14 April '17. - No. 2077 DE AMSTERDAMMER, U EEKBLAD VOOR NEDERLAND DEIN HAAG ROTTERDAM AMSTERDAM gereed en naar maat Tanaf ?*&.-. Coupèur-reiziger te ontbieden. J.S.MEUWSEN H»l8Twaici«r ludu n ModHügnjjiM. AMSTERDAM. Leidschertraat 4, B.pwaaga h.D.rafc, Damstraat h. Nes, Doelenstr. h Aehterburgwal. ROTTERDAM. Hosaeltrap 8, Boymanastraat 8. HET ADRES HEERENKLEEDING HJ.LOOR, Utrecht ODOO S?] EENI,GE SPECIALITEIT m - Jn B KO t KfclMPVRUE $ GEZONDHEIDS SU GEZONDHE1D5- jg ONDERGOEDEREN {? Nederlandsch Fabrikaat j|g i TRlcoTHUlS REG.BREESTRAAT.35 TEL. 5066 N. Lezers, die nadere inlichtingen op tuinbouwgebièd wenschen, gelieven hun vragen in te zenden aan het redactiebureau onder het motto: Zaait en Plant". IV. Op tulnbouwgebied is April wellicht de drukste maand van het jaar maar voor hem, die zich met hart en ziel óp het bedrijf gaat toeleggen, is het de aangenaamste tijd tevens. Het zorgen voor de toekomst alleen schenkt hem al voldoening en nooit dient er meer gezorgd te worden dan juist nu. Voordat Grasmaand (die tot dusverre zijn naam weinig eer aandeed; ten einde is, moet een groot deel van den moestuin in orde zijn gebracht. Voor de meest belangrijke der vroegste gewassen gaven wij, reeds eenige korte wenken, maar de tuinder mag niet op zijn lauweren gaan rusten. Integendeel, de tuin blijft hem opeischen, ieder deel van den dag, dat men in normale tijden tot de z.g. ver loten uren" zou hebben gerekend. Met zaaien moet nogminstens eenige weken worden voort gegaan en wil men het voordeel zoo groot mogelijk doen zijn, dan moet de grond vrij van onkruid worden gehouden. Op het weg nemen van onkruiden enz. komen wij de volgende maal terug; dan is de tijd ge komen, deze bezigheid krachtig ter hand te nemen. Niet alle beschikbare grond mag nu reeds in gebruik worden genomen; een behoorlijk deel kan men reserveeren voor de oogst van sla- en snijboonen, hoog- of laaggroeiende, al naar verkiezing en naar de kwaliteit van den grond. Op minder vruchtbaren bodem raden wij den stamvorm aan voor beide soorten. Onze lezers doen wel, reeds nu de zaaiboonen te betrekken; wie stok-snijboonen wenscht, vindt een goede soort in de verbeterde veensche snijboon". Per 10 M3, moet man niet minder koopen dan l of IV» ons; voorloop!g worden de bdonen op een droge en koele plaats bewaard. Alleen om te voorkomen, dat onze lezers in den tijd van uitzaaien een uitverkocht" te hooren zullen krijgen, vestigen wij even de aandacht op de boonenteelt. Wij komen nog tijdig op de zaak terug. Heeft men er de noodige ruimte voor, dan kunnen thans opnieuw gezaaid worden: imiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiii iiiiiiHiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiirf immuun TAMINIAÜ'S ? JAM ? Zooeven verscheen de 2e druk van: PETER ROSEGGER De Zoons van den Houtvester Prfis gebonden f 0.95 Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF te Amsterdam. Als volgeling van MART BAKER EDDT, disco verer of Christian Science, geneest H. G. THIEME, Den Haag - Denneweg 25a, Blind-, Doof-, Idiootof Stozngeboren personen, die nit eigen mid delen eene bezoldiging vol doen van af /1500,?. Zonder Genezing - Geld Terug! B.Y.D.MEIDE 's-Gravel.weg. Tel. 1150 ARTISTIEKE MEUBILEERIN6 SPECIALE ONTWERPEN DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts ? l .90 per kwartaal De Kleerenmakers-dochter als Honderdste Vrouw DOOR H. SALOMONSON Toen zij haar achttiende levensjaar ingehuppeld was, gevoelden hare ouders zich gedrongen, haar de stad te doen verlaten. Want langzamerhand was hen gebleken, dat zij er op eene £1 te weinig ceremonieele wijze in geslaagd was, haren kring van kennissen uit te breiden. Herhaaldelijk was het zelfs voorgekomen, dat een der snijders, die werkzaam waren in de kleerenmakerij van haren vader, haar op straat ontmoet had aan de zijde van een der klanten van de inrichting. En de inrichting bediende bijna uitsluitend een soort zwierige mannen, die men gemeenlijk in de stad de jeunesse dorée" noemde, en waaronder zich evenzeer snaaksche grijsaards en losbollen van middel baren leeftijd rekenden, als verwijfde of praalzieke jongelieden. Men had getracht, haar bezigheden te verschaffen in het bureau van de kleeren makerij, en aanvankelijk had zij er genoegen in gehad de lange opsommingen van vestons en' cut-aways en evening-dresses uit te schrijven, en, daarachter, de veel-cijferige kolommen te bouwen. Zij was zelfs serieus geweest op de oogenbllkken dat het gold de cijfer-reeksen bijeen te tellen, en ten slotte déeindbedragen te noteeren, dik onderstreept, ofwel, met de verwijzing transporteere, naar eene volgende bladzijde te dirigeeren. Een tijd lang was het haar een zeer be langrijke wetenschap geweest, wat deze of splnazie, radijs, worteltjes, tuinboonen, doperwten, peulen en sla, opdat men later in den zomer weer over verschen voorraad kan beschikken. Neem voor radijs eens de z.g. ijskegels, wit en in vorm overeenkomende met peen tjes. Ze voldoen bijna overal uitmuntend. Zonder bezwaar kan men ook verschillende soorten dooreen zaaien. Meirapen, de witte zoete knolleljes behooren ook nu te worden gezaaid. Vooral niet dik uitstrooien, omdat men anders te veel tijd verliest met het dunnen; de planten moeten minstens een 15 cM. uit elkaar komen te staan. Het uitdunnen mag niet te lang worden uitgesteld, opdat de overblijvende planten zich onmiddellijk krachtig kunnen ontwikkelen. Houdt alleen de sterkste plan ten over en pas dit tevens toe bij elk ander gewas. Ook raapstelen kan men nu nog uitzaaien, uiterlijk tot het einde der maand. Deze groente vraagt een vrij voedzamen bodem; met chilisalpeter of met verdunde gier kan men voor het zaaien evenwel veel goed maken. Evenals bij spinazie kan men op rijen zaaien, niet al te dicht; de regels komen 10-12 cM. uiteen. Voor den verbouw van dit vlug opschietende gewas kan men ge bruik maken van de ruimte tusschen de koolplanten, langs de bedden met doperwten enz. Op niet al te lichten grond en vooral, waar geen versche stalmest is toegediend, zijn de gewone bieten zeer goed op hun plaats. Men zaait op rijen, ongeveer 20 cM. uiteen. Het best doet men, door geulen te maken, 3-5 cM. diep; op onderlingen afstand van 15 cM. legt men 3 of 4 zaadkorrels. De grond moet na het zaaien stevig worden aangedrukt, opdat bij de kieming voldoende vocht aan wezig zij. Van de bij elkaar opkomende plantjes mag er slechts n blijven staan. Voor vroeg gebruik kan men nu met zaaien beginnen; de bieten, die in den laten herfst en in den winter gegeten moeten worden, kunnen tegen half Mei worden uitgezaaid. Hoewel wij bij voorkeur de teelt van groentesoorten behandelen, waarvan men van een betrekkelijk kleine oppervlakte een bevredigend beschot mag verwachten, willen wij toch den verbouw van schorseneeren niet overslaan. Midden in den winter en in het voorjaar, als versche groente schaarsch gaat worden, leveren zij een smakelijk gerecht op. Voor deze plant is nieuwe stalmest af te raden, omdat de wortels zich dan licht gaan vertakken. Schorseneerenzaad wordt in geulen gelegd, ter diepte van 3?4 cM., niet te dicht, omdat men dan toch zou- moeten dunnen; de planten behooren gene jongeman aan kleeren gekocht had; welke buitensporige overjassen of rij-pakken hij wel gemeend had zich te mogen ver oorloven. Zij wist in dien tijd precies, hoe en wan neer de cliënten betaalden; zij kende er, hoewel nog slechts van aanzien, verschei dene, die zij belangrijk of meelijwekkend, avontuurlijk of verloopen vond; en dit alles werd uitsluitend geïnspireerd door de be dragen, die ze hen schuldig wist. En het kwam, in die dagen van onschuld, voor, dat ze door het raam van het bureau tje in de groote ontvangkamer loerde, om ze te herkennen: aan hun uiterlijk, aan de wijze waarop zij hun kleeding droegen, en ook aan de door haren vader geleverde kleedingstukken zelve... ...Totdat zij haren aard van kleerenmakers-dochter verloochenen ging, of liever, totdat zich in de plichtgetrouwe employee het onrustig duveltje der romantiek ging roeren... Toen geraakten allengs de cijferkolommen en garderobe-inventarissen op den achter grond; toen ging, verderfelijk s«el, in haar gevoel de klant wijken voor het individu... Toen verwerd de kleerenmakers-employ ein-taet-bureau'tje tot de weet- en behaag zieke jonge dochter. Allengs vergat zij zichzelve en haar vader's achtenswaardig bedrijf zoozeer, dat de rekeningen en gespecificeerde nota's haar gingen vervelen... dat zij namen verwisselen ging, en, wat erger was, individuen onder scheiden. Maar dit laatste verzuim pleegde zij alleen in geestelijken zin, want, in hare boeken noteerde zij eenmaal gedachteloos een rij-costuum van tweeds voor eenen decadenten coulissen-gast, terwijl zij eenen jongen student een kam garen gekleede jas in rekening bracht. Het was echter voorna melijk aan een derden factor, dat meer nauwlettende ouders dan de hare reeds een teeken van ontwakende loszinnigheid hadden kunnen bemerken. Zij begon namelijk de geslachtsnamen der minst belangwekkenden onder de geregelde iilliiiiilliiiilllliliiiiililiilillliiiillliiilllliirrlili Filiaal DEN HAAG: Noordelnda 16O. op ongeveer 10 cM. afstand van elkaar te staan. De verschillende rijen moeten onge veer 20 cM. uit elkaar liggen. De grond moet diep omgewerkt en los zijn; dan slechts kan de wortel zich volkomen ontwikkelen. In Augustus gaan de planten zich tooien mer groote lichtgele bloemen; ter bevorde ring van den groei der wortels is het raad zaam, deze bloemen weg te nemen, zoodra zij zich geopend hebben. October of begin November is de tijd van rooien; dit moet zeer voorzichtig geschieden, omdat de wortels licht afbreken. Bieten, schorseneeren en andere wortel gewassen worden in den winter in kuilen bewaard. Eigenlijk is kuil" niet het juiste woord; de wortels worden op den grond gelegd op een laag stroo of ruigt en daarna met dezelfde stoffen 'en boven dien met een flinke laag aarde bedekt. De aardlaag kan men dik maken, doch om strenge vorst buiten te sluiten is het beter niet zuinig te zijn met het ruigt. Van' al de in te kuilen gewassen wordt het blad even boven den wortel weggesneden. Schorseneeren zijn tegen de strengste koude bestand en kunnen daarom op de groeiplaats worden overgehouden. Ajle wortelgewassen kunnen ook binnens huis in een kist met vochtig zand bewaard blijven. Om uitdrogen te voorkomen, moet het zand steeds vochtig gehouden worden. Een van de dankbaarste groentesoorten is de snijbiet, die wat smaak betreft, het best met spinazie vergeleken kan worden. Men zaait weer op regels, 25 cM. uiteen; het zaad komt 4 cM. diep te liggen, de korrels ongeveer 2 cM. uiteen. Zonder bezwaar kan men snijbiet 10?15 cM. hoog laten worden, een vinger dikte boven den grond wordt het afgesneden. Grovere bladen zijn ook alleszins bruikbaar, mits men de hoofdnerf wegneemt. Heel den zomer door kan deze groente van tijd tot tijd worden gesneden; telkens hervatten de planten krachtig den groei. Een enkele plant, die gaat kloeien, moet tijdig worden weg genomen. Ook van eenige rabarberplanten kan de amateur-tuinbouwer veel genoegen beleven. Koop planten van een goede soort, b.v. de Victoria. Evenals iedere bladgroente groeit rabarber het best op flink bemesten, lossen en vochtigen grond. Een toegift van verdunde gier is uitmuntend. De bladeren worden met steel en al losgetrokken en -gedraaid (niet gesneden en direct van het blad ontdaan, om uitdrogen te voorkomen. Geef aan elke plant een flinke ruimte en zaai vooral geen late gewassen in de onmiddellijke omgeving. Bloemstelen moeten onmiddellijk worden weggesneden. D. D. MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIItllMIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIII bezoekers te vergeten. Aanvankelijk had zij zonder eenigen schroom of bijgedachte de klanten bij hunne namen genoemd; niet in hun aanwezigheid wel te verstaan, doch tegenover den boekhouder of de snijders. En nu begon zich een gevaarlijk oordeel des onderscheids bij haar te ontwikkelen... Terwijl zij vroeger met gelijkelijke onver schilligheid de namen der cliënten placht uit te spreken of op te schrijven, waren daarvoor allengs expressieën van zeer ver schillende soort in de plaats gekomen, zoo goed als onderstreepingen en sierlijke krul letjes van de pen, die volstrekt overbodig waren, en als bewijsstukken hadden kunnen dienen van hare verderfelijke voorkeuren. Ook vermeed zij het uitspreken van som mige namen door omschrijvingen als: die jonge blonde, met dat blozende snuit", of wel die interessante zwarte krullenkop" en dat Engelsche type met z'n lolligen lach..." Natuurlijk waren ook deze waardeeringen in den aanvang schuldeloos, door de zuivere objectiviteit die ze deed ontstaan... doch allengs... allengs... enfin, ge begrijpt wel, dat bij een. meisje van zeventien jaar appre ciaties bezwaarlijk van volkomen algemeenmenschelijke strekking kunnen zijn, doch veeleer verward raken in persoonlijke sym pathie ... dat zij naar een zér individueelen maatstaf zijn afgemeten, en allerminst naar een behoorlijken ellemaat. En zoo kwam de schuld in haar leven, zonder dat hare ouders beseften, wat zich daar roeren ging achter de bescheiden vitrages van het bureau-venstertje. Toch was er n die begreep...! Hij begreep niet door een buitengemeene mate van scherpzinnigheid of menschenkennis, en evenmin door speurzin of rechercheurs-behendigheden. Hij begreep door een zeer simpel en diepdoorvoeld bewustzijn: hij had haar lief. Achter de met spelden bestoken linker revers van zijn snijders-pandjas bonsde evenzeer trouwhartiglijk als onstuimig een zij het ook ietwat serviel-eerlijk man nenhart. Treub-verbazing Interview met Bode Bij Ie veld Wat blief? Kom je ons nu waarachtig, terwijl we, de hemel zij geprezen, eens even parlementaire vacantie genieten, warempel nog weer lastig vallen met een kamer praatje ? Zoo hoor ik reeds menigen lezer mopperen. Ik vraag nederig vergeving voor dezen euveldaad, die ik alleen maar goed kan praten, doordat ik tot dusverre nog steeds niet bekomen was van het geweldig tooneel dat ik juist vlak voor het verdwijnen neen, juicht niet te vroeg voor het tijdelijk verdwijnen van de Kamer, in de hooge vergadering aanschouwd heb. Donderdag. Nog 24 uur en dan hebben we" vacantie, juichte menig député. Vandaar de zeldzame ijver waarmee bv, ten langen leste in zake de Indische defensie een be sluit viel. Nu behoeven we alleen nog maar met Thorbecke te zeggen: wacht op onze daden. Dan kan je lang wachten, fluisterde Torn Pleyte. 's Avonds weer zitting. Koor van snur kers, in alle toonaarden. Journalisten gapen ook al. Dan ja, wat er dan eensklaps ge beurt, valt haast niet met de pen weer te geven. Stel u voor een troepje oude en ook jon gere heeren, die in een vervelend niets-doen bij elkaar zitten, gapend, sommigen slapend. Eensklaps komt een kellner binnen, die een fijn merk Bourgogne serveert. Resultaat: het gezelschap wordt wakker. De Bourgogne maakt reeds op het. eerste gezicht de tongen los, en doet nu vóór de ontkurking der flesch een vroolijke blijde stemming ontstaan. Zoo ongeveer geschiedde met een deel der Kamer wanneer men die enkele leden, die er nog waren, tenminste het verzamelwoord Kamer wil toevoegen ftoen Treub zijn nieuwste plannen zoo langs, en ook door, zijn neusweg mededeelde. Dat deel was natuurlijk het contingent bewonderaars van staatssocialisme. Doch de beroering van een andere groep, die nu niet bepaald monopolie-maniakken kunnen genoemd worden en die meer aan de conservatieve zijde staan, deed veeleer denken aan de wijze waarop een O. W.-er opschrikt, als hij onverwachts de stem van immuun minimum in minimi iiiiiiiiiiiimiiimiiiiiu En achter zijne nét-glijdende woorden en tast-maniertjes van maatnemer en stoffenaanprijzer, verborg hij zorgvuldig de harts tocht die de meer menschelijke roerselen van zijn ziel beheerschte. Hij was namelijk ten zeerste bewust van de onvervulbaarheid zijner illusieën; zoo vaak hij opkeek naar het gevitrageerde bureau-venstertje werd hem bitter en wee te moede., en iederen Zaterdag, wanneer hij zijn tractement ontvangen ging in dat Mammons-tempeltje, dat hij betrad met den schroom van een Venus-aanbidder, dan beefden zijne blanke vingers, waarvan de toppen bruin en geschonden waren door spelde- en naaldeprikken, als hij ze uit strekte tot het ontvangen van luttele rijks daalders. Hij was het ook, die den eersten blik geslagen had op de meer daadwerkelijke blijken der verwording, waaraan de kleerenmakersdochter ten prooi gevallen was... hij had haar voor den eersten maal een thee.-huis zien binnen gaan aan de zijde van een donkerblauw veston a ? 85.?, waaronder, spottend blank, slobkousen blon ken. .. En, in stijgenden onrust, had hij sinds dien de vele wandelingen gade-geslagen, die zij maakte in gezelschap van telkens anderen: cut-aways met geboorde randen, en sportpakken van Harris-Tweeds in prij zen van ? 60.?tot ? 90. - en hooger... Hij had gezwegen... en als een nacht merrie vervulde hem de vrees, haar nog eenmaal te zullen zien naast een eveningdress,.. een avondjas met pélerine, of met zijden revers, of een pels met sealskin kraag Totdat ook hare ouders deze ongeoorloofde betrekkingen tot de geachte clientèle bemerkten. En haar de stad uit zonden. Zij was toen achttien jaar oud. * * * Men zeide, dat de onmiddellijke aanlei ding tot dezen maatregel gezocht moest worden in een briefje, in een vergeten briefje, dat een der cliënten in den zijzak van een veston had laten zitten, toen hij die ter oppersing had laten halen. Maar, den. controleur op de O. W. belasting" in zijn woonstee hoort weerklinken. Deze beide groepen raakten daardoor zoo van streek, dat we het ongekende schouwspel mochten gadeslaan van een rumoerige en bewogen vergadering. Bode's moesten met glazen water komen aanrukken: foei, was dat schrikken en was dat een fatsoenlijke manier van optreden. Zoo iets zeg je niet in een avondvergade ring werd den minister van verschillende kanten toegegromd. Tijdens het reces ben ik stilletjes nog eens naar het Binnenhof geslopen om het oordeel van Bijleveld, den nestor der boden over dit geval te vernemen, en te vragen, wat hij over die jongste avondzitting te zeggen had. Ik heb veel mee gemaakt, zei ie, maar zoo iets, neen mijnheer, das war etwas nach nie dagewesener. [B. is neutraal, doch vond voor deze uitdrukking niet zoo gauw een equivalent in een der entente-talen.] Ik heb Domela hier zien en hooren op treden. Tijdens de stakingsdebatten in 1903 waar het hard tegen hard ging en er zelfs verstokte argumenten gebezigd werden, was ik present. Den nacht van Staal fungeerde ik als trouwe waker en laafde menige bloeddorstige ziel met... water.. Ik heb de vrouwenkiesrecht-dames in het gezicht durven aankijken, toen ze op de tribune zaten en in de voorzitters-loge, maar dat allemaal samen veroorzaakte bij mij en mijn collega's nog niet zooveel opwinding en ontroering, als de mededeeling van Treub, dat we het verzekeringsbedrijf gaan monopoliseeren. Eerst geven ze waarachtig den kamerleden een beter inkomen, en zelfs pensioen, maar dan nemen ze hun aan den anderen kant weer net zooveel af: want, welk kamerlid, doet niet in assuranties? Deze rhetorische uitlating meende ik beter onbeantwoord te moeten laten. Ik besloot m'n interview 1) met de vraag wat hij als ervaren parlementariër van Treub's plannen dacht. Dat ie weer weg wil, maar zich nu voor de variatie door de Eerste Kamer naar huis wenscht te laten sturen." Toen zweeg ik als een mof en liet Bode en banken in verdere vacantierust. CAMERARIUS 1) Een dementi van dit alles eventueel van den heer B. laat me koud, want als hij beweert dat ik hem in 't geheel niet geïn terviewd heb, dan doet dit niets ter zake. Ik heb het idee dat het zoo geschied is, en dat is voor een interview in den tegenwoordigen tijd reeds meer dan voldoende. indien het waar is, dat de ongelukkige verliefde snijder dit heerencostuum onder handen gehad heeft, dan weiger ik te gelooven, dat hij de zaak aangebracht zou hebben, en gij met mij! Als verbanningsoord voor de zondares werd een eiland uitgekozen. In het opzicht van uitkiezen van verbanningsoorden zijn verontruste middenstanders al niet anders dan verbolgen staatshoofden en regeeringspersonen. Men koos het eiland Texel, dat ten noor den van de provincie Noord-Holland gele gen is, en slechts door een smallen waterstrook van het vaste land gescheiden wordt. Deze keuze is niet meer verwonderlijk, zoodra men weet, dat de voorvaderen van den kleeren maker afkomstig waren van dat eiland, ja dat er te dier plaatse nog een verdord twijgje van het geslacht vegeteerde, een 'oude en eerbiedwaardige tante name lijk, die in het hoofd-gehucht woonde, aan een hobbel-keiig straatje, en achter groenigverweerde venster-horretjes. Naar dat straatje, bij die tante, en tot achter de groenig-verweerde horretjes werd de kleerenmakers-dochter ter boete-doening verwezen. Een stampend stoombootje droeg haar en hare bagage over den smallen waterstrook, die het simpel visscherseiland scheidt van het tierig vasteland, en, voorop stond zij, met haar neusje onverschillig in den straffen zeebries; zij stond wijdbeens, en met de handen diep in de zij-zakken van haar wollen jasje, overmoedig en afwachtend, zooals een jonge matroos, ? die voor den eersten maal het zeegat uitvaart Zij had geen enkele afscheidsvislte ge maakt, en niet n afscheidsbriefje kunnen schrijven... maar ze had er n gekregen De snippers daarvan dansten dwaas en dol rond in het schuimig zog, waarin de schroef rondplaste... want het was maar een snijdersbriefje geweest. (Wordt vervolgd)