10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 23 Sept '16. No. 2048 Kapitein E. Deddes (Büde stichting van het Deddes-fonds) door J. ODERWALD, Oud-Gezagvoerder Nog maar enkele jaren geleden had ik het genoegen dezen bejaarden collega als passagier bij mij aan boord te ontmoeten, toen hij, niettegenstaande zijn 75 jaren nog even naar Londen overwipte om de belan gen van een der partijen in eene ernstige aanvatingszaak te dienen. Ik herinner mij nog goed hoe hij aan boord stapte met hoogen hoed en gekleede jas, of zooals men dat aan boord placht te betitelen: onder zijn volle tuig en de jas met halzen en schoten aan," het waardig type van den ouden Hollandschen zeilschipkapitein, die nooit zou verzuimen zich vol komen In pontificaal te steken, wanneer hij ter beurze ging voor een vrachtbespreking of op eene andere belangrijke expeditie aan den wal uittoog. Het ligt voor de hand, dat iemand die ruim vijf en twintig jaar gevaren heeft en daarna gedurende een dertigtal jaren zich steeds met scheepsaangelegenheden bezig houdt, wel het recht heeft als zaakkundige beschouwd te worden. Maar bij een vak als het zeemansvak dat juist gedurende de laatste jaren zoo enorm zich ontwikkeld heeft is er een groote dosis wilskracht noodig om in the Swim" te blijven, opdat men behalve zaakkundigheid op oud gebied, ook in staat is met de jon geren mee te praten, zooniet zijne superio riteit over hen te doen gelden. Toen hij bij mij aan boord was en wij uit den aard der zaak de aanvaringskwestie, waarvoor hij naar Londen ging, benevens vele andere scheepszaken met elkander be spraken, was ik in de gelegenheid op te merken, hoe het dezen zeeman van hoogen leeftijd gegeven was op de hoogte van zijn vak te blijven. Waar men dan ook de vorige week in de dagbladen, bij de vermelding van de stich ting van zijn fonds heeft kunnen lezen dat d,e heer Deddes een vraagbaak voor allen was, achten wij dit niets overdreven. En als men weet dat men in zeemanskringen niet gewoon is eikaars prestatiën openlijk te bewonderen, dan moet deze kapitein wel een merkwaardig man zijn om daarop eene uitzondering te maken. In Onder de Menschen" van 24?25 Fe bruari 1914 kon men reeds het een en ander over hem lezen toen hij als directeur van het Rotterdamsche Zeemanshuis aftrad. Er blijkt daaruit o.m. dat hij het groote voorrecht heeft om over zaken die hij ruim 60 jare»geleden doorleefd heeft, gemoe delijk te praten alsof het gisteren gebeurde en er bovendien nog heldere bespiegelingen aan kan vastknoopen over zeer noodigeverbeteringen bij de Zeevaart in het belang van het geheele land. Hij is een man die de onmogelijkste dingen bij de scheepvaart heeft zien gebeuren, en er zich nog goed rekenschap van kan geven. Hij heeft den tijd van het vaak kinderlijke bijgeloof en andere poëtische merkwaardig heden van de zeilschepen, waarover zooveel te schrijven of te vertellen zou vallen, en dien wij en onze tijdgenooten nog juist even konden medemaken, gekend toen men nog spotte met de idee dat de zeilvaart eenmaal zou worden verdrongen door de stoomvaart; hij heeft deze stoomvaart zich den weg zien banen en, omdat Nederland zoo achteraan kwam, de malaise tijdens den overgang van zeil- op stoom medegemaakt door er de wrange vruchten van te plukken. Hij heeft voorts de, eerst langzame, daarna razend snelle ontwikkeling van deze stoom vaart en tegelijk den ondergang van de zeilvaart gezien in het eerste tiental jaren nog als varend gezagvoerder en daarna in verschillende functiën aan den wal, die hem, als scheepsexpert b.v., in staat stelden en noodzaakten de enorme ontwikkeling in al haar omvang op den voet te volgen. In de twee- en dertig jaren dat hij direc teur was van het Rotterdamsche Zeemanshuis, heeft hij beter* dan de meesten, de geleidelijke verandering kunnen waarnemen, die er is ontstaan in den aard en het gehalte der scheepsbemanningen. Wat zal hij nog dikwijls teruggedacht hebben aan de knusse bemanning van de Alberdina, waarmede hij in 1851 voor het eerst naar zee ging en aan boord waaraan het zoo gemoedelijk toeging! En nu aanschouwt hij de gebeurtenissen bij de Zeevaart gedurende de laatste twee jaren! Zijn leven is een handleiding voor hem, die de ontwikkeling bij de scheepvaart sedert 1850 zou willen beschrijven en het genoemde Onder de Menschen" is dan ook feitelijk de geschiedenis dier scheepvaart in beperk ten vorm. Men hoort hem er zelf een sprekend beeld geven van die enorme verandering, waar hij er op wijst hoe in Groningen (Veendam, de Pekela's etc.) de bevolking van scheepvaart, scheepsbouw en slechts een weinig boeren bedrijf bestond, toen hij begon te varen, terwijl nu integendeel de industrie met den landbouw er op zoo'n moderne hoogte staan. In den tijd toen hij voor 't eerst naar zee ging had Rusland vooral veel belang bij de scheepvaart en niet het minst bij de Hollandsche. Men keek er ieder jaar vol verlangen uit naar het eerste schip, dat na den langen winter de haven van St. Peters burg inkwam, waarmede een begin gemaakt werd om den grooten voorraad graan weg te krijgen. Gewoonlijk ontving toen de kapitein van het eerst aankomende schip een geschenk van den Tsaar en kapitein Deddes heeft nog als een kostbare relequie een gouden snuif doos in zijn bezit, die zijn vader, als eerst aankomende ook eens ten deel was gevallen. Men ziet er uit dat onze Hollandsche schippers door alle eeuwen heen hun beste beentje hebben voorgezet, want het verhaal van dergelijke vorstelijke waardeering en aanmoediging doet onwillekeurig denken aan de gebeurtenis uit de 16e eeuw, toen de Zaansche kapitein Hooft, de grootvader van den lateren Amsterdamschen burgemeester Corn. Pietersz. Hooft, met zijn zeven zoons, ieder als kapitein op hun eigen schip, op n dag voor Elseneur ten anker kwam, welk feit zulk een indruk maakte op den toenmaligen Deenschen kohing dat deze hen aan zijn tafel noodigde en voor het vervolg vrije doorvaart door de Sont verleende. Als kapitein van de Triest" van Rotter dam maakte hij zijn intrede bij de stoom vaart en maakte er de misère mede door, die onvermijdelijk verbonden was aan de gebrekkige machines van die dagen. Het was een bootje van 700 ton dat met een kolenverbruik van 13 ton maar juist 7 mijl kon halen. De Rotterdam", de 24000-tonner van de Holland-Amerika lijn verbruikt voor zijn 19 mijl slechts 200 ton, om van de andere ver beteringen van de tegenwoordige schepen maar niet eens te spreken. Daarna was hij als gezagvoerder van de Maas" van de firma Plate & Reuchlin.met kapitein Hus, die de Rotterdam" had ge kregen, pionier van de Nederlandsche stoom?vaart op Amerika, een vaart, die inzake ont wikkeling in den scheepsbouw ook een hartig woordje meespreekt, als men bedenkt dat de salons van schepen als de Maas" door Dickens ergens met een lijkkoets worden vergeleken, zoo onbehagelijk voelde deze zich aan boord. Het valt niet te verwonderen dat een on vermoeid werker als kapitein Deddes er voort durend op gehamerd heeft dat jonge zeelieden zich zooveel mogelijk bekwamen voor hun vak en zich boos maakt dat in een land als het onze, dat toch opgekomen is en groot geworden door de zee, "van over heidswege langen tijd zoo weinig belang stelling is getoond voor de zeevaart. Het is b v. nog niet eens zoo heel lang geleden dat diploma's voor stuurlieden ver plichtend zijn gesteld. De Nederlandsche Handelmaatschappij was de eerste en langen tijd de eenige, die onder de officieren op hare schepen twee geëxamineerde stuurlieden verlangde. Kapitein Deddes heeft echter de voldoening te zien dat er, den laatsten tijd althans, heel wat verbeterd is en dat vooral zijne over tuiging dat zeelieden voldoende ontwikkeld dienen te zijn, meer algemeen heeft post gevat. Bovendien ziet men gedurende de laatste jaren op alle manieren teekenen van herle ving op scheepvaartgebied. De reederijen toonen eene ondernemings geest die doet blijken dat de malaise-tijd vergeten is en gedurende de twee oorlogs jaren hebben de Hollandsche schippers be wezen dat zij hunnen ouden roem weten te handhaven. Van vele zijden in het Rijk wordt door aanmoediging van watersport en andere mid delen de aandacht op en de lust voor de zeevaart gekweekt, terwijl het ijveren voor scheepvaart-musea tegelijk te Amsterdam en Rotterdam, en die in ons land dan ook waarlijk wel reden van bestaan hebben, niet weinig zal bijdragen om die lust te bevorderen. Het zal den stoeren werker op scheep vaartgebied niet weinig hebben getroffen op zijn SOsten verjaardag zulk een sprekend bewijs van waardeering te hebben ontvangen. Een niet onaanzienlijke som (f 15.000), in enkele dagen bijeen gebracht voor een doel dat zoo geheel met zijne opvattingen strookt: een fonds voor ontwikkeling van minder bedeelde jongelieden, die lust voor de zee gevoelen en dat zijn naam zal dragen is eene waardeering die niet duidelijker kon worden uitgesproken. De Groei van de Automobielen industrie in de Vereenigde Staten Onder de Amerikaansche industriën, die groote voordeelen getrokken hebben van de levering van allerlei benoodigdheden aan de oorlogvoerende Staten, neemt de auto mobielenindustrie eene eerste plaats in. Terwijl de uitvoer uit de Vereenigde Staten van automobielen en onderdeelen in het onmiddellijk aan den oorlog voorafgaand dienstjaar, l Juli 1913-30 Juni 1914, $ 33.200.000 heeft bedragen, is hij in 1914/15 tot $ 68.100.000 en in 1915/16 tot f 123.000.000 gestegen. Hoe belangrijk deze cijfers ook zijn mogen, toch verdwijnen zij in het niet, wanneer men daar tegenover stelt de uitbreiding, die het gebruik van dit moderne vervoermiddel in de Vereenigde Staten zelve genomen heeft. Donald Mc Leod Lay deelde onlangs in het vakblad the Automobile mede, dat er thans in de Vereenigde Staten drie tnillioen auto mobielen gehouden worden en dat daarvan alleen in de laatste zes maanden een half millioen bijgekomen is of ongeveer 12 maal zooveel als in hetzelfde tijdvak uitge voerd is, nl. 43.265. In verhouding tot de bevolking is het gebruik van automobielen het sterkst in enkele der westelijke landbouwstaten. lowa staat aan het hoofd met een automobiel op elke 12 inwoners; dan volgt California met een op de 15 inwoners, Nebraska met een op de 16, Indiana met een op de 17, Minnesota met een op de 19, Kansas met een op de 20 inwoners. Daarentegen heeft New-York een automobiel op de 39 inwoners, hetgeen natuurlijk nauw verband houdt met het groot aantal on- en minvermogenden in de metro polis. In den Staat Arkansas met een auto mobiel per 144 inwoners en in de Zuidelijke staten in het algemeen is de verhouding het minst gunstig, hetgeen toegeschreven moet worden aan het groote onvermogende neger element in die Staten. Blijkt uit bovenstaande cijfers reeds hoe zeer de Amerikanen aan dit moderne ver voermiddel verslaafd zijn, nog belangwek kender is het, uit de desbetreffende statis tieken na te gaan, hoezeer het gebruik van de automobiel zich in betrekkelijk weinig De man die een Zeppelin vernielde De 21-jarige luitenant Robinson van het R. F. C., die vanuit zijn vliegmachine een Zeppelin boven Londen vernielde iiiiiiiiiiiiiiiiiimufiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiliiiiHiiiiiHiumm jaren ontwikkeld heeft. In 1909 werden in 315 fabrieken 127.287 auto's ter waarde van j 165.099.404 vervaardigd of gemiddeld ca. g 1300 per stuk; in 1914 was dit aantal ge stegen tot 573.114 stuks ter waarde van $ 465.072 474 of iets meer dan f 800 per stuk. Dat de gemiddelde waarde in het laatste jaar slechts iets meer dan 60 pCt. bedroeg van die in 1909 wordt door den heer Rogers van het Census bureau van het Handelsde partement toegeschreven voor een deel aan eene algemeene prijsverlaging van het arti kel, maar hoofdzakelijk aan de omstandig heid, dat in de latere jaren de productie van goedkoopere automobielen in verhouding sterker is toegenomen. Officieele cijfers van 1915 en 1916 zijn nog niet bekend, maar uit de boven aange haalde mededeelingen van den heer Lay, die het alleen in de eerste helft van 19i6 in binnenlandsch gebruik opgenomen aantal automobielen op 508677 en de naar het buitenland uitgevoerde op 43.265 schat, mag worden opgemaakt, dat de productie van Amerikaansche automobielen thans meer dan een millioen per jaar bedraagt of ongeveer het dubbele van wat zij twee jaren geleden was. Uit de statistieken valt verder het zeer opmerkelijke feit af te leiden, dat de auto mobiel in de Vereenigde Staten in hoofd zaak een luxe-vervoermiddel is en dat het voor zaken-doeleinden gebruikte aantal verre beneden dat der luxe-rijtuigen blijft. Van de in 1914 geproduceerde 573.114 karren waren niet minder dan 544.265 voor toeristen en eigen gebruik bestemd, terwijl slechts 24.144 dienden voor huur-auto's, omnibussen, ambulance-wagens, brandweerwagens en bestelwagens voor groote magazijnen enz. In verband hiermede valt het niet te be vreemden, dat de oorlogswinsten een grooten Nederlandsch Indische scompto Maatschappij. Opgericht in 1867. Hoofdkantoor: BATAVIA. Agentschappen te: Amsterdam (Keizersgracht 573/5), 's-Gravenhage (Prins Hendrikplein 11), Soerabala, Semarang, Weltevreden, Fadang, Bandoeng, Cheribon, Macassar, Djocjacarta, Tegal en Medan. De Agentschappen te AMSTERDAM en 'S-GRAVENHAGE koopen en verkoopen Binnen- en Bultenlaidsoht Wissel* en Telegrafische Transfers, verschaffen Relscredietbrleven en Relswlssels, openen Rekenlng-Cturant met rentevergoeding. Rembouraoredleten, geven Voorschotten op uit zendingen, sluiten Prolongatlën, belasten zich met het uitvoeren van Effectenorder*. nemen open en gesloten Bewaargevlngen, behandelen Inoassl op Indië, Holland en het buitenland en nemen gelden a Deposito onder de volgende rentevergoeding met l dag opzegging IV»pCt. met 10 dagen opzegging \% Amsterdam, l April 1916. gedurende l mnd. vast 2 gedurende 3 mnd. vast 3 gedurende l jaar vast 4 pCt U EIBil TZHt IM EIILEKITII Modelhuis FREDERIKSPLEIN 10 TEL. 6529 LUX LEIDEN J. VA n DER ZANDEN BREESTRAAT 141.TEL.669 DROOTE KEUZE CAMERA'S 001KERE KinER.ELECTIIIICIt LICHT BESCHIKBAAR DE AMSTERDAMMER^ Weekblad voor Nederland kost slechts ? 1.90:per;kwartaal. (U. L VERMEULEN zijn gevestigd: BEU HAAG: ONECHT: BOÏÏEBDAM: Toissaiitr H if iwe (fiacm 50 Coolsligel 221 TELEFOOI1873 TELEFOOI750 TELEFOON 9293 TELEFOOI47U En 2$n bekend om hun artistiek werk en zeer lage prgzen. D. H. PIMENTEL MAKELAAR IN EFFECTEN UU ? «f- Vereen, v. et. Effectenhandel te A'dam) AMSTERDAM. Groote Koopmansbeurs, Kamers 6-7-8 Telefoon Interc. Noord 5363 en 5502 (IITÏOERIHG VAN EFFECIENOROERS REKENING-COURANT - PROLONGATIE BEHANDELING VAN ALLE EFFEGTEN2AKEH BEHEEREN EN ADMINISTREER»VAN VERMOGENS Binnenl. Vaart Risico Sociëteit. TilrL N. 1028 N. gevestigd te A'dam, Bokin 69. Tilil. N. 7321N DIRECTEUREN: Jan A. v. Kijk, J»r. J. M. Croockewlt De BINNENLANDSCHE VAART RISICO SOCIËTEIT" sluit: VERZEKERINGEN op alle Binnenwateren van Nederland, België, Duitschland, Frankrijk, enz. VERZEKERINGEN op Schepen, Schuiten en Stoom boot e n. VERZEKERINGEN op Koopmansgoederen, Huisraad, Inboedels, enz., geladen in Schepen, Booten, enz. VERZEKEbINGEN te LAND door geheel Europa per spoor, Wagens, enz. VERZEKERINGEN per POST enz. op Effecten, B ankpa pieren, Edelgesteenten, enz. door geheel Europa, naar en van Amerika, naar en van Oost- en West-Indien, enz. VERZEKERINGEN op PASSAQIERSGOEDEREN. De schade In de Hotels enz. wordt vergoed. ^iX^^^I^/VA sTrJ^^\S^\ SV^- /^^iX^^i^FN /'?^/^^^'?^./'^Nx^S^FN^'^X^^^PN^'SX'PNxV^ ? Eisenloeffel's Kunsthandel R O KI N 56 - AHSTERDAN l v/h. wed. G. Dorens & Zoon Tentoonstelling van Japansche Houtsneden, onder andere van OUTOMARO, HARONOBU, KIONACA en anderen. M. PIMENTEL, Accountant Leeraar BoekhoudenM.O. Honde,coeterstraat 7, Amsterdam. TELEFOON Zuid 2422. Nederlandsch-Indisclie Brandwaarborg-M^. opgericht U1890.?Geiestija te Amsterdam. SLUIT VERZEKERINGEN tegen Schade door Brand op Woon- en Pakhuizen, Inboedels, Meubilair, Fa brieken,Etablissementen. Kantoor: Singel 262, Amsterdam. Kali Besar-West, Batavia. SS.I.W VANBUUREN. M- A. VKIESENDORP. E. LANKHOUT. Gemachtigde: NEUMANN & Co., Batavia. M HET WAPEN VAN SINTLUCA5 GIDDING&ZONtF ROTTERDAM DAAN HOEKSEMA .mm mm PUUEI" zijnde No. l?3»onzer geheel nieuwe serie Je Wereld in het Klein" Alom te bekomen voor 7H cent per plaat of in fraaie mappe met 8 platen 60 cent. Uitgave QEBRs. KOSTER, Leliegracht 31, A'dam. De 9«Anjstertlaniiclie" JLe vensverzekering O uge val leiiverzekering l Billijke prcmiëa. Ooncurreerende voorwaarden. ! HOOFDKANTOOR : Amsterdam, Keizersgracht 547?549. l BIJKANTOOR: Den Haag, Buitenhof 48a. Groningen, Herman Colleniusstraat 62. Rotterdam, Wijnstraat 138a. Utrecht, Heerenstraat 26. | Bijkantoor der Amsterdamsche MQ. van Levensverzekering voor Ned. Indië: SOER&BAJA, SOCIJETEITSTJBAAT. HAKKERT'S Atelier voor Kistviooltow Diergaardelaan Ko. 28 Telefoon 9408 BOTTKRDAM Grootste v«orraad onde meester instrumenten hier ter lande. Reparatiën in de bekende artistieke uitvoering. Zichtzendingen door het geheele land. Vraagt HAKKERT's Strijkstokken JOS. VAN PELT Kalverstraat 134 -:- Amsterdam THEESERVIES Fijn Porselein. ? Geheel nieuw Decor. Valt bij ieder zeer in den smaak. Servies met 6 Kopjes ? 4.25 Servies met 12 Kopjes. Aparte Kop en Schotel Kop en Schotels . . Gebakschalen i3-deelig Ontbijtservies, 19 deelig Eetservies, 65-deelig. . 6.50 0.40 2.25 2-75 8-75 42.50 Indien de bestelling niet voldoet, wordt bij franco terugzending het bedrag geretourneerd.