2 De*. '16. - No. tl-AMSTiRDAMMER, WÏEKBLAD VöOR AMSTER01M -OEN HAAG - ROTTERDAM 69KALVERSTBAAT.129 VEENESTR. 83 HOOFDSTEEG Telefoon 9449 Telefoon 4105 Telefoon 2686 Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te_ Lage prijzen, mooie wegen, gas, electr. licht, water. I.V. laatrj. tot Fxploit. van Het «osterpark Dir.nSTOKMANS&OTTOSCHULZ Tel. Int. 38 & 48 DE BILT TAMINIAÜ'S ? JAM BOUWT TE NUNSPCET MOOB BOSCHBJKB T8WE1NEN 8P09R. TRAM, BLKTWCH UCHT, TELWöOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" Fabrikanten. GEBR.F.&LDE Amstel Financieel Nieuwsblad Singel 342, A'dam. TELEFOON N. 6925 bevat steeds actueele arti kelen, betrouwbare cor respondentie, nitlotlngen van premieleeningen, producties, koer«lij«t enz. Abonnement slechts |»o| ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers MEDDENS' S.B. gereed en naar maat vanaf r 5.-. Coupeur-reiziger te ontbieden. DEI UU JflTTEBH n uimiiiiiini iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiitii - HOLLAND KÜELT UTBTH n mms K ritu rat f *500. -680.~ 775.873. IIOO. EN H006ER mfFEOT HTWÏIH H imHts er IILU VOOR: f ?5O. n 290. 425.550. 675. HOOfiER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. MMWI v. d. Daf Int. Til. 5974 l VHAA«T PRIJ8ÖOUHANTEN II II EN LIBCRTY 5T.NICOLAA5 e5CHG1K01 VAM DON KCR eiKCMHOUT alsof ze afgemat waren van hun lange leven..., maar ginds, verderop, begint de onmetelijke steppe, dat reusachtige do mein, waarop de reiziger, wil duizeligheid hem niet blind slaan, vermijde, dringend vermijde! de palen die hij langs snelt, te tellen. ... Laat ons even een blik slaan, een kor ten blik, die helaas niet alles in zich op kan nemen, op het schilderachtige, fel-kleurige, dikwijls raadselachtige beeld, dat de vreem deling die Polen bezoekt, wel moet ontvangen. Wie n is geworden met de opvattingen omtrent gedaante, uitgestrektheid, propor ties, en verhoudingen tusschen verschil lende details, welke de rustig, tegen elkaar opwegende lijnen van het Hollandsch land schap, en de regelmaat van het Hollandsche leven, in zijn Hollandschen geest hebben ingeplant, die zal, wil hij Polen met den juisten blik zien, tijdelijk zich van al die opvattingen dienen los te ma ken. Hier is men in het land van het Groote, het Onmetelijke, het Bovenmatige zelfs, (wouden van dertig kilometer lengte; hoeven, die drie duizend paarden en even veel koeien tellen, zijn niet zeldzaam!) En hij zal goed doen, geen oogenblik dat stand punt van Bovenmatige uit het oog verliezen, nimmer zich te verbazen over de tegenstellin gen en over de gevolgtrekkingen, die dikwijls even tegenstrijdig als ontgoochelend uitvallen wanneer hij als vreemdeling-toeschouwer, wil trachten, het Poolsche leven, en de Poolsche dingen, met ,.een gezond en nuchter oordeel" te begrijpen en te critiseeren ... En wanneer wij Warschau aanschouwen, aan den oever der Weichsel, Warschau met zijn prachtvolle Allées", Lodz met hare kolossale fabrieken en zijn Piotrkowskastraat, die acht kilometer lang is..; Lublin met zij gordel van tuinen aan den oever der Bystryza, zoo woelig, zoo breed, in den tijd dat de sneeuw smelt! Kalisz, getooid met grasvelden en welig lommerrijk groen, dat zich rankt, hoog op, naar den wonderschoonen Saksischen tuin ...; Czenstochowa, die heilige stad, die zich uitstrekt over de heuvelen, waarop de SwietaMatka Czentochowa" (Heilige Maria van Czentochowa) troont; Soewalki, Plock, Radom ... overal is het tableau, dat het oog treft van een zelfde type van rijkheid, van een zelfde type van macht!... HENRI HABERT Sienkiewicz' Persoonlijkheid Dr. Adolf Hess weet in het Berl. Tagebl. eenige aardige bijzonderheden mede te deelen over een bezoek bij Sienkiewiecz, in 1913. De dichter was toen 75 jaar oud, maar nog geen grijsaard, evenmin als Leo Tolstoïdat pp dien leeftijd was, hij was nog krachtig en recht. Hij was wat bijziende, maar, wan neer hij in het gesprek de groote zwart omrande bril afnam, keken een paar groote bruine oogen u van onder zijn hooge voor hoofd vol levenslust aan. In die oogen, die de wereld en het leven rustig bekeken, kSpiegelde zich zijn geest. Hij woonde toen te Szopenna in Warschau, in een eenvoudig huurhuis. In zijn tamelijk ruim werkvertrek werd bijna een halven wand ingenomen door een levensgroot jeugdportret in olieveif van den dichter; verder waren er prenten, boeken, tapijten, wapens, en allerlei zonderling huisraad. Op een vraag van zijn bezoeker deelde Sienkiewicz mede, dat hij lid was van de Keizerlijke Russische Academie van Weten schappen, maar dat hij zich daaraan niet zoo erg veel gelegen liet liggen, toonde hij door de onverschillige wijze, waarop hij dat zeide. De academie had op politieke gronden Maxim Gorki niet opgenomen, waarop Anton Tschechow en Wladimir Korolenko be dankten. Ook vertelde hij van zijn nieuwe roman. Die speelt", zeide hij, in den tijd der Poolsche legioenen, toen de de soldaat door bosch en heide trok, om Polen's roem de wereld rond te dragen en de verlossing van zijn vaderland bevocht." Het derde deel j speelt in Polen, in den zoogenaamden Pruisischen tijd, en behandelt de geschiedenis van twee poolsche vrijwilligers; het tweede deel geeft hunne avonturen in Italië, en ik heb mij voorgenomen, in het derde deel Napoleon's tocht naar Rusland te behande len". Daarop toonde hij zijne historische hulpbronnen, waarbij ook groote gekleurde prenten waren. Van die platen, zeide hij, neem ik veel kleinigheden, zooals uniformen, uitrusting stukken enz. Dat is alles van groot belang. Om den dichterlijken vorm te vinden, is heel wat systematisch werk noodig!'' Ik ken ook de meeste slagvelden in Polen, Rusland, Italië en Frankrijk; die in Frankrijk het minst. Voor vijf maanden inviteerde generaal Jnffre den dichter tot een bezoek aan het Fransche front. Maar Sienkiewicz nam de uitnoodiging niet aan: hij wilde neutraal blijven. vallen en bestormingen het horfd te bieden door een zeer sterke productie. Zoolang zijn schuldeiscners hem met rust Heten, arbeidde hij traag en weinig, bezocht de ateliers van zijn vrienden, hield hen van het werk door ze vroolijke verhalen te doen uit zijn leven vol avonturen met deurwaar ders, procureurs, advocaten, leveranciers van wijn, gebak, kleederen, antiquiteiten, oude wapenen, wandelstokken met zilveren of gouden knoppen, handschoenen, fantaisievesten, reukwateren, fijne zeepen, oostersche tapijten, tabaks- en sigarenpijpen van meerschuim met barnsteenen mondstukken, ver ven, kwasten, spanramen, schildersiinnen, lijsten en welke schuldeischers meer het een schilder gelukken kan te creëren. De aandachtige lezer, in deze reeks niet de vrouw als schuldeischer gevonden hebbende, stelle zich tevreden met de vermelding, dat da Lima, als rechtgeaard schilder, wel voor of ten behoeve van, nimmer bij vrou wen schulden maakte, zijnde volgens zijn meening het voor de vrouw meer gratievpl zondares dan schuldelscheres te zijn. Zijn avonden sleet hij in schouwburgen, concert zalen, café's mét of Donder bediening van leden der andere sekse, wijnhuizen, terwijl hij zijn ochtenden, voor zoover hij deze niet versliep, doorbracht in de barbiers winkels, waar hij naar Spaansch gebruik, zich op de hoogte liet stellen van de ge beurtenissen van den dag. 's Nachts zeer Iaat naar bed, 's morgens zeer laat op, 's middags bij de vrienden, 's avonds in de inrichtingen van vermaak, bleef er voor den graaf-kunstenaar weinig tijds tot arbeiden over. Zoodra hij echter nergens een gat meer zag om dat lanterfantige-leven door te zet ten en hem de straf der gijzeling en de execuiaire verkoop van zijn boedel dreig den, dan sloot hij zich op in zijn atelier, van 's morgens vroeg tot s avonds laat en werkte, werkte, werkte met een ijver, die zonder wedergade, onder de Spaansche kunstenaars is gebleven. De genre-stukken waarin de ondeugd van het schuldenmaken werd afgemaaid, kwamen als door toovermacht onder de vingers van den in 't nauw gedreven kunstenaar uit en na een half jaar arbeidens, verscheen dan de" graaf weder in het publiek, wel ietwat bleek en verma gerd, doch vroolijk, gelukkig en vol be geerte om te genieten van het schoone, vrije leven van den man, die medegeholpen heeft tot de instandhouding van het bedrijf der deurwaarders, procureurs, advocaten, koop lieden, geldschieters, woekeraars, enz. enz. De werken van da Lima stegen in prijs, Want de bezitters der doeken en paneelen van zijn hand, hielden ze in waarde, ver kondigden zijn roem en een schitterende toekomst opende zich voor den schilder. Toen gebeurde het, dat een der leden van zijn doorluchtig geslacht, de markies da Lima Zaragosse y Coronad stierf en een groot deel van de nalatenschap, het eigen dom van den schilder werd. De schilder begon dadelijk weder zijn gewoon leven van lanterfanten en genieten. Doch hoe lang hij het ook volhield, zijn kapitaal was zoo groot geworden, dat hij er niet in slaagde mér dan de rente op te maken. Buitendien stegen zijn werken snel en zér in prijs omdat men nu wist, dat de Gedichten in proza door NOTO SOEROTO 1. Uw laatste gave aan ons, sterfelijken, ik ken ze niet, ik weet ze niet te raden. Maar een blijde verwachting vervult gestadig mijn hart. Laat mij in die verwachting mijn eenige vreugde vinden. Ik ben als een kind, dat vol vertrouwen in de diepte van moeders oogen schouwt. Ik tracht vergeefs naar haar geschenk te raden; en toch weet ik, dat zij altoos iets heerlijks en wonderbaars voor haar kind verborgen houdt. Zoo laat dan dit mijn eenige vreugde wezen, dat ik niet weet, wat Gij ons zult toebedeelen. Waar ik ns belanden zal, in deze wereld of in andere, o Heer van alle leven en alle werelden, ik weet het niet, ik kan het niet doorgronden. Laat mij in uw ondoorgrondelijkheid mijn eenige vreugde vinden. Ik ben als een wolkje, dat doelloos drijft aan den puren hemel in het dorre seizoen. aij zijt die hemel, zoo zichtbaar klaar en toch zoo diep. Ik weet niet waar en wie Gij zijt; toch voel ik U in de ijlheid uwer blauwe oneindigheden. Zoo laat dan dit mijn eenige vreugde wezen, dat ik niet weet, waar ik nmaal zal belanden. 11. De glans van uwe schoonheid kwam met den lach van den jongen morgen. Hij trof mijn oogen met zijne vreugde-stralen en deed mij uit mijn sluimer ontwaken. Nu zwerven mijn gedachten her-en derwaarts als een vogel zwiert in den zonneschijn, dronken van licht. Maar als de schemering over mijn leven daalt; als de avond zijn nevels van angst en twijfel over mijn vreugde gaat spreiden; houd dan uw hart voor me open en warm, o mijn meest Geliefde! Ook de moede vogel weet in de vallende duisternis zijn wiekslag te richten naar zijn eigen nest. schilder niet gedwongen was uit geldnood zijn werk te verkoopen. Om de paar paneel tjes die hij in een half jaar maakte, streden de kunstliefhebbers en boden tegen elkaar op. Het gevolg was, dat de productie-kracht van da Lima dusdanig verminderde, dat hij geen penseel meer op het doek zette. En daar de aansporing en bedreiging van het gerecht en de schuldeischers ontbraken, ontbraken ook de inspiratie, ja zelfs de ideeën, die hem juist in de tijden van de grootste bedrukking als het ware door den angst voor de gijzeling waren toegestroomd, ble ven nu uit. Echter, niet straffeloos onttrekt een kun stenaar zich aan zijn roeping en plicht, kunst te scheppen, productief te zijn. De verweekelijking door het leven van niets doen veroorzaakt, verslapte da Lima zoo, dat hij op het ziekbed werd geworpen. De geneesheeren constateerden een bloedziekte en na een half jaar lijdens stierf da Lima aan de gevolgen van een lichamelijke en geesteh'jke verzwakking. Hij werd met groote pracht begraven, gelijk dat past voor een voornaam heer, een groot kunstenaar en een rijk man. De broe ders van het gilde van St. Lucas droegen hem grafwaarts. En zij namen zich de les ter harte, hier aan deze groeve gegeven en zorgden er voortaan voor zich niet te bevrijuen van die noodzakelijken, opwekkenden en gezonden prikkel tot den arbeid, dewelke schuld heet. Want leeringen wekken, doch voorbeelden trekken. Leering ging uit van de doeken, maar voorbeeld ging uit van het leven en vooral uit van het sterven van den graaf Miquel da Lima Zaragosse. ROOKo.Vv'eRKTAFCLTJe BLADMAAT 39 9W BOEKENKAST M6T GLAS IN LOOD 113-VM HOOG 14:50 CAKÊSTAND VOUWE.AAR. 60 Vrri HOOG BOeKGNSTArfDAARD VOUWB/\AR 3 e Vn [_AM G ]n . so MUZIEKSTANDAARD' 5O '/ KASTJE 62 Vn HOOG 5FI .05 2 PLA«t\fcM 42 VTT> HOOG M?T CLAS IH UOOD 35 ^ HOOG P*>«'7irrr1 ei c?31 I'MI mBteiK1:!?11!!^ VeRPAKKINGSKOSiC.rï' "M.:TCRI>AM 6N 'sCRAVeMHACe POV i.' . . -M PFUJ3 AMSTERDAM s1 eenice veRTeceMWooRDiceRs SM MEDCRLAND ????^^^^^??????BM«iiuj.iij»j!gMaBH!BgE^:^^ Beeldschoon m»ilif'««n «ch^.rïip tziehWloisnd { 'l jiugdij uittrek. klinkt f liiMitliachMl hyid '?'?''? en ctn «rblind«nd schoen Uinf. | DiMlts biwerkM»«Heen ecMt . 1) u Srokpaardjes-Lelienmelk-Zeep tf. '/" lm « "* * n« A .... l ___