10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 5 Jan. '17. No. 2063 rChineezen op Java (Ingezonden) In het nummer van 23 December van dit blad verdedigt de heer Dr. Yap HongTjoen zijne landgenooten tegen de qualificatie van den heer Campbell in diens boek Java" neergeschreven. En te recht. Immers, dat de Chineezen op Java .depraved, loqse and immoral" zouden zijn en oneerlijk zijn in den handel because it pays them to do so" is in zijn algemeenheid ongetwijfeld onjuist. Wanneer men met de groote Chineeesche handels huizen te doen heeft, kan men bijna steeds aan hun woord vertrouwen schenken. Het is trouwens bekend, dat Chineezen meest goede staatsburgers zijn; bij watersnooden, rampen etc. in Indië«f Nederland geven zij vaak groote bijdragen ook aan het Steun comitégaven zij ; groot e sommen; de ten toonstelling in Semarang hebben zij in alle opzichten geholpen; op de Indische leening van 125 millioen, schreven zij voor 8% millloen gulden in. Ik vermoed haast, dat de heer Campbell dit ook niet zoo sterk heeft bedoeld. Doch dat sommige, op Java geboren, Chineezen niet tot h»n recht komen, een werkkring krijgen buiten hun aanleg en daardoor niet vooruit gaan, is toch wel juist. Nu heb ik hierover eens gesproken met Chineezen te Semarang, die zeiden: de .oorzaak, waardoor sommige Chineezen in den handel geen goed figuur maken, waar door zij soms zich met spel, en opium schuiven ofgeven, en als koopman weinig praesteeren, zit in het gebrek aan onderwijs. Wanneer wij 5 zoons hebben, gaan zij allen in dea handel, geschikt of niet. In Europa laat men zijn zoen, dokter, leeraar, ambtenaar, schilder, musicus, ingenieur, officier, geleerde of wat ook, worden, al naar zijn aanleg. Voor -onze kinderen staat alleen de handel open. Missen zij daartoe bekwaamheid, dan werken zij zonder interesse en gaan allicht achteruit. Ons ontbreekt onderwijs." Zoover ik kan beoordeelen is dit juister, dan wat dr. Yap schrijft, die meer kapitaal noodig schijnt te achten. Er zijn op Java ongeveer 300,000 Chineezen; op Buitenbezittingen bijna evenveel. Hun kapitaal werd vóór den oorlog ge taxeerd op 100 millioen gulden alleen in onroerend goed en 500 millioen in totaal. Door den oorlog is het Chineesche bezit aanmerkelijk vermeerderd. Hoewel ik geen gegevens heb, meen ik, dat men het vermogen van Chineezen op Java thans wel op 600 millioen gulden kan taxeeren. Vóór den oorlog werd het kapitaal door Nederland in Indiëgestoken, geschat op nog geen 2 milliard gulden. Het Chineesch vermogen was toen dus ongeveer 1/4 van het' Nederlandsche. Gebrek aan kapitaal heeft de Chinees in Indiëniet. Maar wat hem ontbrak, waren ingenieurs, chemici, geologen, technici, die de fabrieken konden drijven en de mijnen konden ont ginnen, waartoe hij genoeg geld disponibel had. Ware er op Java een Polytechnische school of een Universiteit, dan zou men vermoedelijk zien, dat zeer veel Chineezen hunne kinderen daarheen zonden en velen, die door aanleg niet in den handel passen, zouden een nuttigen werkkring vinden. Dat zou ook voor die kooplieden, die door aanleg voor den handel wél geschikt zijn, een voordeel zijn en hun naam ten goede komen. Mr. H. J. BOELEN De geldschieter van Europa 't Kan verkeeren", heeft Bredero al lang geleden gezegd. De tijd, waarin Europa aan de. Vereenigde Staten honderden millioenen dollars verschafte voor dikwijls minderwaardige spoorweg-aandeelen, die na heel wat verdere financieele offers van de zijde der teleurgestelde houders eerst eenigermate recht van bestaan verkregen, ligt velen, die de laatste 25 jaren van de 19e eeuw hebben meegemaakt, nog goed in 't geheugen. Thans is het geheel anders gesteld. De oorlog, die zooveel heeft veranderd, heeft ook op finantieel gebied de rollen omge keerd; Amerika heeft het geld van Europa niet meer noodig integendeel, het is de geldgever, de bankier van Europa geworden. In welke mate, ten gevolge van den oorlog, de toestand van de internationale geldmarkt ten gunste van de Vereenigde Staten is gewijzigd geworden, blijkt uit een statistiek van het New-York Journal of Commerce", vaa de leeningen, door Amerika verstrekt sedert het begin van den oorlog tot onge veer Juli 1916 aan het buitenland, waar van echter het leeuwendeel door Europa is opgenomen geworden. Van het enorme totaal van $ 1.340.000.000, komt tot dit tijdstip ongeveer $ 1000.000.000. ten laste van de Europeesche Staten, $ 235.000.000 voor Canada en $ 105.000.000 ten behoeve van de Zuid-Amerikaansche republieken, nl.: Engelsche-Fransche leeningen $ 500.000 000 Engelsche credieten 50.000.000 Fransche leeningen en credieten 220.000.000 Russische credieten . . . . 117.000000 Italië, 1-jarige bonds. . . . 25.000.000 Duitsche biljetten en credieten 26.000.000 Zweedsche, Noorweegsche, Zwitsersche, Grieksche en andere leeningen .... . 62.000000 voor Europa totaal $ 1000.000.000 Aan Canada verstrekte Amerika in dit zelfde tijdvak $ 118.000.000 voor regeerlngsbonds en $ 117.000.000 voor provinciale en stedelijke leeningen, terwijl Argentini $ 79.500000 en andere Zuid-Amerikaansche regeeringen $ 25.500,000 van de Vereenigde Staten leenden. Deze enorme bedragen zijn natuurlijk in verband te brengen met de reusachtig toegenomen exporten van Amerika, die bij het einde van het dienstjaar (30 Juni 1916) tot totaal van 4334 millioen dollars hadden bereikt. Daartegenover stond een totale invoer van 2198 millioen dollars, zoodat de handelsbalans een voordeelig saldo van niet minder dan 2136 millioen dollars aantoonde. Deze nimmer in eenig land waargenomen gunstige toestand op economisch gebied is een gevolg van de groote vraag naar oor logsmateriaal, voornamelijk van de zijde der Entente, die uit de opbrengst van in 't land van de producenten aangegane leeningen den leveranciers aldaar betaalden, Zoodoende bleven de millioenen in het land zel£ hetgeen den gunstigen toestand verklaart, waarin zich de voorraden edel metaal, geld en geldswaardig papier in de Ver. Staten van Noord-Amerika op l Juli 1916 bevonden. Een vergelijking daarvan op dien datum met l Juli 1915 vindt men in onderstaande opgave: 1915 l Juli 1916 Gemunt goud en baren f l. 993.549.01 5 12.439.921.932 568.272.478 185.331.865 346.681 .0 1 6 84.260.500 819.273.594 568270.900 187.378094 346.681 .01 6 185.168.450 744.174.660 Zilveren munt Zilver-baren Bankn. d. V. St. Federale bankn. Bilj.derNat.Bk. 13.997.368.468 $ 4.47 1.595.052 De goudvoorraad der Federale banken voor de inlossing harer biljetten-circulatie bedroeg op l Juli 1915 $ 62.365.000, op l Juli 1916 echter bijna 2Vs maal zooveel, nl. $ 151.577.000. In het op 30 Juni 11: geëindigd dienstjaar werd in 't geheel 404 millioen dollar goud in de Ver. Staten ingevoerd, d. i. bijna zoo veel als in 't afgeloopen jaar buiten Amerika aan goud werd geproduceerd, In de tweede helft van Juli 11. had de goud-voorraad der Amerikaansche schatkist het respectabele cijfer van bijna 1849 mil lioen dollars bereikt. Maar na 30 Juni 1916 is het cijfer der door Amerika aan Europa verstrekte lee ningen nog belangrijk toegenomen. Een in November 11. verschenen opgave vermeldt navolgende cijfers van de door het buitenland tot op dat tijdstip in Amerika ge sloten leeningen aldus (in millioenen dollars): Engeland 858.4 Frankrijk 6562 Rusland Itali 117.2 25. Duitschland 20.neutrale Europ. lan den en China Canada (provinciën en steden) Zuid- en MiddenAmerika 120. 185. 1676.8 39. 305. 117.5 totaal $2.138.300.000 156.400.000 waarvan tot dien datum was terug betaald zoodat het totaal nog bedraagt $ 1.981.900.000 Zoo heeft dus in weinige jaren t ij ds Amerika de taak overgenomen van de haute finance te Parijs en te Londen. Het heeft echter een mededinger, die nu nog slechts op bescheidene wijze optreedt, maar door de zegeningen (!) van den oorlog financieel en industrieel krachtiger is geworden, n.l. Japan. Door de gunstige handelsbeweging der laatste jaren, was dit land niet alleen in staat reeds een groot deel van zijn schulden aan Engeland af te lossen en zijn leeningen geleidelijk aan de beurs te Londen terug te koopen, maar zelfs aan China een leenirfg van 30 millioen te verstrekken, dat zie» hiervoor dus niet tot de Ver. Staten behoefde te wenden! Of Europa op finantieel gebied ooit de plaats zal hernemen, die' het thans aan Amerika heeft moeten afstaan, is een vraag, die meer geneigd is ontkennend te beant woorden. Indien 't echter te eeniger tijd erin slaagt, de verloren positie te herwinnen, zal dit eerst in een tamelijk verwijderde toekomst het geval kunnen zijn. Want de schuldenlast, waaronder het ge bukt gaat, is zoo enorm zwaar geworden, dat zij de draagkracht der natiën voor geruimen tijd zal overschrijden. 5/1/'17. v. D. S. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx t L O. !?. VAN DBR DEM HAAG- Alleen WAGENSTRAAT41-43 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx FIRMA H. RAHR 4 Achter St. Pieter, UTRECHT. Tel. 443 GOEDE HUURPIANO'S in ruime keuze ALGEMEENE MUZIEEHANDEL STRIJKINSTRUMENTEN, SNAREN LEM BRAND \2ERZEKERT OOK INBRAAK AUG. UILKEMA Wegens Terplaatsing der Zaak, in Februari, naar de REfiULIERSBREKTR. 39 DITVEBKOOP HAARLEMMERSTRAAT 2. Installatie-Bureau v. Centrale Verwarming RINKELMAHH t ZONEN - Zeist Onmisbaar bjj elke Centrale Verwarming zfln onze Waterverdampings-Bakken verraardigd nit FOBETJ8E KLEI. ozuse Prospectus. AUGKAUPAAfin PI..HOOFT5TR.87 lineEHIEBED-TAFa i Speciaal * -'» J Adres VATI DAM Kalverslr. 157 -Tel. 5900 ? AMSTERDAM ? Tereu alle Artikelen om «elf te maken. 0«k KiBKASSEN, Mm» irucB iiluutr. TOKonrait Io. 10 iiituiiuHuiiimiiiiiiMimMiMiMniintiiiHHHHiniiiMinMiimHiiHitiiMitiiMiniiMtiHiuiiiiiiiiiiuHiiiHiHiiitiiiiiiitiniiiiiiiia LAPPA i PI «antenboten fa bniek SPECIALITEIT XV AUE fiFTLLUSTRECRDE !CATALOGU5e_RATis Dl Pui C.J.L.VEBMEULEN zijn gevestigd: Ttusaiitt 11 lieuwe ftiacbt 5e caolilutl ll\ TELEFOOI1873 TELEFOOI750 TELEFOOI9293 Hiofsftafle 3 TELEFOOI 4744 En z$n bekend om hun artistiek werk en zeer lage prflzen. GIDDING&ZÖNEN ROTTERDAM Leveniverzekering- fi _^ k _ _ Itattthamdï.11 ITl D B Hl Maitschappelyk Eapitaal EEN MILLIOIN GILDEN wlteekeid. Sluit EEVESWVEBZEKERHfGEIÏem LIJFBJEVTEN op bijzonder gnnctlge vermekeriag»tegen zeer BÜJLJJKK PREHTÉH D. AIMIIRAAL Bloemenmagazünen v/h Bozenoord. Kantoor: Banstraat 22 Telephoon Z. 3693 MOTOR- en ZEILJACHTENln ROEIVAARTUIGEI, SCHEEPSMOTOREN. N.V. Werf De Amstel", Dir. T H IE B O U T, Onder-Amstel. RELIEFSTEMPEL - ATELIER MENU'S. BALBOEKJES, enz. iierB.YaFMantgem 'SINGEL S62 boek VfceUtr. Lauwerecht 69 - Utrecht TELEFHOON 515 Expeditie en Verhuizingen SLEEPERIJ maafcr1 ««n zachr.rein gezicht blozend jcugdiq ulrerl^k . blarVt f limtr!zachr>« huid t n ctn wer6lind«nd schoon rernf. Qit alles biwert^ dt alleen echte Srokpaardjes-Lelienmelk-Zeep van BergmannSC? :?: Arnhem. a^O cTs. per sruk avsral verkrygbaar