DE AMSTERDAMMER/WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 7 April '17. No. 2076 Er zgnrrflwielen^die*[het FONGEBS-rgwiel, wat kwali teit betreft, nabjj komen. Yraag echter niet naar den prjjs - - - -, of juist wel, doch dan is Uw besluit genomen. koopt een F O N G E R S Een Vleugje Haagsche Wind EEN GROOTSCH PLAN Onlangs zat ik met een zeer eerwaardig hoofdcommies aan het departement van Oorlog na het diner een kopje koffie te drinken op de Witte. Naar aanleiding van een paar heeren die een ridderorde droegen en ons tafeltje pas seerden kwamen we te spreken over deco raties. Het was niet, omdat hij er persoonlijk zoo'n hoogen prijs op stelde, zeide hij, maar principieel was het verkeerd, dat met den verjaardag van H. M. Onze Geëerbiedigde Koningin, geen decoraties worden uitgedeeld. Vooral het achterblijven van de uitreikingen van ridderorden in de huisorde van H. M. de Oranje Nassau-Orde, was ten zeerste te laken. Hij was nu al ruim 26 jaar aan het ministerie van oorlog en had op een ridder orde het volste recht. Ik moest hem toegeven, dat de taaie vol harding, het koppig volhouden, een zoo een voudige belooning overwaard was.) fee*! Hij had echter een andere opvatting. De trouw aan het vaderland, de diensten, jaren lang aan den lande bewezen, moesten worden beloond. Het had hem toch dagelijks 4 a 6 uur werkens op zijn bureau gekost. Boven dien was het verkeerd plotseling met een traditie te breken. Hoe stond het voor hem, tegenover zijn collega's! Of hij was gepas seerd. Of hij zijn plicht niet steeds met onverbroken plichtsbetrachting had gedaan. Hij voelde soms, of hij er op werd aange keken. Gênant was het voor hem als hij op de Witte zat, met zijn collega's die maar een enkel jaartje ouder waren dan hij, en nog net voor den oorlog hun decoratie gekregen hadden. Er waren er bij met heel wat minder plichtsbetrachting dan hij, Ik kon met hen meevoelen. Je moet tegenwoordig voor een heel een voudig ordetje al iets bezonders doen. Het is een groote tijd en daarom wordt er iets bizonders verwacht, iets grootsch van onze tijdgenooten, trachtte ik te troosten. We hebben toen samen het volgende plan ontworpen, dat ongetwijfeld succes zal hebben. Het eenige waarop men tegenwoordig let, waarop de publieke aandacht is gevestigd is ons leger. Een elk voelt daarvoor mede. De grootste nooden lijden onze jongens aan de grenzen. Veel wordt er voor hen gedaan, ieders oog is op hen gericht, maar veel kan er nog voor hen gedaan worden, en niets is voor hen, aan wie de veiligheid van ons vaderland is toevertrouwd, te veel. Ze ge nieten voorts de Bijzondere Belangstelling van het Koninklijk Huis en wat ge voor hen doet zal door H. M. ten zeerste gewaardeerd worden. Iets geheel nieuws hebben we daarom bedacht, dat van groot belang is, zoowel voor de gezondheid en moreel van den troep, als voor de hygiëne en zindelijkheid alsook voor gepast genot, van hen die in weer en wind, en barre koude voor ons allen klaar staan. In zwang is het onzindelijke het onreine en nadeelige kauwen van tabak, het z.g. pruimen. Een veredeling moet er daarom gebracht worden in de kauwbehoefte van den soldaat. De onreine bruinige speekselworp, moet worden vervangen door een zindelijker, een gedesinfecteerder, die kleurloos opdroogt. KANTTEEKENINGEN VAN EEN LANDSTORMPLICHTIGE (Met teekeningen van Is. van Mens) Nieuwe Reeks. VIII Kleilust, Einde Maart '17 (Slot) Dit is, lezer, mijn slotzang Voor den laatsten maal heb ik boven deze regelen den titel neergeschreven, onder welken ik u het lief en leed heb uitgezongen van een simpele soldatenziel. Ge kent mijn besluit reeds; ik ga officier worden. Na een jaar de jubileumsdag ligt vlak achter mij na een jaar van gehoorzaam heid, ga ik mij op mijn beurt onder hen voegen, die op dit ijdel ondermaansche met een schijn van gezag en eene zeer reëele verantwoordelijkheid bekleed zijn. Ik heb begrepen, dat ieder de taak te vervullen heeft, waartoe het lot hem beschikt heeft. Maar ik heb mér begrepen... ik heb iets begrepen van wat er in een ruwen sol daat omgaat; zoo'n soldaat is moeilijker te doorgronden dan een sphynx... want een sphynx zwijgt, en een soldaat is geneigd het tegendeel te zeggen van wat hij gevoelt. Misschien zal die tak van wetenschap in den verlofsofficier Stoke de lacune aanvullen die in zijn krijgswetenschap zal blijven be staan. Want voor de hoogere krijgsschool te bezoeken heb ik tijd noch gelegenheid. Ik ben er mij zeer wél van bewust, dat mijn dagboek niet anders geweest is, dan eene losse aaneenschakeling van notities; het is dan ook evenmin de psyche" van den Nederlandschen soldaat, als het foto'tje op uw buitenlandschen pas het is van uw persoon. Maar et zit wat van hem in, en zijne grove trekken zijn te herkennen. Er blijft mij nu nog n ding over, en dat is u te zeggen, wat een officier is, wat ik zijn zal, in de oogen van hen, die tot op dezen dag mijne kameraden zijn. De officieren Het was op een warmen zomer-namiddag; ik was nog niet lang in dienst. Uit een venster van de kazerne gebogen, overzag ik het zonnige exercitie-terrein, waar TJIT lEIIET De kauwstof die thans het genicoteerde vocht in het lichaam brengt, met talrijke nadeelige invloeden voor het lichaam en den geest, moet worden vervangen door een kauwstof, die de ^lichamen sterkt, de zenumen staalt, den eetlust opwekt en het spijsverteeringproces vergemakkelijkt en bevordert. Deze nieuwe kauwstof zal zijn het Amerikaansche chewing-gum als kauw-rubber, of kauwgom hier ingevoerd. Door deze zaak goed aan te pakken zou onze hoofdcommies op den voorgrond kun nen treden als voorvechter voor den algemeenen welstand in het leger. Een uitvoerig onderzoek door den mili tairen geneeskundigen dienst, naar den schadelijken invloed van het tabak kauwen of pruimen" zou vooraf moeten gaan. De opperbevelhebber en de minister van oorlog moeten geïnteresseerd worden bij deze onder neming. De regeering moet een Aanzien lijke som uittrekken, voor Regeeringskauwstof". Verder moeten particulieren zich daar voor interesseeren, en vooral de vereetiigingen Ons Leger", Onze Vloot" en het Damescomité". Busjes in de tram en aan de postkantoren en stations moeten het publiek opwekken met steunt de volksge zondheid, door mede bij te dragen aan het verstrekken van kauwrubber aan onze jongens aan de grens en in de forten." Verder moe ten er namiddagsthee's en liefdadigheidsf eesten gegeven worden waarvan de opbrengst door ons-leger kan worden verkauwd. Aan het hoofd van de geheele beweging moet staan een regeerings-commissie, met onzen hoofd-commies als voorzitter. Deze commissie moet een inslaanden naam hebben met twee letters afgekort, kauw-commissie, eenvoudig K. C. genoemd. Het K. C. moet dan onder-commissies hebben in kleinere en grootere garnizoens, sub-commissies en onder sub-commissies, die kleine populair wetenschappelijke brochuretjes verspreiden in kazernes, depots en kampen. Deze regeeringscommissie moet een stu diereis naar Amerika maken, om het onder werp daar te bestudeeren, de noodige hoe veelheid in te slaan, en eventueel te zorgen voor kauwrubber-automaten in kantines en vestibules van kazernes. Een centraal kauw bureau zou in den Haag gevestigd moeten worden van waaruit geregeld het kauwen in het leger wordt gecontroleerd en nagegaan waar de ergste kauwnooden zijn. Door dit aldus te organiseeren zou onge twijfeld de hoofdcommies zich onderscheiden en de aandacht van opperbevelhebber en minister, alsook van H. M. de Koningin op zich vestigen en met een decoratie beloond worden, minstens met een officiérskruis. Dienzelfden avond heeft hij nog een tiental verschillende merken chewinggum gekocht. Hij vertelde me later dat spearmint het beste was. Het pepsin was misschien wel beter voor de gezondheid, maar er versmelt te veel van. Van gewone mintgum versmolt slechts 10 pCt. maar het was minder smakelijk en aromatisch. Onze hoofdcommies is natuurlijk begonnen alles in het geheim voor te bereiden. Giste ren hoorde ik, dat enkele collega's hem niet meer wilden kennen. Hij heeft het natuurlijk niet breed was hun meening, en dat hij niet meer zich het genoegen van sigaren rooken kan veroorloven was den collega's duidelijk, maar dat was voor een behoorlijk en toch vroeger steeds zeer gedistingeerd iemand als hij, geen reden om te gaan pruimen". ARI iillMiiMiiimmiiimMiiimimiiimMiimiiilimmiiMimiimiiiiiMmiiiiii Oude en Nieuwe Boeken Bij de, firma Burgersdijk en Niermans, Templum Salomonis", zal eene zeer be langrijke boekenveiling plaats hebben waarin alle wetenschappen vertegenwoordigd zijn. De verzameling is te bezichtigen 13 en 14 April a.s. recruten eener jongere lichting hunne eerste lessen genoten. Naast mij leunde Gerrit tegen de ven sterbank, en verlustigde zich in hetzelfde schouwspel. De commando's klonken tot ons over op de lauwe lucht. Aan de overzijde van het water schoof bel-tinkelend een tram voorbij. Plotseling werd ons beider blik getrokken tot een lichtend punt; het was de zon, die even schel reflexeerde in een officiers-sabel. De officier stond op eene kleine verheven heid, en overzag vandaar het terrein; hij rookte een cigarette, en heel zijn houding drukte rust, doch tegelijkertijd latente macht uit. Hij scheen er zich niet van bewust, dat Gerrit en ik en wellicht nog vele ande ren, naar hem keken. Fijn leventje toch, zoo'n luit'," zeide Gerrit naast me. Maar niks doen, en kommedeere... en 'n hoop cente in de maand... l" Daarvoor moet hij voor jou denken!" waagde ik. ,,'n Ofcier en 'n ofcier zijn twé," ging Gerrit voort. Je heb er an wie je merkt wat ze van je wille, maar d'r zijn d'r óók die maar eische dit en eische dat, zonder dat je weet waar et goed voor is. As me vrouw ziek is, en de luit' wil me niet late weg gaan, dan weet ik dat ie zelf weer knijpt voor de kaptein. Maar assie zegt .vooruit, wees weg', dan voel ik, dat ie z'n eige der an waagt voor mijn! En assie zegt ,ga ligge, gauw' dan denk ik ,ik ben je hond niet', maar assie zegt ,'n granaat, gauw ligge', dan doen ik et graag! Die daar staat te rooke zet een gezicht of ie zegge wil ,wat gaat mijn dat beestespul an'; as ik dat zie, dan krijg ik de pest in. As mijn baas tege me zegt ,Gerrit, maak die planke es zoo en zoo pas' dan doen ik dat misschien verkeerd, maar assie zegt dat mot 'n kassie worde', dan snap ik hem direct! Kijk, an 'n ofcier zie je van buite: dat is me baas... da's glad genoeg, daar zorgt de kleeremaker voor. Maar waar de kleeremaker niet voor ken zorge, dat is dat ik zeg ,ik gehoorzaam je graag', daar mot ie zelf voor zorge." Gerrit heeft gelijk. Ge weet niet, burger, hoe hoog een personage een officier is in den troep. Wij zien onze meerderen hem naar de oogen zien, en wij bemerken, hoe een kort woord van hem door onzen sergeant tot een wet wordt uitgewerkt, die onze be langen dienen of breken kan en onzen vrijen tijd bekrimpen of verlengen. Het instituut tucht maakt hem het be velen gemakkelijk, en opent hem de kansen op bemindheid. , De exploitatie daarvan, wordt aan nemzelve overgelaten. En dat is minstens zoo VRAOENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek In te zenden aan bet Redactiebureau, met op den omslag het motto Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden beschouwd.) F. H. te A. Wat bedoelt men met de tonnenmaat van een schip ? Zijn er verschillende methoden deze aan te geven? Onder de tonnenmaat van een schip wordt verstaan de scheepsruimte of de inhoud van een vaartuig. De eenheid van scheepsmaat voor zeeschepen is de kubieke meter (scheepston). De meetbrief van een zeeschip vermeldt den inhoud van het schip, behalve in dien inhoud, ook in registertonnen van 2.83 kub. meter, l kub. meter = 0.353 registerton; l registerton 100 cub. feet. De meting van binnenvaartuigen is inter nationaal geregeld en daarbij als eenheid van inhoudsmaat aangenomen de kubieke meter, en ter uitdrukking van het laadver mogen de ton van 1000 kilogram. J. H. K. te A. Kunt u mij de beteekenis opgeven van het woord Sonja". Is het Maleisch of Russisch? Sonja of Sonia is, evenals Sfofa, in het Russisch een kinderlijke verkorting van Sophie of Sofia. In de Scandinavische talen komt Sonja als vrouwennaam voor. iiiiiilimiMiiMiiimiiiiiiMMiiiiiiiiDMiiiiiiiiiiiiiiiuiiilimiiiiiliiiiiiimiii belangrijk als de meest volledige kennis van den inwendigen dienst. De sergeant. De sergeant staat ons nader. In hem ge hoorzamen wij niet den meester, maar den ouderen broer. Hij doet aMes met ons mee; de officier ziet of onze ransels goed hangen, de sergeant of ze wel model gepakt zijn. Met den sergeant wonen de soldaten in t;n straat, en ze kennen zijn meisje; het gemeenschappelijk ontzag voor den officier verbindt manschappen en onder-officieren. Zij bezigen dezelfde taal en waardeeren denzelfden humor; onder hen zijn de ver schillende nuancen en geen contrasten. Daardoor wordt het bevel van den ser geant gecenseerd te zijn een uiting van ge zond verstand, en dat van een officier eene openbaring van wijsheid. Waar het de behartiging van particuliere soldatenbelangen geldt, kan een officier zeer zeker te rade gaan bij onderofficieren; te weten bij onderofficieren, die niet onder n deken liggen met een zeker soort soldaten, die voortdurend verklaren: dat 't toch maar een rotzoo" is. De korporaal. De korporaal is een kindermeid. Geen gouvernante wel te verstaan, maar een kin dermeid, zoo een van zestien jaar, met een paar opzichtige vlechtjes op het achterhoofd. Als hij serieus zijn plicht doet, of gezag laat gelden, wordt hij uitgelachen; en als hij een standje krijgt, in presentie zijner minderen, wordt hij óók uitgelachen. Een korporaal kan allén goed doen, wan neer hij vertelt van meerderen, met wie hij uit hoofde van zijn rang in iets nader con tact gekomen is dan zulks den soldaat ver gund is. Hij mag vertellen, hoe duur de sigaren zijn,, die de kaptein rookt of weggeeft, en ook hoeveel stukken vleesch de kok mee naar huis genomen heeft. De korporaal draagt het uiterlijk kenmerk van een volleerd manschap te zijn. En die pretentie wordt, onbewust, door de soldaten op hem gewroken. tien korporaal spreekt over zijne ranggenooten als: korporaal X en korporaal IJ. IJ. te 's-G. Kunt u mij opgeven de litera tuur van de staatsinstellingen der verschil lende landen, in 't bijzonder van Engeland, Duitschland, Amerika en Zwitserland? Be staat er n handboek, dat de regeeringsvormen dier landen duidelijk behandelt? Bestaat er een werk over de koloniale stelsels der verschillende mogendheden? In het Handbuch des ffentlichen Rechts der Gegenwart, herausgegeben von H. Marquardsen", worden de staatsinstellingen van alle europeesche staten en van de Vereenigde Staten van Amerika uitvoerig be handeld. Een systematisch overzicht van de verschillende koloniale stelsels geeft H. van Kol in De bestuursstelsels der hedendaagsche koloniën". Leiden 1905. IIMIIIIIflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIMMIIJUtllllllllUk Oud Zijn Oud zijn, heel oud zijn hier op aarde Is niet zoo kleurloos als het schijnt, Wél derft veel moois voor ons z'n waarde, Maar heel veel leelijks ook verdwijnt. Als van den omgang van een toren Zien we het leven vér en klein, Geen levensklacht bereikt onz' ooren Omdat we niet er in meer zijn. We zijn weer daar waar w' nmaal waren, Dicht bij 't mysterie, bij het niet" En 't brilleglas waardoor we staren Lijkt weer op dat, waar 't kind door ziet. In kleuren wordt de dag geboren, In kleuren gaat de dag weer dood, Ook 't leven heeft z'n ochtendgloren, Ook 't leven heeft z'n avondrood. Qud zijn het is:... een zich bereiden Tot afreis, aan emotie rijk, De weemoed van het naad'rend scheiden Verzacht, vermooit den levenskijk. L. C. STEENHUIZEN Een sergeant over de zijnen als collega P en Q. Een officier spreekt tegenover minderen niet over andere officieren. % # * En nu, geduldige lezer, vaarwel. Ik ga studeeren. Hiermede is de serie kantteekeningen van een landstormweerplichtige geëindigd. Een burger, die soldaat geworden is, mag tegenover burgers van zijne indrukken ver tellen. Maar een soldaat, die officier wordt, kan zich, waar het dienstbelangen betreft, nog slechts met een ernstig gebaar tot zijne col lega's wenden. En dat zal dan niet zijn in een burgerlijk blad, maar mondeling of in de Militaire Spectator Waar de actie begint, eindigt de beschou wing ... Vaarwel, en dank voor uw aandacht! MELIS STOKE