16 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 14 Oct. '16. No. 2051 De Beteekenis van Land- en Boschbouw voor Nederlandsch-Indië door Dr. H. C. PBINSEN GEERLIGS Wanneer wij de statistieken van den inen uitvoer in Nederlandsch-Indië nagaan, treft het ons, hoe gering betrekkelijk de ? invoeren van ' land.- en boachbouwproducten in het groote Nederlandsen-Indische rijk zijn, vergeleken bij de uitvoeren van dergelijke artikelen, waaruit blijki, dat de land- en boschbouw niet alleen in de be hoeften van de ruim 40 millioen invvonera van dat gebied kunnen voorzien, maar ook nog ongeveer drie vierden van de waarde van de totale uitvoeren kunnen opleveren. Gedurende de drie jaren vór 1914, dus jaren, waarin de tegenwoordige abnormale omstandigheden nog geen invloed konden oefenen, bedroeg de geheele invoer en het aandeel, dat daarin het eenige ingevoerde landbouwproduct, de rijst, heeft gehad, deze geldsommen, in duizenden guldens uit gedrukt: Men ziet, dat van den geheelen uitvoer van Java niet minder dan 85 pCt. door land- en boschbouwproducten wordt uit gemaakt en va"n dien van geheel Neder landsch-Indië ongeveer 70 pCt.. waarbij nog ongeveer 5 pCt. aan in het wild verzamelde boschproducten komt, die men ook nog desnoods tot opbrengst van den boschbouw zoude kunnen rekenen, waardoor er niet meer dan n vierde overblijft voor huiden, hoornen, was en producten van den mrnbouw en de nijverheid, waarbij de petroleum en de steenkolen medegerekend moeten worden. Deze cijfers toonen zeer duidelijk de over wegende rol aan. die de landbouw in de huishouding van Nederlandsch-Iudië en in het ruilverkeer met het buitenland vervult. Wij zien in de staten van den invoer, zoowel als in die van den uitvoer een be langrijke post voor rijst, het hoofdvoedsel voor de Inlandsche bevolking, en de reden van dit schijnbaar zonderlinge verschijnsel, dat men dit product zoowel in- als uitvoert, ligt in twee omstandigheden. Vooreerst TTtfVOFRFN Totaal voor part. rek. Totaal voor Gouv. rek. Totale invoer .... Hijst . .... 19 Java en Madoera 250.488 11.979 262.467 44.169 11 Buitenbezittingen 109.815 1.562 111 377 25035 19 Java en Madoera 262 781 18319 281 100 27 189 12 Buitenbezittingen 117.054 1.911 118965 23071 19 Java en Madoera 301.173 24.491 325.664 28426 13 Buitenbezittingen 136.730 2.530 139-260 27277 De uitvoer van land- en boschbouwpro ducten en de totale cijfers van den uitvoer gedurende diezelfde jaren waren, eveneens in duizendtallen van guldens uitgedrukt, als volgt: bestaat de invoer uitsluitend uit goedkoope soorten, die in groote hoeveelheden uit Siam, Saigon en Britsch-Indië worden aan gevoerd, terwijl de uitvoer bijna geheel naar Europa, in hoofdzaak naar Nederland wordt AT?TTK"FT T? N" Copra . Hout Kapok Kinabast Koffie Peper Hijst Suiker Tabak . . . Thee Vezels .... Andere 1. en b. p. . . Totaal 1. en b. p. . . Totale uitvoer. . . . 19 Java en Madoera 3559 1 652 1.080 4974 18.950 2895 6.439 2.429 1.230 16.586 6.669 8043 133.336 5? 730 136 0 835 8.040 283.157 328.000 11 Buitenbezittingen 266 27 5682 20 34.366 370 14 7.542 5966 257 21 326 37 12.537 88.410 192.900 19 Java en Madoera 2743 1 4'2S 5403 7823 18424 2 401 6527 2630 770 22161 7085 7066 134.213 40900 23342 2 183 7.800 292.894 347.704 12 Buitenbezittingen 415 46 15876 'l 03 31070 754 20 6.771 6545 483 2 55358 16 14.145 132.004 246.938 19 Java en Madoera 2704 1 695 8882 8998 18 997 2361 5861 4.349 1 450 15.135 4 177 8 786 156 610 21 359 21 544 3523 9.516 295.947 351.706 13 Buitenbezittingen 370 24 14 997 102 36041 733 39 5.228 6220 247 70 790 13 15.411 150.218 326 029 Bij een padiproefsnit gericht en uit zeer mooie, duur betaalde soorten van de Noordkust van Java en een weinig van Lombok en andere soorten bestaat. Een tweede reden is, dat het, door de groote uitgestrektheid van het gebied, soms voordeeliger zijn kan op ne plaats rijst uit te voeren raar een aangrenzend vreemd gebied, dan naar een verder afgelegen deel van den Indischen Archipel en men soms omgekeerd ook voordeeliger rijst van Sin gapore kan laten komen dan b.v. van Java, zoodat er wederuitvoer van ingevoerde rijst kan plaats vinden, al is die niet van groot belang. Van de overige artikelen, die in de sta tistiek worden genoemd, zijn er slechts weinige, die in dezelfde jaren in- en weder uitgevoerd worden en dan nog in geheel onbeteekeiiende mate, zoodat het verschil van het bedrag van den uitvoer van de landbouwproducten en dat van de inge voerde rijst het totaal uitmaakt van hetgeen Nederlandsch-Indië uit kan voeren, nadat er in de bevredigbare behoeften van de inwoners is voorzien. Deze bedragen zijn voor de drie jaren, welke wij hier beschou wen, respectievelijk ?202.363.000 in 1911, ?374.634000 in 1912e'n?390.462.000in 1913. Wanneer wij deze cijfers vergelijken met die van enkele tientallen jaren geleden en ook de verschillende bedragen, die het aan deel van de verschillende artikelen uit maken, dan ontwaren wij zeer groote ver schillen. Over het algemeen is het totale bedrag aan waarde van den uitvoer in de laatste jaren sterk toegenomen, maar ook zijn er geheel nieuwe landbouwproducten in de uitvoerstaten bijgekomen, terwijl vun andere de beteekenis aanmerkelijk is ver minderd. Dit kan geen verwondering baren, wan neer men bedenkt hoe de vraag en het aanbod van de verschillende koopwaren over den aardbol steeds aan wijzigingen onderworpen is, hoe somtijds nieuwe concurrentiegebieden op den voorgrond komen en den afzet van ons product bemoeilijken. Aan den anderen kant komen nieuwe be hoeften op, die een verruimd gebied openen voor de bestemming van producten, welke daardoor in ongekend groote hoeveelheid kunnen worden voortgebracht en gretig koopers vinden. Ook komt het voor, dat eene of andere plantenziekte de aanplan tingen zoodanig teistert, dat dientengevolge in eene bepaalde streek den aanbouw van een of ander cultuurgewas moet worden opgegeven, zoodat eene voortbrenging, die jaren lang van groot belang is geweekt, aanzienlijk verminderen kan. Zoo zagen wij de indigo cultuur, die voor heen van zeer veel belang was, sterk terug gaan, nadat in Duitschland de bereidii.g van kunstmatige indigo uit steenkolenteerproducten op fabriekmatige wijze ter hand was genomen. DB kofflebladziekte en ook nog andere oorzaken brachten aan de Gouvernementskoffiecultuur een zwaren slag toe, die gedurende vele jaren de aanvoeren van koffie uit Nederlandsch-Indië tot een vrij wat kleiner bedrag deed dalen, dan dat jaren achtereen het geval was geweest. Aanplanting van nieuwe, tegen de ziekie bestand zijnde soorten bracht hierin ver betering, zoodat nu wederom de koflleuitvoeren aan de rijke jaren van omstreeks 1880 doen denken. Van betrekkelijk zeer jongen datum zijn in Nederlandsch-Indië de cultuur van caoutchouc en de thep, die met groo:e schreden vooruitgaan en ieder jaar van meer betee kenis worden. De suiker en de tabak, beide van ouds in onze gewesten aangeplant, breiden zich voortdurend uit en niet alleen vertoont de hoeveelheid van het gewonnen product eeue aanzienlijke vermeerdering, maar de kwaliteit van de afgeleverde be reide producten is zooveel beter dan voor heen, dat de waarde van deze voortbreng selen in dubbele mate toeneemt. Nog zijn andere landbouwproducten in opkomst, waaronder wij kortelijk de copra en de vezelstoffen vermelden, beide artike len, waaraan in de geheele wereld zeer groote behoefte bestaat en die in onbeperkte hoeveelheden zullen kunnen worden aan gevoerd, zonder dat er vrees voor behoeft te bestaan, dat de markten overvoerd zullen geraken. Voor den aanbouw van de producten der tropische gewesten is Nederlacdsch-Indië bijzonder geschikt, omdat er binnen een klein bestek alle schakeeringen van het tropische klimaat bijeen gevonden worden. Doordat alle eilanden bergachtig zijn en op vele hunner de bergen zich tot groote hoogte verheffen, terwijl zich aan hun voet uitgestrekte laagvlakten bevinden, kunnen er op een zeer korten afstand van elkander tal van producten worden verbouwd, die aan de temperatuur zeer verschillende eischen stellen. Op enkele uren afstand van de groote vlakten, waarop het zooveel warmte eischende suikerriet eene weelderige ontwikkeling vertoont, vindt men de aan plantingen van koffie, thee en cacao, die veel geringcren warmtegraad voor hunne gunstige ontwikkeling behoeven, terwijl de kinawouden, die eveneens een niet te groote warmte als hun voordeeligsten factor eischen, op eene nog eenigszins grootere hoogte aan gelegd zijn, maar evenzeer binnen enkele uren uit het laagland bereikt kunnen wor den. Daardoor is het mogelijk de benoodigdheden voor al deze cultures snel en goedkoop aan te voeren, terwijl de afvoer van het product op deze wijze e yeneens Rubberboomen weinig moeilijkheid ondervindt. De regenval is voor de verschillende deelen van den Archipel in den regel vol doende voor het drijven van een intensieven landbouw, terwijl die zoodanig voor de ver schillende jaren standvastig is, dat men bij het aanleggen van een kuituur van te voren de kansen op slugen uit dien hoofde be rekenen kan en slechts zeer zelden teleur gesteld wordt. Door de ligging dicht bij den evenaar zijn ook de orkanen die. in andere streken zoo verwoestend kunnen heersenen, in Nederlandsch-Indië onbekend. Op sommige eilanden is de vraag naar werkkrachten grooter dan het aanbod en dit ia eigenlijk nog wel het grootste beletsel tegen eene nog grootere uitbreiding van de cultures, maar overigens vindt men er alle overige factoren voor het in vrij wel onbe perkte mate uitbreiden van den landbouw, die tot heden de allerbelangrijkste tak van bedrijf in Nederlandsch-Indië is geweest en die, ook in de toekomst, naast de opko mende mijnbouw-industrie, de voornaamste bron van welvaart van de kolonie, zoowel voor den landzaat als voor den kolonist, zal uitmaken. * iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii STOOMVAAHT MAATSCHAPPIJ NEDERLAND". ROTTERDAM»LLOYD. Koninklijke Nederlandsche Maildienst van Amsterdam of Rotterdam naar Ned.-lndic via het Suez-Kanaal (tijdelijk via Kaap de Goede Hoop). Bovendien geregelde afvaarten met vrachtbooten van Amsterdam of Rotterdam via Londen, Genua, en andere havens door het Suez-Kanaal naar Sumatra, Java en verschillende havens in den Oost-lndischen Archipel. JAVA-NEW YORK LIJN, Geregelde dienst tusschen New York en Ned. Indië via Kaap de Goede Hoop. JAVA-BENGALEN LIJN. Geregelde dienst tusschen Nederlandsch-lndië Rangoon en Calcutta. KONINKLIJKE PAKETVAART MAATSCHAPPIJ. Geregelde Mail-, Passagiers- en Vrachtgoederendienst tusschen de havens van den Oost-lnd schen Archipel, in verbinding met Singapore, Penang en Australië in aansluit! g aan de btoomschepen van de Sioo vaart Maatschappijen Nederland" en Rotterdamsche Lloyd, JAVA-CHINA-ÜAPAN Geregelde stoomvaartdiensten tusschen Nederlandsch-Indië, China en Japan. JAVA-PACIFIC LIJN. (Onder directie der Java-China-Japan Lijn) maandelijksche dienst tusschen Nederlandsch-Indië en San Francisco, via Manila en Hong-Kong.