende uit. de beschieting
van een vreedzaam-visschenden
Vlaardingscjien haringlogger. In het begin Van tien
oorlog" heeft deze staat'zich heel wat tegen
over onze visschers vloot veroorloofd,- en
trouwens later ook nog. Maar het stond nu
eenigea tijd stil. Op 19 Juli j J. echter is de
Viaardlngsche stoomlogger VI. 106
EetidracHt V" weer eens blootgesteld geweest
aan een der vermaarde vergissingen!' van
een Duitsche duikboot.
Het is meer geluk dan w4shejd;; da*
vaartuig en bemanning gespaard; zftn,ge*
bleven, ondanks de beschieting, waaraahi re;
eenige minuten hebben bloot gestaan!'~-" ?
V l a a r d l n g;e n. v??;. C.. G..
RoosEn de. rooie; met maar n
z"a kop dat z'k ouwe boeste
'm behouden bleef fladderde
dorp rond, centen te schooien. H
aan bij Dirk en Kees. en Laramerfc en»die
andere kennissen, of ze, zooals-ie z«i,mfe,
wouen doen aan de loatste Borral'," V<BÏ
Nardus. Ze vonden 't allemaal best en Dirk,
gaf zelfs 'n dubbeltje. Van dien buit sloeg
de rooie 'n hoeveelheid klare in, waaraan
'n heele familie zich gemakkelijk kon be
drinken. Maar Nardus was dan ook. nietvde
eerste de beste! .
't Was verwonderlijk, hoe diens beterschap
zichtbaar toenam, toen-ie 't sap" puur naar
binnen kreeg. De rooie, in feeststemming,
hielp 'm braaf mee, 't kostelijke.vocht ia
gleesie*s" om te zetten. Tot ze beiden zoo
dronken waren dat ze van de wereld niet
meer wisten en als dollen de kamer 'rond
tolden. Nardus wankelend op z'n zwakke
beenen, de rooie kunstig manoeuvreerend ,
met z'n krukken. De aardappels, die ze
kwistig overgoten hadden, keilden ze naar
allen kant. Op dat oogenblik was 't, dat de
pastoor en de dokter, gewaarschuwd door
moeke Mie, haastig binnentraden, gevolgd
door 'n groep van nieuwsgierigen. En achter
de groezelige ruitjes verdrongen zich nóg
tal van dorpers. ? ?
Wat is er aan de hand ?" vroeg de pas
toor ontsteld. - - '
Nardus!" riep de dokter, bukkend voor
't bombardement.
Op 't gezicht van oome" en den dokter
kwam Nardus wat bij. Zóweg was-ie nog
niet, of ie begreep toch, dat 't op die manier
verkeerd met 'm liep. En, verward, kalde-ie
weer van den duvel, die met. gloeiende
kolen voor 'm had gestaan en z'n teenen
verbrand, en hoe de heilige PetruS, op z',n
aanroepen, de heetigheid in heerlijke aard
vruchten veranderd had, die 'm weer zoo
gezond hadden gemaakt als ooit. En met
onzeker gebaar wees ie naar 't voedzame
kooksel, dat overal verspreid lag.
De pastoor luisterde ernstig toe. Dan
keerde die zich plechtig* om en sprak tot
de omstanders: .
Ziet! De zondaar heeft gebeden, de zegen
is hem geworden. Neemt gij allen een van
deze aardvruchten, nog brandende van
den heiligen geest, welke er over is gegaan.
En bewaart deze kostelijke gave als n heer
lijke reliquie." ?
Eerbiedig ontblootten de dorpers 't hoofd
en wie 'n aardappel machtig kon worden,
voelde zich bijzonder begenadigd.. Daarop
liet men de twee vrienden weer alleen.
- Den volgenden Zondag hield de pastoor
'n treffende preek over de wonderbaarlijke
genezing van Nardus.
Nardus is 83 jaar geworden, met z'n
gleesie".