Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
12 Mei '17. No. 2081
De werkelijke waarde
van een FONGERS-rijwiel
is in overeenstemming met
den prijs.
Van hoeveel (of liever van
hoe weinig)andere merken
kan dit worden gezegd.
IIIIIIIIIIMIIIIllllllltllllllllllllllllIIIII
't Verloren Uurtje
Soms ben ik bij me-zelf te gast
en snuffel in mijn eigen boeken
Ik blader wat een doelloos zoeken
totdat ik na zoo'n losse tast
wat treuzel wen ik word verrast
door 'n versje dat 'k attent blijf lezen.
Moest daar dat zoeken dus naar wezen ?
" Voldaan sluit ik mijn boekenkast.
Ook 't Leven heeft zijn stille uren
waarin we schemeren bij 't zachte licht,
om bij ons zelve in te gluren
en daar te vinden zoo een klein gedicht
dat ongelezen al zoo lang te wachten lag
op een verloren uur van 's Levens drukken dag.
\ ERNST GROENEVELT
niitimiiiiimiiiiiiiiii
IIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIfmillllllllllllllllllllll.
BKHSEffiHJ-y
VRAOENRUBRIEK
voor
Algemeene Wetenswaardigheden
J. L. F. te D. Welke zijn goede of
uitsteAr«r<jte werken over algemeene geschiedenis,
beknopte en uitgebreide?
Zoodanige werken zijn:
Brugmans en Kernkamp, Algemeene ge
schiedenis, 4 deelen, f20.
Van Gelder, Algemeene geschiedenis.
Hiervan verschenen tot nu toe deel 1?3,
per deel geb. f 6.25.
Lavisse et Rambaud, Histoire générale du
4e siècle a nos jours, 12 vols, h f 13.20.
Fontane, Histoire universelle, 13 vols, per
deel f4.50.
Beckers Weltgeschichte, Bearb. v. Miller
u. Grotz, 6 Bde, 5. Aufl. f26.
Allgemeine Geschichte in
Einzeldarstellungen, Hrsg. von W. Oncken, 44 Bde ±
? 530.
Helmolt. Weltgeschichte, 2. Aufl., 10 Bde,
per deel f8.15.
IIIIIIIIIIHIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllmillMIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
MSTERÜflrlSCrtE
Een Epos in vele zangen
door MELIS STOKE
Geïllustreerd voor De Amsterdammer"
door Is. van Mens
Eerste Zang
De dichter waarde niet,
als hier, langs Phocis' wegen
tot 't zingen van dit lied,
zoo niet zijn zinnen negen
naar whisky en naar bier,
en zoo geen tijdverdrijf
zijn ziele nader stond
dan warme groc met schijf.
Want 't is geen vreugde-zang,
die van zijn harp gaat vloeien,
en 't is geen dichtervuur,
waarvan zijn' oogen gloeien
Hij opent voor een zee
van drank de breede sluizen
van zijn gemoed. Hij zingt
van zijne koffiehuizen.
Hij opent voor een vloed
van rijm de dorre splete
van zijnen mond, en wil
van kunst noch kunstwerk weten.
... En sluit de oogen voor
de bleeke aangezichten
der houders van café's,
die hem straks zullen richten
Zoo weet dan, lezer, dat
in 't Noorden van Europe,
men om het andere huis
een kroeg kan binnenloopen,
en drinken naar zijn lust...
Maar kroeg en kroeg zijn twee!
Zoomin als vrouw is vrouw
is koffiehuis = café.
Geen twee zijn er gelijk,
voor wie op mér nog let
dan op een bronde pruik
of een verguld buffet.
Hij die van vrouwen spreekt,
als wezens van n soort,
is geen bewuste mensch,
doch onbewust bekoord.
Zoo is ook hij een dwaas,
die, dom en vergenoegd,
uit. 't eene koffiehuis
het andere binnen-zwoegt.
Helaas! ons Amsterdam
is niet aan menschen rijk
die, zonder borrelpraat,
doch steeds zichzelf gelijk,
in 't roezigst van café's
en in sigaren-wolken,
temidden van 't gesnap
van Oostelijker volken
hun heider-denkend hoofd
en stillen lach" bewaren,
TJZT
ie.
fmjfn
' jK&a/f'doit UM,? ttf-K^uS^i iftniVma
J&n, oCcuorf*&£f> 1%. ^TncLa^rvavr&L
'3.?n / . ^. / -^^ TT^tf&sM.
^6-^^eéc^T'<2KJ'f- '0"-I^T'^%.T "''ï- -'a'
'^a^o^n&efn^, <<pF '-Z&^
^lwtzZ'tff<=^UJ^ cr0^\yjuppen rfwitwtfT'<&$&>*[
IIIIIIIIMIIHIMIIIIllimillll
Jeemïerf?2< l^^^'K^&tii ~iad irfjé&rvS'M'ri r^tfe,
cA Jm'oJèrn^rn^ u&a^^waP6^67&&
^ ^n^fnAm^ \^'^eMfk^ &r'a^r.^^m&É\
iiiiiiiiiiiiuiiiiHiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiitiiiiiuiiiiniiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Jager. Weltgeschichte, 4 Bde, 7. Aufl., per
deel f6.50.
Lindner, Weltgeschichte seit der V
lkerwandering in 9 Bdn., per deel f 4.90.
v. Ranke, Weltgeschichte, 3. Aufl., 4 Bde,
f32.50.
iMiiiiiiiililliliiiiiiiiiliiiiiiilimiliiiiiiitiiiimiiiiiiiiliiiliimiiiiiiiiliiiiiii
en niet, den avond door,
scherp snateren of stom staren.
De ledigheid eens kroegs
is slechts voor dwazen'en wijzen;
de groote tusschensoort
moet werkende vergrijzen.
De wereld moet een mensch
veel wijze lessen geven,
vóórdat hij in café's
en ledigheid kan leven.
Zoogoed als in een kerk,
vindt men ook in café's
op honderd menschen n,
die, sterk van geest en vleesch,
der dwazen mede-dwaas
en ijdel schijnt als zij,
doch die een Hadschi is
in kerk of brasserij.
Hij pijlt met loomen blik
den waren aard der dingen,
Hij ziet 't gelaten aan,
hoe grijsaards, jongelingen
en vrouwen, licht van zin,
of minder licht, of zedig,
maar met nzelfde doel,
zoo lijdelijk als ledig,
verwachten het Genot,
't zij il- of minder kuisch
tesamen-hokkend in
den tempel Koffiehuis.
Niets blijft zichzelf gelijk,
in 't wisselen der tijden,
en zoo ook koffiehui- ?
-zen aan dit euvel lijden,
zoo zijn ze'als Moeder Aard'
die steeds blijft circuleeren;
de menschen komen er,
ze praten, gaan en keeren.
Ze praten allemaal
in 't Hollandsch en 't Chineesch
als eenig onderscheid,
op aarde'en in café's.
Ze praten juist of plat,
met kennis of met buur,
hun heele leven lang,
tot aan het sluitings-uur.
Geluk is 't beste nog,
wat hun kan wedervaren,
voor d'een als Chambertin,
voor den ander oude klare.
Het sluitingsuur is plicht,
de rekening 't geweten,
En 't nageslacht herstelt,
wat pa heeft opgegeten.
Alleen de Hadschi zwijgt,
en heeft geen vaste kroeg,
Hij vindt ze alle leeg
en vol en goed genoeg.
Kom, lezer, vat mijn hand,
wij gaan dien Hadschi na,
en nemen tot dat doel
de taxi Femina.
Wij nemen de café's
zoo'n beetje alfabetisch.
Ziet! de chauffeuse bloost,
de tocht is niet aesthetisch.
Reeds hoort zij de muziek;
het is een zwoele wijze.
Wij gaan den tempel in,
het is de Bordelaise.
Spamers Weltgeschichte, 4. Aufl., 10 Bde,
per deel f7.80.
Weber, Lehr. u. Handbuch d. Weltge
schichte, 22. Aufl., 4 Bde, f 26.
The Story of the nations, A se. ies of short
popular histories, 40 vols, per deel f3.25.
imlinimiinimiiiinminiiminiiiiiiniinnmiinuminiimtiHfimifiuii
Tweede Zang.
Wanneer uw tante op
het thee-uur huiswaarts gaat,
en daartoe, wandelend,
passeert de Leidschestraat,
slaat zij een schuwen blik,
naar rechts, en loopt vlug door.
Daar staat Café-Concert".
Muziek streelt haar het oor.
Hier past geen schuwe blik,
en ook geen oude tante,
Reserve-luitenants
zijn hier de vaste klanten,
en Indischgasten, die,
f-" vol drank en vol vertier,
zich onderhouden met
*u. ?..-.::?; de meisjes van pleizier.
Hier ziet een schuch'tre knaap
voort 't eerst de veile taille
van een ex-keukenmeid,
nu knabbelend op pommes-paille.
En jonga knapen, pas
de handelsschool ontvlucht,
vervullen met getier
de reeds bedorven lucht;
terwijl het nauw-behaard,
doch jeugdig-rose hoofd
eens eerstejaars-students
gelijk een sappig ooft
temidden van den walm
van cigaretten lacht.
Dit is het bitter-uur;
UtllMllltllllllllllllltlMltlllllllllltlllllmlMMIII
H. C. te U. Bestaat er ook een
oud-Malthusianisme ?
Met dit woord wordt wel eens aangeduid
het ongehuwd blijven van afstammelingen
van adellijke familieën en patricieërs, hetzij
omdat zij geen voldoend vermogen hadden
llUJIIIIlnlIIIIIJIIIIlnlimilllimlnllmlminnmlinnmlmlmnnmnnm
en Zunki's strijkstok smacht
een jonge vrouw aan 't oor...
hartstochtelijke bede,
die zij niet hoort; ze ziet
een ouden heer, beneden,
met diens bejaarden vriend,
die, lachend, op haar duidt.
Straks eten zij, vereend,
't menu van soep tot fruit.
Ziet, hoe reeds na dien soep
zijn kale schedel glanst.
Zij zelf is opgestaan,
: en met een jonkman danst
ze, tot een nieuw gerecht,
't zij kip of vleesch of visch
gebracht door Jan of Smith
verbreekt de ergernis.
Maar, tegen kwart voor acht,
gaan ze naar een theater;
dan wordt de tempel stil,
tot half tien, of later,
wanneer een voetbal-club
haar' overwinning viert.
Een kring van ernstige
en oude heeren siert
een hoek van het lokaal.
Ze hebben juist vergaderd.
Hun hoofden zijn verhit,
hun slapen paars door-aderd.
* *
*
Wanneer ge vriend of maag'
dit lusthof wilt vertoonen,
Kies dan het eerste uur
des middags; enkele schoone
en stille jongelui,
deels mager, deels gezet,
bekijken 't ochtendblad
bij hun café-complet.
Dan blijft het rustig tot
een uur of kwart na vier;
stuur nu uw tante weg,
(vóór het gemengd vertier!)
* *
Doch verder gaat détocht.
Nu toon 'k je, als je wil"
zoo zegt de Hadschi ons
een plaats waar het meer stil,
wat minder tierig is!"
Rijd ons nu, spreekt de wijze,
tot Femina, naar de
Taverne Louis Seize."
Derde Zang.
Daar, waar het stadsverkeer
het hevigst deint en woelt,
daar rijst een blanke kaap
uit 't Rembrandtplein. Men voelt,
dat hier het ruw geweld
van 't arme straatvolk breekt.
hetzij omdat zij den moed of de bekwaam
heid misten om het te winnen, hetzij
standsvooroordeelen of behoeften boven hun ta
lenten hen weerhielden een huwelijk te
sluiten, waardoor verschillende van deze
familieën zijn uitgestorven.
iiiimiinimimiiimnimnmnnmin
Het is een blank gebouw,
dat trotse h naar voren steekt.
Schuif een gordijn terzij,
en treed behoedzaam nader.
Hier is geen strijlrmuziek,
't is stil, en in een cadre
van Franschen vorstenstijl,
ziet ge dra allerhande
versierde
dameshoe-den en beringde handen.
Hier heerscht het kapitaal;
het oog, van alle kanten
verblind door glimmend haar
en goud en diamanten,
waart rond, en streelt alom
de golvingen der buiken.
van flesschen kostbr'en wijns
en mannen. Kreeft en kuiken
zijn hier, ginds caviaar,
en elders schoone peren.
Geloofde men het oog,
men zag slechts millionairen.
Doch ziet, temidden van
die kostelijke schare
zijn ook eenvoudigen.
Zij drinken oude klare.
Hier vloeit het bitter-uur
met dat van het diner
zoo liefelijk ineen
als blauwe lucht en zee.
Hier brengt de handelsman
zijn gade of relatie.
Hier vloeit het zoete geld
van menige speculatie.
En als het kerstmis is,
dan slingeren hulst en bessen
zich om het tafeltje
van hem en zijn maitresse.
Dit alles neemt niet weg,
dat het geheel niet raar is,
wanneer men advocaat,
en rechter en notaris
hier laat nog samen ziet.
Ze noemen het hun Sijsje"
Ze praten politiek,
en kijken naar geen meisje.
Breng hier gerust uw vrouw
of oude tante mee,
en fluister haar in 't oor
de tooverspreuk : O. W.
* *
»
Doch hoort! De Hadschi roept,
vooruit maar weer, wat denk
je'ervan wanneer wij nu
eens gingen naar de Yank?!"
(Wordt vervolgd).