4 Nov. '16. No. 2054 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ALLERZIELEN teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan Wie durft vandaag. .". . bidden ? ?QiiMiiiiiiiliiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiitiiiiiliiliiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiniiiiimiimiiiiinii Een Aanneembureau voor Haven arbeiders De tijd is gekomen er is trouwens lang genoeg voor geschreven en gestreden dat men, om te midden van den grooten, feilen en wreeden concurrentiestrijd, uitnemende sociale instellingen te waardeeren, niet meer steeds alleen naar het buitenland behoeft te gaan, doch deze minstens evenzoo goed in -ons eigen land kan aantreffen. Zelfs in Rotterdam, hetwelk overigens op sociaal gebied nogal achterlijk is. Heb ik in een vorig nummer een beschrij ving gegeven van hetgeen een groot industrieele onderneming te Rotterdam heeft tot stand gebracht op het gebied der arbeiders woningen, thans is er melding te maken van het in gebruik nemen eener geheel nieuwe inrichting, nl. een centraal-aanneembureau voor havenarbeiders. Wie ook maar eenigszins met de geschie denis van het havenbedrijf en den toestand van de havenarbeiders bekend is, zal be grijpen, van welk een groote sociale waarde deze inrichting voor de Rotternamsche boot werkers is. Ruwe bedrijven brengen nu eenmaal ruwe gewoonten mee, maar wanneer die ruwe gewoonten niet meer in overeenstemming zijn met de meest elementaire begrippen Vdn waardigheid en arbeiders-opvoeding, dan mag het bedrijf geen oorzaak zijn dat verlagende gewoonten en onnoodig-ruwe behandeling blijven voortbestaan. Tot nu toe was het nl. steeds de ge woonte om de havenarbeiders die voor een bepaald schip werden aangenomen, daartoe te laten samen komen voor de pakhuizen of voor het hek" van de werkgevers, die volk noodig hadden. Zoo kon en kan men dikwijls voor de pakhuizen der stuwadoors en voor de toe gangen tot de terreinen der Scheepvaart maatschappijen, honderden en honderden bootwerkers zich reeds lang voor dien tijd : T^ ^ -oiüt-*sr ;> >? ,«^"«:. * -v*^ * *? ^Awt-.^^^^S^vHtiW*'*'-*!??' . '?-? " * *^ -'&* Aanneembureau voor havenarbeiders; front rivierzijde iiiiiiiiilMintMiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiii jiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiuiimiitiiiiiiti* IIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII iiiiiiiiimiiiiiitiiiiiiiiiu iiiiiiniiiiii u duidelijk. Nieuw licht heeft hij ons niet kunnen brengen, ook niet in de Appasionata", wier vertolking wel is waar verre boven de meeste geestelijke verminkingen stond, die we van de 1001 door Europa reizende pianospelers in n winterseizoen in de Duitsche Rijkshoofdstad in normale tijden te genieten krijgen. Te versch nog liggen dehistorische avonden van een Schafer ons in 't geheugen, dan dat we niet sterk zouden gevoelen, welke gewichtige factoren hier ontbreken. De toongeving is te weinig gevarieerd, de plastische bouw der thematiek onvast, waardoor het den speler niet gelukt uit een thematisch gegeven in strengen, stijgenden climax een geheel te scheppen, dat op pooten" staat. Misschien zijn het wel typisch pianistische eigenschappen van analyseerenden aard, die den kunstenaar hier in den weg staan; ik meen het te sterk releveeren van kleine bizonderheden, die hem treffen, ten koste van den totalen indruk. Zoo heeft deze eerste avond, ondanks vele goede eigenschappen, (o. a. afwezigheid van effectbejag) die wij in het spel van den concertgever hebben opgemerkt, welke hem tot een zeer deugdelijk pianist stempelen toch het gevoel bij onsgewekt.dat hiereene taak wordt ondernomen, die slechts beteeAry Belinfante BEETHOVEN-SONATES Velen zijn geroepen; weinigen uitverkoren, om ons een geheelen avond aan het klavier bezig te houden. Waar de heer B. het voornemen heeft opgevat, dezen winter alle pianosonaten van den grootmeester ten gehoore te brengen, mogen we zeggen, dat tot een zoo grootsche daad slechts zeer weinigen gerechtigd zijn. Zulks mag toch alleen uit bizondere artistieke drang of noodzakelijkheid voortkomen. Hans v. Bülow heeft van het respectabele aantal (32) gezegd, dat ze vormden het Nieuwe Testament" der muziek, waar tegenover hij Bach's Wohltemperi'tes Clavier als het Oude" heeft gesteld Welke aan spraken de concertgever nu zou kunnen doen gelden, die dit voornemen rechtvaar digen, is ons, na de eerste auditie niet recht zien posteeren, des winters in kou en regen, de ruwe kleeding dicht om het lijf gebon den, de broodzak op den rug, om te wachten of er ook een baas komt om een bepaald aantal werkers op te roepen. Niet zelden werd er uren en uren gewacht, en werd het wachten afgewisseld met even naar de kroeg te gaan. Kwam dan de baas, dan was het een schreeuwen en tieren en werken met de elleboog alsof het de toegang tot een goud mijn gold, terwijl het toch niets anders was dan toegelaten te worden voor de meest gewone werkzaamheden. Bevoorrechting, ruwe uitingen van den een tegen den ander, vroeger niet zelden vechtpartijen, waren er het gevolg van, en in elk geval oefende deze wijze van aan neming, gevoegd bij de andere levens omstandigheden voor de bootwerkers, een verruwenden en verlagenden invloed op de havenarbeiders uit. Met l November is de Stuwadoorswet in werking getreden, die een geheele ver andering ten goede in de werkwijze en de behandeling der bootwerkers tengevolge zal hebben. Zoo zullen de bootwerkers voortaan moeten hebben een legimitatiekaart, hun werktijden zullen worden gecontroleerd, er zal voor schaftlokalen en veiligheidsmaat regelen gezorgd moeten worden, in n woord: zij zullen weer menschelyk moeten worden behandeld. Dit nu heeft de Scheepvaart-Vereeniging te Rotterdam, die reeds eerder door hare collectieve contracten met de Vereenigingen voor havenarbeiders en met de Zeeliedenvereeniging Volharding" bewijs gaf van hare ruime opvattingen, aanleiding gegeven tot de stichting van voorloopig twee aan neembureau ; n aan den rechter en n aan den linker-Maasoever, waarvan men hiernevens het eerstgenoemde, geheel nieuw voor dit doel gebouwd, ziet afgebeeld. Het gebouw is ongeveer 900 vierk. meter groot, en hoewel ook wij gaarne dit uitne mende utiliteitsgebouw ook in aesthetisch opzicht wat beter verzorgd hadden gezien, maakt, bij nadere kennismaking, de inrich ting er van een uitstekenden indruk. Het hoofdfront van het gebouw is gekeerd naar de rivierzijde, en bevat de bureaux van de haveninspectie. Daar worden in deze dagen allereerst de bootwerkers ontvangen om hun legimitatie-kaart in ontvangst te nemen, waaruit voortaan zal moeten blijken dat zij inderdaad bootwerker zijn. Zij komen daar voor de loketten waar zij snel gehol pen worden, en zich, wanneer zij moeten wachten, op banken kunnen neerzetten. Ver volgens leidt dezelfde breede gang naar de loketten van de Scheepvaart-VereenigiHg waar eveneens hun namen en verdere bijzon derheden worden opgenomen, die voor een goed en billijk geregelde aanneming noo dig zijn. Op deze rondgaande gang komen der halve uit de Bureau's van de Haveninspectie, voortaan een geheel afzonderlijken dienat, en van de Scheepvaart-Vereeniging, alles eenvoudig maar keurig ingericht, zoodat men voortdurend elk oogenblik met elkander kan raadplegen. Voortgaande, komt men langs dezelfde gang in het tweede gedeelte van het aanneem-kantoor, en wel in de lokalen die voor de dagelijksche aanneming der bootwerkers bestemd zijn. Met een apart front en met afzonderlijken, breeden uitgang, komt men hier allereerst langs het vertrek waar de bazen van de verschillende firma's kunnen verblijven, die komen om volk aan te nemen, en die daar allerlei beroeps-gemakken gereed vinden. Tegenover dit lokaal vindt men midden in het gebouw, met een uitzicht over het geheele terrein, het kantoor van den directeur. Vanuit deze lokalen kan men onmiddellijk bereiken het eigenlijke aanneem-kantoor, groot 250 vierkante meter, waarin 800 per sonen kunnen verblijven. De bazen plaatsen zich daartoe op de brug, van weerszijden voorzien van een leuning, waarop kleine lessenaars zijn bevestigd, en aan den kop voorzien van een dwarsbrug, zoodat ver schillende bazen tegelijk volk kunnen aan nemen. In deze ruime localiteit, van behoorlijke zitplaatsen voorzien, goed verlicht en cen traal verwarmd, kunnen des morgens reeds vór 6 uur de bootwerkers, die anders vór de pakhuizen moesten wachten, een onder komen vinden. Door deze inrichting zal het op den duur mogelijk zijn, om de bootwer kers achtereenvolgens naar hun nummer aan te nemen, zoodat dan elk ingeschrevene een beurt zal krijgen, en niet de n somtijds weken wacht op een weekloon, en de ander dubbel verdient. Maar bovendien zal dit gebouw voor hon derden en honderden bootwerkers, die wer ken aan den rechteroever, dienen als schaftlokaal. Op den achtergrond toch bevindt zich een breed buffet, in handen gegeven van de Vereeniging tegen Drankmisbruik, waar de bootwerkers voor 5 centen een groote kom koffie of een half fleschje melk kunnen bekomen. Doch zelfs dat is niet vereischt: tegen den middag worden er tafeltjes en stoelen neergezet, en ieder die in de buurt werkt, en koffie of thee met brood zelf heeft medegebracht, kan hier komen, plaats nemen, kenis heeft, wanneer men in staat is het zieleleven te benaderen van den heros, wiens scheppen wortelt in de veiborgen diepten van het menschelijk gemoed, op het welk de pijlen van het noodlot geene andere uitweiking hadden, dan dat dit scheppen voort ging in steeds grooter rijkdom en verschei denheid monumenten te stichten van onster felijke levenskracht en geestesschoonheid. Belinfante blijft aata dezen rechtmatigen eisch vooralsnog te veel schuldig. H. M. VAN LEEUWEN Tentoonst i Hingen (Notitico) 'sHertogenbosch (nabeschouwing). Zeker waren de twee belangrijkste inzendingen die van Coba Ritsema en van Lizzy Ansingh. Het groote stilleven met den hoed van Ritsema en de twee phantaisieën van Lizzy Ansingh overtroffen gemakkelijk het overige. In het groote stilleven vindt ge de kleur rijke breedheid van de schilderes Ritsema; in de phantaisieën van Ansingh een geest, die steeds zich concentreert (en geconcen treerd moet blijven) en steeds zich uit in een spel vol schakeeringen. Naast deze werken zijn weinig andere te noemen. Monnickendam is dikwijls krachtig, zelden ^«M^lS«i»ME'»S^»fc»t»^»fc»^^ " " /^~?\ \ ??^/ \ \ AU BON MARCHE A. DE VRIES & ZONEN HEEREN-ARTIKELEN _. *V4ir*'*-*vx*>x**ux;«*T4*^^ en zijn voedsel nuttigen. En om twee uur zijn deze meubelen weer opgeborgen, en dient het weer voor aanneembureau. Waarlijk, het is een prachtige verbetering. Natuurlijk zal hierbij veel afhangen van de waardeering, die de lokaliteiten zullen ondervinden van de zijde der bootwerkers zelf. Er wordt van hen verwacht, en er mag verlangd worden, dat ook zij er toe mede werken, dat de lokalen, waarin alies van uitstekend materiaal is vervaardigd en van eenvoudige versieringen voorzien, zoo goed mogelijk wordt in stand gehouden, en water plaatsen en privaten, gratis ten gebruike van iedereen, goed worden onderhouden. Daartoe zal de medewerking, diedeScheepvaart-vereeniging heeft gezocht en verkregen bij de organisaties der havenarbeiders, dien stig kunnen zijn. De geheele inrichting staat nl. onder toezicht eener commissie, waarin eenerzijds de Scheepvaart-Vereeniginganderzijds de vier te Rotterdam bestaande orga nisaties der havenarbeiders zijn vertegen woordigd, in wier handen het geheele beheer over het gebouw is neergelegd. Een ruime lokaliteit voor de vergaderingen der commis sie is aanwezig, en elk der commissieleden kan de wenschen, bezwaren en grieven die hem uit de kringen der havenarbeiders mochten bereiken, onmiddellijk zelf brengen ter plaatse waar het behoort, en mee daar over beslissen. Zóis er orde en regelmaat gekomen in de wanorde van vroeger, heeft de ruwe, verruwende, verlagende en willekeurige wijze van aanneming plaats gemaakt voor een meer menschwaardige, en zal door deze in vloeden te samen, de Stuwadoorswet, de medezeggenschap der organisaties, en het uitnemend ingericht kantoor voor de boot werkers, een hooger peil voor deze categorie van arbeiders bereikt worden. H. SPIEKMAN } i « '--.v .?-"j^j ?«s? ?> L'. . ' ' ?'? '5 "-,' ''"1^ ,' .,!*- >:- ,: 'r'tS^'. >"**???/,?' ?? ?- , V<»*1.',"<* ,".. ??'-fc,;>«-' ?-Ï*'K#- *? ' ', ' Aanneem-localiteit voor havenarbeiders; ruimte biedende voor 800 personen smaakvol. Hij was dit ook hier. Heijenbrock, de overschatte, is in figuren zwak, en hier in zijn kleuren modderig. Qraafland's levens vreugde was niet zuiver; op Oldewelt s Zwervers" schaadde de lucht. Luns was troebel in kleur; Piet van Wijngaerdt is monotoon; zonder geestelijke variatie. Utrecht. Jan Sluyters. De zalen van de vereeniging Voor de Kunst", he^ trof mij nu ik de werken van Jan Sluyters ging zien, zijn ten eenemale ongeschikt voor schilderijen die, ter juiste beoordeeling, op behaalden afstand moeten worden bezien. Vooral de galerij, beter ware gezegd, vooral de gang, die de twee vierkante kamertjes verbindt, heeft dit gebrek; deze galerij kan alleen dienen voor kleine werken, voor etsen en voor een gra vure. Het werk van Sluijters was in zijn kinderen (Aabies) van een realist, en een naturalist, die scherp-observeerend, in de hand een willig en vlot instrument vindt ter uitdrukking; in de landschappen uit Staphorst is hy lyrisch, en laat de boerin nen, als ganzen, door de dorpen gaan; in het Naakt heeft het vleesch" de schoon heid van een bloembad; in Coenen's por tret is hij levend in de waarschuwing van een gespannen levende; groot is hij in zijn Moeder en Kind, en in het portret van Mevrouw de V. Sluijters is hier opnieuw de virtuoos, soms met pose; naar zijn beste werk een be gaafde, die soms in verfijnde kleur, groot wordt. Van Mastenbroek te Rotterdam (Unger en Van Mens). De beste Mastenbroek's hier zijn die schilderijen, waar hij zijn gewone onrust verwerkt, en zijn groen" niet aan brengt (een onzuivere handteekening op zijn werk). Het zijn de stadsgezichten uit Schiedam, de huizen aan het water (westen, die, zooals verkeerdelijk is beweerd, niets van Witsen hebben); het is een enkele noteering van avend en smook over de rivier te Rotterdam, waar d»grootheid niet verbrokkeld werd. Uit deze werken blijkt dat bij versobering Mastenbroek's werk van hoogere orde, dan, tot nu toe, worden kan. PLASSCHAERT Nieuwe Boeken van deze week De firma G. Alsbach & Co, Amsterdam, is wederom begonnen met de uitgave van haar gratis maandblaadje Aankondiger van nieuwe Muziekuitgaven". Louis CARBIN, De Zuivere Eros, Liefdes roman, Eerste en Tweede Boek. Rolterdam, W. L. en J. Brusse's Uitgevers Maatschappij. JAN LIGTHART, Over Opvoeding, deel I?H. Groningen, J. B. Wolters.