7 Juli '17. J- No. 2089 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 IL Op den Cconomischen Uitkijk De kennis van het raderwerk Het is Al: ontwikkeling van handel, land bouw en nijverheid in Nederland na den oorlog, wat de klok luidt! Werd daarop ook niet gedoeld in de jongste Troonrede, waarin de Koningin tot de Staten-Generaal zeide: Gij zult uw volle aandacht kunnen wijden aan de vragen, die de oorlogs toestand en de voorbereiding voor een krachtige ontwikkeling van ons land na den vrede ons voorleggen" ? Een dergelijk geluid werd ook, zooals te voorzien was, vernomen ter jaarvergadering, in het eind der vorige week, der Maatschappij voor Nijverheid te Deventer. Men had daar, gelijk reeds meer bij ver gaderingen van deze Maatschappij was geschied, de gelegenheid aan de van overal bijeengekomen afgevaardigden geboden, zich door aanschouwing een denkbeeld te vormen van de beteekenis der plaatselijke nijverheid. En ook thans weer kon worden vastgesteld, dat niet zoo weinigen, die toch niet op dit gebied de eersten de besten" zijn, voor nieuwigheden kwamen te staan, verrast werden door den aanblik van zaken, waarvan zij niet wisten, dat die in Nederland worden voortgebracht. Wanneer dit telkens weer overkomt aan lieden, die toch over 't geheel hiervan wel wat afweten, hoe groot moet dan, wat dit betreft, de onkunde zijn van het publiek? Hetgeen bewijst, dat de vereeniging Nederlandsch Fabrikaat", die stelselmatig de aandacht vestigt op alles wat is made in Holland", goed werk doet, vooral ook bewijst dat er voor deze vereeniging nog heel veel nuttig werk te doen is. Het is misschien niet algemeen bekend, maar een feit is het, dat voorliefde voor al wat van over de grenzen komt, in ons land niet is een waan van den dag", maar een reeds sedert eeuwen ten onzent bestaande eigenaardigheid, waarop ook in de dagen der Republiek herhaaldelijk werd gewezen. Men heeft hier dus te doen met een vaststaanden trek in ons volkskarakter. Moet men dus gelooven dat die dwaze voorkeur zoozeer ingeioest dus onuitroeibaar is? De bestrijding daarvan zal niet gemak kelijk vallen, maar het doet toch prettig aan, te zien dat wij ons nu alihans van het onnoozele, ongegronde, schadelijke dier voorkeur bewust worden. Ook voor een volk is zelf-kennis de eerste stap op den weg naar verbetering en men mag dus hopen dat wij langzamerhand in dit opzicht wat verstandiger zullen gaan worden. Dit inzicht en het daaruit voortvloeiend streven naar beterschap spruit voort uit de meer algemeene belangstelling in onze volkswelvaart en haar bronnen, waarover ik boven reeds sprak. Op die jaarvergadering der Maatschappij van Nijverheid sprak ook de voorzitter daarover. Hij zei volkomen terecht, naar ik meen dat die belang stelling (tegenover de vroeger bestaande onverschilligheid) nu wel weer wat heel algemeen dreigde te worden en dat men ook wat dit betreft van het goede wel eens te veel kon krijgen. Vooral ook aan het adres der Regeeiing richtte hij de waar schuwing dat men niet in overmaat moest vervallen, vooral zich wachten moest voor kunstmatigen steun. Niet te veel kunst mest," riep hij uit met een herinnering aan een reedsvroeger in dezen kringgebruiktbeeld. De waarschuwing komt van pas en heeft reden van bestaan. Het is natuurlijk een heel heugelijk iets, dat er eindelijk waarlijk algemeene belangstelling in onze econo mische weerbaarheid" en in alles wat daar mede samenhangt, ontstaat'. Maar men moet er zich wel rekenschap van geven, dat, zoo dra men uit die sfeer van vage belangstelling en goede bedoelingen uit is en zoodra men komt op den vasten bodem der stellige vragen: maar hoe, en langs welke wegen ? dat men dan komt op een terrein vol voetangels en klemmen, op een gebied met allerlei dwaalwegen en doodloopende paden. Hel doel... o ja, dat willen wij allen, maar de middelen ? Zoodra men daarover begint te praten, komt niet alleen de .scheiding der geesten", omdat dan de dierbare een stemmigheid wegsmelt voor de verscheiden heid van allerlei dat van verschillende kan ten wordt aangeprezen, maar dan komen ook de groote moeilijkheden. En dan komen ook: de te hoog gestelde verwachtingen, de onbereikbare illusies, de ongrijpbare idealen. Men moet ook in ,deze dingen vereenigen, wat de Génestet noemde .het koele hoofd en 't warm gevoelend harte." Dit beduidt: men moet de zaak met geestdrift aanpakken, maar tegelijkertijd moet men daarbij nuchter blijven, niet te hoog mikken, vooral niet de zaken willen forceeren. Maar bovenal: men moet hier zijn plannen maken, zijn bestek uitzetten na rustige overweging, die aller eerst op kennis van zaken berust. En juist in dien eisch ligt wel een der groote moeilijkheden. Allereerst, misschien ook allermeest voor onze Regeering voor zoover ook die geroepen is of zich geroepen gevoelt rechtstreeks door maatregelen tot ontwikkeling der welvaarts-hulpbronnen mede te werken. Haar tekort aan kennis van den stand en den gang van zaken in handel en nijverheid, ook in landbouw, maakt het voor haar niet alleen zeer bezwaarlijk de rechte middelen te kiezen om straks in dit opzicht de .vragen" te beantwoorden, die zooals de Troonrede zeide de voor bereiding voor een krachtige ontwikkeling van ons land na den vrede" ons voorlegt. Dat tekort aan kennis heeft ook in buiten gewone mate voor haar de op zichzelf reeds zoo uiterst moeilijk vervulbare taak ver zwaard, die de buitengewone tijdsomstan digheden" haar oplegden, haar opdrongen. Zij werd van _Augustus '14 af verplicht, en dat steeds meer, de maatschappelijke huis houding, tot dusver aan het vrije spel en de onbelemmerde werking der maatschap pelijke krachten overgelaten, te regelen en in verband met de (bovendien steeds wis selende) omstandigheden te herscheppen. Indien zij nu maar, toen zij dit werk te doen kreeg, geweten had hoe die maat schappelijke huishouding in elkaar zat! Maar dat juist wist zij niet. Zij moest in grijpen in een heel ingewikkeld raderwerk, dat zij niet kende! Hoe kwam het dan toch, dat zij dit rader werk niet kende? Voor een deel, juist doordat zij in 't alge meen terecht zich tot nog toe gehouden had buiten rechtstreeksche inmenging met al deze zaken. Voor een ander deel, doordat zij verzuimd had zich voldoende en stelsel matig op de hoogte te houden van wat er in den handel, de nijverheid, den landbouw omging. Dit laatste vloeide uit het eerste voort. Omdat de Regeering hier niet ingreep, meende zij dat het geen publiek belang was betrouwbare gegevens daaromtrent te ver zamelen. Een verkeerd begrip. Want ook al laat men- groote volksbelangen aan par ticuliere krachten over, dan moet het in een behoorlijk gevoerde staatshuishouding toch aan de overheid bekend zijn, hoe die par ticuliere krachten werken. Men begrijpt dat ik hierbij het oog heb op onze gebrekkige statistiek, gebrekkig vooral ten aanzien der bewegingen van handel en nijverheid. Voor landbouw stond de zaak beter. Met dien had men zich nu eenmaal meer ingelaten en bemoeide men zich meer direct; er was (is) een georga niseerde regeeringszorg voorden landbouw. Voor handel en nijverheid gold dat in veel geringer mate en van die twee wist men dan ook veel minder af. Iedereen weet welke jammerlijke gebre ken kleefden aan onze statistiek van den in-, uit- en doorvoer". Opzettelijk zeg ik: kleefden, want men weet ook dat die sta tistiek onlangs hervormd is (eindelijk!) en nu aan behoorlijke eischen voldoet. Maar de eerste vrucht dier hervorming is. eerst geplukt; vóór dien tijd behelpen met gegevens, onbetrouwbaarheid vastheel kortgeleden moest men zich welker volstrekte stond. Dit jammerlijk feit heeft niet alleen de taak der Regeering tijdens de crisis ver zwaard en zal niet alleen haar taak bij het werk van den opbouw onzer volkswelvaart verzwaren, maar het wekte ook naar bulten een valschen schijn, waardoor onze belangen werden benadeeld. Want ook het buitenland werkte" met onze onmogelijke handels statistiek en trok daaruit de dolzinaigste conclusies. Het is natuurlijk belachelijk, wanneer de Engelsche jingo-pers er op wijst dat Twente katoen betrekt uit Bremen en het feit negeert dat die katoen uit Amerika komt...! Maar die belachelijkheid steunt op dwaasheden onzer eigen statistiek. Over dit alles meer nog een volgend maal. SMISSAERT ROBBERT KALFFCCS IIIIIIIIIIIII1IIIIIIIII1IIIIIIIIIIIHIIIIIIII De Maaier Ziet daar den rust'gen maaier maaien Met eendren op en nederhaal. Dwars door 't verzengend mlddaglaaien; De zonne bliksemt in het staal > Zijn lichaam, dat vooroverhelt Verdwijnt fn 't wijde, wuivend veld. De wind beweegt zich ir. de hooge Beboschte zoomen van terzQ: Eerst komt hij ruischend ingevlogen, Dan maakt hij ritselend zich vrij; Een bij schiet gonzend hier voorbij En zigzagt door bezonde wei. En boven 't glinstrend vlak der weide, Waar stil de donkre maaier zwoegt, En ver, waar dennen-duistre helde Haar breede en zwarte sporen ploegt, Gaan hoog de wolkgestalten heen, Verblindend zonlicht om de leen. En langzaam, steeds den einder nader, Wijkt ginds die eenzame figuur, Zooals onmerkbaar, maar gestadig De wijzer kruipt van uur tot uur; Tot laatste zwerm van vogels snelt Vervagend over 't scheemrend veld. J. A. NISPENS imtinmiiimiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiMiiliiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini iMtimiimtiiiiiiiiiiimiiitmiMiitiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiifMiiiiiliiiMiiiiiiiiH HIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII HOLLANDSCH GRONDKREDIETBANK Heer eiigr acht 520 Telefoon. N. 8040 SERIE-TREKKING 16 JULI e.k. HOOFDPRIJS 160.000. Prijs per Premie-aandeel f 12.50 De premie-aandeelen zijn verkrijgbaar bij de Bank, als ook bij H.H. Bankiers en Commission. in Effecten. De Directie: Jhr. C. M. M. v. ASCH VAN W1JCK, Mr. A. W. JACOMETTI, C. G. POUW. Dl H. PIMENTEL MAKELAAR IN EFFECTEN tUt ?. 4. Vereen, t. d. Effectenhandel te f<taO) AMSTERDAM. Broote Koopmansbeurs, Kamera 6-7-8 T*l*foon Interc. Noord 5363 tn 5503 OITYBERINfi M EFFICIEHOROEIR ElOIK-QHIUin - PROLONUTIt BEHAItOElllICVAKAUEEFfECIENZIKEII MUM EN ADMINISTREEREN VIN VERMEER PCt. PANDBRIEVEN a OO% pCt. AMSTERDAMSCHE SCHEEPSVERBAND BANK, Prins Hendrikkade 125?Amsterdam. 5pCt. Pandbrieven-Kocrs lOOpd DE DIRECTIE: J. BOS JANSZEN en Mr. E. P. DE MONCHY. ZWOLLE Incasso-Bank. AMSTERDAM - ROTTERDAM - ALMELO - DORDRECHT ZAANDAM Volgestort Kapitaal f 10.000.000 Bosorve f 1.664.000.ffectenorders Coupons. Prolongaties. Vreemd BankChèques. (papier. Bnitenl. Wissels. W i] n h ave n Uitgifte van 5 % Pandbrieven tegen den koers van 99'/2 %. Da Directeur Mr. W. u. MEES. CREDIETVEREENIGINQ OPGERICHT IN 1853 AMSTERDAM: Hoofdkantoor Keizersgracht 277. \ Stadhouderskade 118. Am,telïeeiischeweg 139. Kapitaal : f 5.000.000. Reserves: f 1.160. 000 AGENTSCHAPPEN: ALKMAAR, ARNHEM, DEVENTER, DORDRECHT, 's-GRAVENHAGE, GRONINGEN, LEEUWARDEN, MAASTRICHT, MIDDELBURG, NIJMEGEN, ROTTERDAM, TILBURG, UTRECHT, ZWOLLE. Credieten, Deposito's, Cheques, Incasseeringen, Safe Deposit. VEENDAMMER HYPOTHEEKBAHK De Meesterwerken van GUI DE MAUPASSANT Verschenen deel I B E L A M l door GUY DE MUAPASSANT Vertaling van HERMAN SALOMONSON 95 cents Prijs gebonden in omslag van Is. VAN MENS 95 cents De inteekening is bij iederen boekhandelaar opengesteld. Amsterdam, VAN HOLK.EMA & WARENUORF Boek jaar 191)6 1907 1908 1909 l'JIO 1911 1912 1913 1914 1915 1016 Pandbrieven in omloop Reserves f 319.900, t 601500, » 831.050. J l 054850, 11.451 600, «2352300, » 3 522 550.i. 4 050 900, l 4.'276 750, » 5.045.3f>0,6.088.850, Divi dend 200,?l pCt 500,?i 2 » 1.000,?j 3 t \ 500,?l 4 » » 2.350,4 300,8.600, 16000, 25000,50.000,?10 100.000.?11 Staited Hypmmató it Rotterdam Directie: Mr. H. H. C. Casteodijk en Jbr. H. F. Schuurbeque Boeye Ue Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair ver band en geeft onder eomtröle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor 4% % PANDBRIEVEN uit tegen beurskoers. De Holland* Vmkift HAARLEM, JANSWEQ 42. BQkantoren:Arnsterdam,Damrak99 Rotterdam, WQnhaven 129fl. 's-Gravenhage, Ged.Burgw.38. Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 5OO en verkoopt 4H pCt. schuld brieven in stukken van f 1000. f500, f 100 en f50. Rott Jypoi WM TOOF MeM Opgericht ,n 1864 Volteekend lutuh. lapiUal ? 5.MO.M6 Verstrekt geld op eerste hypo theek zonder vooruitbetaling van rente. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Rfks. De Dlr. Mr. W V. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. IEDEIUIDSC1E DEELNEMERS gezocht in iiet kapitaal eener Sed. N. V., de exploitatie ten doel hebbend eener omvang rijke ook na d^n oorlog zeer winstgevende, door octrooi r echten beschermde chemische en electro-technische industrie. Succes ontwijfelbaar, door mede werking van bekende Ned. deskundigen. Aiin deelnemers van belangrijke bedrapen kan nog een zetel ia het Co U. van Conim. worden ingeruimd. Adres onder >To. 8328 aan ALLERT ]>E LANwk/S Anubtir., Damrak, Amsterdam. Directeur: H. S. 5RATAHAJzn.-Den laag. Ka 10 ja» opwpderbaar & 100 pCt. O Verkrijgbaar tegen 98 * pCt. Utrechtsche Hypotheekbank Kapitaal f3.OOO.OOO Reierve'B f435.197.7» Hypotheken UTRECHT, DRIFT 17 ± f S7.574.7O4 Pandbrieven ± f 87.574.35O TELEF. 241 DE BANK GEEFT UIT: l Q/ Pind l brieven in stukken van f 100, f600 en f 1000 tegen den koers van 001/2 pCt. De Directie t Mr. L. VAN LIER. Jhr. H. J. M. VAN ASCH VAN WIJCK. IARÏ& Cos BANK, ROTTERDAM 's-GRAVENHAGE Zuidblaak 56. Kneoterdijk 13. Belast zich met inoaaseeringen op het Binnen- en Buitenland. Koopt en verstrekt wissel» en cheques op bet Buitenland. Verstrekt handelacredleten tegen zakelijk onderpand. Bezorgt telegrafische uitbetalingen. Belast zich met de uitvoering van Effectenorder*. Verhuurt Safeloketten. Neemt gelden a depoalto tot wekelijks te annonceeren rente SCHRETLEN & Ci AMSTERDAM,Sophiapleln 2. NIJMEGEN, Stadsgracht, Int.Tel. N 5701 en N 9128. Int.Tel. 1379 en 1701. Uitvoering van EFFectenorders RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK-HAAG 41/2 pCt. Pandbrieven tegen Beurskoers.