5 Aug. '16, No. 2041 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Augustus-Sprookje Teekenlng voor De Amsterdammer" van Jo Doemen Toen wilde Zomerwind n middag rusten De hemelstreken had hij vóraf saamgeknoopt Midzomerbloemen wuivend hem in sluimer susten. Zij hadden lang heur zwaarste geuren opgehoopt, Die nu, verdicht, niet ijl vervlogen, Die als een sluier drijven bleven, onbewogen. niiiiimiimiHii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii De Vacantle-school Zou 't er dit jaar weer van kunnen komen? Zou, nu Oud-Roosenburgh werd gesloopt, de vacantie-school van «Ons Huis" weder evenals verleden jaar gehouden kunnen worden in den Tolhuistuin? Zou er geld genoeg bijeen zijn, om mér volkskinderen een prettige vacantie te bebezorgen ? Er werden verleden jaar zoovelen teleurgesteld. Er was geen plaats en... geen geld genoeg De finantieele toestand bleek bevredigend. En de zomer kwam. Het Gemeentebestuur van Amsterdam stond welwillend de ter reinen van Tolhuistuin en Frankendaal voor het goede doel af; 700 kinderen konden ditmaal mede gaan, 500 over het IJ, 200 naar de Watergraafsmeer. Zoo trekt dan deze troep van 24 Juli tot 11 Augustus, als de volksscholen gesloten zijn, dagelijks, uitgezonderd Zaterdag, in 25 groepen ingedeeld, met medegebrachte ge vulde broodzakjes om half 10 van Ons Huis" naar de vacantie-qorden, om er 's mid dags te half 5 weder terug te keeren. Eiken dag is die tocht op zichzelf reeds een genot. Een aantal leiders en leidsters begeleiden de kinderen, die met luid gejuich op de plaatsen van bestemming aankomen, wetend welk een dag van genot hen wacht. 't Was de eerste mooie, warme zomerdag toen wij een bezoek aan den Tolhuistuin brachten. Welk een vroolijke aanblik! Overal groepjes werkende en spelende kinderen. Ze willen toonen hoe goed ze 't hebben. Met blije gezichtjes knikken zij vriendelijk goeden dag en loopen in 't volle besef van vrijheid van handelen, met het werkje waaraan ze bezig zijn, triomfantelijk naar ons toe. Dat mag in de vacantie-school. Alles mag, de meest mogelijke vrijheid wordt toegestaan. Er wordt alleen leiding gegeven, bezig ge houden. En met die taktvolle leiding is be reikt een volmaakt ordelijk geheel, waaraan het kind zonder eenigen band te voelen, zich aanpast. Wie niet van zelf gehoorzaam is, wordt weggezonden", zegt de directrice. We straffen hier niet, 't is geen school, 't is vacantie". En nu zorgen de kinderen er wel voor, dat men tevreden over hen is. In de groote laan staan een reeks tafels. Elk der 25 groepen heeft een eigen tafel voor zittende bezigheden, als: plakken, kleuren, iiiimn.uui Een Zonderlinge Plant Er zijn sommige planten, die, zoowel door hun vreemde uiterlijk als door hun geheel afwijkende levenswijze, steeds bijzonder de aandacht trekken van al wie gewoon is de levende natuur aandachtig gade te slaan. Daaronder behooren vooral ook die, welke niet zelf hun voedsel bereiden: de woekerplanten, levende ten koste van andere, en de afvalplanten, zich voedende met doode organische stoffen; van de eerst genoemde zullen de Bremrapen, die bijv. in de duinen, zoo algemeen voorkomen, wel aan bijna iedereen bekend~zijn. Haast al deze planten hebben, door hun bleeke kleur, iets spookachtigs in hun voorkomen, dat hun althans bij velen onzer een soort van geheimzinnige bekoring verleent. Wie, in de lente of den voorzomer, ons aan merkwaardige natuurvoortbrengselen zoo rijke Zuid-Limburg bezoekt, heeft kans, daar in kreupelhout of vochtig bosch een andere woekerplant aan te treffen, die den niet zeer welluidenden naam van Schub wortel heeft ontvangen, omdat vooral de onderaardsche deelen talrijke schubben dragen. Groot is die kans niet, want de plant is daar heel zeldzaam, evenals trouwens bijna overal in Europa; maar, waar ze voorkomt, vindt men haar dikwijls in grooten getale. Wat we van den Schubwortel boven den grond zien, is niets anders dan een witte of roodachtige, beschubde stengel, die van boven, onder lichtpaarse schutbladeren, een aantal welriekende, eenigszins overhangende Jo DAEMEN iltiiiiiiiiiiilililllHlimimiiiiiiHiiil handwerkjes, houtarbeid, fröbelen enz. Ver der in den tuin ziet men verschillende speel-, lees- en vertelgroepjes. Op het groote gras veld worden groepspelen en gymnastiek uitgevoerd. Elke drie kwartier verandert het programma. De meeste afwisseling is bij die wijziging van werkzaamheden in acht ge nomen. Dit is goed gezien. Drie kwartier verloopen snel : daar klinkt de bel, uitschei den ; hoe jammer ! En met verlangen wordt reeds uitgezien naar de volgende maal, als dit Nr. van het programma wordt herhaald. Van 12 uur tot half n worden de broodzakken geledigd, daarbij drinkt elk kind een flink glas melk. Om half 4 als de schel het uur van weggaan aankondigt, wordt tot besluit een glas helder duinwater geledigd op 't groene grasveld. Werkelijk 't doet niet onder voor de lekkerste vruchten-limonade in een verfijnden luxe-bloemtuin. Wat mag 't geheim zijn van het uitstekend slagen der Amsterdamsche vacantie-school die Ons Huis" nu reeds drie jaren organi seert? Ongetwijfeld in de eerste plaats de taak waarmede door de directrice mej C. P. van Asperen van de Velde de zaak is op gezet, het doorzicht waarmede zij reeds maanden te voren in het werkvertrek het rooster der werkzaamheden overdenkt, zoodat op den gegeven tijd alles ordelijk en goed van stapel loopt. Maar zeker niet min der, is ook het succes van de vacantie-school te danken aan de talrijke leiders en leid sters, die hun taak zoo juist en con amore opvatten, die het belang voelen waarom het hier gaat, en in dezen tijd van vacantiepret weten te zijn : kind met het kind. Hun werk wordt gewaardeerd niet alleen, maar ook bezoldigd, dit is een zwiver standpunt, waar door goed werk wordt verkregen. Zoo moge de vacantie-school van Amster dam jaarlijks groeien en zich uitbreiden over meerdere stadswijken. Dit zal ongetwijfeld veel geldelijken steun vragen, doch welk rechtgeaard Amster dammer zou niet gaarne zijn steentje bij dragen om dit nuttige sociale werk jaarlijks te doen bestendigen? ELIS M. ROGGE INGEZONDEN Vacantie Gaarne zal ik de schrijfster van Van Vrouwelijk Doen en Denken" met een enkel woord antwoorden. Dat menig huisvrouw hare handen ineen zou slaan bij 't lezen van mijn stukje, ik was daar op voorbereid, en ik zal eerlijk bekennen dat ik 't schreef om een steentje aan 't rollen te brengen. Want dat er ver andering moet komen in 't geheele dienstbodenstelsel is een feit. Waarom die verbazende dienstbodennood? bloemen draagt; deze zijn alle naar n kant gekeerd en geelwit-met-donkerrood gekleurd. Aanvankelijk is die stengel gebogen en nog geen decimeter hoog, maar later richt hij zich op en kan soms meer dan de dubbele lengte bereiken. Intusschen.dit is slechts een klein deel van de plant. Haar wetenschappelijke naam Lathraea squamaria beteekent letterlijk: schubbige geheimzinnige", en dien draagt zij niet ten onrechte. Evenals de paddenstoelen of zwam men k woeker- of afvalplanten leeft dit zonderlinge gewas nagenoeg geheel in den grond, daar het, wegens het gemis aan groene bladeren, geen behoeft heeft aan zonlicht ter bereiding van zetmaal. En, zoo als de zwammen boven de aarde alleen de sporen voortbrengende vruchtlichamen ver heffen, die men gewoonlijk paddenstoelen noemt, evenzoo vertoont de Schubwortel aan het oog van den wandelaar slechts die deelen, waaraan de vermenigvuldiging is opgedragen; en zelfs die nog niet eens alle, zooals we nader zullen zien. Om de plant geheel te leeren kennen, moeten we haar dus uitgraven en dit is geen gemakkelijke taak, want ze is bijzon der bros en zit dikwijls heel diep in den grond, niet zelden een halven meter en soms zelfs wel een meter! Met de noodige voorzichtigheid gelukt het echter, en dan blijkt er een dikke, knolvormige wortel te zijn, waaruit n of meer gelede stengels of wortelstokken en een groot aantal zij wortels ontspringen. De wortelstokken ver takken zich hoogerop herhaaldelijk en zijn daar dicht bezet met de dikke, vleezige schubben, waaraan de plant haar naam ont leent ; dit alles bezit een bijna witte kleur. Waar een zijtak de oppervlakte nadert, worden de schubben minder dik en zitten ze verder uiteen, zoodat hij geleidelijk over gaat in den bovenaardschen bloeistengel. De zijwortels groeien naar alle kanten in den bodem, en wel uitsluitend in den zanHopfdzakelijk omdat de meisjes 's avonds vrij wil len zijn, en liever op een atelier of fabriek werken dan van 's morgens 7 uur tot 's avonds tien uur te moeten bezig zijn en zeer dikwijls daarvoor niet eens een lieve en hartelijke be handeling ondervinden. Ja, mevr. v. d. M., ik behoor gelukkig ook tot die categorie, die altijd heel lang de meisjes heeft gehouden, sommige meer dan 10 jaar en dan afwis selend 5 a 8 jaar. Ver scheidene zijn bij mij uit huis gehuwd. Maar toch kan ik niet zeggen dat ik 't daarom zoo veel ge makkelijker heb gehad, want wanneer ze zoo lang in een familie zijn, wor den ze vaak ontevreden en laat ik er bij zeggen, wij huisvrouwen ook. Om nu op 't eigenlijk doel van dit schrijven terug te komen, ik ben juist de tegenovergestelde meening toegedaan als die van de schrijfster. Ik geef ook nooit standjes, ook mijn verzoeken worden steeds zeer beleefd en met tact gedaan, maar -ik beschouw mijn dienstbode als mijn huisgenoote. Ik stel in alles wat haar betreft belang, zelfs ga ik verder en stel mij ook op de hoogte van het gezin waar zij uitkomt en steun dat gezin zoo noodig met raad en daad. Zoo vormt zith van zelf een meer intieme verhouding. En is 't dan niet wenschelijk dat die meisjes ook eens 8 dagen geheel zonder zorg naar buiten kunnen gaan ? Wij huisvrouwen ver heugen er ons reeds maanden vooruit op om eens gén huishouden te doen, niet voor 't eten behoeven te zorgen (en dan nog maar alleen om te vertellen wat we zullen eten) de rest: 't schoonmaken, klaarmaken, vaten wasschen, opdoen dit alles is voor de meisjes. En dan 't dagelijksch werk: steeds ieceren dag 't geheele jaar door het zelfde, kamers doen, schuren, boenen enz. enz. Wij geven onze werklijst, wijken zij daarvan af dan zijn wij ontevreden en we zijn in ons recht, want we wenschen dat alles keurig is. Dus nog eens, is dan 8 dagen er uit zooveel gevergd?; Zoolang er nog geen groote buitenhuizen voor de dienstmeisjes bestaan, waar ze bijv. voor f 1.?per dag zouden kunnen gaan logeeren, zoodat daar dan bijv. 25 k 50 meisjes te zamen buiten konden zijn, dunkt 't mij 't meest voor de hand liggend dat we onze meisjes bij de eene of andere familie een onderkomen trachten te bezorgen, waarna wij dan een van die meisjes terugontvangen. Zeer gaarne zal ik mijn denkbeeld voor een beter laten varen. Dat men iemand in huis zal nemen die er niet in past, daarvoor waarborgt de familie ons die 't meisje aan beveelt. Mijn meisje zou ik bij iedere familie kunnen laten logeeren, zooveel wat betreft, kleeding, manieren en bescheidenheid. Ik wensch van harte dat er voor onze dienstmeisjes k gezellige weken zullen komen. ILNA Voor 't oogenblik wenschen wij hiermede 't debat te sluiten. RED. VACANTIE-SCHOOL Kijkje in den Tolhuistuin IIMIIIIIII1IMIIIHMIIIIIIIIMMIIMIIIIIIIIIUII1IIM11I1IIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIII MHIMMIIMIIIItllllllllllllII te betreuren. De boeken zullen echter onder de velen hun weg wel vinden. Een ander boekje, dat veel nut kan stichten en wij in 't bezit van vele leiders der jeugd zouden willen zien, is een uitgave van het Museum voor ouders en opvoeders." Het is een handboekje samengesteld door Annie C. Qebhard, correspondente der afdeeling Kinderlectuur en is getiteld Onze kinderen en hun boeken. Dit boekje geeft een beknopt overzicht van die kinderboeken welke vrij algemeen als goed erkend werden door menschen met verschillende levensopvatting. Men vindt in rubrieken gerangschikt: titels van kinderboeken met vermelding van uit gave en prijs. In korte woorden is onder elk boek door verschillende paedagogen, iets over inhoud en strekking van het boek ge zegd. De achterpagina's zijn voor het maken van aanteekeningen blanco gelaten. Indien dit thans nog bescheiden hand boekje wordt bijgehouden en zoodoende niet veroudert, kan het ter raadpleging ten allen tijde van groot gemak zijn voor hen die aan scholen, kinderleeszalen, kinder bibliotheken, en in het huisgezin de lectuur van het kind leiden. Aan de samenstelster, gedurende jaren, leidster van de kinderleeszaal van de Maat schappij tot Nut van het Algemeen. te Amsterdam, is de conscientieuse behande ling van den inhoud zeer toevertrouwd. Bij de tweede oplaag zou als overzicht van de onderverdeeling en de daarin ver melde boeken een inhoudsopgave aan te bevelen zijn. Het handboekje is aan te vragen bij mej. L. A. van Slooten, Weteringschans 49 te Amsterdam, Admce van het M. v. O. en O. Over boeken Van allerhande" is de titel van twee prentenboeken met versjes van Mevr. Ida C. Boers?Bloem en penteekeningen van Sophie Schaap. Uitg. Robijns & Co, Nijmegen. 't Is een keurig verzorgde uitgave, met stevigen, gecartonneerden omslag en flinken druk. De bladzijde omlijning houdt tekst en platen in evenwicht. De gedichtjes in beide bundels zijn als zoovelen waarmede onze kinderliteratuur heden ten dage over stroomd wordt, een enkele maal geestig doch meest weinig zeggend en zoetelijk. Sophie Schaap heeft met de pen bij de versjes geteekend, klrjeke kindeifiguurljes en gevoe lige tooneeltjes als in: Het verdwenen hennetje," Zusje alleen," Een complot"; maar ook slappe plaatjes te weinig verband houdend met de tekst. o.a. bij Broertje is weg", Als moeder weg is," Truusje." En waar de plaat, in het kinderboek vooral, een verklarend karakter moet dragen is dit Illlllllllllllllll Schubwortel, met zuigschijfjes aan den wor tel van een els vastgehecht, ongeveer 'l-, nat. grootte; sch: overlangschedoorsnede van een onderaardsche schub, vergroot; bl: bloem, ongeveer nat. grootte. digen of leemachtigen ondergrond, niet in de humuslaag, die voornamelijk uit de over blijfselen van afgevallen bladeren bestaat; ook schijnen er zelden of nooit wortels te ontspringen uit de beschubde stengels, tenOns Kookboek OMELET MET ASPERGEKOPJES Neem 6 eieren en roer ze krachtig met een zilveren vork. Kook een kopje asperge kopjes in een weinig water en laat daarna de kopjes goed afdruipen. Leg ze dan in de geklopte eieren, voeg er wat zout en witte peper bij. Laat een halve eetlepel boter in een blank-geschuurden koekenpan smelten. Doe daarna het beslag in de pan en laat het eenige minuten staan. Als de omelet lichtbruin is aan den onderkant wordt ze op een lauw schaaltje gedaan (niette warm, want dan wordt de onulet hard.) FRU KARIN ZWEEDSCH HARINGOERECHT Gekookte haring met boter en eieren: 4 zoute haringen worden een dag vór het gebruik in water gelegd. (Geen nieuwe Hollandsche haring en geen gemarineerde). Op 't oogenblik dat men het gerecht gaat maken, neemt men ze er uit, ontdoet ze van huid en graten, legt ze eenige minuten in kokend water en laat ze eenige minuten koken. 3 Hardgekookte eieren (9 min. koken) worden fijn gehakt. Op een warme schotel worden de halve haringen gelegd in 4 lagen en tusschen elke laag strooit men de fijngehakte eieren. De bovenste laag moet ei zijn. minste wanneer die onbeschadigd zijn. Reeds hieruit blijkt, hoe onwaarschijnlijk de be wering van sommigen is, als zou de Schub wortel ook als afvalplant kunnen leven. Ontmoet zulk een wortel in den grond echter dien van een boom liefst van een els, beuk, haagbeuk, hazelaar of populjpr dan vormt hij onmiddellijk een groot aantal zij takjes, zoodat weldra de boomwortel als met een netwerk van worteltjes omsponnen wordt. Aan die worteltjes ontstaan nu overal zuigschijfjes, die zich aan den boomwortel vasthechten, en waaruit zich boorworteltjes ontwikkelen, die daarin binnendringen om er het voor de plant benoodigde voedsel uit te zuigen. Deze zuigschijfjes hebben de grootte van een speldeknop tot die van een hennepzaadje en zitten, soms in rijen achter elkaar, zijdelings aan de wortels, zooals Ijnks onderaan in onze teekening te zien is. De hoeveelheid reservevoedsel, die op deze wijze in de dikke wortelstokken en de vleezige schubben wordt opgehoopt, is zoo groot, dat uitgegraven en weer in den grond gelegde stukken hiervan langen tijd kunnen blijven leven en, naar beweerd wordt, zelfs bloeistengels tot ontwikkeling brengen. Zulke losse stukken schijnen, op de afge broken plekken, ook wortels te kunnen voortbrengen, die, als ze een geschikten boomwortel aantreffen, daaruit op de be schreven wijze voedsel putten. Op deze wijze zou het dus niet onmogelijk zijn, den Schubwortel in een tuin te kweeken. Uiterst merkwaardig is ook de bouw der vleezige schubben. In onze teekening is er, bij sch., een overlangsche doorsnede van afgebeeld. Hieruit blijkt, dat ze van binnen hol zijn en dat die holte, door een nauwe opening, bij den wortelstok met de buiten wereld in gemeenschap staat; elke schub bezit een aantal zulke holten. Van binnen zijn die bezet met talrijke haarachtige uitwasjes. Wat de beteekenis van dit alles is voor IIIIIIIIIIUIIIIIIIIHI « Over het geheel stort men een kopje ge smolten boter. Dit gerecht wordt opgediend met versch gekookte, nieuwe aardappelen. FRU KARIN BONTE SALADE Met klutst 2 eierdooiers en roert»hier voorzichtig Vs Hter olijf-olie door met citroensap naar smaak. Deze mayonnaise roert men door het volgende, dat eerst aan kleine stukjes gesneden is: y% bord gekookte aardappelen, l in zout ingemaakte komkom mer, die men eerst schilt, l gekookte en geschilde biet, 2 geschilde rauwe appelen, Vs eetlepel kappertjes, V* van een ui. Het plan bestaat om Ons Kookboek" later in boekvorm uit te geven. Alle mede werkers ontvangen dan een present-exem plaar. Wij stellen 't dus zeer op prijs een zoo groot mogelijk aantal lekkere familie-recep ten, fraaie schotel versieringen, en ook be proefde raadgevingen op huishoudelijk ge bied te mogen ontvangen. E. M. R. Correspondentie. Aan Fru Karin vriendelijk dank voor de recepten. E. M. R. Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. iiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiillliiii IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIU Koningspiein AMSTERDAM LUIERMANDEN No. l / 60. No. 2 90. No. 3 125. No. 4 175. Vraagt gedetailleerde :?: Prijscourant. :-: het leven der plant, daaromtrent bestaat nog geen zekerheid. Sommige onderzoekers Kerner en V. Wettstein meenden er een inrichting in te moeten zien, die bestemd is voor het vangen en verteren van kleine, in den grond levende diertjes, ongeveer zooals het Blaasjeskruid uit onze zoete wateren met kleine schaaldieren doet. De zuigworteltjes zouden dan, uit de boomwortels, alleen water en zouten opnemen, terwijl op de genoemde wijze in de behoefte aan organisch veedsel zou worden voorzien. Maar deze opvatting berust niet op voldoende waarnemingen en wordt dan ook door anderen niet gedeeld. Toch is het tot nog toe niet gelukt, een andere, bevredigende verklaring voor den zeer bijzonderen bouw der schubben te geven; ook deze blijft ge heimzinnig! De vrij groote, honingrijke bloemen van den Schubwortel worden door hommels bezocht, die het stuifmeel op den stempel van een andere bloem overbrengen, ongeveer op dezelfde wijze als dit bij den Ratelaar uit onze weilanden geschiedt. Deze planten worden, ook om andere redenen, trouwens tot dezelfde plantenfamilie gerekend. Maar bovendien brengt de Schubwortel aan zijn onderaardsche deelen een groote menigte bloemen voort, die nooit opengaan. Hierin kan het stuifmeel natuurlijk alleen op den stempel van de bloem zelf komen, wat niet wegneemt, dat er toch goede, rijpe zaden gevormd worden. In dit opzicht staat de plant niet alleen: onder anderen wordt hetzelfde verschijnsel bij het Maartsch Viooltje aangetroffen, waar zulke kleistogame bloemen later in het jaar g-vormd worden. Uit den aard der zaak loopen ze weinig in het oog, maar toch is het niet moeilijk, ze te vinden. Heb ik te veel gezegd, toen ik den Schub wortel een zonderlinge plant" noemde? Dr. H. W. HEINSIUS