' J40ct. '16. No. 2051 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND v. D HEIDE 's-GraveLweg. Telef. 1150 SPECIALE ONTWERPEN J. S. MEÜWSEN. HOFLEVERANCIER. Hoeden en Mode Magazijnen. AMSTERDAM. Leidschestraat 4, Beurepassage h. Damrak, Damstraat hoek Nes, Doelenstraat hoek Achter burgwal. ROTTERDAM. Mosseltrap 3, Boymansstraat 3. OOSTEQBEEK MEUBILEERINGEN Indisch Nummer Zoo nu en dan worden hier vragen in de hoogte gehouden, waarnaar de menschen hebben te happen. Een soort referendum ! Wat denkt men van het voorwaardelijke huwelijk en de voorwaardelijke in vrijheid stelling? over het droogleggen of nat laten van de Zuiderzee? vaneen Hollandsche opera? Zij die zijn verkoren hun wijsheid kond te doen, zijn gekopjekrauwd maar veelal ietwat gejaagd van toch vooral in hun beste plunje te willen verschijnen. En nu een Indische rijsttafel! Wie zullen op de proppen komen ? De dicht-bij-de-bron zitters, die overal hun neus het eerste in hebben ? Zij zijn de hoofden die overal bij worden gehaald en over alles en nog wat den mond hebben te openen als de gaper van een drogistwinkel. Zij heb ben de waarde van watermerken. Steken zij zich eenmaal ergens in, in eene beweging van granietgruis en brokken van steeneri leden, over gebleven van de meest ven allen tempels. Een stcenen vrouwekop, als afgehakt, loech daar, op dat slagveld der eeuwen, . . . een steenen vrouwekop . .V haar lietlijken glimlach .. . het gelaat leek zoo teer als een bloesem : tijden en barbaren lieten het gaaf, terwijl zij het hoofd stieten van den romp, en den romp verbrijzelden. En nog verder, tusscbon de blauwende vulcanen en het heuvelland, waar de hel lingen nog niet steil zijn. en de lucht al koel is en licht, verheft zich op een plateau een groote gebeeldnouwde heuvel: een zeer wijde tempel met pralende galerijen en rijke poorten... voor jaren opgedolven en blootgelegd uit een laag van aarde en planten. Langs de wanden der galerijen gaan in glorieuse reliëfs het leven rond van grootsche ineengestorte tijden. Zij geven reeksen stilschoone tafereelen van menschelijke goden engodgewijde schepsels: van menschen en dieren; alles doorvlochten van den gang van het dagelijksch leven, zooals dat gaat alle eeuwen door, steunend op de eeuwige godsgedachte. In n greep wist hun maker te vatten de geziene en de ongeziene be weging der wereld en die uit te beitelen in den steen, glorieus en eenvoudig. In de hooge nissen op de_hoeken der BBBBBBBBBBBBBBBBB ' " Si EENIGE SPECIALITEIT Si &>a in ;*a KRIMPVRIJE fi II GEZONDHEIDS- Ia f ONDERGOEDEREN J Nederlandsch Fabrikaat ||B «ÜTRICOTHUIS i || RE6.BREESTRAAT.35 |g SI Bel TEL. 5O66 N. Ha BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" TAMINIAU'S ? JAM ? VERHUIZINGEN onder GARANTIE. BERGPLAATS voor INBOEDELS. Amsterdam, Frans van Mierisstraat 90. Tel. Z. 823. of in een gezelschap, dan behoeft men niet te vreezen zich de vingers te branden, aan koud noch aan warm water. Zij dienen dan ook als starters en aan-hetrollen- zetters en het is niet meer dan billijk, dat zij daar voor ruim beloond worden, zij 't dan ook van ter zijde door tantiëmes van naamlooze instituten. Dan zijn er de lichten, die over het vraag stuk veel hebben nagedacht met of zonder uitgestreken gezicht. Zij zijn veelal publi cisten, die met hun wijsheid te koop loopen met of zonder geschreeuw. Het is heel be langrijk dezulken te hooren. Want elke vraag heeft ontelbaar veel kanten, waarvan vele voor den grooten hoop verborgen zijn. En de op-de-hoogte-lingen halen steeds nieuwe kanten voor den dag, zooals er monscben zijn, die een onbeperkt aantal eieren uit hun neus tooveren kunnen. Of zij doen u denken aan het meisje in cle confectie-zaak, dat van rollen stof al maar lappen op de toonbank opwerpt tot een ordeloozen hoop. Soms raken de haruspices er in verward, als deze kanten ook do kop pen opsteken en blijken zelf ook weer kanten te hebben. Er zijn nog andere soorten van geroe penen. Tot welke ik behoor? Tot de vreemde eenden, die uit zin voor het afzonderlijke galerijen, waarvan de bewerking en de sier eenvoudiger wordt naar den top, staan Boeddha-beelden te pralen. Monsters ver sieren de poorten en geven het regenwater doortocht op de hoeken. Op het hoogste terras, dat de geloovigen oudtijds, opkruipend langs de hoogtredige trappen, bereikten, zijn onder half open gewerkte klokken vele beelden van den god opgesteld. In het midden staat de hoogste klok, in verschillende bijten worden gehaald. Het is in dezelfde gedachtenlijn, dat in eens sorbet wordt gegeven tusschen de warme gerechten in. Elk vogellje zingt zooals het gebekt is en de menschen, zij oordeelen naar hun snavels en naar wat en waar zij zijn en wie tot hun buren behooren. /oo verschijnt ook Indif' in telkens wisselend licht. Mama in Holland ziet in 't Apenland in de eerste plaats een afzetgebied voor ongehuwde dochters. Er is daar ook meer romantiek voor de gouvernante. Heeren in de Witte'erkennen rubber en olie en tabak als nut tige verschijnselen voor fondsen, waar be weging in zit. Al zijn zij nooit in Indië geweest, zalig knijpen zij de oogen dicht over een goeden regenval of zooveel picols per bouw meer. Er zijn nog andere dradon, die 't moederland met Indië verbinden. Er zijn booten op Indië en er is Atjeh en nu en dun loopen in de stad een paar Javanen in te ruimt: kleeren en met verouderde doppen op: met, reehtgelijnde schouders en platte schuin-uitstekeiide klepvoeten in bruine schoenen. Bruin geblakerde nahohben stralen een glans van mooie suikerjaren ver uit over nichtjes en neefjes. Br zijn er die van ('oen en Bontekoe en den postweg weet hebben en wanneer n1 ij de verweering en aardschokken van duizend jaren doorstond. * :-.? * In de straten der stad raast het moderne verkeer onder de gewijde ruimten der aloude boomen. Auto's snerpen voorbij, en warrelen wolken stol' naar boven, treinen breken gillend en stampend bet verkeer over de wegen, karren bokleren. Op vele punten zijn groote openbare gebouwen in de stijlen der europeanen opgetrokken; en de straten zijn aan weerszij bezet, door de aaneen gesloten eurupeesche toko's, de winkels en winkeltjes van ehineezeu, kliiigaleezen en veraarde Javanen. Kn te midden van het dreunend en jagend verkeer tusschen oost- en west-, noord- en zuid-Javu, schrijden met rustige gelaats trekken, in vorm en uitdrukking, gelijkend .. , opengewerkte klok ... waaronder, uit matelooze eerbied, het Boeddha-beeld onafgewerkt is gelaten in den steen. Dichtbij het groote bouwwerk is een kleine tempel als een zeer hooge kapel, ontdaan van houtwerk, tapijten; van allen tooi... de duizend jaren lieten enkel den ruwen steen bestaan. In dien tempel waken drie hooge beelden van neergezeten goden Het gelaat van de middeltïguur is in de rust van volkomen innerlijke harmonie, van kracht in volkomen evenwicht. De twee zijfiguren lachen hun heiligen glim lach zegevierend in pracht van vorm en gedachte over de warrelingen der omge zwaaide eeuwen, jzooals ook hun steen de L I B e RT V ? TAPBSTRteS DAMASTGM CM cneniLLes GCGARANDeeRD OnVCRSCHieTBAAR VOOR GORDUMett M STAL6M FRAMCO M6TZ&C»AMST6RDAM sGRAVCMHAGe MEDDENS' S.B. gereed en naar maat vanaf r «a.-. Coupeur-reiziger te ontbieden. drager der heilige wapenen . kolonies kwijt waren. Er is besef, dat Neder land aan Indië een prachtpossessie heeft en sommigen stellen zelts belang in de Buitenbezittingen. in taal en godsdienstquaesties; Max Havelaar, Droogstoppel en de schoon zoon van Mevrouw van Koggeveen waren nog rond. De aardrijkskundige figuur van den Archipel verschijnt van school af inde hersens en er zijn Chineezen en Indischriekende tentoonstellingen en batikstoffen en wapens en beelden, die koloniaal aan doen. Sambal, sarongs, Indische tooneelstukken, trouwen met de handschoen en romans van langzame vergiftiging met haar in het eten, Indische families met baboe en tennisclubs met veel Indische meisjes houden het besef van Indië levendig. Interessant zijn de Sinjo's en de Vorstenlanden en poëtisch de pendoppo op een koöieland. Koel is de Preanger waar vele gelogeerd hebhen in dekens. Er zijn sociëteiten in Indië en blikken trommels en wedrennen en Tosari en kleine paardjes en typisch is de kampong. De natuur is er prachtig en er is haast geen schemer en de Wringinboom is volgens B. Veth vreeselijk stil. Intusschen krioelen daar ia Indië millioenen wezens die Indië beloven, zijn zon en de weelde der tropen en de wijsheid van het Oosten. PETKOXIUS IMIllllllllllllIMIIIIIIUmillllltHIIMlIlllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllltlll op cle trekken der beelden, de beambten van den vorst door de straten. Zij zijn ge kleed in donker baad je, wijd geplooiden sarong, het hoofd bedekt met den randloozcn hoed. En elke dienaar is omstuwd van gevolg; een zijner dienaren draagt hem achterna de pajong van zijn rang. Een pvins getooid met lichtgroene door schijnende hoed rijdt paard langs den druksten verkeersweg. Een Javaan draagt statig naar den kraton een doos met heilige wapens en een ander houdt schuin achter hem gaande een pajong over dien doos. Armoedig geklcede Javanen laten zich rijden naar hun werk in huurkoetsen met twee paarden bespannen ; en, al zijn de leidsels ook touwen, toch geeft het de noodige staatsie, en een palfeniertje zit achter op den stoi/igen wagen. Van den ochtend tot den avond zingen aan den kant van de wegen, in bonte keursen vervat, danseressen zachtklagende zangen, begeleid van een zoete muziek, en, wiegen 't slanke lijf en de leden bij de teere bekorende klanken. Eén harer met vaal en loodkleurig gelaat, de trekken ingevallen als die van een lijk, begint haar spel, en, onder het zingend gedans, gaan haar de doffe oogen glinsteren en richt zich p de ranke gestalte, door zonden verteerd. Met angstigen somberen blik en verstompte trekken gaan zwijgende vrouwen voorbij : gekleed in groene vaalblauwe korte ge waden, klein, zwoegend, onder te hoogen, z waren last Zij dragen ter markt groote stapels matrassen, bundels hout, hoopen metaal. Die vrouwen zijn de vrouwen van 't volk. Bedelaars met verminkte, afgezworen leden, in vervuilde doeken gewonden, hur ken huilend om een aalmoes, en schattsn met loenschen blik de hun toegeworpen Normaal Onderklefding Prof. Dr. G [enige : ftbriiianltn :.jt$èflfEf. Saline itHiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiimiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniriinii ROBBERT KALFFaC AMSTERDAM. Filiaal DEN HAAG: Noordeinde 160. iillimmiMiimiHiiui munten. Met wierook en spijzen vooraangedragen gaat met galmendgeschreeuween begrafenis stoet langs de straat. In witte doeken ge wikkeld wordt het lijk op de kist naar 't javaansche kerkhof gedragen. 't Is nog als voor duizenden jaren toen de vorige Boeddha als mensch wandelde op de wanhopige wereld. * * Om een hoogen witsteenen paal, waar weleer de grooten die togen van west en van oost, den vorst tot een hulde, ten kraton, uitstapten van hunne wagens en verder gingen te voet, zijn nu de erven der europeaiien, langs wegen beschaduwd met waringins en asemboomen ijl van loof,, wier takken tot hoog in de doorschijnende krui nen, met lila orchideeën zijn bezet. Bij de bruggen in die buurten, toegang gevend tot het hart van de stad, brengen Javanen hun offers van wierook en vruchten om de booze geesten af te wenden op hun weg. In die buurt, ver noordelijk van de kraton, zijn de huizen der zendelingen van Christus, en daar is een school waar javaansche meisjes leeren het woord van den Heiland. En haar droomerige oogen worden van nieuwe flik kering doorlicht. Haar is de Heiland n tot verlossing n ook tot verlichting van stadigen druk op aarde. Over de bloemige erven der rijken inde stad, en over de teere bloempjes der weiden,... over de verwaarloosde tuintjes der geringen en zelfs over de stoffige wegen vladderen in eeuwige blijheid, in juweelengloed van geel en purper en van paradijsblauw de nimmer stervende vlinders. ledere soort prijkt in dezelfde kleur en snelt vooruit met dezelfde vlucht der sidderende vlerkjes, als weleer voor duizenden jaren. Vórdat Boeddha en Christus verdwaalden op de aarde, brachten haar van den hemel de vlinders al beloften van blij geluk.