De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1917 30 juni pagina 5

30 juni 1917 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

30 Juni '17. No. 2088 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Brieven uit New-York III ? Beste Kitty. Heb je ooit van een Kwartierdaags club" gehoord ? Het doel of eigenlijk de gedachte die aan deze Vereeniging ten grondslag ligt is deze: Er worden door vele vrouwen en meisjes vele kwartiertjes vermorst, als wij die alle konden verza melen, wat al nuttige dingen zouden daarin voor de armen kunnen worden vervaardigd. Een kwartier! wat geeft dat nu", zeggen velen, het is niet de moeite waard om aan iets te beginnen." Dat is echter juist het cardinale punt, begin slechts aan iets en het komt van zelf verder zegt de Vereeni ging; in een regelmatig terugkeerend kwartier kan werkelijk wel het een en ander worden tot stand gebracht, meer dan men zoo op pervlakkig denkt. Zondert men de Zondagen af, dan komt men tot 313 kwartieren per jaar, dit maakt 78 uren of wel 13 werkda gen van 6 uur! en daarin kan men toch heusch wel een of meer kleedingstukken of andere nuttige zaken vervaardigen. Maar men moet volhouden; natuurlijk is het voor vele bezige vrouwen niet gemakkelijk eiken dag een kwartier af te zonderen maar met goeden wil en volharding kan het toch best gedaan worden. Er is een lid der club die zér veel te doen heeft en steeds aan inter rupties bloot staat, zoodat zij dikwijls haar kwartier in driemaal vijf minuten moest verdeelen. Zij heeft op die wijze in een jaar drie wollen shawls gebreid en een sprei gehaakt! Een groote moeielijkheid, volgens de leden, is, om zijn kwartier niet te vergeten. Daarom geeft het Bestuur aan haar leden een karton waarop met duidelijke letters niets anders staat dan Het Kwartier een eenvoudig randje omgeeft deze twee woorden; het is van een lus en haakje voor zien om het op een goed zichtbare plaats op te hangen. Bij het karton is een gedrukt papier gevoegd met eenige wenken; regels heeft de club niet: Neem uw kwartier zoo geregeld mogelijk, het beste is onmiddellijk na den een of ande ren maaltijd. Kijk op de klok wanneer gij begint en werk precies een kwartier: niet korter of langer; denk niet: even nog dit eindje afma ken, dan wordt het ongeregeld. Kies een gemakkelijk werk en leg het steeds op dezelfde plaats, berg het niet te zorgvuldig in een kast weg, het moet voor de hand liggen. Om het kwartier te verkrijgen is de vol gende raad gegeven: Sta een kwartier vroeger op. Lees een kwartier korter in uw boek. Handwerk een kwartier minder voor uw genoegen. Praat een kwartier minder. Maak uw visites een kwartier korter. Doe uw boodschappen een kwartier vlugger. Dan volgen nog eenige aanduidingen over het soort werk, dat het meest geschikt is. Haak- en breiwerk zijn het gemakkelijkst, maar ook naaiwerk kan heel goed gedaan worden. Er wordt ook aangegeven wat er alzoo van oud goed gemaakt kan worden, want vele vrouwen en meisjes die gaar ne medewerken, schikt het niet de noodige materialen te koopen. Hierin wordt ook op andere wijze tegemoet gekomen. Op de eenige algemeene vergadering staat een gesloten bus waarin een ieder naar zijn wil en vermogen iets kan laten glijden, voor den inhoud koopt het Bestuur materialen, die door de leden kunnen worden aange vraagd. Aan ieder lid wqjdt verzocht op de vergadering mede te brengen of in te zenden hetgeen zij gedurende het jaar in het kwartier daags vervaardigd hebben. Het is leerzaam en opwekkend te zien wat er alzoo VOORZOMER Op een hoogen duintpp is het altijd frisch en koel, zelfs als ze daar beneden zuchten Kraag in Duchesse techniek vervaardigd op de Kantaf deeling van de Rijks-kunstnaaldwerkschool te Amsterdam IIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIII1IIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIII IMIIIIIIIIIIIIIirllllllIIIIIIIII Kraag van Russische kant, vervaardigd op de Kantafdeeling van de Rijks-kunstnaaldwerkschool te Amsterdam ingebracht wordt en men staat verbaasd over de vindingrijkheid van sommige vrou wen om van niets iets te maken. Uit rokken, nachtjaponnen en hemden was veel klein kindergoed vervaardigd en ook een groot aantal zakdoeken. Van de goede stukken van oude handdoeken waren droogdoeken gekomen en waschlappen van badhanddoe ken. Haak- en breiwerk was echter het meest vertegenwoordigd, veel spreien, die schijnen de arme menschen heel graag te hebben, ze zijn warm.zwaar en sterk en kunnen gewasschen worden. Het Bestuur heeft een lange lijst van behoeftige gezinnen en belast zich met de uitdeeling van het vervaardigde, maar als er leden zijn die gaarne zelve haar gaven aan haar bekende armen geven, is dat even goed en kunnen zij uit de voor raad nog erbij krijgen wat haar npodig dunkt. Aardig is het de groote verscheidenheid der leden te zien, er is jong en oud, rijk en niet rijk bij elkaar, er wordt thee en cakes ge presenteerd en muziek gemaakt ter opluiste ring. Reeds op scholen wordt voor deze club geijverd door kinderen en jonge meisjes op te wekken dagelijks n kwartier van hun vrije tijd voor anderen op te offeren. Wie begint een Kwartier-daags club" in Holland ? je ERNA Kantwerk In Amsterdam is dezer dagen kantwerk te zien. Aan de kunstnaaldwerkshow van de Rijksschool voor Kunstnijverheid is, zooals velen bekend zal zijn, tegenwoordig ver bonden een leercursus in kant maken, welke cursus ook toegankelijk is gesteld voor hospitanten. Zaterdag 30 Juni worden de diploma's uitgereikt voor het werk der leerlingen, bij welke gelegenheid de kantstukken op de school vervaardigd worden tentoongesteld. l en einde de belangstelling in deze hand werktechniek op te wekken, werd besloten de tentoonstelling a.s. Maandag, Dinsdag en Woensdag nog open te stellen. Wij willen onze lezeressen aanraden, de tocht naar den nok van ons Rijksmuseum (ingang Jan Luykenstraat) eens moedig te ondernemen, want 102 treden moeten wor den opgeklommen. Wij zijn er het werk van de school kennend zeker van, dat voor haar die voor handenarbeid voelen, de moeite beloond zal worden. De hierbij ge geven afbeeldingen geven stalen van den arbeid. Directrice vandekantwerk-afdeeling is mej. J. A. Faber. E. M. R. bij vijf-en-tachüg graden in de schaduw. Nu bloeien de laatste duinroosjes en de kruipwilgen langs de helling zien wit van het zomerdons hunner pluiszaden. Een late kneu is er in aan het werk en is nu al vijf maal een bek vol witte welletjes komen halen, daar voert hij het nest mee voor zijn nabroedsel. Overigens gaat er weinig om, want de zomerstilte nadert. Omlaag, in 't hooiland, een half uur ver weg, ratelt een maaimachine alsof daar een heel groote krekel aan 't zingen is. De pas gemaaide velden Wat zullen wij eten? Een boterham met tevredenheid, hoe dik wijls werd zij al aangeprezen in dit blad, maar het meel wordt er niet beter op en de tevredenheid verdwijnt meer en meer. Zou het niet goed zijn, de zuinigheid, de voordeelen eens op te geven die een met takt en kennis van voedingswaarde toebe reide vegetarische maaltijd geven kan. Nu alle huisvrouwen meer moeite hebben rond te komen met haar huishoudgeld, nu er dikwijls een tekort aan brood is en het vleesch duur blijft, durf ik allen aanraden, 's middags eens een goed toebereiden vegetarischen maaltijd te geven. Al meer dan zeventien jaar ben ik vege tariër, ben gezond en werkzaam en de groote zorgen voor het dure eten drukken mij lang zoo erg niet dan de vele vrouwen die ik er telkens over hoor spreken, mis schien omdat ik met het allereenvoudigste tevreden ben, het eten mij altijd goed smaakt, ik de geruststelling heb dat de doctoren, die vroeger zoo onbepaald vóór sterke vleesch- en eiwitvoeding waren, nu in vele gevallen zelfs het gebruik van vleesch ont raden, en ik ondervonden heb, dat door goed te kauwen men ook spoediger en beter is verzadigd. Door vegetarische voeding wordt men vroolijker, want men is dankbaar dat men persoonlijk tenminste niet medewerkt tot het vreeselijke mesten en slachten van dieren. Nu er telkens recepten in de Amster dammer" voorkomen, verzocht ik de Redac trice van de Rubriek voor Vrouwen" ook eens een enkele maal een vegetariër het woord te geven, en zie, het werd toegestaan en dat nog wel in de pause op het congres voor Duurzame Vrede!" En om u allen nu eerder te boeien, ten minste niet te vervelen, ga ik geen theorieën verkondigen of ideëele uitspraken doen, of wonderen vertellen van de vegetarische voeding, wat ik allemaal best zou kunnen klaar spelen, want ik ben een zeer overtuigd en enthousiast vegetariër maar ik geef u hier alleen enkele menu's. Het liefst zou ik telkens tegenover de menu's, of liever recepten van vleeschspijzen die in dit blad voorkomen, een minstens even voedend en smakelijk vegetarisch recept stellen, maar ddt is voor de Redactrice te lastig, daar ik dan telkens vooruit van het recept vleesch-voeding inzage zou moeten hebben, en Bosch en Duin in dezen kolennoodtijd niet zoo'n vlugge postverbinding heeft als de steden. Toch wil ik nog even den vleeschschotel Jonge aschgrauwe kiekendieven. Uit Burdet's stercoscoopplaten. Uitgave varj de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten geven nieuwe lichte plekken in het landschap. De duinen liggen grijs en wit en dor onder den strakken hemel en het verre strand steekt scherp af tegen de donkerblauwe ledige zee. Alleen naar het zuiden, over het zeegat heen, is drukte van masten en een lange bruine vuurtoren. Langzamerhand dwaalt de aandacht weer terug naar de wijde vallei aan den duinvoet. De kneu heeft nu aan een prikkeldraad een vlok van echte schapenwol ontdekt, die hij liever heeft dan wilgenpluis, en zit nu te rukken en te trekken om daar een portie af te halen. Waar zou hij zijn nest maken ? Er groeien hier maar weinig duindoorns, want dit zijn geen kalkduinen. Het is haast alles hei, groene kraaiheide, die al gebloeid heeft en nu zijn zwarte bessen rijpt en bruine struikheide, waar nu leven in begint te komen. Blauwgroene dotjes hier en daar zijn stekelige jeneverbessen, daar kon diekneu wel in liggen. Dan zijn er nog ooschjes van meidoorn, hier en daar wat vliersttuiken en een enkele berk. Er gaat ook een groene streep recht door de heele lengte van het dal, dat is de ellendige draineersloot, die een van de rijkste wilde landschappen ter wereld veranderd heeft in een armelijk graas-terrein. Dat is een halve eeuw geleden zoo tot stand ge komen in den nuchteren tijd voor 1880. Toch is er van de oude glorie nog wel iets overgebleven en als we wat vroeger in den tijd waren, zouden we hier den heelen dag gejoel en gezang en gefluit hooren van allerhande vogels. Ze hebben het nu te druk met het voeren der jongen, die doodstil zitten in de nesten op den grond. Al hebben dieklein tjes nog zoo'n honger, ze geven geen kik, alsof ze wisten, dat ze weerloos en verloren zijn, zoodra een vijand de nestplaats ontdekt. In het bosch is dat anders; de vogels die in de boomen nestelen en vooral de hol bewoners voelen zich betrekkelijk veilig en daar is dan ook den heelen dag het hongerkoor te hooren van de jonge meezen, boom klevers, spechten, spreeuwen of draaihalzen en ander gedoe. Maar hier in de duinvallen is alles stil en als we wat van de bewoners willen ont dekken, dan moeten we geduldig en scherp uitzien naar de oude vogels, die hun jongen komen voeren of die op jacht naar voedsel zijn. We hebben nu zelfs meer kansen om iets te zien, dan een paar weken geleden, toen alles nog zat te broeden, want die jongen moeten den heelen dag gevoerd gevoerd wor den, het drukst in de morgen- en avonduren. a Toch valt het nog niet mee, want de kleine die kort geleden in dit blad stond hier her halen en daar een vegetarischen tegenover stellen, die bovendien nog bijna geheel in de hooikist kan worden klaargemaakt. Opgerolde varkenslapjes gevuld met gehakt en die, nadat ze gebraden zijn, geplaatst om een puddingvorm van rijst, terwijl aan plakjes gesneden en gekookte peen met pieterselie den schotel versieren." Als vegetarischen schotel zou ik hiertegen over willen stellen: een putée van groene erwten met een beetje uien of fijngehakte pieterselie er door. De puree in puddingvorm in het midden, er om heen een rijstrand of torentjes van rijst (als vorm een kopje), daarbij een pieterseliesaus met kleine stukjes peen, een kerrie- of een tomatensaus. En nu een drietal eenvoudige menu's. No. l. Groentesoep. Natuurlijk een soupe maigre, alleen met een goed stuk je boter en wat zout er in. Er zijn nu zooveel jonge groenten te krijgen als spinazie, postelein, zuring. Nooit het water waarin gij de groenten gaar kookt, weggooien; alles met elkaar vormt de soep en maakt ze voedzamer. Gij kunt ook een paar groenten door elkaar doen en de soep met wat rijst binden. Dan bloemkool au gratin met aardappelen en botersaus, wat koude vla en bitterkoekjes, sla of chocoladepudding. No. 2. Aardappelsoep of macaroniesoep. In beide een goed stuk boter en in de eerste wat pieterselie, in de tweedeeen dooier van een ei en geraspte parmesaansche kaas. Dan spinazie met gebakken brood en croquettes van rijst, rhabarbermoes met lange biscuits of taart. No. 3. Bruine boonensoep met een goed stuk boter en wat kokskruiden. Sla met eieren of een eenvoudige mayonaise, gebakken aardappelen en griesmeel' met bessensap of flensjes met gelei van vruchten, Men kan heerlijke croquettes maken van spinazie, van aardappelen- of erwten- ook van rijst-puree en die bakken in boter of Delfia; lekkere schotels van macaroni met allerlei toevoeging. Rijstschotels op Indische manier klaar gemaakt, zijn smake lijk, maar de vegetariërs kiezen of gebruiken alleen die toevoegsels om te kruiden, die plantaardig zijn en, hoe langer men vege tariër is, hoe minder men van prikkelende spijzen houdt. Kleine pannekoekjes op elkaar gelegd met geraspte kaas er tusschen, in den vorm van pasteitjes, zijn, evenals gewone pasteitjes ge vuld met champignons of macaroni heel smakelijk bij het begin van den maaltijd en alle vruchten, van vijgen, dadels, gedroogde appelen of peren af.tot de zoo heerlijke versche vruchten zijn den vegetariër altijd welkom en hij gebruikt daarvan bij iederen maaltijd zoo veel als verstand, beurs en tijdsomstandig heden toelaten. C. A. WORP-ROLAND HOLST DAMES EN HEEBEN NET FLAJ?ELLEN KOU/EN ? /OKKEN 'AM/TEC.DAM ueic>/-CHB/TiiA>n- -ts. HA'AR.L.BM GH.OOTEHO UT/TR/OvT 16 DE GEE/TDE/TyD./' BROCHUR.E GRONO/TOFFEN EK. HyGl'ÈME OPAXN VEAGE GRATlV V E R. K R.y<3 B AT* R, vogeltjes blijven haast altijd tusschen het lage struikgewas. Alleen heel aan de over zijde vliegen wat witte vischdiefjes af en aan, die hebben daar, zooals ze wel meer doen, een paar afzonderlijke nesten, ver van de groote kolonie op de lage vlakte aan den zeekant. De vischjes, die ze komen aan dragen blinken in de verte als spiegeltjes van een heliograaf. Nu strijkt een troep kleine grijze vogels overdeheide: spreeuwen, jonge spreeuwen, de eerste voorboden van den herfsttrek. Dan weer een heele poos niets en dan zwiert nog al hoog in de lucht een tamelijk groote vogel met lange spitse vleugels. Je zoudt denken een meeuw of een groote stern, maar hij is kort aan zijn kop en lang aan zijn staart: een roofvogel. Toen hij over den duinkam kwam zweefde hij eerst rond op stille wieken, nu doet hij een paar slagen en dan glijdt hij regelrecht naar een grijsgroen vlakje nog al ver weg, een biezenplek, waar de draineersloot geen vat op gehad heeft. Een oogenblik later ben ik onderweg daarheen, want daar moet nu die kiekendief zijn nest hebben en de jongen zijn altijd aardig om te zien. Nu blijkt bij het gaan door de hei en de struiken, langs meidoorn en kamperfoelie en jeneverbes, stekelige braam en dicht ge vlochten wilgen, dat er nog heel wat huist in de stille vallei. Telkens komen ver schillende vogeltjes voor den dag. Sommigen gaan in hun agitatie dadelijk zingend de lucht in,ook een duinpieper,dieheel wat rijker zingt dan een graspieper. Een grasmusch warrelt met opgestreken kuif en wijd ge spreide staart omhoog; hij zingt altijd kijfachtig. Het bonte paapje, mooi met die breede witte streep over zijn oogen en het warm bruinroode borstje, zit te wippen boven op een dorre meidoorntwijg, en zegt niet anders dan tak-tak"'. Een eindje verder zit een rietgors uit al zijn macht flauwte vallen maar ik mag mij door zijn grimassen niet laten afleiden, evenmin als door de mooie bloempjes van het wintergroen, die zich hier gaan openen naast blozende dophei. Ik ben nu dicht bij het galigaanveld, waarde kiekendief broedt, en als ik hem kan zien opgaan, heb ik een heel goede aanwijzing, want dat stekelig rietgras groeit zoo hoog en dicht, dat hij wel vlak bij 't nest moet opvliegen. Daar gaat de vogel dan ook, 't is een bruingevlekt wijfje, het mannetje is blauwgrijs, veel mooier. Hoog uit de lucht klinkt een druk herhaald geroep, een echt roofvogel geluid, en daar is het mannetje dan ook en beide vogels zwieren nu rond, terwijl ik mij in de hooge galigaan ga wagen. Met schouder en ellebogen moet ik mij een weg banen, de lange smalle stugge bladeren hebben zulke scherpe zaagranden, dat ik ze met de hand maar liever niet aanraak. Een stok zou hier goed dienst kunnen doen. Opeens gonst een troep vliegen omhoog, bruine en blauwe en blinkend groene, en op de plek, waar ze opvlogen, liggen afgerukte vogelpootjes en wiekjes en een rattekop. Ziezoo, dat is alvast de bijkeuken, waar de oude vogel zijn prooi in brokken deelt, om daarmee de jongen te voeren, en na nog wat gedraai en gewurm vind ik pok het nest zelf. De groote, bijna vlugge jongen hadden zich tot nu toe nog al stügehouden, maar nu zij ontdekt zijn, verandert hun taktiek. Met groot vertoon van vleugels en pooten staan zij te sissen en te blazen, om angst aan te jagen en als we ze beetpakten, zouden we merken, dat ze het bij dreigementen niet laten en klauwen en snavel al goed kunnen gebruiken: wakkere woestelingen. Mijnheer Burdet heeft van zoo'n geval een mooie foto gemaakt; die noemen we doorgaans C^aira ol deMarseillaise, kijk maar eens. Ik ga nog even naar de pootjes en wiekjes. Daar zijn er bij van leeuweriken, te kennen aan den langen nagel van den achterteen, ook een van een spreeuw en stuk of zes van strandloopertjes. Inderdaad, en op Terschelling en Schiermonnikoog nog meer dan op Texel, leeft de aschgrauwe kiekendief voornamelijk op het strandgevogelte.Wie ooit de duizenden en millioenen strandloopers van velerlei soort heeft gezien, die van het vroege voorjaar af tot In den winter toe onze zandbanken en slijkplaten bevolken, zal begrijpen, dat de kiekenöieven maar zelden hongeren en ook, dat de aanwezig heid van vijfentwintig kiekendiefhuishoudens tusschen Egmond en de Eems geen noemenswaarden invloed kan hebben op het aantal der strandvogels. Als ik dan pok kiekendieven zie jagen, heb ik het rustige en ruime gevoel dat er goddank nog veel moois en sterks bestaat en gebeurt, waarbij wij onze armelijke overwegingen van nut of schade gerust buiten beschouwing mogen laten. En toch had het indertijd maar weinig ge scheeld of die kiekendieven waren In de vogelwet terecht gekomen op de zwarte lijst. JAC. P. THIJSSE IIOL,I,AND'S BUSTE CENTS SIGAAR

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl