18 Nov. '16. No. 2056 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VUUR NEDERLAND iiiiifpuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiitariiiuiii Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te Lage prijzen, mooie wegen, gas, electr. licht, water. l.V. Baatjj. tot Eiploit. TM Bet «oster»ark Dlr.J.J.STOKIANS&OTTOSCHüLZ Tel. Int. 38 & 48 DE BILT TRAOB MAlUt Le Cognac Martell est garant! comme tant Ie prodnit naturel des vins récoltés et distillés dans la région de COGNAC. Agents: KOOFKANS en BRUINIER, AHSTERDAJI. MEODENS' gereed en naar maat vanaf Coupeur-reiziger te ontbieden. l Financieel Nieuwsblad Singel 848, A'dara - TELEFOON N. 6925 bevat steeds actueele arti kelen, betrouwbare cor respondentie, uitlotingen Tan premieleeningen, producties, koerslijat enz. Abonnement slechts |5o| ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers EIMRI BEUGEL] COIFFEUR DE DAMES 49RCOULIEa5QRACHT (GESLOTEN HUIS) AMSTERDAM HENNÉTE/NTURE GEGARANDEERD OtlSCHADELU^ iTUURLUKE KLEUBEN TAMINIAU'S ? JAM ? BOUWT TE NUNSPEET MOOB BO8CHWJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTR1SCH LJCHT, TELEPHOON abrikanten. CEBR. F. &L.DE RIDDER. Amstel Vhóophiaplein.. ME«BILEHIfira«AAT8eM/lPPIJ - HOLLAND HEKELT UTISTH Mr munt of nmiNL f ./OOG. 776. 875. noo.EN HOOQER fïlf FKIT JUTMTM H IWttvfS OF ÏILU VOOR: f 250 n 290. 425. 550.675. HOOGER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. Nlwws v. d. §a| Int. Tel. 5974 INLICHTINGEN Mii. .DE VELUWE" VRAABT PRIJSCOURANTEN n EN LIBERTY ST. M l COLA AS GE-SCHEhKEM DE JUIST VERSCHE.NEM CATALOGUS MET RUIM SOO AFBE.E.LDINGE.M FRANCO M ETZ,6 AMSTERDAM sCRAVEMHACE HIHIIIIIHIIIIIIII De volgende straf bestaat uit lichamelijke oefeningen, voortgezet tot volkomen uitputting. Men zal begrijpen, dat vele gevangenen voor die straffen zwichten en aan het werk gaan. Toch zijn er dikwijls nog erger middelen noodig om gevangenen te krijgen tot oorlogswerk, in munitiefabrieken e. d. Dit gaat meestal zoo: De kamp-commandant roept honderd ge vangenen op, voor werk in een suikerfabriek of weverij, in ieder geval iets, dat niets met den oorlog te maken heeft. Zij bereiken hun bestemming, bemerken waar het om gaat, en weigeren te werken. Dan worden hun eener zij ds voordeelen getoond als: veel geld, goed eten enz., en anderzijds de gevolgen van eene weigering. Helpt dit niet, dan worden twee middelen toegepast: a of men sluit ze in oververwarmde ver trekken op, de eerste dagen zonder voedsel, en daarna op water en brood, b of zij nemen de aanvoerders apart, en tucht i gen die, totdat zij toestemmen of vallen. Er zijn nog sterker middelen, maar deze zijn meestal voldoende voor de meesten, die huisvaders zijn, of verwanten moeten onder houden. Voor hen, die sterker van karakter zijn, en tóch weigeren, zijn de tnchtkampen. Zoo verkrijgt men vrijwillige arbeiders voor de munitiefabrieken,volgens een vast systeem. Ik wil nog een voorbeeld geven van deze systematische wijze van handelen. Van het volgende was ik, nu drie maanden geleden, getuige in het kamp van Ahlen-Falkenberg en Foesberg. Evenals overal, zijn daar de onderofficieren van alle nationaliteiten vrij van arbeid; sinds Februari 1916 heeft men ze in speciale kampen bijeengebracht, om ze licha melijke oefeningen te doen houden. Vooral de Russische onderofficieren hebben veel te ver duren. Men laat ze in geaccidenteerd terrein zoolang hardloopen, vallen en opstaan, tot zij uitgeput zijn; wie uitvalt krijgt slaag. En ik heb dit op minder grooten schaal, maar op dezelfde wreede wijze, zien geschieden met Fransche, Engelsche en Belgische onderofficieren. Er gebeurt veel in de kampen, dat de iiiitiiiiimiiiiiiiiiiim DE POP DOOR ARN. SAALBORN Toen Henri van der Wall's laatste liefde vervluchtigd was, leefde hij vele weken in volkomen en aangename rust. Geen ver wachtingen, geen onnoodige gedachten verteerden de zoete en trage regelmatigheid zijner stille dagen en te geener tijd werd de llchtmoedigheid in zijn hart verstoord. Hij leefde zoo gelukkig als iemand, die niet naar de vreugden zoekt, maar wel de smarten rondom en binnen zich vermijdt. Hij be schouwde vreedzaam zijn gedachten die als onschuldige vogeltjes waren, licht en vluch tig; hij overwoog gelaten de eenvoudige uitingen van zijn zeer vereenvoudigden wil, maar betrok noch in zijn gedachten, noch in zijn burgerlijk-redelijke overwegingen eenigen anderen mensch dan zich zelf. Voor De Amsterdammer" geteekend door Daan de Vries Vrienden had hij niet gekend. Zij, die met hem in aanraking kwamen, voelden rondom hem een vreemde hoogheid en een onbe paalbare onrustigheid. Hij was met ieder in hooge mate beleefd, wist steeds te geven, wat hij ieder meende verschuldigd te zijn, doch wellicht juist daarin ook was een diepe, onbereikbare kilheid gelegen, die ieder op een afstand hield. Hij had het ook niet gewenscht gevonden, vrienden te verwerven, omdat hij wel wist, dat zij hem niets zouden kunnen schenken, wat tot de volkomenheid van een aangenaam leven zou bijdragen. Met de vrouwen was het niet veel anders geweest. Meer dan lieftallige bijkomstigheid, ofschoon chronische noodzakelijkheid waren ze hem nooit geworden; en daar hij even wel aan een aangenaam uiterlijk een ver fijnden en teederen geest paarde, kwamen de vrouwen tot hem en kostte het hem volstrekt geen inspanning op velerlei wijze de vrou welijke genoegens te smaken. Zeer dikwijls deed hij dit ook, en soms, opdat de leegte en het bedrog niet pijnlijker, dan het genoegen zoet zou zijn, beeldde hij zich een liefde in en sierde het voorwerp zijner belangstelling met de onechte bloemen eener verstandelijk uitgedachte genegenheid. Groote moeilijkheden had deze levens wijze niet teweeg gebracht. Wanneer de meisjes zijn bedoelingen begrepen hadden, wereld nimmer weten zal, want de Duitsche soldaat weet, hoe hij voor eventueele commlssleën van onderzoek getuigen moet. In 1914 heeft men in het kamp van Munster, in Hannover, onder voorwendsel dat de ge vangenen vluchten wilden, des nachts elf Belgen doodgeschoten; een schildwacht schoot zonder waarschuwing op een Belg, die een brood wilde stelen, en doodde een ander. Te Friederichsfeld is een Franschman, die men na een poging tot ontvluchting naar het kamp terug bracht, doodgeschoten. In het kamp te Rahelat is in Juni 1916 een Engelschman doodgeschoten, en in de kampen van Foesberg en Ahlen zijn twee en twintig Russische onderofficieren gewond door schoten, die men op ze heeft afgevuurd. De Duitsche regeering staat bet llefdewerk in den weg, dat de neutralen verrichten, door gewonde krijgsgevangenen naar Zwitserland te transporteeren. De commissien van onderzoek komen nl. alleen in de groote kampen, en zien niet de vele zieken in de kleinere. handelden zij naar haar bizonderen aanleg: de een verantwaardigd, de ander glimlachend, de derde weenend. Allen echter hadden ze hem lief gekregen en bij allen liet hij zoete en teedere herinneringen achter. Zelf echter leefde hij volkomen rustig voort, tot een nieuw beeld langs zijn leven kwam en hem wederom eenigen tijd ontroerde. Maar nu was het kleine prinsesje dood en zij was de laatste in zijn liefdeleven geweest. Het kleine prinsesje was gestorven, toen ze wist, dat Henri niet meer van haar hield. Het was geen dwaasheid en ook geen zwakheid en ook geen gril, dat ze toen langzaam aan gestorven was, het was alleen een wonder-groote smart, die haar w nderdiep verteerde. Henri had haar verlaten de laatste maal zooals men van een kameraad afscheid neemt, die men dikwijls ziet: Adieu, tot ziens, mijn kind... En ze had alleen gestaan in haar stille kamer, over een vreemde pijn verwonderd. Hij had dien dag alleen vriendelijk-koele woorden gesproken. Van zulk vriendelijk koel gehalte was reeds weken zijn zachte gesprekstoon geweest. Dan zagen zijn oogen haar niet aan, maar verder weg naar een of ander vriendelijk beeld. Dan glimlachte monsterachtig onverschillig zijn mond, dan was noodlottig eenvoudig en rustig zijn beminnelijk gebarenspel. Dan scheen het Of zij niet bestond naast hem, of zij niet bestond in het geheel, of zij minder dan de dingen was, minder dan de schaduw der dingen. Maar hij, die haar vergeten had, leefde in zijn tevreden glimlach volkomen rustig en kwelde haar onbewust aldus op nood lottige wijze. Waarschijnlijk had hij haar nooit lief ge had, tot haar gesproken van liefde had hij geenszins, omdat hij ten allen tijde aan een streng sprekend gevoel van oprechtheid ge hoorzaamde. Hij had alleen gezegd, zooals tot ande ren ook: Misschien zal ik je eens lief hebben, misschien ook niet. Ik weet niet, of ik zal kunnen lief hebben." Maar hij kende de teederste en meest verfijnde hand-tastingen en weinigen slechts weerstonden de zoete kracht van zijn mooie lippen. En zelfs als hij zoo ver was te zeggen: Ik geloof, dat ik niet lief heb, en pok niet lief zal hebben," was de klank zijner stem zoo week, de glimlach om zijn oogen zoo diep en rijk-weemoedig, dat geen enkele vrouw zijn woorden niet voor een teedere liefde-bekentenis hield en hem antwoordde met vollediger overgave. Maar hierin vooral lag voor hem een bron van smartelijkheid. Het kleine prinsesje had hij zonder opzet In het kamp te Steinhorst heb ik gezien, dat de commandant, hoewel er groot gebrek aan medicijnen was, weigerde die te ont vangen van neutralen. Ten slotte is er de politieke agitatie onder de krijgsgevangenen, de tweedracht die men tracht te zaaien onder soldaten van n land. Ik heb dit vooral in het kamp teM ggenberg gezien, waar de Duitschers de revolutio naire beweging onder de Russen trachtten aan te wakkeren, o.a. door het verspreiden van geschriften, die z.g. afkomstig waren van revolutionaire Russische comité's in Zwit serland. Er was daar een Russisch student, die als tusschenpersoon diende tusschen die comité's, en de Duitsche autoriteiten; op zekeren dag was hij verdwenen, naar men zeide, overgebracht in een officierskamp. Een mijner vrienden kreeg een brief van hem uit ... Riga. In Maart 1915 kwam een arabisch spre kende Protestantsche dominéin het kamp van Celle, en predikte er den heiligen oorlog onder de Fransche en Engelsche mohamedanen Alle Ieren werden in n kamp te samen ontroerd door een vreemde teederheid, die uit een in diep en verouderd leed gedrenkte zwakheid scheen voort te komen. Het was toen, of hij warme genegenheid behoefde, of hij minder ongelukkig zou worden, wanneer een zachte vrouwenhand hem hielp en wel deed. Hij liet zich teeder wel doen en open baarde op lijdei.de wijze oude smarten, die zijn gedachten hadden voortgebracht. Ma.r zoodanig sprak hij, dat het was, of een j^ev jelige en mooie ziel met torve wonden openlag. En het lieve prinsesje doopte haar lieve lippen in de open wonden en streelde met haar diepe oogen zijn vreemde gedachten. Ofschoon hij herhaaldelijk zeide, haar niet te zullen liefhebben, ja zelfs, volstrekt geen hulp van derden in zijn door leed gestaald leven te behoeven, glimlachte zij hem toe, zooals de geliefden gewoon zijn, dacht zij aan hem met bindend en overstelpend ver langen. En ook al had zij een scherp, in strenge asceze en verstikkende conventie opgevoed verstand, al had zij steeds ge weten de verontrustende begeerten naar den man te dooven en met krachtigen wil haar fierheid onbeperkt hoog te houden, toch werd haar ziele- en geestesleven in kortea tijd zoozeer vervuld van het beeld van dien koelen, stillen ernstigen, smartelijken man, dat zij haar leven geenszins verborgen kon houden en het moge vreemd klinken voor velen, maar ze bekende hem haar liefde en groot verlangen. Ze sprak in het Engelsch: I long for you en I can not without you, fluisterend en recht voor zich uitstarend, terwijl haar hand gespannen was naar de zijne. Maar hij sprak ja en glimlachte en drukte op haar open mond lange kussen, en liet haar handen smelten in de zijne en omsloot haar wangen met zijn mooie hand en zuchtte, ja, ja, misschien... En toen hij alleen was, overdacht hij waaraan hij de liefde van het prinsesje te danken mocht hebben. En hij bevond met blijdschap, dat het steeds een andere zijde van zijn wezen was, die de een of andere vrouw ontroerde. In het prinsesje was het ongeluk gekomen door een zwakheid en weloverwogen smartelijkheid. .Zódacht hij verder: Om haar verder en volkomen te genieten is het noodig dat ik mooie en gevoelige variaties breng in dit teedere leed-thema. Doordat haar geest fijn en wel opgevoed en zeer critisch is, moet ik zorg dragen ver fijnde, ongewone en psychisch-aesthetische ontroeringen in haar te weeg te brengen, zóspreken en handelen dat haar een wonderbaar geheim in mijn ziel openbaar wordt, dat zij zal trachten te ontraadselen, waarvan ik telkens en voorzichtig een sluier op zal heffen, na het in een nieuwen, anderskleurigen gewikkeld te hebben. Ik zal haar steeds nader brengen en daardoor oneindig gebracht, en goed behandeld, terwijl men hen sprak van een vrij Ierland, zij gingen daar niet .op in. en werden bij groepjes naar tuchtkampen gezonden, waar ik ze gesproken heb. De Vlamingen werden voorgetrokken boven de Walen. In Celle-lager werden de burgerlijke Vlaamsche gevangenen het eerst teruggezonden naar België. In de tucht kampen van Lichtenhorst, waar alle Belgi sche onderofficieren waren, die weigerden voor de Duitschers te werken, scheidde men de Walen van de Vlamingen, en zond ze naar de strenge kampen van Göttingen en Hameln. * * * Voor ik eindig, wil ik mijn wensen her halen, dat hetgeen ik hier geschreven heb iets moge bijdrage tot verbetering van den toestand, waarin mijn makkers verkeeren. Dat de neutrale regeeringen iets mogen doen voor die weerlooze stakkerda die slechts n wapen hebben: de kracht der overtuiging. CHARLES MET DEN ANEXT. Sergeant 8e de llgne, Beige. iimiiiiiiiiiiiiiiiiliiiliiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiliilHlllliil verder weg van dit te scheppen geheim. Zij zal al haar vernuft, al haar geest, al haar genegenheid, geheel haar kleine en bemin nelijke wezen verbruiken, om tot dit niet bestaande raadsel door te dringen. Haar liefde zal zich zelf verslinden in de koele schoonheid van mijn smartelijken geest. Ik zal in haar lichaam zijn met mijn ziel, in haar ziel met mijn lichaam. Zij zal in haar bekoorlijke begeerte naar een zuiver en geestelijk leven dronken zijn van mijn bloed, zij zal, sprekend met den geest en smeekend om geestelijke krachten, zwijmden in mijn omarming. En wanneer zij in de begeerte naar mijn kussen verkeert, zal de geest haar spreken van de reinheid en schoonheid des geestes, van geestelijke liefde en verheffende eenzaamheid. Zoo dacht de jonge man over zijn ver houding tot het prinsesje. En volgens het beeld van zijn'gedachten beleefde hij haar liefde. Het werd zijn tee derste en meest verfijnde en laatste liefde tot iemand der menschen. En toen hij de brandende en oprechte genegenheid van het prinsesje naar lichaam en ziel ten volle en ten einde toe genoten had, kwam er een uur, dat hij het prinsesje aanzag met een leegen, onverschilligen en verlangensloozen blik, dat zij voor hem werd als de leege pop, waaruit zooeven een vreemde vlinder ontvlogen is. Hij hield het lichte, ledige omhulsel in de hand en speelde er nog wat mede, voordat hij het wegwierp zonder ontroering en met een koelen glimlach. En daarna ging langzaam het kleine prin sesje dood. Wanneer ze niet zulk een subtielen en rijken geest gehad had, ware ze wellicht in leven gebleven. Edoch haar liefde was haar ziel geworden, doordat de jonge man zoo meedoogenloos al haar teedeie functies dooreengemengd en dooreen geward had, zoodat zij zelf geen anderen weg meer in haar leven wist, dan het in vreemde ver beeldingen omnevelde pad waarlangs zijn geest zijn leven leidde. En toen dat haar verzonken was, verviel zij vanzelf in de leege duisternis, die het onvermogen en de dood is. Want wat zij zelf had, was verloren, haar arbeidskracht en haar blijmoedigheid en haar vertrouwen en ook haar wil, die was ver dwenen in den zijne. Dat was gekomen door den schoonen schijn en omdat zijn wil zoo van zelf sprekend en zoo eenvoudig en zoo sterk was. Zonder verwijten was zij, alleen, gestor ven. Hij vernam het eerst dagen later door een vriend, en verwonderde zich niet en zeide slechts met weigemeenden ernst: arm kind. Sedert was het langen tijd vredig in het gemoed van Henri van der Wall.