ITFebr. '17. No.,2069 AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND AU B O ALLEEN VERKOOP m NEDERLAND van HANDSCHOENEN *& *Mer£ JOUVIN" EDER PAAR J0J0 ^GEGARANDEERD DENT's Ry er HANDSCHOENEN iiiiimiMiiiiiiiiiii lllllllttlllllIIMIIIIIlllllMllltllMllllftlllllltMIIIIIIIIIIIIIIIII (Naar de teakeniog van Willy Sluiter voor Orelio'S Gedenkschriften. Uitgave Schellens en Oiltay, Amsterdam) Geboren te 's Hertogenbosch 10 April 1854. Het staat la zijne .Gedenkschriften" en onze Musici", maar als we de kranige figuur met den typlschen grijzen kop veer krachtig langs onze straten , zien, stappen. ^tMeéVen' %* nttt met n .dikke zestiger" te doen te hebben. Zijn geheele persoon kenmerkt nog het robuste, zooals we ons hem nog een twintigtal jaren geleden her inneren. Het was in den tijd, toen Gottfried Mann, een tijdgenoot en vriend van den jubilaris, in onze oude .sleutelstad" nog den musikalen schepter zwaaidr Op de concerten van Sempre Crescendo" was Sjef" een dikwijls wederkeerende, gaarne geziene gast en ik geloof, dat hij even welkom was op de daaraan onafscheidelijk verbonden nabroodjes" met den aankleve van dien. In beide kunstenaars stak een sterk brok «Bohème" en het wil ons voorkomen, dat in ons vaderland juist dit element in een kunstenaarsziel niet altijd wordt verstaan. Tout genre est bon hors Ie genre ennuyeux" l Moge het Bohême-element al eens sterke neiging tot oppervlakkigheid vertoonen het heeft tevens het onmiskenbare voordeel, iiiiiiiiiiiiiiiifiniiiiiiiiiiiiiliiimiiuiiiiHiHH De Geboorte van Koning Willem den Derde 19 Februari 1817 Zinneprent uitgegeven bij de geboorte van den lateren koning Willem III (boven op het uurwerk de woorden II est né) Den 19den Februari van dit jaar zal het eene eeuw geleden zijn, dat koning Willem de Derde te Brussel werd geboren. Na hun bezoek aan Amsterdam in September 1816 hadden de Prins van Oranje en zijne jeugdige gemalin zich nog een drietal weken te 's-Gravenhage opgehouden, en den 12den October waren zij, over Breda en Antwer pen, naar de Zuidelijke hoofdstad des lands vertrokken. In den namiddag van den 17den bereikten zij Brussel, waar zij met veel feestvertoon werden begroet. De Prinses was echter te zeer door de reis vermoeid om er veel van te kunnen genieten; eerst den 22sten kon zij aan de Brusselsche auto riteiten audiëntie verleenen. dat het behoedt tegen dorre, schoolsche. zuiver verstandelijk opgevatte kunstuitingen. Zooals O. het Hollandsche lied in den volkstoon" met zijn krachtig orgaan weet te doen klinken, zijn er niet velen als hij, die hiermede het hart weten te bereiken der groote massa, die tfog weet te genieten van een mooi geluid en goede zangkunst. Voor het Nederlandsche lied heeft de man, die thans zijne veertigjarige kunstenaars loopbaan achter den rug heeft, gedaan, wat binnen den kring van zijn artistiek talent ligt. Als de meesten zijner beroemde collega's, eene enkele goede uitzondering daargelaten, eens hetzelfde hadden gedaan, zou er onder het scheppend deel onzer kunstenaars heel wat minder rechtmatig gemopper over mis kenning zijn. We zagen nog onlangs den jubilaris gekenschetst als de populaire Hol landsche zanger". Die qualificatie is in alle opzichten juist. Want zijne kunst gaat tot den breeden kring, die het begrip populus" omvat en voorts is zijn persoon altijd ge weest en gebleven: Hollander. Daarom ontbrak er in de vertolking van werken, die buiten de sfeer van zijn talent lagen, dikwijls de rechte stemming, daar hij zich bezwaarlijk anders kon uiten, dan hij gevoelde. (Waar hij in zijn boek zegt, dat hij voor eene kunstenaarsloopbaan in een volgend leven zeker Holland niet als geboorteland zal kiezen, strekt het zijne eerlijkheid tot eer, dat hij als kunstenaar de Hollandsche vaan is trouw gebleven). Zijne natuur miste te zeer het beschouwende, reflecteerende, hetgeen vermoedelijk de oormak is geweest, dat hij niet tot den roeoven het aanzien is gekomen als een Uilus, die terzelfder,tijd, zijne eerste triomfen aan de Nederl. Opera vierde. Daar was het ware arbeidsveld van onzen zanger. Verschillende creaties hebben we aan hem te danken en zijne uitbeelding van Hans Sachs, Mephisto, Telramund enz. heeft waardeering gevonden tot ver over onze grenzen. Van de Nederl. Opera heeft O. wel zoowat alle lotgevallen meegemaakt en de moeilijke omstandigheden, waaronder hare voor mannen" hadden te arbeiden, zullen ook hem wel eens bezwaard hebben. Na jaren rust is onze instelling weer uit haar assche herrezen. Zat zij den ouden getrouwen pionier misschien nog eens de gelegenheid schenken, in een zijner glansrollen voor het voetlicht te komen? Wij willen zulks voor den jubilaris hartelijk hopen. Ten slotte valt nog te vermelden, dat de zanger bij-Schellens en Giltay zijne GedenkiiiuiiiiiiiitiiiiiiiiiimiiiiiiiiiitiiiiiitiiiiiitiiMiiiifHiiMiiiiiiiiiiiif Minimi Ook het Hof had besloten den winter te Brussel door te brengen, doch Anna Pau lo wna nam aan het openbare hofleven weinig deel en trok zich zooveel mogelijk terug, de dagen doorbrengend met lezen en wandelen. Het koninklijk gezin ontving in dezen tijd bezoek van haren broeder, den lateren keizer Nicolaas, en van den Hertog van Wellington, den overwinnaar van Waterloo, die den verjaardag van zijn medestrijder (6 December) kwam vieren. Zoo naderde de dag, waarop de blijde verwachting in vervulling zou treden : in den latenavond van Woensdag den 19den Februari 1817 beviel de Kroonprinses zeer voorspoedig van een zoon. In blijde verrukking richtte zich den volgenden dag de Pr<ns van Oranje tot zijn zwager, den Russischen keizer Alexander: jugez, cher frère, de mon bonheur. Anne m'a donnéhier soir a 10% un gros, grand et bel enfint male; elle se porte aussi bien que possible et se trouve fort contente d'avoir un fils, que nous avions beaucoup désirétous deux". Inderdaad, de jong geborene was een gezond, flink kind; un gros gaiqon, qui promet de vlvre", zooals Van der Duyn van Maasdam, die toen aan het Hof te Brussel vertoefde, zich uitdrukte. De bulletins der geneesheeren Dindal en Harry luidden dan ook, zoowel met betrekking tot de gezondheid der Moeder als tot die van het Kind, onverdeeld gunstig, l Maart mocht de Prinses opstaan. Het Brusselsche dagblad L'Oracle achtte het onmogelijk de vreugde en gees'drift, welke te Brussel heerschten, uit te drukken". Het sprak van een wezenlijk algemeen familiefeest". Van der Duyn keek door een anderen, donker gekleurden bril. Naar aan leiding van een gezegde van baron d'Anethan, dat het volk dronken was van vreugde, merkte hij sarcastisch op, dat het dan zeker in dien ver gevorderden staat van dronken schap verkeerde, waarbij men onder tafel terecht k >mt en indut, want alles was doodstil". De waarheid zal wel in het midden hebben gelegen. Het is een feit dat de Prins van Oranje, terugkeerend van een bezoek aan zijn Vader, door de kaailoopers Ie *endig werd toegejuicht en dat hem in den schouwburg in den avond van 20 Februari eene grootsch ovatie werd gebracht. Officieel werd de blijde gebeurtenis door het lossen van 101 schriften" heeft uitgegeven, waarin hij op onderhoudenden toon jiit eene rijken schat tooneelherinnerlngen put! De geschiedenis der Nederl. Opera vormt een belangrijk onderdeel. Ook over reizen en tooneelherinneringen van ernstigen en komischën aard weet de schrijver aardig te vertellen. Of echter de toestanden op kunstgebied in 't buitenland nu in alle Opzichten zooveel beter zijn, als de schrijver meent, meenen we te betwijfelen. Wat in de inleiding te lezen staat, geldt zeker ook bulten de grenzen van ons vaderland. Mr. H. M. v. LEEUWEN iiiiiinmmiiiiiiiiiiiiiitiiiMiitiitiiimimimimiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiniiiiii Den Haag, Rotterdam, Dordf, Utrecht, Middelburg Notities, I 1. Chris Lebeau, (Den Haag). Lebeau is niet meer onbekend. Hij teeken de patronen voor linnen. Sommigen mijner kennissen zijn zeer eerbiedig jegens die ontwerpen. Hij maakte aanplakbilletten, en weer anderen dier zelfde kennissen bezien die met den eerbied van den scholier voor alles wat van den leermeester komt. Ik heb de fout het oude damast en het oude linnen met zijn zuiveren draad en sobere sterke versiering boven dat van Lebeau te verkiezen, en ook zijne aanplakbilletten (D*yj:scji in hun inktkleuren) hebben mij zelden verrukt. De teekeningen, die deze ijverige werk man in den laatsten tijd maakte, hebben meer picturale kwaliteiten, zeker, maar bovenal zijn zij uit eenvoudiger gezindheid ontstaan. Zij staan niet zonder verband in onze schilderkunst. Op de Japanners wil ik niet wijzen, maar Vincent's teekeningen uit het Zuiden, werk van Dirk Nijland en Toon de jong toonen dat verband aan. De voor stellingen zijn dulngezichten; wrakken; koppen van een paardecadaver, etc. De duingezichten zijn, al doende, het beste ge worden. Zij vertoonen geen tragisch-diepzinnige, noch een scherpen realist, maar in de saamvatting van het gegeven, in het accentueeren van sommige détails (welke accenten het geheel steunen) en in de mise-en-page" op het Japansch papier doen zij een vastberadenheid in den arbeid waar deeren, en een doorzettingsvermogen, die mij meer behagen dan vele der vroegere daden van Lebeau, daar zij simpeler ver werkelijken. 2. Pulchri Studio (werk van leden). Anna Abrahams is een schilderes, die, voortdurend op nieuw, op gemaklj.jke wijze miskend wordt. Dit is mij een reden om, eveneens telkens opnieuw, op haar te wijzen. Ik moet u hier herhalen, dat zij geen wonder is maar met wonderen is de weg van Pulchri Studio zeker niet bezaaid. Maar naast de wonderen zijn er talenten, die scherp ge noeg door zich zelve gedefinieerd zijn, om ze niet voor bij te gaan, En dan is het reden tot verbazing, dat een niets-nut als Arps, een ontkenning der schilderkunst, tegenover haar durft te staan, met een autoriteit van verkoopend voortbrenger. Want dit is zoo. Toch is Anna Abrahams, een schilderes, en Arps. de aesthetisCjtie, Burgerman. Anna Abrahams heeft boven Jil de hoedanigheid der kleur aan zich. fen -deze kleur is noch flauw noch opdringend, maar zij is vrouwe lijk in haar tal van schakeeringen en vrouwe lijk in haar fijnheid of rijkdom. De vorm, dien zij in deze kleur en in deze kleurreeksen meer neerschrijft dan modelleert is haar typische sterkte niet, rtiaar hij is, die vorm keeren genoeg toch voldoende. En daarom verbaast mij, die jaren dit al betoog, de stompzinnigheid der liefhebbers, die hier een fijn-bewogen kleur en voldoenden vorm lichtzinnig voorbijgaan, om bij zwakker werk aarzelend stil te staan. Een spontane als Anna Abrahams is de Rouville. Hij heeft dezelfde bekoring; hij is nooit onbewogen in wat hij maakt. Er is altijd drift in, spanning, al is die spanning soms tevreden met de schetsmatige notitie. Maar n ding is anders. Bij Anna Abrahahms leven de kleuren in geschakeerde verschei denheid; de Rouville is, tegenover haar, typisch de romantisch-sobere; in n kleur, Het Smalle PacTder Neutraliteit Teekening voor ,de Amsterdammer" van Jordam. kanonschoten, eene parade en een cour ten Hove gevierd. De stad Antwerpen gaf een kleed van Mechelsche kant ten geschenke. Keizer Alexander had reeds vroeger aan zijne zuster een luiermand gezonden, wier inhoud totdat de Prins den leeftijd van tien jaren zou hebben bereikt, kon worden ge bruikt ; alle stukken daarvan waren in Rus land geweven en geborduurd. Het bericht van de geboorte van een Erfprins bereikte nog in den avond van 20 Februari Den Haag, waar van de koninklijke familie toen alleen de Prinsessen-douairières, d. w. z. 's Konings moeder, prinses Wilhelmina, en 's Konings zuster, prinses Louise van Brunswijk, vertoefden. Het werd's avonds nog in den schouwburg medegedeeld en daar met het Wilhelmus begroet. Te Amsterdam werd het den volgenden ochtend door een extra-ordinaire" Amsterdamsche Courant den volke kond gedaan. Vlaggen,het lossen van 101 kanonschoten te half twaalf, eene parade van het garnizoen en de schutterij te twaalf ure op den Dam, en des avonds eene illu minatie van het Raadhuis, waren de officieele vreugdeteekenen. Ook vele particuliere wo ningen waren verlicht. Den volgenden avond werd in den schouwburg door den toen in zijn volle kracht zijnden Marten Westerman een toepasselijk gedicht voorgedragen, het welk, naar de Amsterdamsche Courant ons mededeelt, door de toehoorders met welmeenende goedkeuring en blijdschap werd ontvangen".- Zondag 23 Februari had op verzoek van Burgemeesteren, in gevolge eener aanschrijving van den Gouverneur van Noordholland, in alle kerken een dankstond plaats. Te Utrecht werd eerst dien Zondag de vlag op den Domtoren geplaatst, omdat men niet eerder het officieele bericht van de blijde gebeurtenis had ontvangen. In de Zuidelijke gewesten werden op Zondag 2 Maart in de Roomsen-Katholieke kerken Te Deums gezongen, waartoe de Bisschop pen hunne medewerking niet hadden ge weigerd. Alleen in het bisdom Gent ging dit met moeilijkheden gepaard. De bekende bisschop De Broglie had reeds vroeger ge weigerd de van regeeringswege voorge schreven voorbidding voor de zwangerschap der Prinses te doen plaats hebben, en zich dienaangaande tot den Paus gewend. Pius VII verklaarde, bij een brief van den l sten De weg wordt al moeilijker. liiiuimiiliimiiiiililliiiiiimiiilihililillllllliiiiiiiiiiiimiiiilimiiiiiililitlliiiiiiiiiii iimliiiiiiiiiiiiiiiiimiiililiilinilillilllllniiiiiiii monochroom, bestaan zijn, altijd beschaafde, stadsgezichten; soms zijn landschappen (grijs en bruin) en soms zijn figuren. Er is niet alleen in den naam hier iets fransch; de beschaving is in zijn soberheid een teeken van cultuur. De wildheid die hem nog als kenmerk eigen is, vindt ge in het snelle, soms ongeordende lijnenspel. Dit lijnenspel houdt dan de noodzakelijke rust op noodelooze wijze weg. 3. Van der Valk. (Utrecht-graphische tentoonstelling). Van der Valk heeft geen intensiteit. Die valt buiten zijn persoonlijkheid als schilder. Hij is evenmin van kleur be haaglijk, en zijn overschatte Schelpen" hebben noch door kracht, noch door schoon heid mij overreed. Scherper is zijn realisme in de teekeningen uit het Leidsche museum. Hier vindt ge niet de groote daden van een actie-vollen geest (dit te zeggen is een tweede overschatting), maar toch is er zekerheid in de stof-uitdrukking en stout heid in het bootsen van den grijns. En eigen aardig tusschen deze daden van hem is de lithographie: het zeepaardje: scherp-gesteld zijn hier de problemen van den vorm feitelijk evenmin als in de Schelpen met Netzuké". Maar hier is, in het wat weeke van de realiseering, ietwat gegeven van het Sprookje. Dit is zeldzaam. Deze werkelijkheid en deze onwerkelijkheid is een zeldzame gave. Zij is hier evenmin van de grootste stelligheid, maar zij is er. Het spel der phantaisie (en IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllll Februari, dat tegen het opzenden der gebe den geen bezwaar bestond; en eerst na de ontvangst van f deze machliging gaf De Broglie toe. Vandaar dat in Vlaanderen de bedoelde kerkelijke plechtigheden eerst op 9 Maart plaats vonden, waarbij de Bisschop te Gent in persoon het Te Deum aanhief. Niettemin werd kort daarna, ook in verband met zijn algemeen verzet tegen de politiek des Konings, eene vervolging tegen hem ingesteld, waaraan hij zich slechts door het land te verlaten kon onttrekken. In het algemeen heerschte in het Zuiden eene zekere voldoening dat voor het eerst na Karel V een troonopvolger in die stre ken geboren was, terwijl men het in het Noorden betreurde dat de Erfprins geen Hollander" was. Van der Duyn spotte er mede dat men zich in Den Haag wel eraan zou ergeren dat de jonggeborene eene Roomsche min had. Het viel den Hagenaars ook niet mede dat de doop evenzeer te Brussel plaats had. Deze plechtigheid, waarbij groote praal werd ten toon gespreid, werd in de voormalige Augustijnenkerk, den 27sten Maart, verricht door den oudsten hofprediker, den Haagschen predikant W. L. Krieger, die bij deze gelegenheid eene rede hield naar aanleiding van Ps. 127 : 4: Gelijk de pijlen zijn in de hand eens helds, zoodanig zijn de zonen der jeugd". De Prinsessen-douairières waren uit Den Haag overgekomen, evenals grootvorst Nicolaas uit Londen. Van der Duyn oordeelde dat, gelet op den geest van bigotterie en op de revolutionaire ontevredenheid, die bij onze nieuwe landgenooten heerschte, de plech tigheid, die door goed weder was begunstigd, goed van stapel was geloopen. De groot meesteres Fagel had den eleganten dames en heeren van Brussel een voorbeeld gege ven van waardig optreden. De schilders Van Bree, Odevaere en Paelinck maakten eene schets, ten behoeve eener schilderij. Maandag 7 April, den tweeden Paaschdag, deed de Prinses van Oranje, die bij den doop nog niet tegenwoordig was geweest, haren kerk gang onder het gehoor van den uit de vrijheidsdagen van 1813 in Den Briel be kenden ds. Hermannus Pauw. In den loop dier week werden de kraamvisites" in ontvangst genomen. 12 April werd de jong geborene ingeënt. deze komt meer in Van der Valk op) kan het wat schrale van het geheel vermeerderen. Het geeft verwachting, en te verwachten winst is bijna gewonnen rijkdom. PLASSCHAERT Nieuwe uitgaven van deze week Luit. J. FABIUS, Door het brandend Earopa. Brieven van een oorlogscorrespondent, 104 pag., f 090. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. J. R. SNOECK HENKEMANS, Indeeling van het Koningrijk der Nederlanden in Kieskrin gen en Provinciale Districten, volgens de komende nieuwe Grondwettelijke bepalingen tot invoering van de Evenredige .vertegen woordiging, 's Gravenhage, D. A. Daamen. Mr. H. F. W. JELTJES, Johannes Bosboom, 1817-18 Februari 1917, korte schets van zijn ontwikkelingsgang, met 21 afbeeldingen. Amsterdam, Uitgevers Maatschappij Elsevier." iiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiintii H. BERSSENBRUGGE, POKTRETFOTOGRAAF ZEESTRAAT 65, naast Panorama Mesdag DEff HAAG. - Tel. 1588. iiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiitiiiiiiuimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiimiiiii De Erfprins had de namen ontvangen, Willem, Alexander, Paul, Frederik, Lodewijk; den eersten en derden naar zijn beide groot vaders, de overige naar de heerschers ovar Rusland, Pruisen en Frankrijk. De PrinsRegent en de Koningin van Engeland ston den als peter en meter. Op 's Prinsen geboorte werd door J. F. Francois eene zinneprent geteekend, die door I. J. Wolff werd gegraveerd. In een op een hermelijnen kleed rustende schaal ligt een opengebarsten Oranje-appel, waaruit de jonggeborene te voorschijn komt. Natuurlijk lieten de vaderlandsche dichters zich ook niet onbetuigd: Tollens, Borger, Messchert en vele anderen deden zich hooren. Uit het huwelijk van den Prins van Oranje en Anna Paulowna zijn na dezen eersteling nog vier kinderen geboren. Koning Willem I mocht het, eer hij van den troon afstand deed, nog beleven dat de Erfprins zelf vader werd, 4 September 1840. Vier geslachten waren dus toen in het koninklijk Huis aan wezig. Wie zou vermoed hebben dat vijftig jiren later, met het verscheiden van Willem III, het Oranjehuis in de mannelijke lijn zou zijn uitgestorven ? Dr. JOH. C. BREEN iiimmitmiiiiiiiiiiiinimiimiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiitimiiitiiiMM Uit voorraad leverbaar: Adler, Oaklaiid, White-Auto's Garage NEFKENS Jacib Obreehtstraat 26 AMSTERDAM