DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 25 Nov.,'16..?-No. 2057 De Amsterdamsche Brandweer door C. GORDIJN Jr. Commandant der Amsterd. Brandweer De dienst en het korps van de Amsterdam sche brandweer, waarop de burgerij trotsch is, vorden gereorganiseerd en wederom aan de moderne omstandigheden aangepast. Daarbij zijn ook geheel nieuwe, en zeer economische Inzichten vooropgesteld. Onge twijfeld zullen de lezers van De Amsterdammer hiervan met bijzondere belangstelling kennis nemen, temeer, waar zij worden uiteengezet door den voor korten tijd opgetreden nieuwen commandant van het korps. De heer Gordijn heeft zich doen kennen als een organisator, van wiens Initiatief en gezonde denkbeelden de resultaten thans reeds een sprekende getuigenis afleggen. C. GORDIIN Jr. De wetenschappelijke phase waarin ook het brand wezen is getreden maakt, dat de tijd sedert lang voorbij is, waarin men de brandweer beschouwde als een dienst, welks hoofdtaak was het blusschen van brand. Zonder iets van de belangstelling voor dit deel van haar taak te mogen verliezen, is de hoofdtaak der brandweer feitelijk geworden het weren van brand". Breed opgezet, moet zij naast de bevor dering der openbare veiligheid streven naar het behoud van het nationaal vermogen en bezit Om die reden behoorde het brandwezen dan ook te zijn een zaak van 's Rljkszorg. Zoover is het intusschen nog niet en dit is te betreuren, aangezien daardoor, op het gebied van het brandwezen en althans In Nederland, een chaotische toestand be staat met al de nadeelen, die daaruit voort spruiten. Dat dit het geval is, ligt wel eenigszins voor de hand. Immers de kapi talen, die jaarlijks door brand verloren gaan, zijn gewoonlijk door verzekering gedekt. De materieele schade is dus niet direct voelbaar en met die wetenschap en de overtuiging, daargelaten of deze juist is, dal een goed inge richte brandweer veel geld kost en eigenlijk een luxepaardje wordt als er geen brand is, volstaat men, uitzonderingen daargelaten, met goedkoopere en minder deugdelijke middelen. Bijdragen van assurantiemaatschappijen op wier schadepercentage de brandweer een gunstigen invloed uitoefent, zouden uiter aard tot verbetering kunnen bijdragen. Naar evenredigheid is dit evenwel moeilijk uitvoer baar. Daarvoor liggen de risico's te verdeeld en zijn zij te verdeeld ondergebracht. Waar de assurantie-maatschappij opkomt voor het verlies en de brandweer voor het behoud, is eerst dan de meest juiste ver houding verkregen tussen brandweer en assuradeur, indien beide functies zijn verDIE HAGHESPELERS : Macbeth De Macbeth-opvoering van Reinhardt maakte ons overvol; die van Verkade.... deed dit niet. Hiermede houdt alle vergelijking op, beiden gingen uit van een geheel verschillend doel, de een gaf het oermenschelijke, het elementaire, gestalte en stem, de ander zocht het boven-menschelijke in standen en gebaren. En, gegeven de be schikbare speelkrachten en de beperkte ruimte van het Verkade-tooneel lag het voor de hand dat deze laatste het geweldig brok leven zou trachten te herleiden tot een min der massaal, min of meer in de ijle lucht opschietend schouwspel, waarbij vleesch en bloed al was er dan sprake van eenig gemoord zooveel mogelijk zouden wor den gespaard. Dat hier en daar, bij het kletteren der slagzwaarden en den fameuzen slaap der Lady, de natuur boven de leer ging, doet voor ons, die ons met de inten ties van den tooneelleider zoeken te ver staan, weinig ter zake. Het principe is des niettemin gebleken. Doorgevoerd, of, om ons onbekende overwegingen, weder losgelaten, was dit de nie da gewesen kant der voorstelling, die wel niemand anders dan als een proeve van ensceneering kan hebben beschouwd. Al sedert 1902, toen hij het voor de eerste maal ondernam het mach tig stuk voor te dragen, werkt Verkade aan den Macbeth", het is een opgave voor een menschenleven, en wat wij er zoo nu en dan, in verscheiden vorm, van te zien en te hooren krijgen, maakt voor het oogenblik slechts aanspraak op onze, immer gereede, belangstelling. Zoolang het met den vorm niet gevonden is, en dat was het met dit puzzlig knekelhuis van magere trappen voor mijn gevoelen nog niet, zoolang Vereenigd in een persoon en zoo komen wij vanzelf tot de gemeentelijke brandverzekering, een onderwerp, dat heel wat pennen in beweging heeft gebracht en waar het in de toekomst naar 's schrijvers meening, toe komen zal. Nog' veel zoude over dit onderwerp te zeggen zijn, indien het gemis aan plaats ruimte niet,tot beperking dwong. Dit laatste geldt mede voor hetgeen we hieronder zullen mededeelen, omtrent de taak van de moderne brandweer en de reor ganisatie van het Amsterdamsche brand weerkorps. Die taak wordt vrijwel weergegeven in de navolgende punten: 1. De verbreiding der leer bij het publiek omtrent het ontstaan van brandgevaar, de voorkoming, de bestrijding en de vermin dering der kansen op uitbreiding van brand en de middelen ter verhooging der kansen op zelfbehoud bij brand. Zoo kan om ons tot dit laatste te bepalen niet genoeg in wijden kring bekend zijn, dat men zoo mogelijk naar omlaag en niet naar omhoog moet vluchten, omdat de rook stijgt als zijnde lich ter dan de lucht, dat men om die zelfde reden, ruimten, die met rook gevuld zijn, krui pende moet door schrijden, het hoofd zoo laag mogelijk bij den vloer, en nadat men zoo mogelijk een doek voor mond en neus heeft gebonden, of wel een spons gedrenkt in water, kan het zijn in azijn, in den mond genomen heeft. 2. De preventieve arbeid. Dit onderwerp is zoo uitgebreid, dat het zich ten eenenmale niet leent voor eene beknopte omschrijving. Zij slechts medegedeeld, dat hieronder o m. is begrepen het geven van voorschriften bij bouw, inrichting van gebouwen e.d- Het streven naar lokaliseering van brand staat hierbij sterk op den voorgrond. O.m. behooren afscheidingen daarom brandvrij te zijn. Het gevaar voor uitbreiding daalt daardoor belangrijk. 3. Het kweeken van belangstelling voor de automatische brandverklikking. Deze is dringend noodig in onbewoonde perceelen, zooals pakhuizen, fabrieken, e.d. Al is de brandweer nog zoo mobiel en geheel voor haar taak berekend, indien een brand onge merkt kan uitbreiden, is het resultaat toch dikwijls miniem. Zij staat dan bij aankomst vaak voor een vuurzee en kan zich er dan figuurlijk gesproken toe bepalen, het water er naast te gooien om erger te voorkomen. Het vuur wordt dan wel gebluscht, doch hetgeen daaraan wordt onttrokken gaat veelal geheel of ten deele door waterschade verloren. Hiernevens is een af beelding gegeven van Gecombineerde differentiaal- en maximaal verklikker een zeer doelmatige brand verklikker. Deze is ongevoelig voor normale temperatuursschommelingen. Bij abnormale stijging der temperatuur doet hij f een alarmschei lui den of wel brengt hij de brandweertelegraaf rechtstreeks in werking. Helaas hebben deze apparaten hier te lande, naar mij bekend, geen toepassing gevonden. Wel in het buitenland. Zoo toont nevensstaande afbeelding ons het Kaiserl. Marïen theater te St. Petersburg, dat geheel door brandvei klikker s is be schermd. 4. Het aankweeken van de belangstelling voor de automatische blusschlng. Deze wordt verkregen door de sprinkler installatie, bestaande uit een net van buizen, waarin water onder druk staat en in welk leidingnet op bepaalde afstanden sprinklers zijn geschroefd. kade niet beschikt over voor hun taak bere kende tooneelspelers in de hoofdrollen, zoo lang het een uiterlijk experiment, met slechts op een schijn van verhevenheid gebaseerd same'nspel blijft, schorten wij ons verlangen naar de uit het drama-zelf oprijzende ont roering, die voor mij de eenige verheven heid" is, op. De pastorale blikken van koning Duncan benaderen deze niet, al geven wij ons gaarne gewonnen ook voor dit lichtend element in het bloedig perspectief van onge breidelde hartstochten, die, gelijk de goden of het noodlot, sleuren ten val en voeren ter gerechtigheid. Wat er van dien aard in het stuk, een mijn vol rijkdommen, te vinden is, Malcolm's lofrede op koning Edward the Confessor, die met goed gevolg aan Christian Science deed, of, aan het slot, 's mans eigen apotheose, men behoude het, souligneere het desnoods gelijk Verkade deed, doch men wachtte zich wel deze soort vroomheid te stellen boven die andere vroomheid, welke vanzelf, uit den algeheelen geest van het werk spreekt. Uit Lady Macbeth's terugdeinzen voor de daad : Had hènot ressembled my father as hèslept, I had done it", uit Macbeth's verbijstering na den moord: l am af raid to think what I have done", uit de wurgende wroeging der beiden, die, hijgend en stijgend, al dit brutaal bedrijf van moreelen zin doortrekt. Het bedreven kwaad, dat zich als een wurm kromt, zich hoe langer hoe dieper in den nacht boort, vór het ten slofte zichzelf verdelgt, d. w. z. verlost, aan de vrouw, de meest schuldige, wordt het voltrokken als een onverbiddelijk vonnis, terwijl de man, de zwakkere, nog de genade vindt te sterven door gerechte wraak. De afgehouwen kop van Macbeth, hoog in Macduffs hand, dat is voor mij de apotheose" van het stuk en zoo volkomen naar de middeleeuwen" als men maar verlangen kan: Daar werd ge geven een banket, en het hoofd werd op de tafel gezet." Zoo rechtvaardig, zoo vroom regeeren de eeuwige natuurwetten. En dit is de heelkracht" die uitgaat, niet van den goeden Edward (the Confessor, wel te ver staan) maar van den grooten Shakespeare. Zijn geweten is het geloof" van alle tijden. Kaiserl. Marientheater, St. Petersburg De werking berust hierop, dat de sprinkler bij een temperatuurstijging tot pl.m. 75 wordt geopend door gebruikmaking van een licht smeltbaar metaal. Het water spuit daarna in koepelvorm omlaag en bluscht onmiddellijk het vuur. Het openen van den sprinkler doet tevens een alarmklok luiden, zoodat men tijdig den watertoevoer kan afsluiten, om onnoodige waterschade te voorkomen. Van hoe groote waarde deze wijze van bescherming van pakhuizen en fabrieken is, vooral daar waar licht brandbare stoffen zijn opgeslagen of worden verwerkt, behoeft wel geen nader betoog. Tegenover deze installaties mits van prima aanleg, staat de brandweer, hoe goed zij ook is ingericht onder zekere omstandig heden als strijdmiddel van den tweeden rang. We stippen hierbij nog even het drencher?systeem aan, waardoor aangrenzende perceelen van elkaar kun nen worden gescheiden door een dicht watergor dijn. Dit systeem is veelal gecommandeeerd en wordt dus na geble ken behoefte in werking gesteld. Hiernevens is een sprinkler naar vorm en werking uitgebeeld. De watermonding is, zooals de afbeelding aangeeft, afgesloten met een gla zen halven bol op Berlin zilveren rand, waardoor oxydatie en daardoor vasthechting wordt voor komen. Bij voornoemde temperatuursverhooging steunsel, dat den halven bol Moderne sprinkler Indeteekeningzijn af sluiting en tweedeelig stuurstuk duidelijkzichtbaar stede het stelsel heeft van brandschelplaatsing binnenshuis. Daardoor is de plaats der schellen niet genoegzaam bekend en moet 's nachts eerst de brandschelhouder worden gewekt. Zoo is in- de reorganisatie begrepen het plaatsen der schellen aan den openbaren weg, zooals men dat o. a. in den Haag en in het Buitenland heeft gedaan. Wel geeft die plaatsing een verhoogde kans op noodelooze alarmeering, doch daartegenover staat, dat een brandschel, die men niet onmid dellijk kan en weet te bereiken, zeer veel van haar waarde verliest, omdat het een bekend verschijnsel is, dat iemand, die door brand have en goed ziet bedreigd, de straat oprent en zonder eenige regelmaat van ge dachte zijn toevlucht neemt tot ieder voor de hand liggend middel. Men geeft zich door angst op verlies van tijd ook geen tijd om te zoeken. Vandaar dat aanwijzingen bezwijkt het op zijn plaats houdt. De geopende sprinkler in werking De omliggende en gesloten sprinklers zijn in de teekening goed zichtbaar. De afstanden onderling houden verband met de werkingsfeer die iedere sprinkler heeft Ten slotte zij vermeld, dat sprinklerin stallaties meer en meer toepassing vinden, hetgeen uit brand weerkundig oogpunt niet anders dan toegejuicht kan worden. 5. Het openstellen eener gemakkelijk be reikbare gelegenheid om de brandweer ten spoedigste en zonder kans pp storing te kunnen alarmeeren. Daartoe is noodig een brandweertelegraaf. De veiligheid van deze moet onder aile omstandigheden verzekerd zijn. Zelfs als de kabel wordt doorgehakt moet de roep om hulp te goeder plaatse worden gehoord Hoewel de Amsterdamsche brandweer telegraaf overigens zeer veilig 'S ingericht is de gelegenheid om haar in het werk te stellen helaas niet zoo eenvoudig, omdat men te dezer jiimimiiiilmiiMiiiiimumii Wil men daar nu nog wat aan toevoegen, wat choraal-muziek of zoo, het kan voor een niet zeer in het stuk doorgedrongen publiek de stemming verhoogen", de ge dachte dat er dergelijke opzettelijkheid bij noodig zou zijn, is mij te klein voor de grootheid van dit werk. De heksen schragen het. Het zijn demonen. Ook Verkade had ze aldus opgevat, was gelukkig niet bezweken voor zwierige AnnekeTanneke's a la Dulac. Dat ze niet meer demonisch werkten lag aan de omgeving, waarvan ze los bleven, terwijl onze ver beelding erdoor gebonden werd. Uit deze substantie: een binnenhuis van drie ver diepingen, kon onze fantaisie de woeste heide, onder jagenden wolkenhemel, de natuur waarmee deze monsters n zijn, niet tooveren. Tegen de bedoeling in en ondanks de voortreffelijke belichting, de zelfde die indertijd van de geest van Hamlet's vader" een waarlijk vizioen maakte, bleef het optreden" der heksen, beperkt tot wat we zagen, een betrekkelijk gemoe delijke spookpartij, en danste Hecate, op de bei-étage, gelijk een beer op sokken. Het is te hopen dat Verkade van dietrappenstellage weer af zal zien. Al dient ze hem somtijds tot het opstellen van fraaie tableaux, ze staat de actie, ook die onzer gedachten, te zeer in den weg. Hoe tuitelde koning Duncan van deze hoogte Macbeth's kasteel binnen, waar de slotvrouwe hem als het ware in den kelder stond op te wachten, terwijl we ons deze begroeting toch niet anders voor kunnen stellen dan juist andersom: de lady, op het hooger gelegen slotplein, haar gast tegemoet tredend. Ook voor den moordnacht was deze tooneelinrichting niet gunstig. De trappen, twéwegen die naar de kamer van Duncan leidden, verdeelden onze aan dacht. De lijn: aanstookster uitvoerder slachtoffer, werd verbroken, terwijl wij den man met den dolk iets als een kunststuk, het op- en afsluipen van al die smalle treden, zagen volvoeren. Some say the earth was feverous and dit shake...." Hier kraakte het nog maar. Romantisch, als werden we op eenmaal Demonstratie-installatie van den kring H.R. der brandweertelegraaf voor de plaats der brandschel zoo weinig doel treffen, tenzij deze buitengewoon spre kend zijn hetgeen dan echter zeer hooge kosten medebrengt. Zoo ooit dan geldt hier: te weten vór het weten noodig is." Met plaatsing van de schellen aan den openbaren weg kan men echter niet zonder meer volstaan. Die plaateen moeten ook van algemeene bekendheid zijn. Daarom wordt mede overwo gen de schellen een plaats te geven naast de brievenbussen, omdat deze die algemeene be kendheid heb ben. Op het Centraal-bureau der brandweer is een demon stratie-installa tie aangelegd van een brand weertelegraafkring met toebehooren. Aan belangstellen den wordt op hun verzoek gaarne gele genheid gegeven deze installatie te bezichtigen, waarvan nevenstaande af beelding alreeds een voorstelling geeft. 6. De zorg voor het levende en doode strijdmateriaal. Wat het personeel betreft, zij opgemerkt, dat dit geen voldoend werk meer vindt bij blussching en opruiming, omdat het aantal branden steeds geringer wordt naarmate men zich er op toelegt den vuurvijaid reeds vooraf den pas af te snijden en hem zoo spoedig mogelijk te signaleeren. Het is daarom zeer gewenscht de brandwachts in de gelegenheid te stellen zich op ruimer gebied te kunnen nuttig maken. Bij het Amsterdamsche brandweerkorps werd alreeds door een deel van het persolllllllllllllMllllllllllllllllllinillllMIIIMIMII neel, dat een ambacht verstond, zeer ver-" dienstelijk werk verricht, met onderhoud van het brandbluschmaterieel, brandweer telegraaf e. d. Volgens het reorganisatieplan is het ech ter de bedoeliag aan dien vakarbeld belang rijke uitbreiding te geven en er naar te streven het personeel grootendeels en gaan deweg te doen bestaan uit handwerkslieden, die den daartoe beschikbaren tijd vullen met vakarbeld, dien zij in de kazernes zullen verrichten. Voor dien arbeid komt o. m. in aanmerking het onderhoud en den aanmaak van meubilair voor scholen en gemeentelijke gebouwen. Aldus verkrijgt men feitelijk, dat de brand wacht alleen geld kost zoolang hij brand bluscht, een voordeel dat zoo gaarne en niet onte recht door de vrijwillige brandweren voor zich wordt opgeëischt. Langs dezen weg kon dan ook worden bereikt, dat de loonen van het personeel be langrijk werden ver beterd, terwijldejaarlijksche totale kosten in de naaste toekomst belangrijk zullen da len. Wat voor het per soneel opgaat, geldt ook voor het bluschmaterlaal. Ook dit be hoort, aanschaffing en onderhoud daar gelaten, eigenlijk pas geld te kosten als het gebruikt wordt en daarbij toch altijd di rect tot uitrukken ge reed te staan. Dan moet het ter plaatse al dadelijk een maxi mum effect hebben. Verder moetde bedie ning hoogst eenvou dig zijn en zoo min mogelijk personeel vereischen. Een en ander wordt bereikt met het z.g. eenheids-brandweervoertuig. Voor tractie dient de benzine-motor, die ter plaatse de centrifugaalpomp drijft. Bovenbedoelde motorspuiten zullen thans als gevolg der reorganisatie op alle hoofdEén-tons personen- en vrachtwagen met benzinemotor-tractie, in dienst gesteld bij de Gemeentelijke brandweer wachten, hulpwachten en posten worden in gevoerd, waardoor zal worden verkregen da de sterkte met 45 man kan worden verminderd, zonder dat het aantal manschappen, dat bij brand werd ingedeeld vermindert, terwijl alle paarden op een tweetal na zullen kun nen worden afgeschaft, voordeelen die uiter aard voldoende voor zichzelf spreken. De afbeelding hiernevens toont ons een brandweer personen- en vrachtwagen met benzine motor tractie, die in het voorjaar werd aangekocht. in een stuk van Victor Hugo verplaatst, was het feestmaal aangericht, geheel op den achtergrond, als op een terras. Lady Macbeth alleen sterk belicht, Macbeth en profil. Er vielen zware schaduwen, waarin we ons de beelden van diens haluctneeranden geest konden voorstellen, zonder dat de koppen om een gordijnhoekje behoefden te kijken. Aldus gaf het wel sterker illusie van omwarende, donkere gedachten, dan wanneer, wat gewoonlijk gebeurt, de tafel vlak in het front, in een besloten en geheel met licht gevulde ruimte staat.We raakten er weliswaar hoe langer hoe verder mee van het primi tieve, het weglaten der verschijningen klopte ook weer niet met het inzicht in IV, waar ze wél gerealizeerd werden, en we misten de fonkeling van vorstelijke praal tegenover de schamelheid der menschelijke benauwenis, doch oorspronkelijk en knap in elkaar gezet was het ongetwijfeld. Het tooneel in Macduff's kasteel was ge schrapt. Ik kan niet zeggen, dat ik het be treurde, het zonderling gesprek tusschen moeder Macduff en haar neuswijs zoontje, hoe aandoenlijk de kleine held ook sterven mag. Het staat in een anderen toonaard en lijkt aan den geweldigen greep, die al het overige verbindt, te zijn ontsnapt. En zoo kwamen we dan, met verbluffende snelheid, aan het groote tooneel van de slaapwandeling en geraakten voor een oogenblik met den trappenbouw verzoend. Hier bleek het een voordeel dat dit ingewand van het huis er reeds den geheelen avond geweest was en dus niet voor de gelegen heid" behoefde te worden aangebracht. Niet tegenstaande de champêtre geluiden, waarop de Lady ons in haar slaap vergastte, kwam mij dit tooneel zeer geslaagd voor, doordat het, voor het overige, natuurlijk, en juist van maat was. Ik vergeet nooit hoe Violet Van Brugh in deze gedaante naar beneden kwam, in zóverbijsterend snelle en zwevend-doelzekere vaart, dat het hart van de zaal letterlijk stil stond." De proef op de som: dat een slaapwandelaar desnoods langs de dakgoot kan gaan zonder in de diepte te storten, toonde zij ons, met meester schap. Doch na deze sensatie was er geen ontroering meer mogelijk. Hermine Körner, de in de eerste bedrijven onvolprezen lady Macbeth van Reinhardt's tournee, deed juist het tegenovergestelde. Haar slaapwandeling werd een lange en angstvallige geschiedenis, een drama op zich-zelf, gelijk ook daar de zeer opzettelijke trap, architectuur an und für sich was. Zij schoot haar doel voorbij. Enny Vrede's lady bleef tusschen deze twee in. Zij vond het evenwicht en de klacht van haar ziel ging uit over het vertoon eener vreemd geestelijke gesteldheid. Daarin was zij de gevoeligste van de drie. Ook het hierop volgend tooneel: Macbeth op het slotplein tegen de lichte lucht en den gekanteelden muur, had qualiteiten.het gaf de van vijanden omringde eenzaamheid van het kwaad geweten, de onmacht van het reus achtig zwaard. En daarop volgde, na wat gescherm op den voorgrond, al gauw het slottableau, Malcolm op de spits eener was het geeste lijke? pyramlde en Macduff als over winnaar, op van rechts. Naar Malcolm heb ik niet gekeken, mijn bloeddorstig literair instinct eischte daar eenig en alleen, in de hand van zijn aardschen rechter Macduff: het hoof d van den verlosten mensen, Macbeth. TOP NAEFF ADLER", OAKLAND", WHITE"-Automobielen uit voorraad leverbaar. Garage NEFKENS Jacêb Obrechtstraat 26 - AMSTEBDAM .