DE AMSTfflDAtóMEt, WEEKBlAÖVOOR 2 Dae. N». 20 muiiiiiiiiniiiini te raadplegen kan gedaan worden en die meenen, dat er buiten hun kringetje niemand is, die genoeg verstand heeft om iets te beheeren, dat buiten de enge grenzen van eene parochie ligt. Reeds lang geleden heeft de wereld in gezien, dat eene Regeering, die in de handen van eene kleine groep personen geconcen treerd is, eene slechte Regeering is; niet omdat die personen per se slecht zijn, maar omdat zij het vroeger of later worden en omdat zij niet voldoende in aanraking zijn met alle lagen van de groote en uit verschillende bestanddeelen bestaande gemeenschap, die zij trachten te leiden. Zoodoende hebben monarchiën, zoo doende hebben aristocratiën gefaald. n nu is eene aristocratie voor het zakenleven even slecht als zij voor eene Regeering is." Men ziet het; ook hier weder.algemeen heden zonder argumenten. Erger is het echter. dat de president, ofschoon.zelf erkennende, dat de uitdrukking onjuist en onbillijk is, toch de uitdrukking Wallstreet" gebruikt op eene'wijze, die naar buiten den indruk moet maken, alsof daarin alles geconcen treerd is wat onrechtmatig en slecht is. En van wat hij zegt, dat Wal-street-kringen te weinig voeling hebben met verschillende lagen der maatschappij, moge iets waar zijn, is dit echter niet in nog veel grootere mate het geval met de politicians in Washington... en elders? De president gaat dan voort te zeggen, dat hij daarom zooveel bel ng gesteld heeft in de Federal Reserve"-wet, omdat daar door de beperkte conti le in het bankwezen verbroken (s. In dit opzicht rekent zich de President de verdienste toe voor iets, waar hij persoonlijk al zeer weinig aan gedaan heeft n li u iiiiiiniiiiiii ui mini ui immuun JAVA door DONALD MACLAINE CAMPBELL Londen, William Heinemann, 1915 Terwijl het in Nederland meer en meer doordringt, over welk een belangrijk wereld deel wij in Indië het bestuur voeren en de litteratuur over Indische onderwerpen van eiken aard een zoodanigen omvang heeft gekregen, dat het voor bij na niemand mogelijk is, alles te lezen, wat jaarlijks uitkomt, is over Ned-Indië in vreemde talen nog slechts weinig uitgekomen, wat zie i verheft boven reisbeschrijvingen of oppervlakkige econo mische werken. Ook in het Engelsch is over Java geen boek van eenige meerdere waarde ge schreven, na het standaardwerk van Raffles en te verblijdender is het daarom, dat een Engelschman, die Java kent, tijd en lust heeft gehad, om zijne landgenooten juist en zoo volledig mogelijk, in te lichten over onze bezittingen. De heer Campbell was ongetwijfeld in staat over Java een oordeel ui c te spreken, waar hij 21 jaar vertoefde, aan het hoofd stond van een der grootste (of liever de grootste) handels-firma's, wier bedrijf nagenoeg elke cultuur, elke soort van invoer en uitvoer, het bankwezen, de assurantie en de scheep vaart omvat. Hij was gehuwd met eene Hollandsche, geboortig op Java, waardoor hij relatie kreeg in de ambtenaars- en han delskringen, terwijl hij ook als vice-consul van Engeland en lid in den Gewestelijken Raad van Semarang met verschillende bestuurs-aangelf genheden in aanraking kwam. In het voorwoord deelt de heer Campbell mede, dat hij 5 Gouverneurs-Generaal heeft Reeds jaren bestond er in de Amerlkaansche zakenwereld eene begeerte, tot wijziging van het bankwezen, omdat de bestaande wet, waarbij de uitgifte van circulatiemiddelen, gebaseerd op onderpand van Staatsobligatiën, door de Nationale Banken ge schiedde, verouderd en uit haar tijd was. Men en niet het minst in die kringen, waar tegen de President thans fulmineert drong aan op verandering, omdat eenerzijds bij de groote uitbreiding van het zakenleven en dien tengevolge grootere behoefte aan circulatiemiddelen, de' basis d. i. de beschikbare hoeveelheid staatsobligatiën te klein en een niet voldoende elastische grondslag aanbood, om mede rond te komen, anderzijds boven dien tengevolge van de snelle amorlisatie der Staatsschuld de absolute hoeveelheid daarvan te sterk ingekrompen was. Verschillende commissiën waren reeds benoemd en in werking om eene wijziging voor te bereiden, vórdat Wilson aan het bewind kwam. Dat die wijziging onder zijn bewind tot stand kwam, was dan ook aller minst aan zijn initiatief te danken, maar aan de omstandigheid, dat het onderwerp op dat moment rijp voor behandeling was. Alleen zoude men kunnen zeggen, dat de vorm, waarin de. wijziging gegoten werd, door hem min of meer geïnfluenceerd is ge worden. De toekomst zal echter nog moeten leeren, of deze vorm wel de meest gelukkige was en velen van de meest deskundigen zijn nog steeds van meening, dat eene Nationale Bark op den voet van de Nederlandsche en Zwitsersche Banken veel beter aan het doel beantwoord zoude hebben. Kleingeestige naijver van het binnenland tegen New-York en het, ook al met politit ke bijoogmerken toegeven aan dezen naijver, hebben echter deze meest natuurlijke op lossing tegengehouden. En verder zeide hij in zijne redevoering: «Reeds lang hebben in dit land de lei dende zakenmenschen en de rechtsgeleerden, die hen adviseeren, geweigerd om iets te doen te hebben met het geleidelijke proces van progressieve wetgeving, tengevolge waarvan lieden, die minder verstand van de eisenen van het zakenleven hebben dan zij, verplicht'zijn geweest de wetten te maken zonder hun raad en dat vermoedelijk min der goed gedaan hebben dan met dien raad het geval zoude geweest zijn. Zoo hebben zij dubbel verloren; zij hebben n.l. hun invloed verloren en tevens de gelegenheid om een grooten dienst aan het algemeen te bewijzen. Men heeft mij herhaaldelijk gezegd, dat het een fout van mij was, niet den raad in te winnen van de mannen die met den term Wallstreet" aangeduid worden. Ik heb echter telkens gezegd: Indien zij in een geest van samenwerking tot mij komen, dan zullen zij mij meer dan welkom zijn. Maar zij komen altijd met een geest van tegenwerking niet alleen, maar stellen allijd veranderingen voor, die juist het tegenoverstelde beoogen van wat voorge steld wordt. Zij hebben eene subtiele ge nialiteit in het voorstellen van schijnbaar onbeduidende veranderingen, die echter per saldo zouden leiden tot het totaal afbreken van de hoofddoeleinden van de voorgestelde wetgevingen. Kan het u dan bevreemden, iiililiiiililiiiiilllimililllliiimiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiimiii gekend en twee maal van den heer Idenburg een bijzondere opdracht kreeg. De schrijver heeft niet alleen veel gezien op Java, doch ook veel gestudeerd; zooals zijne echtgenoote in de Introductory Note" meedeelt, besteedde hij gedurende de laatste zes jaar, die hij op Java doorbracht, al zijn vrijen tijd met het verzamelen van gegevens. Het resultaat vinden wij in twee deelen, te zamen ruim 1200 bladzijden beslaande. In het eerste deel wordt behandeld het tijdperk vór de komst der Mohamedanen (Voor-Hindoe-Periode, Hindoe-Periode en Hindoe-Javaansche-Periode); daarna het tijd perk voorde komst der Europeanen (Arabische Huis van den Resident, te Pekalongan en Chineesche invloed op Java) en ten slotte het Europeesche tijdperk. In dit laatste wordt met verklaarbare voorliefde het tijdperk van het Engelsche tusschenbestuur behandeld en de hoofdstukken over Raffles, de Britsche Expeditie naar Java en de Britsche occupatie, behooren tot de beste van het boek. De behandeling van het Nederlandsche bestuur tot 1811 is daarentegen vrij oppervlakkig; Jan Pieterszoon Coen wordt nauwelijks ge noemd ; evenzoo wordt het Nederlandsen Bestuur na 1816 slechts vluchtig beschreven. Hoe hoog hij het Engelsche bestuur ook stelt, de schrijver is zeer waardeerend over ons: After my long carreer in the Cosmopolitan East, there is no foreign nation in the world for which I have a higher and lllllllllililllllllliilliiiiilliimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiii iiiiiiiiiiiiiinii i iiiiiiiin dat ik hun raad niet inroep? Ca toch wil ik het nogmaals herhalen, dat zij welkom zullen zijn, zoodra zij willen samenwerken, maar dat zij zulks niet zullen zijn, wanneer zij dat niet doen." O >k hier weer dezelfde eenzijdigheid. Zeker zoude het wenschelijk zijn, zoo mannen van zaken hun tijd, ondervinding en kennis ten beste zoude willen geven aan de pu blieke zaak. Maar aan wie de schuld, dat zij het riet doen? Niet aan het gemis aan belangstelling in de publieke zaak, maar hoofdzakelijk omdat zij in de atmosfeer van Washington geen goed wei k kunnen ver richten. Meer dan eens hebben toongevende mannen uit de zakenwereld getracht het te doen, maar hebben het moeten opgeven, omdat zij tegen de openlijke en latente tegenwerking van de mannen, opgegroeid in het serail van de Washingtonsche poli tiek, nift op konden. En de eisen van Wilson, dat alvorens hun raad in te winnen, zij moeten beginnen met amen en ja te zeggen op hetgeen hij voorstelt, zet er wel de kroon op. Indien onafhankelijke mannen, die door op leiding en ondervinding een geheel anderen blik op de zaken hebben, aan dat verlangen zouden toegeven, zoude hun raad niet de minste waarde meer hebben. Het eenige wat ons nog met de speech van President Wilson kan verzoenen, is de overweging, dat zij gehouden is aan den vooravond van de verkiezing, waarbij het hoofdzaak wal, te werken op de verbeelding van de niet dieper doordenkende menigte door groote woorden. Maar wanneer hij straks weder voor vier jaar aan den wetgevenden arbeid moet gaan, is het te hopen en te verwachten, dat hij eenigszins meer rekenschap zal houden met de eischen van de practijk. J. D. SANTILHANO Onze Platen-Prijsvraag ZES PLATEN VAN BRAAKENSIEK TÏ KLEUREN Ze zijn binnen, de producten van huisvlijt en kunstzin! Onze teekenaar was als begraven onder de lawine van gekleurde exemplaren zijner eigen prenten. De lezers van de Amsterdammer" zullen met ons, de technische bezwaren betreuren, die het onmogelijk maken de kleurige resul taten te reproduceeren. Maar ailicht hebben zij er hier of daar voor een winkelvenster staaltjes van gezien, want er hingen er voor te Haarlem, te Rot terdam en Amsterdam, en waar al niet... Braakensiek stond voor een lastig geval, want geen der inzenders bleek zich te onder scheiden door een consequent doorgevoerde meesterlijke techniek. Veeleer vond hij in menige serie een of meer platen, die met meer smaak of juist beg'ip gekleurd waren dan andere, en dat moest dan ook zijn maat staf blijven. Er zijn er, die gewerkt hebben met diepe tonen, en academische licht-enVcten, er waren er met bloedroode en dreigende hemels, met groene en met licht-blauwe boomen, met deeper respect and a greaterand profounder admitation and regard, than the Dutch." en verder: in honourable methods, always taking into consideraiion their desire for sureness, even if it necessitates slowness, they have nothing to learnfrom any nation. They are a people of the high integrity." en aan het slot van zijn hoofdstuk over Java under Dutch rule from 1816," schrijft hij no doubt envious eyes have already been cast upon them (de Koloniën). The gracious and good sovereing, who rules over it, has a heritage, of which she may be proud, and one cannot but hope, she may never lose. May thishope be fullfilled and may the Dutch flag long wave over these lovely Eastern Island" Het eerste deel wordt gesloten met een zeer lezenswaardige beschrijving van de steden op Java, met vele aardige foto's; aan Semarang, de plaats waar de schrijver zoo lang woonde, wordt een groot deel gewijd. Het tweede deel behandeld: 1. Reisver halen van Java van 1519 tot 1832. 2. Anti quiteiten. 3. Vruchten van Java. 4. Flora van Java. 5. Fauna van Java. 6. Mineralen van Java. 7. Industriën van javaen Miscellaneous. Het b n k geeft aldus een vrij volledig beeld van wat op Java van btlang is, op economisch, historisch, etnologisch en ander gebied; bijna niets is aan de aandacht van den schrijver ontgaan. Hij geeft verder een interessant overzicht van alle Kolonies, die Holland eenmaal in Azië gehad heeft, o a. van Ceylon, Malacca, St. Helena, Mocca, etc. De bladzijden over Ceylon geven een kort, maar niet onjuist beeld van ons bestuur aldaar. Het oordeel van den schrijver over ons bestuur op Ceylon is veel waardeerender dan dat van de Engelsche schrijverste Ceylon, die de Hollandsche volksaard nooit hebben begrepen. f Hoewel de titel van het boek Java" anders zou doen onderstellen, behandelt de schrijver ook onderwerpen buiten Java o.a. goud, tin, petroleum, steenkool etc. op Sumatra. De suiker-cultuur, waarmee de schrijver zooveel te maken had, wordt door hem vrij uitvoerig beschreven en met statistieken en Opger. 1868 COMPLETE MEUBILEERING1 BEHANG ERIJ DEVRIES&DEENll Reguliersgracht 20 AMSTERDAM Telefoon 95 Vraagt Géifl. Catalogus Zoo juist verscheen: JO VAN AMMERS-MLLER De Verzwegen Strijd Ingen. f 2.50, geb. f 3 25 Uitgave van H. D. TJEENK WILLINK & ZN. te Haarlem Steno- «?????^W^^"** Riënts gr^fle Hi-^K/^^> Balt Zelfonderrirht 70e dr. 9O rt. In den Boekh. en na toezending van postwissel bij RIËNTS BALT, Den Haag. Het schrift is ingevoTd oo een groot aantal SCHOLEN en KANTOREN. ERVEN KA M ER ' WIJDE FABRIEK VAN KArcrOÖRBËEH groent en met roode gordels van smaragd. T zijn er geweest, die met een enkel tintje wat wisten te bereiken, en anderen, die met chocolade-bruine en indigo-blauwe dekverwen gewerkt hebben. Bijna al onze inzenders waren sigarenhandelaars die, uit den aard .der (= hunner) zaak, over de beste expositie ruimte be schikken. De kioskjuffrouwen hebben zich door tijdsgebrek afzijdig moeten houden. Een korft bespreking der platen: Het bijvoegsel van ons Indië-Nummer, de vrouw Nederland, die de gordel van smaragd in de handen houdt, gaf aanleiding tot de meest vreemde vergissingen op het gebied van smaragd. De gordel van smaragd was rood en blauw en geel, en, bij enkelen, zelfs groen. Een was er een, die met behulp van Bos' atlas nauwkeurig de kleuren der verschillende eilanden van onzen archipel bepaald had. De Anabole hemidiploidion, die de teekenaar de vrouw Nederland had omgehangen, was over het algemeen in de juiste heraldische kleuren uitgevoerd. De crossos was door eenige weelderig gestemden rijkelijk met goud en zilver beslikt. Ook vielen hier en daar heerlijke zijden fantasie-voeringen, en, bij een enkele, marsepij n-rose gelaatstrekken te genieten. De beste was van mfj. A. Stroink te Zwolle, met werkelijk groen smaragd. In verband met dezen prent wil ik even vertellen, dat onze teekenaar van een ver eerder een zilveren keten heeft gekregen, of liever een bundel ketenen, waarop de eilan den, in zilver uitgesneden, gehecht zijn. De plaat op het Behoud van Natuurmonu menten had een moeilijk te kleuren lucht. Intusschen was het overbodig, om, wat door enkelen gedaan is, den jager in den hoek links, in een knal-blauw jasje te steken, of om op dit zeer vreedzaam houthakkers tafe reel, een dramatisch bloederigen hemel te zetten, of het te omringen met chocoladeboomen. De beste was mfj. A. Stroink te Zwolle, met een werkelijk groenen jager. De verduitsching van de gentsche Hoogeschool gaf onzen inzenders, zonder uitzon dering, aanleiding tot het produceeren van groene beukenblad ren; Braakensiek had een bruine beuk op het oog; deze groene verf ware beter besteed geweest aan Insulinde. De soldaat in de takken was afwisselend in stadstenue en in feldgrau. De ring was hier en daar schwarzweiss rot, en op n plaat in de kleuren van de tricolore geschil derd. Bij een politikus droop rood bloed uit den gespleten boom (of was het rubber?) De beste was C. Allebes te Amsterdam, met groene beukenbladeren. De Koning van Griekenland kreeg roode, blauwe en bruine schoenen; blauwe; bruine en roode kousen, en verder een garderobe in alle kleuren van den hemelhoog. Deze iimlltiliiiiiiiiiiiiiiiiMiiui tabellen toegelicht; doch veel nieuws wordt over dit onderwerp niet meegedeeld. Ten slotte wil ik van de zeer rijke stof, die de schrijver behandelt, nog noemen zijn hoofdstuk over Chineezen. Over de Chineezen op Java is weinig ge schreven en des te meer is het oordeel van iemand, die ruim 20 jaar met hen handel dreef van belang. Het oordeel isniet'gunstig: Er is bijna niets wat zij weigeren te doen, eerlijk of oneerlijk, als zij er slechts voor Restaurant in de open lucht worden betaald. De kooplieden, die een naam te verliezen hebben, zijn eerlijk, because it pays them to do so." De Chinees is een goed zoon, goed vader, goed echtgenoote en een goed vriend," doch they are nevertheless depraved, looseand immoral;" zeker een hard oordeel, maar niet steeds onverdiend. Het boek geeft nagenoeg alles weer, wat de schrijver belang heeft ingeboezemd in zijn loopbaan; daarom heeft het soms iets van een encyclopaedie of van een Baedeker. De namen b.v. der Agenten der Javasche Bank te Soerabaya en Semarang sinds 1829 zijn voor bijna niemand van belang; evenzoo de lijsten van Britsche Vice-Consuls op Java sinds 1844 en l"un tractement. Hinderlijk is dit echter niet; het boekleest plaat was moeielijk om te kleures, hoewel algemeen vast scheen te staan, dat 's Konings gelaat rose, Z. M.'s-fas donkerrood, en de vlammen op den achtergrond fel-rood moesten zijn. De beste was Af. G. M. Leutner te Amster dam, met een rose koning met geel rokje en blauwe kousen. (Ditmaal geen groen). Jozef s ver kooping door zijne broederen gaf aanleiding tot blauwe hemelen; licht blauwe, lichtbewolkte en helderblauwe. Eert was er met een witten hemel, en de groep. der Oosterlingen stond daaronder bijeen als een verkleumd gezelschap van poolreizigers. Ook heeft het naderend St. Nicolaasfeest velen parten gespeeld; zij maakten van Jozef s broeders suikeren Sinterklasen, en van Eerdmans een chocoladen zwarte Piet. De beste was de heer v. Brakel met een. blauwen Legras-hemel. Als slot-apetheose volgt nu, evenals in de revue Had je me maar, Rembrandt's Nacht wacht, in casu het korporaalschap van FransBanning- Aletta-Jacobs. Een der inzenders, die blijkbaar nooit de schilderij gezien heeft, maar alleen de slot-Apotheose van de revue Had je me maar, heeft, evenals dat op het tooneel van Carrégeschiedde, alles paars gemaakt: een paarse poort, paarse mannen, een paars vaandel en een paars meisje! De anderen hebben allen met min of meer Rembrandiek licht gewerkt; met uitzonde ring eener wassenbeeldengroep waren de meeste prenten diep getoond. De beste daaronder was de heer /. Avis te Haarlem. Resumeerende. vinden wij, dat deze prijs vraag ons veel aardigs heeft opgeleverd, en wij hopen, dat zij velen zal aansporen tot dezen vorm van periodieken huisvlijt. Aangezien geen serie van zes platen den prijs heeft kunnen winnen, veroorloven wij ons de volgende schikking: Mej. Stroink, die twee bekroonde platen heeft, krijgt de helft van den hoofdprijs, de overige vier prijswinnaars, te weten de heeren v. Brakel, Allebes, Avis en Leutner verdeelen de rest der beschikbare gelden. Den teleurgestelden mededingers wenschen wij een volgenden maal meer succes. Zij zullen ieder een boekwerk ter consolatie ontvangen, en wij danken hen voor de besteede moeite. En ten slotte wordt der Jury-Braakensiek hierbij dank gebracht voor haren arbeid. Voor de Redactie: De Secretaris 9 * ? zich aangenaam en is vol aardige kaarten, foto's en tabellen. De schrijver heeft een goed voorbeeld gegeven aan vele -Oud-Indisch menschen in Nederland, doordat hij, na gemaakt fortuin, in Engeland teruggekeerd, daar niet werkeloos bleef, maar zich met liefde aan zijn studie zette en door-arbeidde Het is zeker te be treuren, dat hij zoo kort van zijn welver diende rust heeft mogen genieten en reeds twee jaar na zijn terugkeer overleed. Een derde deel betreffende den handel, waarvoor het materiaal reeds is ingezameld, zal zijn weduwe mogelijk later uitgeven. Mr. H. J. BOELEN 1) Zelfs zegt hij over ons bestuur op Ceylon: a good and wise government was the order of the day?wat ongetwijfeld te mooi is. IIIIIIMMIIIIHII Illllllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Chineesche Verzen HET BLAD VAN DEN Lp.NTEWILG (Tschan-Tiu-Lin. 15e eeuw) Niet daarom min ik gindsche jonge vrouw, Die droomend bij haar venster leunt, Omdat zij 'n wonderschoon paleis bezit Aan 't gele water, neen, haar heb ik lief, Daar zij dit kleine blad van lentewilg In 't water glijden liet... Niet daarom min ik d' oostenwind, omdat Hij mij den geur der perenboomebloesems Brengt van de wit-beblpemde hooge heuvels, Neen, daar hij 't blaadje van den lentewilg, Woei in mijn boot, daarom heb ik hem lief. Niet daarom heb ik lief dit kleine blad van lentewilg, daar het de vreugden mij Der lente brengt, neen, daar de jonge vrouw met eene fijne, kleine naald mijn naam Er in gegrifd heeft, daarom heb 'k het lief. * * * «EL238 DU Je Rt KLEEDERYIAKER bericht de ontvangst der NIEUWSTE STOFFEN AbonnementvaiofflSO, XXXXXXXXXX STEEN- & BOEKDRUKKERS H. G. WASMOETH; ~ j '- .j MW-.EL UI 315 --------- «WC»3 . ? , l .: AMSTERDAM ;- | ! WIJK- IL SICJRENETHEmil XXXXXXXXXX JOSEF VEDRAL Gedipl. Bolieen sch Vioolmaker, Groote collectie zeer mooie oude meester-in strumenten voorhanden. Agentschap der firma HU and Sons Londen. Eenigste, oudste, adres voor de ecbte Italiaansche Viool- en Cello snaren. Franco verzending door geheel Nederland en Indië. Zooeven verscheen: Weerplient voir Inlanders en Samenstelling van de Weennaeht m fled.-Indie. door J. VAM JEB WEYDKW, Majoor yan den Oeneralen Staf. Een ieder die belang stelt in het behoud van onze Indische Koloniën zij de lezing van deze brochure aanbevolen. ^ J . pr'Js f 1-25. van VAN HOIKEMA & WAREISDOKF, Amsterdam.