16 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 Febr. '17. No. 2067 Vergelijking van het tegenwoordig Financieel beleid in Engeland met dat, onder Pitt, tijdens de Napoleontische Oorlogen Dezer dagen het een en ander naslaande in het bekende boek van Andréades, <4 Hlstory of the Bank of England, werd mijne aandacht ge'rok ken door hetgeen daarin aangeteekend is omtrent de financieele poli tiek van Engeland tijdens de oorlogen tegen de Fransche republiek en het Fransche keizerrijk. De toenmalige strijd, die met korte tnsschenpoozen nagenoeg een kwart eeuw aanhield, moge, vergeleken bij de S:genwoordige worsteling, in militair zoowel nancieel opzicht kinderwerk schijnen, toch zijner punten van overeenstemmi >g tusschen beiden te vinden, die het in de tegenwoor dige omstandigh den der moeite waard maken "a te gaan, wat aan het einde der achttiende en het begin der negentiende eeuw in het Britsche Rijk plaats greep. Evenals thans L'oyd Qeórge de leidende figuur is, die het Staatsbeleid van het Vereenigde Koninkrijk en de geallieerden beheerscht, was bet to?n de niet minder krach tige figuur van WiHtam Pitt, die de leiding van zaken in handen bad. Evenals Lloyd George reeds eenige jaren vóór den oorlog eene wel nog niet overheerschende, maar toch zeer invloedrijke plaats in het kabinet innam, was ook Pitt reeds meer dan twee jaren vóór het. uitbreken van de Fransche revolutie aan bet hoofd van het Britsche bewind. Van hem vinden wij aangeteekend: Toen de Fransche revolutie uitbrak, was Pitt reeds sedert 1784 aan het bewind; zijne algemrene politiek was vreedzaam en zijne financieele politiek bizonder gelukkig. Hij begon met de afbetaling van de St atsschuld en stelde daarvoor een millioen per jaar be schikbaar. Dat millioen werd aangewend tot inkoop van Staatsschuld en zoude jaarlijks verhoogd worden met de bespaarde rente op de reeds ingekochte schuld. Dit stelsel, waarop overdreven verwachtingen gegrond vest waren, werd gedurende de eerste jaren van de revolutie voortgezet." Verwissel 19i4 met het jaar van het uit breken van de revolutie en verveelvoudig, in overeenstemming met het sedert aan merkelijk verhoogde bedrag der Britsche staatschuld, het door Pitt voor amortisatie bestembe millioen en men krijgt een beeld van Lloyd George's be'eid in de jaren, aan d -n oorlog voorafgaande. Niettegenstaande jaarlijks millioenen voor zijne sociale wet geving gevorderd werden, bleef hij zijn budget met £ 9 a 10 millioen voor amorti satie van de, tengevolge van den Boeren oorlog, met onueveer £ 2~ÖO millioen aange groeide staatschuld belasten. Op zich zelf een juiste en verstandige maatregel, maar waarvan de futiliteit in het oog springt, wanneer men daarnaast stelt de honderden millioenen, waarmede sedert het uitbreken yaa de wereld-confJigratie die schuld weder jaarlijks verhoogd moet worden. Aanvankelijk trachtte Pitt in de oorlogsuitgaven te voorzien door het uitgeven van nieuwe leeningen en wenschte hij de belastingochuldigen zooveel mogelijk te sparen. Van 1793 1797 werd slechts £ 17 /t millioen per jaar aan belasting geheven, mw in de daarop volgende vier jaren werd dit bedrag nagenoeg verdubbeld. Hier blijkt dus een groot verschil met de financieele politiek van Lloyd Georges, die niet aarzelde reeds dadelijk de belastingschroef sterk aan te trekken. Werd hierbij in den beginne de verwachting gekoesterd, dat de oorlogskosten zouden kunnen bestreden worden zonder aanmerkelijke verhooging van de Staats schuld, reeds spoedig bleek die hoop ijdel te zijn geweest. Behalve door uitgifte van directe oorlogsleen/ngen, schatkist-obligatiën, die voor het grootste gedeelte in het binnen land geplaatst werden, zijn op onderpand van gemobiliseerde fondsen reeds .£110 millioen en de Anglo-French Loan van £ 100 millioen in Amerika geplaatst, bijeengeno men meer dan tweeendriekwart milliardia twee en half jaar, waarbij de schuldvermeer dering met nog geen £ 300 millioen in de acht jaren van 1793 tot 1801 in het niet verzinkt. Opgemerkt dient hierbij te worden, dat een groot deel van de opbrengst dezer leeningen in beide perioden gediend heeft tot het financieren van de geldbehoeften der ge allieerden. *> Maar ook in dit opzicht is er ver schil tusschen het heden en den toestand van ruim honderd jaar geleden. Terwijl het thans algemeen gebillijkt en juist geacht wordt, dat Engeland geld en crediet ten beste geeft aan de geallieerden om zoodoende de kans op een gunstieen uitslag van den oorlog te verhoogen, stond Pitt a in heftige aanvallen bloot wegens zijn financieelen steun der toenmalige bondgenooten van Engeland. Een ander punt, waarop Pitt heftig aan gevallen is door tijdgenoot en nageslacht, is zijn politiek om met de amortisatie van schuld op een voor dien tijd zeer ruimen schaal (ruim £ 40 millioen in acht jaren) voort te gaan met de wetenschap, dat hij veel grootere bedragen tot meer bezwarende voorwaarden moest leenen. Een zijner ver dedigers, Lord Grenville, voerde daartegen aan, dat men toen algemeen deamortisaiieinkoopen als een universeel middel be schouwde om de koersdaling vandeStaats *) Volgens the Economist van 30 De cember jl., hebben de Britsche oorlogsuitgaven van l Augustus 1914 tot 23 December 1916 £ 3.531.428907 bedragen, waarvan .£792 943.109 uit belastingen en ^2.738 485.798 uit leeningen op korteren of langeren termijn bestreden werden. Naar schatting heeft £ 800 millioen van deze uitgaven gestrekt tot het geven van voorschotten aan de geallieerden. schuld tegen te houden en voegde er aan toe: men kan er niemand een verwijt van maken, dat hij deze inzichten deelde en het allerminst mag men dit den bekwamen en uitmuntenden staatsman doen, die de wet van 1786 tot stand bracht (de wet, waarbij débovenvermelde amortisatie van £ l mil lioen gelast werd)" Terecht wordt daartegen door tegenstanders opgemeikt, dat juist, omdat Pitt een groot staatsman was, hij zich niet had mogen laten leiden door een alge meen d waal begrip, dat in de amortisatie van schuld ook in tijden, wanneer telkens meer nieuwe schuld moet aangegaan worden, een panacee gelegen is tegen alle mogelijke kwalen. En nu blijkt uit het prospectus van de nieuwste Britsche staatsleeningen, dat Lloyd George zich wederom op hetzelfde stand punt van Pitt stelt. Daarin wordt toch ge zegd : Teneinde te voorzien tegen waarde vermindering vanden marktprijsderleeningen, verbindt zich de schatkist, maandelijks Vs pet. van het bedrag van elke leening aftezonderen om een fonds te vormen tot aankoop van obligatiën dezer leeningen, zoodra de markt prijs beneden den koers van uitgifte daalt. Mocht het onbesteede bedrag van het fonds £ 10.000.000.?bereiken, dan zullen verdere stortingen geschorscht worden, om weder hervat te worden, zoodra het niet-beste.ede bedrag tot beneden £ 10 millioen gedaald is." Te begrijpen is het, dat een man als Lloyd George, die vóór den oorlog groote waarde gehecht heeft aan de beteekenig en kracht van groote, regelmatige schuld-aflossingen, thans van dat hulpmiddel een ophouden van den beurskoers der staatsschuld ver wacht. Zijne ondervinding van vóór den oorlog, toen ondanks de groote amortlsatieinkoopen de koers van Consols voortdurend gedaald is, had hem echter moeten doen inzien, dat dit zoogenaamd universeel middel onder de bestaande buitengewone omstan digheden volstrekt geen waarborg is tegen verdere koersdaling van het Staatsfonds. Ten slotte levert de geschiedenis van Pitt een zeer merkwaardig punt van overeen komst met de tegenwoordige inzichten van Lloyd George en zijne medestanders. Waar thans scheering en inslag van de redevoe ringen van Engelsche en geallieerde staats lieden is, dat, wanneer de oorlog maar lang genoeg volgehouden wordt, hij tot de oeconomische uitputting van de centrale mogend heden moet leiden, borduurde Pitt toen op het stramien, dat Frankrijk hare hulpmid delen had uitgeput en aan den rand, neen, te midden van het staatsbankroet stond." En zijn de woorden van den commentator van Pitt's politiek niet ook van toepas sing op den tegenwoordigen toestand? Toegegeven mag worden, dat Pitt op recht was in wat hij zeide ; en het is te begrijpen, dat hij zich aanvankelijk gevleid had met de gedachte, dat de oorlog kort zoude zijn en dat de chaotische toestand van het Fransche bewind het voortzetten van een krachtige campagne zoude beletten. Maar hoe lang kon hij deze illusie bewaard hebben? Hoe kon een staatsman als hij deze denkbeelden blijven koesteren na den slag van Fleurus? En wanneer hij redelijker wijze daarin niet langer kon gelooven, was het dan loyaal om in de woorden, van Fox het land in goede stemming te hou den met zijne denkbeelden over de finan ciën van Frankrijk, met berekeningen over assignaten en het Fransche bankroet, waar hij zelf den weg baande naar een onconverteerbaren ge ldi»mloop en naar den rand van een soortgelijk Staatsbankroet." J. D. SANTILHANO Inhoud van Tijdschriften; La fie"ue de Hollarvle (Numero Spécial) : Enquête sur L'Influence de L'E<prit Francais ea Holla'-de, Ie serie. Gonzague Truc: Puur la nogue classique. Louis Piéiwd : Sur la mort d'Emile Verhaeren. R. Oomkens Les Ouvrages fran<;iis de J. van Effsn (suite). Touny-Lérys: L'espoir. puèuie. De Paris a In Haye i travers Ie monde: Jul-s Sageret: Tribune Internatio nale: La guerre et J idee de race. ~ Maurice Tfiiberge: Journaux et magazines. *» -t -e Steno- ? grafie Riënts. Balt Zelfond. Bw Ct. In den Boekh. en [na postw. bij RIËNTS BALT, Den Haag. Materieel gesproken'heb ik bijna alles aan Uw systeem te danken." (w. g.) J. S. te R. G. H. mim. KIINSTMETAALMUJVEK en tMVILLElK BII1TENVELDERT B.fl. Kal ico-Tand pasta ? Deze tandpasta ozoniseert Uw mondholte l en maakt uwe tanden wit. Haar smaak en kwaliteit zijn ook in deze dagen even voortreffelijk gebleven. Per tube 70 en 40 cent. N.V. v/h. L POOL & ZONEN, Amsterdam. H H K* A Co. : FABRIKANTEN VAN : MUZIEKINSTRUMENTEN DELFT Buitengewone aanbieding van Kunstspel-Auto-Piano's worden met volle garantie, franco huis, geleverd en kannen met de huur betaald worden. Eik gewenscht fabri kaat wordt op bovengenoemde gemakkelijke betalings conditie, in elke verlangde stijl en houtsoort, tegen den officieelen fabrieksveikoopprijs geleverd. Tweede- hands Instrumenten. in eigen werkplaatsen vernieuwd, worden met volle garant!-, tegen «eer lage prijzen geleverd. 0^" Cat«logn«sen van nieuwe-, of lijsten van op 't moment voorradige, bespeelde instrumenten, worden op aanvrage toegezonden. HEES & Co's Magazijnen van Muziekinstrumenten zijn gevestigd: AMSTERDAM, Vijzelstraat 45. DEN HAAG Prinsestraat 36-38. DELFT, Peperstraat 8-10. ROTTERDAM, Kruiskade 43. VanScheveningen tot Waterloo door HENDRIE C. DIFEREE Rijk geïllustreerde Beschrijving van de komst van Koning,Wiliem I. Prys gebonden 95 cents. Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam. LARENSCHE KUNSTHANDEL Amsterdam ? Beerengracbt 495, Abonnementsvoorwaarden Maandelijks af wisselende ten toonstellingen van Hollandsche en bultenl. Kunst. Doorloopend bewijs van toeg. voor atle ten toonstellingen zijn verkrijgb. voor de volgende prijzen per jaar: Voor dame of heer f 4.?, voor kunstenaars f 2.50. Alle leden hebben rekht op een dameskaart of op kaarten voor leden van het gezin ad f 1.?. Alle kaarten zijn persoonlijk. Leden van f4.- ontvangen jaarl. als premie een ets, en maandel. Het land van Mauve", bulletin van den Larenschen Kunsth. Zij die zich thans voor 1917 abonneeren krijgen aanstonds toeg. met recht op de premie: een ets van TOON DE JONG talien Koningspkin en Vijzelstraat | Van 3-28 Februari: «i ter herdenking \an den ICO-jarigen geboortedag van | den Meester. Open van 9-5; Zondag Yan 2-5 uur. | Entree 50 ets.; Openingsdag m M-5 uur l i- j Beïltostreerde Catalogns f 1.-. Stoom-Wasseherij C.II.BORGHliFmaM.Ziius. Bellevoysstraat 69-75 ROTTERDAM. Telefoon «3S31. Speciaal adres voor het van Droop Een hoekjelder, fijnstrijkerij in het hedendaagsche waschbedrijf. Prijscouranten worden gaarne op aanvraag toegezonden. .. '«P ?Spéciaal l *» v Adres VATI DAM ttalveritr.157-Tel.590Q ? AMSTERDAM ? Tevens alle Artikelen om zelf te ' maken. Ook KARKASSEN. lei naze fiasco inüluti. Prjscoirait lo. 10 Utrechtsche Tricotage Fabriek WICHER JANSEN Speciaal Fabriek voor KOUSEN en SOKKEN. Productie 4000 dozijn paar per week Specialiteit Kousen en Sokken zooals verlangt door het Nederlandsch publiek. Wollen en Katoenen Seriekousen Naadlooze en geminderde artikelen. VERLANGT OFFERR1EN