Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
H. April '17. ,No. 2077
-voorspellen.die 3pla.t@:n vam. Ca.rra.xi cL'-A-oIh.© -u.it 1897
Oom Sam, de nieuwe recruut wordt ingelijfd
De droom van den Koning van Siam op zifn reis door Europa
tllllllmrllflIlmmlIIMIHIIIIIIIIJIIIIIlmjIllllllllllllmilllllltllllllllrlllmlIlllllllllllllllllmlIMIIIII lllimillnlIIIIIIMIIMIIIIIIIMMIMIIIIIItlMMIMItlMI
MiiiMiiMmiMiMmiiHliMiiiMMniliiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiMmiiMiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiimi
DE AMSTERDAMSCHE
BURGERWACHT
De Amsterdarasche burgerwacht, lieve,
laat weer van zich spreken! Reeds in den
aanvang van de mobilisatie was er sprake
ge herinnert u dit immers? van een
vrijwilligers-corps, gerecruteerd uit onze
burgers, naar de wijze der Londensche
Special Consfables. Het is niet voldoende,
dat er vrouwelijke barbiers en tramconduc
teurs zullen komen, dat vrouwen het werk
van duizenden weerbare mannen zullen over
nemen, neen, er is ook een burgerwacht
noodig. De vader van dit denkbeeld is de
oud-kolonel der schutterij Joan Schmitz, van
de firma Wijnand Fockink. Ik ontmoette hem
in de Drie Fleschjes.
Tot het uiterste opgewonden sloeg hij met
ijzeren vuist op de toonbank, zoodat dozijnen
fleschjes Parfait d'Amour tegen elkaar rin
kelden, en hij riep grimmig uit:
Ze spotten met onze burgerwacht, maar
Mr. J. A. Levy in actie
we zullen ze toonen wat tucht is l"
Ik trachtte hem te bedaren en slaagde er
eindelijk in, hem in een hoek tot rustigen
kout te brengen.
We zijn zoowat met z'n zeshonderden"
zeide hij menschen uit alle klassen van de
maatschappij. De uniform is: een platte pet
met de letters:
G(econtroleerde) P(articuliere) B(urgerwacht),
een pélerine-jas, vervaardigd naar het model
van die van Hendrik Gompertz die er zelf
ook bij is, een paar handboeien, een
gummistok, een revolver, een electrische zak
lantaarn, een boksijzer, een verschooning,
politiefluit, kortom alles wat er te pas kan
komen in het gevecht.
Maar het aardigste is onze
Brandweeraf deeling; die is feitelijk weer wat chiquer;
daar komen zoo de menseden bij, die liever
rijden en die er wel eens van houden wat
geur te slaan met een blinkenden helm. Als
opperbrandmeester hebben wij al S. P. van
Eeghen, en voor spuitenbaas kunnen wij
zoo goed als zeker rekenen op Theo Stuart!
Enfin, je moet Vrijdag maar eens in het
stadion komen, na beurs; dan wordt er
gerepeteerd!
Verheugd met deze invitatie trok ik des
De h«er Gompertz in unit'urm
Vrijdags naar het Stadion; op den weg was
niets bijzonders te bespeuren, maar daar
binnen was een ongewone drukte.
De geheele overdekte tribune was tjokvol
vrouwelijke familieleden der burgerwachten,
die de prestaties hunner verwanten kwamen
gadeslaan. Het was een aardig gezicht, aan
de overzijde, op de onbedekte tribune, het
gewemel te zien van' duizenden
Amsterdamsche dienstmeisjes in zwarte japonnetjes
en met helderwitte schorten voor.
Je treft het," riep Schmitz, 't is
openbare les vandaag; hij drukte mij een
programma in de hand; het was getypt op
papier met het hoofd De Drie Fleschjes,
maar dat was ook maar in der haast geschied.
Het luidde als volgt:
Groote Demonstralie
van
De Amstertlamsche Burgerwacht
op Vrijdag .. December 1916.
in bet Stadion,
daartoe welwillend afgestaan door den onderbfigadier
der 4e sectte van Aalsl
1. Valse, te spelen door de kapel van de
Amsterdamscbe Burgerwacht.
Ie kapelmeester den Hertog.
2e kapelmeester mr. ? ^1. L?v*j.
2. Opmarsch (Entree triomphale) van
4 secties burgerwacht te weten:
a, Hoogleeraren-sectie, onder
brigadier Saltet.
b. Balie-sectie, onder
officier Jorissen.
c. Tabak-sectie, onder
brigadier Th. Dentz.
cl. Handels-sectie, onder
onderbrigadier van AfilsL
Demonstratie van verkeersagenten,
(knodszwaaien enz.),
onder leiding vatt den
onderbrigadier Lehman.
Charge van bereden burgerswachts,
uitgevoerddoordebrigadiers: Wibaut,
Kt.de Vries^Merenn^Ch Boissevainjr,
en vele anderen.
Pauze.
Gelegenheid tot eomplimenteering (Buffet
van de fa. Wijnand Fockink).
5. Groote Brandweer-demonstratie, on
der leiding van den brandmeester
S P. vun Eeghen» bijgestaan door
de opperspuitgasten Stuurt, Tllanus
en May.
6. Slot. Apotheose:
MK- Veilig Amsterdam. -4M
Allegorische groep der Burgerwachten,
Joan Schmilz als Amsterdamsche Maagd.
Regie: Hendrik Gompertz.
In mijn loge wachtte ik op
de dingen die komen gingen.
Het geheele grasterrein in het
stadion was verlaten, behoudens
door n kleine figuur. Door mijn
kijker herkende ik hem als den
heer Kleerekooper, het po-pulaire
raadslid. Hij was gekleed in de
eenvoudige dochcoquette uniform der burger
wacht, en droeg een rood-zwarten sjerp
ten teeken van zijn orde-commissarisschap.
Hij klom op eene verhevenheid, en riep,
met zijn klankiijken stem: Dames en
heeren : wij verzoeken slechts aandacht en geen
bijvalsbetuiginge». Wat wij hier doen is
oorlogswerk en plicht." Het was de kortste
toespraak dien hij ooit gehouden heeft of
houden zal.
Toen verscheen in de eereloge burgemees
ter Tellegen met de wethouders Jitta en de
Vries, den heer Baëza, en den hoofdcom
missaris van politie; allen
droegen zij den pet met
de letters G. P. B.
Het sloeg half vier, de
voorstelling begon. De
kapel kwam spelend het
middenterrein opwandelen;
vooraan liepen de heeren
Levy en den Hertog; de
laatste salueerde eerbiedig
de collega's in de eereloge,
die allen opstonden en op
hun beurt salueerden. Wat
het orkest speelde was niet
duidelijk; mijn buurvrouw
veronderstelde:
Hadjememaar,.
terwijl haar
viendin vol
hield, dat her.
was: In Am
sterdam daar
hè-je nog een
diender op de
tram. De Val
se" werd gediri
geerd door mr.
Levy, en dit
liep goed af,
behoudens het
incident vaneen
manchet, die
van zijn zwaai
ende arm af
vloog.
In het orkest
ontdekten wij
de heeren:
Cremer
(waldhoprn),
Labouchère (piccolo),
v. Loon (turksche
trom met bekkens),
en'Jos.Loopuit(fagol).
De anderen waren
door den grooten
afstand en hunne op
geblazen wangen niet
herkenbaar. Alleen
meende ik nog den
heer Ketelaar te ont
waren, die vreeselijk
valsch op een dwars
fluit blies.
Het volgend num
mer bracht meer be
weging; de kapel
plaatste zich aan het
hoofd van den stoet,
en in de 'paradepas
ging htt langs de
eere-loge. Hier en
daar steeg klagelijk
gezucht en een licht
gekraak op uit de
gelederen, maar het
geheel maakte een
goeden indruk. In de
eerste sectie maakte
vooral de kolonel
Rotgans een goed
figuur,
professorBruining wierp zijn ge
strekte beenen flink
in de hoogte, zoodat
zij bijna de krullen
raakten die onder
collega Pel's
G.P.B.pet uitkwamen, die
vlak vóór hem was.
Officier Jorissen
liep naast de tweede
sectie, en riep voortdurend luid: n-twee,
n-twee, voornamelijk ten gerieve der bur
gerwachten Ttlting en Hendrik Wertheim, die
voortdurend den pas kwijt waren.
O 'k de derde sectie maakte een goeden
indruk; in het eerste dubbelrot liepen de
heeren Manus; toen er in-het-gelid-vrij werd
gecommandeerd staken zij allen Henry Clay's
en Bock's aan. Alleen de vierde sectie was
volslagen tuchneloos; dien middag waren
de scheepvaartaandeelen sterk gedaald.
De demonstratie der verkeersagenten was
ook niet fraai. Ik had in alle bescheiden
heid het knodszwaaien wel eens beter ge
zien. Zoo sloeg de heer van Rees den naast
hem staanden mr. P. W. de Koning her
haaldelijk zühet ook per ongeluk hard
op het hoofd. Professor Hijmans verloor tot
driemaal toe zijn knods en de heer Lehman
geraakte zóó bulten adem, dat zijn com
mando onverstaanbaar werd.
Doch nauwelijks waren de verkeersagenten
afgemarcheerd of reeds kwam de heer Klaas
de Vries in vollen galop het grasveld op
rennen. Hij bereed een vurigen volbloed,
en op den schouder van zijn waaiende
pelerine was een roos bevestigd. De arden n
moesten dien bemachtigen. Brigadier Wibaut
bracht zijn «nuivenden hengst vooruit, doch
het dier steigerde en wierp hem af. Men
hoorde een snijdenden gil van zijn collega
Kleerekooper spoot Roüdluiyzen
Vliegen, die achter hem een schimmel be
reed, en op hetzelfde opgenblik zwaaide
consul Merens triomfantelijk de bloem boven
zijn hoofd.
Toen trokken zij allen het zwaard en
groetten den burgemeester, die, naar den
aard der Madrileensche schoonen, een rui
ker in het strijdperk wierp.
Nu," vroeg Joan Schmitz in de pauze,
wat zegje van mijn mannetjes?" Hij wachtte
mijn antwoord niet af, doch fluisterde ge
heimzinnig: ik moet mij nu gaan Meeden
voor de Apotheose! Dan zal je wat zien!'
Mij persoonlijk beviel de brandweer het
best. Kwam het door de snuivende paar
den, of de vurige kreten der brandwachten ?
Verschenen de Burgemeester, de Hoofdcommissaris en do Wet
houders .filta en de Vries in de eereloge
sloeg de heer v. Rees....
Ik weet het niet! Maar het was een nig
schouwspel.
Op een gegeven moment stonden de
wagens met n ruk stil. De slangen werden
ontrold... en...
Lezer, wat nu geschiedde is niet met
woorden te omschrijven, of ja, toch met
n: waterstraal.
Uit tientallen buizen schoten de stralen
omhoog, links, rechts... ik zag den
spuitgast Stuart drijfnat achterovertuimelen,
. Kleerekoper spoot den heer Roodhuyzen
recht in het gezicht, en de heeren May en
Roelvink trachtten gezamenlijk den spuitgast
Tilanus op de been te brengen, die doornat
was, en geheel verstrikt in een slang die
hem als een boa-constrictor omkrulde.
Het was een tafereel van de
onbeschrijfelijkste wanorde.
Toen geschiedde het, dat twee spuitgasten
tegen elkaar aanbotsten, wat het gevolg
had, dat een krachtige rechtwaterstraal in
de eereloge plaste.
Ik borst, ondanks mqzelve, en het ge
vaar van de situatie in luid gelach uit.
Doch helaas, ik had buiten den waard
gerekend.
Tien burgerwachten, mijne oneerbiedig
heid bemerkend, snelden op mij toe. Zij
Geen gebruikt rijwiel is
meer gezocht dan de
FONGERS.
Dit bewijst de duur
zaamheid van datfabrikaat
schoten hunne revolvers in de lucht af om
mij schrik aan te jagen.
Ik schaterde.
Zij grepen mij aan, en sleepten mij ter
gend de trappen af en naar den uitgang
Ik schaterde nog.
Hoe is je naam ?" brulde brigadier Loopuit.
Ik schaterde zóó, dat ik niet kon ant
woorden,
Wibaut en het hupsche paard
De apotheose heb ik niet gezien, lezer,
maar de portee ervan doorvoel ik diep:
Veilig Amsterdam".
Nachtmerrie
van MEI.IS STOKE
(Teekeningen voor de Amsterdammer"
van Is. van Mens)
VRAGENRUBR1EK
voor
Algemeene Wetenswaardigheden
Men gelieve de vragen voor deze rubriek ia te
zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag
het motto -Leekenspiegel", en onder opgave van
naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden
beschouwd.)
P. v. d. B. te d. H. Bestaan er ook letter
albums geschikt voor beeld- en steenhou
wers en waarin ook de duitsche letters
voorkomen ?
Bij eiken boekhandelaar kunt u bestellen:
K. van Leeuwen, Letterboek voor den tee
kenaar en ambachtsman. 54 platen in
kleurendruk met toelichting en omschrij
ving. In portefeuille f 2.25
Het practisch letterboek, bevattende be
kroonde Inzendingen eener prijsvraag uit
geschreven door het Geïllustreerd Schil
dersblad. Verzameld met tekst door J.
Mammen. Met 22 platen f 2.
Calligraphische voorbeelden ten dienste van
schilders, steenhouwers, lithographen,
bouwkundigen enz. in 32 genres. 2 dln.,
samen fl.
J. de Haan, Sier- en kunstletters van allerlei
vorm. 72 bladen in portefeuille f 4.50