DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 21 Oct. '16. ? No, 2052 .i... iiimimiiiiitii minimin tin HIIIIIII MIIIIIIIIIIII iini iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiinii Een Gevangen Parlement De historicus, die zich heeft voorgenomen de gebeurtenissen in Nederland gedurende den wereldoorlog te beschrijven, zal onge twijfeld een hoofdstuk te wijden hebben aan de positie, welke ons parlement in dat tijds bestek innam. Hij zal, dunkt mij, o. a. zijn aandacht moeten bepalen tot de verhouding van de regeering tegenover het parlement, alsook tot de verhouding tusschen regeering n parlement. Over het eerste onderwerp is reeds veel gezegd. Déklacht was, dat het parlement te veel werd u i t geschakeld en ter zijde gesteld waar het gewichtige regeerlngsaangelegenheden gold. In den laatsten tijd is daarover zoo goed als niets meer vernomen, maar thans Is een nieuwe klacht gekomen, n. 1. dat het parlement te veel is i n geschakeld waar het regeeringsaangelegenheden betreft. Men zal reeds begrepen hebben, dat met dit laatste het zitting nemen van Kamerleden in de Rijkscommissies van Toezicht op de Levensmiddelen voorziening wordt bedoeld. Wat over deze zaak in de laatste weken aan het licht is gekomen, is niet vleiend voor ons parlement. De volksmond vond het al lang niet in orde en plotseling werd deze daarin bijgevallen door de uitspraak van een geachi Kamerlid, dat niet meer of minder te kennen gaf dan dat parlementsleden, die ia de genoemde commissies zitting namen, feitelijk geen vrijheid van critiek meer hebben (inzake de levensmiddelenvoorziening na tuurlijk). . Dat is een zeer ernstig geval, ernstiger m.i. dan het zoo op 't eerste gezicht lijkt. Men zal mij kunnen tegenwerpen, dat de Kamerleden, die niet deel uitmaken van de commissies, die vrijheid van critiek dan toch nog hebben behouden. Oogenschijnlijk is dat zoo, doch wie eenigszins met parlementaire gewoonten op de hoogte is, weet beter. Er is in de Kamer behalve een partij-collegialiteit ook nog een zeker gevoel voor saamhoorigheid, en vooral de laatstgenoemde omstandigheid doet zich m.i., juist wijl de commissieleden uit de diverse partijen geen uitgezonderd gekozen zijn, in deze zaak bij zonderlij k gelden. Ik wil het niet verhelen: het is zeer menschelijk. En omdat Kamerleden ook menschen zijn, zullen zij zich, tenzij met schroom, aan die omstandigheid kunnen ontworstelen. Laat ons aannemen, dat vrijstaande Kamerleden zich welaan die omstandigheid ontworstelen, dan zal hun critiek toch niet zózijn als ze zou wezen wanneer hun collega's respectie velijk partijgenooten, niet gebonden waren. Dit is de psychologische zijde der kwestie, waartegen de formeele niet veel beteekent. Als men de zaak ook van dit standpunt beschouwt kan men niet aan de conclusie ontkomen, dat we thans een in zijn eigen netten gevangen parlement hebben. Een gevangen parlement juist op het punt, dat in de naaste toekomst hoe langer hoe meer overheidszorg zal vereischen: de levensmiddelenvoorziening! Ik wil niet vragen ofschoon men daar door wijs kan worden of deze omstan digheid een der oorzaken is geweest, dat het parlement zoo moeilijk in beweging te krijgen was voor dit gewichtige vraagstuk. Men zou me allicht met een bekend spreek woord kunnen beantwoorden, en daarom spreek ik de hoop uit, dat het parlement zich met een forschen slag ontrukke aan haar gevangenschap, opdat het weer zichzelf worde! H. Ai.KEMA * * * Indische Oud-Gedienden Geachte Redactie. Uw medewerker, Melis Stoke, heeft een bezoek aan Bronbeek weergegeven; uit dat verslag zou moeten blijken dat Jan Fuselier na zijn dienstprestaties een welverdiende rust in dat tehuis kan genieten. Jammer dat de heer Melis Stoke zijn be zoek niet verder dan Bronbeek heeft uitge strekt: had hij dit gedaan, hoe wreed zou het hem dan ter harte zijn gegaan. De invaliden hebben het goed op Bronbeek, maar de anderen? Ik raad hem aan een pensioendag bij te wonen in het Groot Mokum. Het leven van den Oud-Ind. militair is in-droevig. De goeden niet te na gesproken, zijn de Oud-Indische militairen, toch allemaal jon gens, die in den kracht van hun leven zich hebben gegeven aan de belangen van hun Vaderland, thans hulpelooze schepsels. Honderd jaren is het geleden enz.," zegt onze dichter Speenhoff, velen komen terug en hebben een vette boterham, wonen op villa's enz. Maar door wie hebben zij die boterham gekregen? De groote oorlogen in Indië zijn voorbij ja er wordt op Djambi weder wat verwerkt maar de Indische soldaat komt nu heelhuids terug, uitgesloten ziekten en is moreel bekwaam voor de arbeidsmarkt. Doch al vorens aan den slag te kunnen gaan moeten zij een tijd wachten en juist die tijd kan door hen niet worden benuttigd en wel om dat zij over het meerendeel geen tehuis hebben waar zij zich kunnen bekwamen. Er wordt thans voor zoo'n tehuis gewerkt, er is een arbeidsbeurs voor hen, zeker, dat is nog maar moreele hulp. De financieele zijde wordt nog betreurd. Laat ik door uw blad deze medewerking inroepen opdat zoo spoedig mogelijk een tehuis kome als hiervoren bedoeld. Bronbeek deugt hier niet voor. Dat is te militaristisch aangelegd. Daar doet de man zijn weinigje dienst en is verder burger-soldaat. Bronbeek is uitstekend voor invaliden maar niet voor de arbeidsmarkt geschikten. En juist daarvoor moet worden gewerkt. Juist daarvoor is financieele steun dringend noodig. En dan kom ik tot mijn vraag: Is het geen zedelijke verplichting van lederen Indischen gast, die een vette boterham verdiend heeft van dat door de soldaat geplante boompje Wel vaart" iets aftestaan voor dat schoone doel ? Groot is de behoefte aan: a. Een arbeidsbeurs, die nu reeds bestaat maar nog zeer vatbaar is voor uitbreiding. b. Een doorgangs- tevens kosthuis, waarin gevestigd is de arbeidsbeurs en een voor schotbank c. Een voorschotbank, dan wel een bureau voor wekelijksche uitbetaling van gagement en pensioen aan gegag. of gepens. mili tairen van het leger in N. O. en W. Indië beneden den rang van onderluitenant. 34 van Nispenstraat N ij m e g e n D. v. D. ROEMER Bronbeek Geachte heer Melis Stoke, Met zeer veel genoegen vernam ik van uw bezoek aan Bronbeek en las uwe be schrijving daarvan. Toevalligerwijze heb ik er dezer dagen een dergelijk bezoek gebracht en het zal uw landstormplichtig hart goed doen te hooren dat er een flinke zending sigaren en tabak namens onze Vereeniging naar Bronbeek" verzonden is. Laten onze oud-Indische soldaten hierin een klein be wijs van waardeering zien; eene waardee ring die wij non-combatanten" er op na dienen te houden ook . . . voor onze land stormplichtigen ! Hoogachtend, UEd. dw., J. VAN DE WALL, Secr. Ned.Ver. Ons Leger". De redactie van De Amsterdammer" spreekt de hoop uit, dat er lezers zullen zijn, die de oud-kolonialen zullen bedenken, met tabak of anderszins. De Militaire Groet Ieder 'militair is verplicht een meerdere in rang, hetzij deze behoort tot de Landof de Zeemacht, dan wel tot het Neder landsen-Indisch Leger, te groeten. De meerdere is verplicht den groet te beantwoorden." Zoo staat het voorgeschreven in den Inwendigen Dienst der Corpsen. Zoo gebeurde het ook sinds jaar en dag, totdat de mobilisatie kwam, waarbij het aantal der onder de wapenen zijnde mannen van eenige tienduizenden, het vredeseffectief , plotseling aangroeide tot eenige honderd duizenden. Nu zou gaandeweg blijken, dat, tengevolge van verschillende oorzaken, het opvolgen van het aangehaalde voorschrift door vele militairen, zoowel meerderen als minderen, verwaarloosd werd. In de dagbladen verschenen ingezonden stukken van minderen, die zich beklaagden over het achteloos teruggroeten en zelfs over het niet teruggroeten van vele meer deren; van meerderen, die klachten uitten over het saluut van vele minderen. En beide partijen hebben gelijk. 't Moet erkend worden, dat het groeten in het openbaar in de grootere steden en op plaatsen met groot garnizoen hinderlijke proporties heeft aangenomen. Het zich op straat bewegen wordt tot een ergernis, wanneer de meerdere, zooals hij eigenlijk verplicht is te doen, eiken mindere, die het saluut niet, of op onvoldoende wijze brengt, zou aanhouden. Deed hij dit, het zou hem blijken bij wel willende ondervraging, dat onoplettendheid, onbekendheid met de distinctieven, soms dronkenschap, doch zeer zelden onwil, de oorzaken van het verzuim, vormden. Doch zoover laat het Hollandsche publiek het niet komen ! Waar het kan, trekt het partij voor den mindere, belet den meerdere den mindere tot zijn plicht te brengen en per slot van rekening zijn onverkwikkelijke straattooneelen het gevolg, waarbij de meer dere als regel het loodje legt. Evenmin heeft de mindere het in zijn DE KROONPRINS Teekening voor De Amsterdammer" van George van Raemdonck De man met de eeuwige glimlach. imiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiii in i ut iiiiiiiitiiiMiiiiiinii IHIIIIIIIIIIlllllllMHIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIinillllllllllllllIllllllllllllllllllItlllllll t MIMI UNIE BANK VOOR NEDERLAND EN KOLONIËN macht den meerdere tot zijn plicht te brengen, indien deze laatste hem kwalijk bejegent. Wanneer zijn saluut niet behoorlijk be antwoord wordt, zal een gevoel van wrevel zich van hem meester maken, dat den goeden geest bederft. Is nu werkelijk het wisselen van den groet zulk een groot militair belang? Van historisch standpunt beschouwd, kunnen wij het niet beoordeelen daar, omtrent den oorsprong en de historische ontwikkeling van den militairen groet, geen monographieën bestaan. Wij moeten dus aannemen, dat, zooals de Minister van Oorlog in de Tweede Kamer verklaard heeft, het saluut alleen beteekent: Ik sta onder uwe bevelen" en de ver klaring terug van den meerdere: Wij kennen elkaar. Gij staat onder mijn bevelen en wij moeten samenwerken." 1) Het nut, dat de mindere en de meerdere deze wederztjdsche verklaring eenige hon derden malen per dag zouden afleggen, zal niemand inzien. Evenmin lijkt het ons in het democratische tijdperk, waarin wij leven, menschkundig op onnoodige wijze het verschil in stand en'in ontwikkeling, dat gewoonlijk gepaard gaat met het verschil in rang, te accentueeren. Laten wij toch vooral niet het oog richten naar onze Oostelijke naburen, waar het instituut van den militairen groet het karakter van een eeredienst heeft aangenomen, doch liever onzen eigen weg volgen! Wanneer dan het wisselen van den mili tairen groet in het openbaar geen practisch nut heeft en indruischt tegen ons volks karakter, dan schaffe men het af! . De Kiijgstucht wordt er mee gebaat, het dragen van den uniform is niet meer een last. Elke mindere brenge het saluut aan zijn eigen meerderen, ook buiten dienst. De soldaat salueere de meerderen zijner eigen compagnie; de matroos de meerderen van zijn eigen schip. In het openbaar gelde voor den militair verderde burgerlijke beleefdheid. E. J. LANGELAAN, Luitenant ter Zee 1) Handelingen, 30 Dec. 1915. IIIIIIIIIIIIIIIIIII lllllllllllllllllillllllllllllllllllllHllllllllllllllllltlllll VRAGENRUBRIEK voor Algetneene Wetenswaardigheden J. J. v. d. W. te A. Kunt u mij ook inlichten langs welken weg brieven aan den Nederl. gezant te Brussel worden gezonden? Volgens ons aan het hopfdpostkantoor te Amsterdam verstrekte inlichtingen worden ook deze brieven over Aken naar Brussel gestuurd. iiiliimijiiiiiiMiiimiiimiiiiiiiiiiiimiiiii gevestigd te AMSTERDAM. KAPITAAL f 5.000.000.?. Bij de oprichting uitgegeven en volgestort ? 1.000.000.?, waarvan ? 50.000.?op naam. Uitgifte van f 1.000.000.in 1000 aandeelen aan toonder, groot ? 1000.?elk, ten volle deelende in het dividend over 1916. De inschrijving op bovenstaande aandeelen wordt tot den koers van 109 pCt. op Dinsdag 24 October 1916 tot des namiddags 4 uur, opengesteld ten kantore van de Heeren PATIJN, VAN NOTTEN & Co. te Amsterdam, waar prospectussen en inschrijvingsbiljetten verkrijgbaar zijn en jaarverslagen en statuten ter inzage liggen. Het Bestuur der UNIE BANK VOOR NEDERLAND EN KOLONIËN. AMSTERDAM, 19 October 1916. HAKKERT'S Atelier w KisMooltow Diergaardelaan No. 8 Telefoon 8408 ROTTERDAM flrittite vtarraad ende meester instranenten hier ter lande. Reparatiën in de bekende artistieke uitvoering. Zichtzendingen door het geheele land. Vraagt H AKKERT's Strijkstokken l SOEEABAIA Het Nederlandsch Indisch Pers bureau, gevestigd te Soerabaia belast zich met de behartiging van journalistieke en artistieke belangen in geheel Nederlandsch Indië en het Verre Oosten. Regelt en geeft alle gewenschte inlichtingen omtrent tournée's welkeartiesten in Xederl. Indië wenschen te ondersteunen. Geeft voorts alle gewenschte inlichtingen aan personen die zich in Indië willen vestigen. Betrouwbare inlichtingen. Directeur : JOHAN KONING Redacteur Soer. Handelsblad. Administrateur : G. J. JACOBS Hoofdadministrateur Soer. Handelsblad. G005LN & SWAGERMAN E PIANO'S IN ALLE STIJLEN: l.; 1 EN HOUTSOORTEN - :: f E! V'BLRDUX f.:' ';'?' ".' EQ E-KAPSex, i ?"~~- --?'-~'~\ CATALOGI FRANCo L_?-J OP AANVRAGE : BOE.KHORST3TR. W9. TEL. ZO5I. DEN HAAG: KUMST-ATEL1ER. Specialiteit in het schilderen (aquarel) van Bloem-, Vrucht-, en Diermotieven op Zijden Costuums, Blouses, Kragen, Dassen, Lampen kappen, Tea-Coats, Kussens enz. Ook worden alle motieven volgen»opdracht artistiek uitgevoerd. Monsters op aanvrage ter bezichtiging. Aanbevelend, Maatscliy IRIS, Amsterdam Directie: Heerengracht 2i3«. Tel. Centrum 3?O. ie beffende zaken Uidscl>eve$ 4 en 10 % hef PREMIE voor de lezers van DE AMSTERDAMMER. Fraaie Gravure naar het bekende schilderij van ROMNEY De Biddende Samuel. Formaat 60 X 45 cM. op plaatpapier. Een sieraad voor elk vertrek. Speciaal geschikt voor de Kinderkamer. FRAAI 6ESCHEKK. Prijs per stuk / 0.75 fr. p.p. na ontvangst van het bedrag als postwissel of in postzegels. Onder rembours met verhooging der rembourskosten. DRUKKERIJ LEVISSOJ5T. Hofwgckstraat 9, DEN HAAG. !" IP H n k IPP 10 lllllo lul aan den Amersfoortschenstraatweg, vlak bij het station, te koop of gemeubileerd te huur. Het huis heeft hall, 7 kamers, keuken met bijkeuken, badkamer, zolder met dienstbodenkamer, kelder, closets, gas en waterleiding. Op het terrein groot 84OO M2. bevindt zich garage met knechtskamer, stal voor 2 paarden, gr. kippenhokken, kinderhuisje met speelplaats, weiland, bloem- en vruchtentuin. Koopprijs zonder meubilair ? 25.000. , huurprijs in nader overleg. Voor nadere inlichtingen wende men zich tot WALTMANN & Co., Cath.kade 2, Utrecht. Verscheen in de GELD JAN DEEL XV door .IA Alt BOONEN. OEBONDE».............. f005 gïj .Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam