Historisch Archief 1877-1940
2 Sept. '16. No. 2045
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Damestaschjes
llllltftflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHMlUUIH
005TER51
MEUB11EER1NGEN
socialistisch ideaal" een contradictio in
terminis is.
A. J. RESINK
?(Hiermede sluiten wij de discussie. RED.)
? * *
Psychoanalyse en Theosofie
Hooggeachte Redactie,
Als beoefenaar der psychoanalyse voel ik
mij geroepen een woord van protest te laten
hooren tegen de zeer duistere en verwarde
boekbespreking, die de heer Resink van het
heldere baanbrekende boekje van professor
Freud over den invloed van ons onbewuste
in ons dagelijksch leven" (vertaling van dr.
J. Starcke) in uw nummer van de voorlaatste
week heeft gegeven. Slechts de ingewijden
zullen in staat zijn in dit verwrongen beeld
iets van de oorspronkelijke gedachten van
Freud te herkennen. Aan hen is het duidelijk
dat hier het woord psychoanalyse en het
portret van den genialen zielkundige, die in
den tekst prijken, slechts als propaganda
middelen voor eigen onrijpe denkbeelden
dienst moeten doen. Ik kan niet beoprdeelen
of de heer Resink van de theosofie op de
hoogte is, maar als dit zoo is dan komt het mij
voor, dat zijn poging om van de theosofie
uit de psychoanalyse te belichten, al zeer
weinig kans op succes heeft.
Waar de onzin die bij de dooreenmenging
van woorden en begrippen op deze wijze
ontstaat, door menschen met geen of opper
vlakkige kennis der analyse licht aan de
psychoanalytische methode en haar resul
taten kunnen worden toegeschreven, daar
lijkt het mij gewenscht hier met nadruk te
betogen dat dit bereikte gevolg alleen voor
verantwoordelijkheid van den heer Resink
komt.
De psychoanalyse is een methode van
psychisch onderzoek, die, op zenuwpatiënten
toegepast, hen tot grooter zelfkennis en
imiilllllllli'.lilBillil.'ïilIIIIrnil UI l'il:
DE LAAN"
DOOR
C. H. VAN GENDT
(Slot)
De echtgenoot bedankte de volgende week
ten zeerste voor den britf en ging er ge
heel op in als had hij volstrekt niet
zelf in de pen gegeven wat we schrijven
moesten.
Dat je me mist, dat weet ik," schreef hij,
maar houd je nu goed, 't is al gauw gedaan,"
onderaan stond: P.S. Schrijf in den vol
genden brief, dat er veel ziekte is onder de
varkens, en vraag mij, wat ge er aan doen
kunt." Weer aarzelde moeder, maar eindigde
toch den brief te vertalen, dit keer echter
met grooten tegenzin. En ze zei 't ronduit:
Hij bedriegt je, Toon, daar steekt wat achter,
maar wil jij het, goed, dan zal ik 't doen."
Waarop ze schreef: Chére Antoine, Voila
11 y a quelques jours une maladie sévère
parmi les cochons. Que faire?" enz. Alweer
kwam er leukjesweg een brief terug, als
volledig antv/oord op zijn eigen verzinsels.
Maar aan het eind stond: En nu, Toon,
schrijf me p. o. dat ge zwaar ziek zijt,
bijvoorbeeld van de typhus-koorts. En zend
me ?200." Dat gaf 's avonds een heele con
sternatie, want moeder weigerde beslist dat
te schrijven. De stuursche boerin stond daar
tegenover moeder en 't is me of 't gisteren
was, dat ik moeder hoorde zeggen:
Zwakkelingen zijn jelui, zwakkelingen! Nu 't bijna
geleden is, zul je alles gaan bederven. Ik
schrijf 't niet en je moet volstrekt geen geld
sturen."
Als je 't niet doet, vraag ik 't dokter,"
zei Toon koppig. Ja, dokter zal 't wel doen,"
meende moeder schamper, ga daar maar heen!"
. Toon droop af en 't kwam later uit, hoe
ze bij dokter, dominé, burgemeesteren hoofd
van de school geweest was al maar her
halend haar verzoek, om aan haar man te
schrijven, dat ze zwaar ziek was. Maar
niemand leende zich er toe.
Tot ze kwam bij een student, die op kamers
in het dorp woonde. Die had haar gevraagd:
Doe ik je er werkelijk pleizier mee?" waarop
BOUWT
TE NUNSPEET
MOOIE BOSCHR1JKB TERREINEN
SPOOR, TRAM, ELECTMSCH
LICHT, TELEPHOON
INLICHTINGEN Mfl. DE VELUWE"
TAMINIAU'S
- JAM ?
bewustheid en aldus tot betere
zelfbeheersching brengt. Bij jarenlange zeer zorgvul
dige toepassing door haar uitvinder, prof.
Freud, heeft deze methode tot het opsporen
van nieuwe wetten en het verkrijgen van
nieuwe inzichten in het geestelijk leven
geleid. Deze resultaten zijn thans door vele
onderzoekers bevestigd, terwijl over enkele
punten nog wordt gestreden.
Er kan niet genoeg den nadruk op worden
gelegd, dat de ervaring voor het grootste
deel bij de behandeling van zenuwpatiën
ten ten grondslag ligt aan deze nieuwe
wetenschap en dat de meeste samenvattingen
door Freud zelf als voorloopige hypothesen
worden voorgesteld. Dit voorzichtig tasten
der wetenschap is klaarblijkelijk den heer
Resink te mak. Hij merkt op dat deze voor
zichtige geleerde zich niet verder dan tot
een vage aanduiding waagt." Hijzelf zal
het dan wel eens even beter doen. Wat
hiervan het resultaat is, kan men in de
aflevering van 19 Augustus vinden. De
ruimte laat mij niet toe hier nader op in te
gaan. Ik wil slechts aanstippen dat de ver
gelijking van psychoanalyse met paranoia,
evenals die met theosofische voorstellingen
uiterst vaag is en dat woorden als gesu
blimeerde paranoia, en gesublimeerde
praecox" noodzakelijk heillooze verwarring
moeten stichten.
Daar ik van meening ben dat de zielkunde
naast diepte ook in hooge mate klaarheid
behoeft, meen ik u deze opmerkingen aan
je moeten bieden. U dankend voor de ver
leende plaatsruimte,
Hoogachtend,
22 Aug. '16 J. H. v. D. HOOP
Duitsche Kinderen
Zeer geachte Redactie,
Naar aanleiding van de vraag of het
wenschelijk is, dat wij in dezen tijd gast vrijheid
verleenen aan Duitsche kinderen, wilde ik
gaarne de volgende opmerkingen onder de
aandacht van uwe lezers brengen:
IIIIIIIIMIIIIMl
Toon natuurlijk ja" gezegd had en de brief
in zee gegaan was. Alleen had het
jongemensch voorgesteld in plaats van typhus
een andere ziekte te noemen typhus was
te onwaarschijnlijk", vond hij, in dat geval
zou Toon zelf niet mogen schrijven".
We hoorden tien dagen lang niets meer.
Tot op een Zaterdagmiddag Piet de laan
afkwam, het hek in liep en verdwaasd stond
te lachen.
Wat kom je doen, Piet?" vroeg moeder.
Ze liet ons een brief zien:
Geliefde vrouw en dochter" schreef de
boer daarin.
Wat hebben uwe letteren mij hevig ont
steld, schrijf dadelijk weer hoe het u gaat,
of nee, schrijf niet, ik kom zelf terug, ik
kom werom, Zaterdag aan den avond kan
ik er wezen, o, Tonia ik weet wel ik liet
't u zelf schrijven, maar er is iets, dat me
waarschuwt, dat ge lijdende zijt. Ge waart
nooit sterk. Ik kom terug.
Uw echtgenoot, A. Verwaay.
Dien Zaterdagavond zaten moeder en ik
te wachten tot de wagen komen zou. We
hadden Toon, liggend onder haar beste tuig,
naar het station zien rijden. Toen het kar
retje de laan opkwam, hoorden wij Anton
Verwaay hard en luidruchtig praten. Toon's
stem hoorden we niet.
Na een oogenblikje stond moeder op; ze
wilde den boer toch verwelkomen. Je
kunt meegaan", zei ze tegen mij en hand
aan hand liepen we de eindelooze laan uit
en voelden ons klein vergeleken bij die
hooge, donkere eiken.
De boer was nog niet uit den wagen ge
komen toen we op het erf kwamen. Storend
klonk zijn luidruchtig geroep en geschreeuw
tegen de knechts over het kalme boerenerf
in late zomeravondstemming.
Kennen jelui me goddóme, niet's helpen!
is me dat 'n volk, ik zal jelui! als je me
d'r voor hier en daar niet uithelpt!"
Eindelijk, na veel sjorren en trekken stond
Verwaay op z'n beenen en bij het licht van
de stallantaarns zagen we hem tusschen
Toon en een van de knechts naar binnen
waggelen.
Jan, de oude knecht, z:ig ons staan, kwam
op moeder af en fluisterde : Zwaar beschon
ken als van ouds, kom maar niet binnen,
mevrouw !"
Toen het erf weer rustig en donker was,
slopen we op onze teenen naar de ramen
en we zagen Toon had vergeten de luiken
te sluiten hoe Anton Verwaay aan de
tafel zat, brutaal, verwezen en ontevreden
B. v. D HEIDE
's-öravel.weg. Telef. 1150
SPECIALE ONTWERPEN
J. S. MEUWSEN.
HOFLEVERANCIER.
Hoeden en Mode Magazijnen.
AMSTERDAM.
Lcidschestraat 4,
Beurspassage h. Damrak,
Damstraat hoeli Nes,
Doelenstraat boek
Achterburgwal.
ROTTERDAM.
Mosseltrap 3,
Boymansstraat 3.
THE RED STAR SODA WATER C°.
HIGH-CLASS MANUFACTURERS OF
AERATED AND MINERAL WATERS
Eenig Importeur P. J. VERAAR- Amsterdam.
1. Het officiëele Duitschland houdt nog
steeds vol, dat er nergens gebrek wordt
geleden.
2. In ons eigen land heerscht, onder som
mige klassen der bevolking, wel gebrek.
3. In de bezette gebieden zijn de meeste
kinderen in veel ongunstiger conditie dan
de meeste Duitsche kinderen.
Hoogachtend, Uw dw.,
Amst., Aug. '16 W. VAN DER WIJK
Alweer een!
Onder dit opschrift maakt v. O. in uw
nommtr van 26 dezer melding van eene
brochure over een nieuwe werkwijze van
een perpetuum mobile. Dat artikeltje eindigt
aldus: Mocht men zich verbeelden, dat het
verkrijgen van een patent een aanwijzing is
voor eenige waarde van een ontdekking
(lees: uitvinding), dan is ook deze opvat
ting foutief. Een patent kan verleend worden
zoodra bewezen is, dat het idee volkomen
nieuw is; de ptaktische uitvoerbaarheid is
geen criterium bij het geven van een octrooi "
Naar aanleiding van dit slot veroorloof ik
mij de opmerking, dat deze bewering voor
landen met een volledig vooronderzoek van
octrooi-aanvragen, met name voor Nederland,
foutief is. Dat de praktische uitvoerbaarheid
der uitvinding, naast den eisch van nieuw
heid, gevorderd wordt voor het verkrijgen
van octrooi wordt uitdrukkelijk gezegd in
art. 3 der octrooiwet, luidende: Eene uit
vinding is slechts vatbaar voor octrooi,
wanneer zij strekt tot verkrijging van eenige
uitkomst op het gebied van de nijverheid."
Bij gemis van praktische uitvoerbaarheid is
een uitkomst op het gebied van de nijver
heid ondenkbaar.
S.
Aan de Redactie van de Amsterdam
mer", Weekblad voor Nederland.
Amsterdam.
Weledele Heeren,
In Uw blad van 26 Aug. komt onder de
voor zich uitstarend. Op tafel stond een
groote flesch en er stond een vol glas voor
hem. Zeurend klonk zijn ruziestem door de
keuken al maar scheldend tegen de
knechts dondersche jongens, die hem nog
niet eens fatsoenlijk bij konden lichten op
dat dondcrsche donkere erf uit die dondcrsche
hooge kar."
Aan den anderen kant van de tafel zat
Toon, met de ellebogen op tafel gesteund
en haar handen voor de oogen. Vlak bij het
raam gekomen, zagen we pas, dat de stoel
van den boer versierd was en dat aan den
muur een geschilderd bord hing met Wel
kom Baas" er op geschilderd.
Van de knechts zeker ...
Piet stond naast haar vaders stoel. En
als een oogenblik de ruziestem verstomde,
juichte ze, haar mond wijd open.
Tot op eens... moeder mij meetrok
Toon had de flesch genomen en hem naar
Piet gegooid de boer had dreigend den
arm opgeheven,... Nooit leek de laan z
lang, zósomber en zógeheimzinnig als
toen ik dien avond aan moedershand terug
liep naar huis.
Het was zoo'n heerlijke laan maar het
was er dien avond zoo zwoel en donker.
's Zondags zagen wij vanuit onzen koepel
al maar menschen de laan op gaan. Steeds
reden tilbury's en karretjes met familieleden
en bekenden aan, die Anton Verwaay kwa
men verwelkomen en gelukwenschen met
zijn ... herstel.
Ook den domino zagen we gaan en moeder
dacht er nog over hem te waarschuwen,
maar deed 't ten slotte toch niet.
Moeder zelf was ook besloten te gaan en
zoo wandelden wij aan het eind van den
middag heen.
In de kamer hing een walm van rook, die
men wel snijden kon en er was een weeë
lucht van zoete borreltjes waarmee de
thuiskomst - als geheelonthouder be
klonken en gevierd werd. Toon was doods
bleek en als gewoonlijk stil. Piet was er
gelukkig niet bij, de boer zelf, zeer op
zijn gemak en praatte... praatte!
Ja, ja," zei hij, die verdomde drank, hi',
't was zonde" zei ie maar als je daar
erfelijk mee belast was dan moest je d'r
maar ineens flink af." Hij had het anders
best naar zijn zin gehad in het... gasthuis
-en ook heel wat van Parijs gezien.
Wat een stad! Of moeder d'r wel 's ge
weest was ? Nou dan wist ze d'r alles van.
Wel", vroeg moeder na een poosje, en
bracht je de reis er gisteren goed af,
VerTechnische Rubriek een stukje voor onder
den naam Alweer een!" Zoudt U zoo
beleefd willen zijn onderstaande als ant
woord daarop te plaatsen onder den titel:
De atmospherische luchtdruk als bron van
arbeid."
l o. Voor er met het uitgeven van geld
begonnen werd zijn er deskundigen
geraadpleegd.
2o. Die deskundigen adviseerden tot het
nemen van proeven.
3o. Die proeven zijn genomen en hebben
de theorie bevestigd. Waarop deskun
digen (ingenieurs en natuurkundigen)
schriftelijk hebben verklaard dat zij de
werkwijze goedkeuren. Deze verklarin
gen liggen bij mij voor den schrijver
van bovengenoemd stukje ter inzage.
U dank zeggend voor de plaatsing,
Hoogachtend,
J. H. STORM JR.
Een Hanze-Verbond?
Wij gaan hollend naar de Middeleeuwen
terug: dat ziet ieder in, die niet stekeblind
is. Het vuistrecht of recht" van den sterkste
is het eenige gangbare in 't grootste deel
van ons beschaafd" Europa. Als deze
rampzalige oorlog nog wat duurt, zijn we in
een jaar of 3, minstens 3 eeuwen achteruit!
Wat moet er gedaan worden, om verdere
achteruitgang te voorkomen? De regeeringen
van het oorlogvoerend Europa bekommeren
zich om de belangen van Handel en Verkeer
geen sikkepit. De groene tafel, de kazerne
en de kruitfabriek : verder reikt hun blik en
hun belang niet. Welnu: wordt het dan geen
tijd, dat, evenals in de Middeleeuwen, de
groote kooplui zich tot een Hanze-Verbond
vereenigen ? Deze middeleeuwsche Hanze
had van Novgorod in Rusland tot Bergen in
Noorwegen, Londen in Engeland, Bolsward
en Dordrecht in Nederland, zijne vertakkingen,
terwijl de groote koopsteden van Duitschland
met Lübeck aan het hoofd er het centrum
waay ?" (en ze keek 'm aan, ze keek 'm aan
zooals ze mij wel eens aankeek, als ze een
middag uit was geweest en ik alleen in de
laan had gewandeld, 't geen de meiden ver
klapt hadden!)
Ja madam", och nee maar, zooals hij zich
daar vergiste, maar dat was je daar zoo
gewend. Tegen een ieder zei je daar maar
madam" azze maar getrouwd waren.
't Was eigentlijk wel gemakkelijker. Zooals
Toon nou, legde hij verder uit, die was
daar nou ook madam. Ja, maar mevrouw
vroeg van de reis. Nee maar, best hoor,
een erg voorspoedige reis."
,,En je was dan dunkt me echt blij weer
in je eigen gezin terug te komen en je huis,
en de knechts weer terug te zien," ging
moeder verder.
Dat kon mevrouw begrijpen. De tranen
hadden hem den vorigen avond over de
wangen geloopen. 't Was een blijde thuis
komst", voltooide Toon.. . zuchtend.
Na een paar weken, ik zat in 't zooge
naamde dessertkamertje mijn schoolwerk te
maken, kwam Toon om moeder te spreken;
ze zag strakker en bleeker dan ooit.
Ik kon woord voor woord verstaan, wat
er in de eetkamer gesproken werd.
Toon sprak er over, dat ze een hypotheek
op de boerderij zouden moeten nemen. De
kuur had heel wat gekost. En welken notaris
of moeder aan kon raden, zij boerenmenschen
hadden zoo geen verstand van die dingen.
Moeder gaf heel zakelijk antwoord en zei,
dat ze den notaris van het dorp heel goed
aanbevelen kon.
Daarna kwam na een poosje stilte het
hooge woord er uit. Of moeder haar nu niet
dadelijk wat geld kon leenen. Ze moest 't
hebben.
Nee", zei moeder, en 't kwam me onbe
grijpelijk voor; ik had altijd gedacht, dat
wij schatrijk waren met het huis, het
kleine huisje, den reusachtig grooten tuin
en ... de laan.
Hadden wij dan geen geld om Toon te
helpen ? Mijn verbazing steeg ten top toen
ik moeder hoorde zeggen: Ik zit zelf in
groote zorgen en buiten mijn schuld, Toon!"
Zoo praatten ze nog wel een uur en ik
hoorde dingen, waarover ik mij zoo zeer
verwonderde dat ik er avond aan avond
aan moest liggen denken, voor ik insliep.
Moeder had er zeker niet meer aangedacht,
dat het dessertkamertje bewoond was!
Het eenige, dat ik zou kunnen doen om
je aan geld te helpen", zei moeder eindelijk,
zou zijn, dat ik de laan liet kappen; ik heb
MEDDENS
S.B.
gereed en
naar maat vanaf
r *.-.
Coupeur-reiziger
te ontbieden.
tolweg 11 Ho§p(r,356
Aanvang van den nieuwen
cursus Donderdag 12 September.
Inschrijving van nieuwe leer
lingen Maandags en Donderdag
vanaf 4 Sept. aan het Gebouw
der School
Fieter de Hoogtal 78 Amslrtm,
IIIIIIIIIMIIHIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
van uitmaakten. Bescherming van den Handel
was het doel van den Bond. Zouden ook
thans de groote spoorweg- en
stoomvaartmaatschappijen, de industrieelen en koop
lieden zich niet kunnen vereenigen tot n
Machtige Hanze?
leder ziet in: Zókan het niet langer. De
rustige burger, de boer, de handelsman en
de industrieel (die per slot van rekening
zorgen, dat er eten op tafel komt!) hebben
niets meer in te brengen. Heel Europa wordt
langzamerhand een groot kerkhof en slag
veld en het devies van Maarten van Rossum:
Branden en blaken is het sieraad van den
oorlog," wordt letterlijk in praktijk gebracht.
Wat zou die man genieten, als hij nog leefde l
Wie neemt het initiatief tot het oprichten
van een machtig Hanze-Verbond, van meer
beteekenis dan de thans reeds in Duitschland
bestaande Hansa!
Met dank voor de plaatsing
Driebergen, Uw lezer
T. HETTEMA
IIIMlIIIIIIIIIIIlIIllimUllllltllllltUIIIIIIIIIlllllttllllimillllimimiUIIIIIIU
Nieuwe Boeken van deze week
E. RIJPMA, Gids bij de Studie der
Nederlandsche Letterkunde, deel I en II, 324 pag.,
4e druk a f l, beide deelen in een band
f 2.25. Groningen-Den Haag, J. B. Wolters.
P. ROORDA, De klankleer en hare
practlsche toepassing, vooral met tiet oog op de
studie van het Nederlandsen en der nieuwe
talen, 4e druk, geb. f 1.60. Groningen?den
Haag, J. B. Wolters.
Dr. A. KUYPER, Anti-Revolutionaire Staat
kunde, met nadere toelichting op ons program
door-aflevering 12. Kampen, J. H. Kok.
(Zie ook pag. 9).
daar al wel eens vaker over gedacht. Wat
het hout opbrengt zal ik je leenen. Een
vier percentsleening".
Dat werd het kleine meisje in het
dessertkamertje te machtig. Ze trok de deur open
en daverde letterlijk binnen, snikkend: de
laan, de mooie laan, daar wonen de sprook
jes in."
Ook nadat het vreeselijke offer gevallen
was, kon ik er woest en woest om worden
en zulke wanhopige driftbuien krijgen, dat
moeder geen raad met me wist.
Kaal en naakt lag daar de zwarte weg
een laan was het niet meer en aan weers
zijden lagen de gevelde boomen in tweeën ge
zaagd als verminkte lijken. Het geelachtige
hout was in mijn oogen als naakt vleesch, dat
zichtbaar werd. Het woedendst was ik op de
kleine boompjes, de akelige, popperig dunne
boompjes, die daarna werden aangeplant.
Ik heb 's nachts in bed wel plannen liggen
maken, ze uit te rukken een voor een; onze
oude tuinman zou me wel helpen. Och
lieve God, laat die akelige, akelige boompjes
omwaaien."
Het gebeurde ook wel, dat ik 's morgens
wakker werd en dacht dat 't maar een
bange droom geweest was. 't Was dan nog
te erger als ik de dunne, ijle boompjes
staan zag.
Toen de knechts van Verwaay bezig waren
de zware, oude boomen te kappen, en ik
op een middag achter in het boschje speelde,
hoorde ik er een duidelijk zeggen: En wat
heeft 't nou al die malligheid, wat heeft
'\ gegeven, zeg ik den boer zuipt nog eens
zoo erg als vroeger."
Dien nacht droomde ik, na een wanhopige
huilbui, waarbij niemand me kon troosten,
ook moeder niet, omdat er iets van mijn
jeugd werd afgebroken. En ik zag droo
mend, hoe Anton Verwaay met een groote
flesch tegen de boomen van onze laan sloeg
en dan vielen ze neer, een voor een, alsof
't boonenstaken geweest waren.
En de gruwelijke Piet lachte als er een
boom viel. Moeder stond achter in het bosch
en riep zwakkeling" tegen Toon, die achter
in de laan stond te kijken, glimlachend.
Maar de laatste boom viel met een
dreunenden slag op den grond, met een slag
zóvreeselijk, dat de aarde beefde en het
driftige kleine meisje hevig verschrikt wak
ker werd.
Baa r n.
* *