2 Juni '17. - No. 2084 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Katherine Breshk9vsky Onder de in Petrograd teruggekeerde ban nelingen uit Siberië, bevond zich ook de 72-jarigeKatherine Breshkovsky, die 23 jaren van haar vruchtbaar leven in de meest af gelegen en ruwste oorden van Siberiëheeft doorgebracht. Zij werd door eene speciale commissie uit de Doema uit haar verban ningsoord gehaald. Met groot gejuich en onder spontane ovaties aan elk station, dat zij op haar terugtocht aandeed, werd zij in Petrograd ontvangen. Deze wónder-vrouw", zooals vele boeren in Rusland haar noemen, is bij het geheele Russische volk het best bekend onder den naam Babushka", de grootmoeder der revolutie. Met enkele trekken, want over veel ruimte kan ik niet beschikken, wil ik deze vrouw bij de lezers van dit blad inleiden, in stilte hopende, dat de vooruitstrevende vrouwen in ons land er aanleiding in mogen vinden, deze oude strijdster voor menschenrechten, eene hulde te zenden bij haar terugkeer in de wereld. Katherine Breshkovsky Katherine Breshkovsky stamt uit een oud adellijk geslacht. Reeds als jong kind kon zij zich met de levensopvatting van hare streng godsdienstige moeder, wier handelingen zoo vaak in strijd waren met de leer van Jezus, niet vereenigen. Zij voelde meer voor de breede, vrije levensbeschouwing van haar vader, met wlen zij vele sociale vraagstukken besprak en die in haar de idealen van een eens-vrij Russlsch-volk wekte. Zij was 14 jaar oud toen het lijfeigenschap der Russische boeren werd afgeschaft, doch dit geschiedde op voor de boeren zulk eene vernederende en onrechtvaardige wijze, dat haar geheele geest daartegen in verzet kwam en zij zich schaarde aan de zijde van de in opstand gekomen boeren. Om deze, van koude en gebrek omkomende, arme menschen tot berusting te brengen, werden de menschonteerendste straffen toegepast. Vijf jaren duurde die toestand en in die jaren rijpte bij Katherine het besluit haar geheele leren te willen wijden aan de vrijmaking vanhaar volk. Dit besluit werd nog versterkt toen zij kort daarop prins Peter Kropotkin ont moette. Hij vertelde haar op last van de regeering naar Siberiëte zijn gezonden om verslag uit te brengen van de daar bestaande toestanden. Doch de gruwelen, die hij daar aanschouwd had, deden hem besluiten zich voortaan te scharen aan de zijde van hen, die een beter en vrij Rusland trachten voor te bereiden. Hoewel de Russische universiteiten geen vrouwen toelieten, gaat Katherine op 20-j. leeftijd toch naar Petrograd om daar ver schillende curssussen voor mannen en vrouwen te volgen, waarin hooger-onderwijs gegeven wordt. Gedurende deze drie-jarige studie maakt ? zij met verschillende mede studenten en leeraren herhaaldelijk reizen door heel Rusland om met de heerschende toestanden goed op de hoogte te komen. Nachtzwaluw Een jaar of vier geleden bij het morieljeszoeken trof ik in een duinpan onverwacht een troep van zeven nachtzwaluwen. Zooals altijd zag ik ze te laat; ze vlogen bijna tegelijk op rondom mij heen, eer ik ze had bespeurd. Als ze op den grond zitten lijken het net brokken hout. De opgezette vogel in Steenhuizen's groep in Artis geeft er een goed denkbeeld van, maar in de ruime vrije natuur in 't volle licht en de veelsoortige grijsheid van den boschbodem is het dier toch nog veel beter verborgen. Ze zwaaiden op hun lange vleugels door elkaar over het berkenboschje heen en ik heb ze toen verder niet meer te zien kunnen krijgen. Dat zevental was op den trek. De nacht zwaluw is een van de laatste trekkers en nog tot in de laatste week van Mei kunnen langs de duinstreek en op de Noordzeeeilanden dergelijke reisgezelschappen wor den waargenomen, hetzij dat ge al wandelend ze opjaagt terwijl ze overdag zitten te slapen, hetzij het mooie weer z« verlokt tot een avondzang. Want ook deze trekvogels reizen zelfs in 't voorjaar niet zoo overhaast of ze kunnen onderweg nog zingen of spelen. Die late doortrekkers begeven zich naar het Noorden van Scandinaviëen Rusland waar ze broeden tot omtrent den poolcirkel. De onze zijn dan echter reeds aan het Op haar 25e jaar huwt zij een iongen, rijken landeigenaar, die hare hervormings plannen deelt en haar met zijn helder verstand en liberale levensopvatting steunt. Door hem komt zij in aanraking met tal van andere jonge landeigenaars, die in haar werk belang stellen en zich bij haar aansluiten. Met deze bestudeert zij de oude wetten van het land, waarin de rechten der boeren ?beschreven worden en die nog van'kracht waren, doch eenvoudig niet werden uitge voerd. Deze wetten trachten zij weder in toepassing te brengen, n daarvoor worden zij als een bende samenzweerders aange klaagd en eenigen hunner naar Siberiëver bannen. Katherine en haar man worden met verbanning gedreigd. Van af dit oogenblik sluit zij zich bij de revolutionairen aan. Als men in Rusland niet mag trachten bestaande wetten te doen gehoorzamen, dan moet er een andere regeeringswijze worden ingevoerd, was hare meening. Hiervan tracht zij ook haar man te overtuigen. Zij was toen 26 jaar oud. Hpewel hij hare zienswijze deelt, kan hij toch niet besluiten haar voorbeeld te volgen, uit 'vrees voor Siberiëen omdat haar werk ook hem in gevaar kan brengen, besluiten zij te scheiden. Nu zij vrij is, reist zij naar Kief, waar zij zich bij de revolutionaire beweging aansluit en haar organiseerend werk onder de boeren begint. In groffe bberenkleeding, haar ge zicht en handen door inwerking van zuren ruw gemaakt, begeeft zij zich onder de boeren en houdt 's nachts voor hen hare voordrachten. In holen of in afgelegen moddertenten, vanwaar geen lichtstraaltje naar buiten kon doordringen, kwam zij met hare volgelingen bijeen. Als zij een goede groep gevormd heeft, die zich verder zelf kan ontwikkelen, reist zij verder, meestal te voet, om elders hetzelfde werk te beginnen. Zoo was er in 1874 een groep van meer dan 2000 welopgevoede jonge mannen en vrouwen bezig door heel Rusland de boeren voor de revolutie op te voeden. Uit deze groep werd de Volkspartij gevormd. Maar het was ook in dat jaar dat een spion haar in handen van de politie bracht en zij zonder vorm van proces naar de ge vangenis werd gevoerd. Zij zelve beschrijft deze gebeurtenis aldus: Toen ik in het hok was geduwd, viel de zware deur achter mij dicht en werd met ijzeren bouten afge sloten. Ik stond in volslagen duisternis. L)e vreeseiijke stank maakte mij ziek. Ik deed een stap en slipte uit, want de vloer was bedekt met menschelijke excrementen. Twee andere vrouwen, versufd of stom, waren mijne lotgenooten. Ik bleef staan, mij dood ziek gevoelende, tot ik ten slotte van uit putting ineen zonk. Maar een oogenblik later sprong ik op, tot bezinning terugge bracht, doordat ik bedekt was met onge dierte. Ik poogde tegen een muur te leunen, doch die waren vochtig en vies. Dit was het begin van mijn bannelingsleven." Twee jaren lang liet men haar in deze gevangenis en daarna werd zij met 192 anderen naar Siberiëverbannen. Deze 5000 mijlen langen tocht, in ketenen geklonken, uit hare beschrijving na te vertellen, zou mij voor het bestek var. dit artikel te ver voeren. Herhaaldelijk gelukte het Katherine uit Siberiëte ontvluchten om zich dan onbe vreesd onder allerlei vermommingen weder aan de revolutionaire opvoeding van haar volk te wijden. Nu eens vermomde zij zich als een oude, afgeleefde, arme vrouw, die uit goedheid bij den een of anderen boer wordt in huis genomen; dan eens als eene jonge, levendige onderwijzeres, die een schooltje voor kinderen opent; of bezoekt zij de boeren als religieuse, als non, ver kleed. Eens is zij als een Russische prinses, met groot gevolg, door een drom van sol daten gekomen, die opgesteld was om haar op te vangen, als zij zich naar het station zou begeven om aan hare vervolging te ontkomen. Maar hoe zij zich ook vermomde, telkens toch werd zij door spionnen verraden en weder in handen van de poliiie gespeeld. In 1904, toen ik vele maanden in Amerika vertoefde, was het haar gelukt naar Amerika te vluchten en hield zij daar avond aan avond voor stampvolle zalen redevoeringen, waarin zij de ellende van het onderdrukte Russische volk schetste en waarbij zij geld inzamelde, dat zij aan hare achtergebleven geestverwanten in Siberiëzond. Tal van warme vrienden maakte zij in Amerika, die al hun invloed gebruikten om haar daar te houden om een rustigen ouden dag af te wachten. Maar dit strookte niet met de idealen van Katherine. Zij kon niet rustig leven, zoolang haar volk nog in verdrukking was en onbevreesd voor het lot dat haar wachtte, scheepte zij zich weder voor Rusbroeden. Dit jaar zijn ze, evenals de meeste zomervogels niet veel te laat aangekomen; ik hoorde de eerste op 5 Mei, maar hij was nog al tamelijk lusteloos. Opl4Meiechtertoen we onzen eersten echt zwoelen lenteavond hadden, daverde het merkwaardig geratel van dit dier door den geheelen omtrek. Het wordt wel eens vergeleken met het rollend kwaken van vele kikkers en daarom heet de vogel ook wel vliegende pad", maar het geluid is veel sterker en ook veel vaster en meer eenvormig. Wie een nachtzwaluw van dichtbij te hooren krijgt, staat versteld over de kracht van het geluid. In zijn Natural History of Selborne vertelt Oilbert White hoe hij met een gezelschap thee zat te drinken in een hermitage en dat toen een nachtzwaluw boven op het dak van dat huisje ging zitten ratelen. Het heeie ge bouwtje trilde ervan. Ik wil het graag gelooven. Zondagavond zat er aan de Hollandsche Rading een, die ook gerust een tuinhuis voor zijn rekening zou kunnen nemen. Benige jaren achtereen wist ik een nacht zwaluw, die de gewoonte had om te gaan ratelen zittende op den hoogsten tak van een door den wind geteisterden denneboom. Er stonden er een heel rijtje langs den heuvelkling en als wij op een heuveltje gingen zitten dan zagen wij het silhouet van al die scheeve winddennen tegen den heldere avondhemel en bovenop dien dorren tak het profiel van den extatisch gestemden vogel. Duidelijk was te zien hoe de heele onderkaak vibreerde; soms viel de gewel dige mond geheel open. Deze vogel vereenigt een klein snaveltje met een grooten bek. In een van zijn eerste kalenders heeft Hoytema het zonderlinge van deze zang houding heel getrouw weergegeven. Teekenlng voor de Amsterdammer" van Annie Enthoven Wat de Théselect bij Kirsch te zien gaf iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiif land in, toen zij genoeg geld voor hare reis en 1iare arme vrienden verdiend had. Hare lotgenooten spraken allen van Ka therine met de grootste liefde en achting. Hoewel zij als een der gevaarlijkste opstan delingen, naar de verst afgelegen en ruwste en koudste oorden gebracht werd, heeft zij toch nooit den moed verloren en bleef zij vast overtuigd, dat eenmaal de vrijheid ook voor Rusland zou aanbreken. Wij Tnogen sterven als bannelingen en onze kinderen en kindskinderen mogen sterven in ballingschap, maar eenmaal moet uit dit alles de vrijheid geboren worden," dit waren hare hoopvolle woorden, toen zij de laatste keer werd weggevoerd. En nu is zij terug! Zij heeft het mogen beleven dat Rusland zich heeft vrij gewor steld; dat zij het zaad, zoo moedig door haar uitgestrooid, tot vollen wasdom heeft zien komen; zij kan straks hare oogen sluiten met het voll ebesef, dat haar leven en werken niet te vergeefs is geweest. Mogen nog vele rustige, gelukkige jaren haar deel zijn! ALETTA H.JACOBS iiiiiiiiiiimiiiin Babbeltjes Sneeuwwit haar boven twee guitige oogen, die nog zér. o zér graag, zichzelf in den spiegel bekijken ; en... de benijdens waardige gave van zonder mooi te zijn, de plaire en passant", zooals Sarah Burgerhart het noemt. Waarom kunnen we niet allen zóó oud worden ?" Ik heb haar tegenover me, en'r smakelijke, geaffaireerde stem, critiseert 't jonge meisje van dezen tijd". Ze is een van de leidende geesten van Paquin geweest, en ze weet maar al te goed, door welke kleinigheden het moderne meisje dikwijls haar uiterlijk bederft. Une?femme avertie en vaut deux. Hier volgen haar opmerkinkjes. 't Meiske, dat in de tram, of in den trein, van en naar haar werk rijdend, zit te lezen, bederft reddeloos haar lieve kijkers en dus haar uiterlijk. Dito, dito, de jonge spring in 't veld, die als ze voor 't eerst haar haar opsteekt, reeds precies weet, wat poudre de riz en rouge is. En dat type is er, fidonc, ook hier bij jullie in Holland! Ik ga verder: de jonge dame, die heur haar oninteressant en glansloos laat worden, omdat zij er niet omgeeft, als het niet op tijd gewasschen wordt, en omdat zij geen geduld heeft om het duchtig te borstelen, Dat zijn meestal de femmes savantes. De zelfde, die haar oogen bederven door laat opzittend te lezen en te schrijven, bij on voldoende licht. Let op, 'k ga niet meer afkeuren, maar alleen waarschuwen. Denk er om, dat goed verzorgde tanden, ook een z.g. leelijk gezicht sympathiek maken. Dat een onverstandig?dieet" van bonbons etc..fataal voor de spijsvertering is en onder andere, 't nood lot van een rooden neus met zich brengt. Kap u op de wijze, die uw gezicht goed staat. Consulteer desnoods een kapper en neem een 'paar lessen van hem. Denk niet zoo wanhopend aldoor" om den indruk, dien ge maakt, of ge zult aanstellerige gezicKten gaan trekken, en nooit raad weten, met uw handen en voeten! Hooge hakjes zijn snoezig; hoogst litterair! zelfs; maar o wee, de o-beentjes, die van die verheven litteratuur het gevolg zijn! Doe geregeld gymnastiek, lieve bakvisch, en ook gij, gewezen bakvisch. Niets benauwender, dan de aanblik van een juffer, die naar een tramhalte stuift en blaast als een locomotief. Wees menschlievend en Voor wie op vogels wil letten is de nacht zwaluw nog in menig opzicht een gemak kelijk en dankbaar voorwerp van observatie. Gemakkelijk in zooverre dat het weinig of geen moeite kost om den vogel op zomer avonden te zien te krijgen, dankbaar, omdat altijd nog sommige bijzonderheden uit zijn leven opheldering vereischen. Hij vangt zijn prooi, vliegende avondinsecten, in de vlucht, 't meest wel door ze vlug op te happen, waarbij de groote mondopening uitstekend te pas komt. Gilbert White verzekert echter pertinent dat hij gezien heeft, hoe een nachtdenk om de menschen, die achter u wandelen. Het zien van een scheef geloopen hak, onder een gracieus figuurtje, kan het hart van een misanthropisch dichter doen breken in een zwartgallig sonnet, dat 't heele nage slacht jegens hem ontstemt. Schrijd niet voort als iemand die spelden zoekt. Van de teekenles het uur der pleisterkoppen! weet ge de bezwaren van de schets der onderkinnen van Vitellius. En ge wilt immers schilder achtig en met een gezichtje, rank van lijn gezegend blijven ? Gooi uw kleeren niet aan. Laat de plooien goed vallen. Il faut que Ie costume soit aussi une parure, zegt de franschman. Besef, wat sierlijke rust, en sierlijk stilzitten is. Koop geen kleur, geen stof, alleen omdat u die, zoo op 't eerste gezicht aanstaan. Laat u in den winkel de stof voor blouse of .japon, nog aan het stuk, omspelden. Verpleeg uw lippen... als rozeblaadjes; het is al zeer purlteinsch", om het gebruik van lippenpomade of cold-cream uit den booze te achten. En er is neen werkelijk geen zonde, in 't gebruik van een poederpapiertje ten behoeven van een neusje, dat we In de brandende zon, van Nieuwendam naar Schellingwou achterna zijn gewandeld, en dat nu de Zuiderzee triomfantelijk tege moet glimglanst... Kies ook met zorg. uw eipen parfum, dat bij uw wezen behoort... Bijvoorbeeld: Shamrock is het parfum voor een rossige schoonheid; Lierre fleurie de geur voor een phlegmatische brunette. Floramye, 't aroom voor een levendige blon dine ... Etcetera, etcetera... Edoch... Het schijnt, zei ze, met een grappig zuchtje, dat het gros van jullie, Hollandsche dames, het zich zelf nog als een verwijt aanrekent, als ze met een zweempje van verfijning aan de verzorging van haar uiterlijk denken. Maar wat zit ik toch over futillteiten te praten, viel ze zich zelf in de rede. De innerlijke schoonheidsbehoefte, die is het, die een vrouw onbewust... leert ook met den aanblik van haar wezen, haar omgeving gelukkig te maken. Lees, wat Ella Wheeler Wilcox in haar nieuwe boek The Art of being Alive" als zinspreuk van dr. Carmany aanraadt, voor het ter ruste gaan, als een gedachten-loutering uit te spreken. Woorden, die hier op neerkomen: Ik ben gezondheid, kracht, vrede, geluk en voorspoed, en alles, IIIMIIIIIIIIMIIIIIIlllllllllllllllllflIIIIIMnlIlHIIIIMMlIIIIIIIIIMIIHIMIIIIIIMIII IIIIIIIIIIIIIIIHIIIlmlIIMIIIIIIIIM wat zich naar het goede richt. Zuiver, goed, rijk bloed vloeit door mijn lichaam... Ik ben gezond en sterk en levenskrachtig, ik ben mooi en rein en goed... Ik wil opstaan met ongewone energie, stralende kracht en macht tot het volbrengen van mijn beste plannen..." Ik geloof, zei 'ze, dat dat verlangen een van de geheimen van de zielskracht is, die de schoonheid maakt... en den vernietigenden onrust bezweert... in elk mensch!... Zijt ge het met haar eens, lezeres ? / ' YVONNE DE TESSAN iimiiiimiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiMiMiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Ons Kookboek De Indische Keuken De verschillende kruiden voor deze recep ten zijn hier in Nederland te verkrijgen o. a. in de winkels van Eigen Hulp", en Mohrman, P. C. Hooftstraat, Amsterdam. KWEE roETKi MADDI (koek : de badende prinses) 500 gram ketanmeel. 200 gr. Javaansche suiker, 3 d.L. water, '2 djeroek poeroetbladereu, l kokosnoot, 250 gr. Jav. suiker. Het meel met do 200 gr. Jav. suiker en water tot een deeg kneden en er kleine balletjes van maken die men in kokend water gaar kookt en op een een zeef laat uitlekken. De 250 gr. Jav. suiker met de djeroek poeroetbladeren tot een dikke stroop inkoken en vermengen met de geraspte kokosnoot. De gekookte balletjes in deze stroop wentelen en zoo presenteeren. GEFARCEERDE LOMBOK Neem 1'2 roode lomboks, haal er de pit ten uit, door ze overlangs door te snijden. Wasch ze schoon en stop dan in de holte der lomboks het volgende vulsel. % ons gepelde garnalen fijngehakt, wat geweekt brood, ei, zout, peper, nootmuskaat, een klontje boter, een weinig gehakte uien en wat tijn gesneden uienbladeren, waarna men het na er wat fijn gestampte beschuit op te hebhen gestrooid in plantenboter (buk of deliia) laat opbraden. Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. De eieren van de Nachtzwaluw zwaluw onder het vliegen zijn prooi greep met zijn poot, en wij mogen de bewering van een zoo nauw gezet waarnemer niet al te gauw betwijfelen. Als weldra de mei kevers gevolgd worden door de nog grootere Julikevers en de vliegende Herten moeten we maar weer eens uitkijken. Ge ziet de groote torren langzaam zwieren langs den strakken avondhemel, mooi en rustig. Op eens, zonder eenig geluid van vleugels, schiet de donkere vogel toe en de tor is weg. Maar ge moet terdege toezien, om uit te maken hoe het dier is gegrepen. Gilbert gebruikt den term deftly" en moet het dus goed gezien en genoten hebben. Hij oppeit meteen de veronderstelling dat de vogel daarbij profijt heeft van het kamvormig aanhangsel aan den binnenkant van de klauw van den binnenteen. Een dergelijk aanhangsel komt ook voor bij reigers, aal scholvers, ibis en renvogel, die nooit iets met hun pooten grijpen. Men verkeert om trent de beteekenis van dit orgaan dan ook nog volkomen in het onzekere, houdt het ook wel voor een apparaat om de veeren te reinigen, een soort van insectenkam dus. Dikwijls staat de vogel te klapwieken in de lucht, biddend als een torenvalk die op zijn prooi loeit. Dat doet hij ook, als ongewenschte bezoekers in de buurt van zijn nest komen en 't is een heel vreemde ge waarwording zoo vis a vis een biddende nachtzwaluw te staan. Onderzoekend kijkt het beest u aan met groote glinsterende nacht-oogen. Dan schiet hij opeens schuins weg en als 't vroeg in den broedtijd is kan het gebeuren dat hij dan onder het uiten van allerlei vreemd geluid strompelend voortfladdert vlak langs den grond. Een ander maal vliegt hij trotsch de hoogte in en slaat boven zijn hoofd de vleugels met luiden iiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit iiiiiiiiiiiiuiiii klap tegen elkaar. Er is op zomeravonden geen onderhoudender dier te ontmoeten. Een eigenlijk nest heeft hij niet; de twee doffe witte gevlekte stompe eieren liggen naast elkaar in 't zand soms vlak aan een druk begaan pad, soms in zeer afgelegen plaatsen. Ge vindt ze bij toeval of ook wel door naarstig een hoekje af te zoeken, waar ge vermoedt dat ze liggen en dan voortdu rend aan niets anders denkend dan aan nachtzwalu weieren. Anders ziet ge ze o zoo licht voorbij. Dikwijls genoeg heb ik moeite ze terug te vinden als ik de plek niet opzettelijk heb gemerkt. Ook gebeurt het wel, dat de vogel ze versjouwt. Met bek en borst rolt hij ze dap voort naar een veiliger plekje. Als hij stil op zijn eieren bleef zitten zou men vogel of legsel misschien nooit vinden, maar hij houdt het meestal niet uit, als ge dichter bij hem komt dan een meter of drie. Andere vogels blijven wel zitten als de be zoeker vlak bij het nest staat en laten zich dan zelfs streelen of optillen, 't Kan ge beuren, dat een enkele nachtzwaluw ook zoo doet, maar ik heb het nooit gezien. De jongen zijn in de eerste dagen vlokjes on zichtbaarheid, maar als ze wat ouder wor den komt er bontheid in hun gevederte en krijgen ze een wit keeltje. In dezen tijd vallen ze heel gemakkelijk in 't oog en ze kunnen dan nog maar amper vliegen. Geen wonder, dat dan de oude vogels buiten gewoon bezorgd zijn en dat ze dan al hun kunsten allerhevigst vertoonen. Dat is iets voor de zomervacantie. Ze ratelen er dan nog lustig op los en eerst in September verstomt dit merkwaardige zomergeluid. JAC. P. THIJSSE