Historisch Archief 1877-1940
21 Juli '17. No. 2091
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
WA
ht
cmMfiu
~~ ^\
L
c
OnOlRZOtK en
IflTVAHüMMtR
aanm K"7
[A
K ' /
! X
S K. \ ! \
M
1
L
=f
i\~ " 7
i X
! / \
1 ' \
j \
/
1 v
V K ] ' ''<
<-> "?? i / \
1 /
k . . \
^i
:~~p - jC-=----
'-M -r '- t --ï--
"
S. K. \ /
| A
l/7 \
i\ .
'\ '
«K i A
O A. | / \
1'" . _\
;
i
\~ " ~
l_
i
i
, '\
?.> t\. \ \ i
^r
5 K ' / '
l._... _ _L_
Hoe noemt gij het
toef gevaar ontstaat?
als door
verVorstenschool
PERICULUM IN MORA"
De noodzakelijkheid van
Noodziekenhuizen te Amsterdam
Er dreigt een groot gevaar voor onze stad,
feitelijk een gevaar, dat reeds meer doet
dan dreigen, dat al slachtoffers maakt en
gemaakt heeft.
Dagelijks zijn er honderden plaatsen in
de ziekenhuizen te Amsterdam tekort. Tot
welke toestanden dit aanleiding kan geven
is reeds te lezen in het rapport aan den Ge
meenteraad van Amsterdam, van de Com
missie van Onderzoek naar de wijze van
voorziening in de behoefte aan meerdere
ziekenhuisruimte, opgenomen als bijlage 7
in het Gemeenteblad 1916, af d. 1. Ik citeer
woordelijk: De enquête, ingesteld bij de
Amsterdamsche geneesheeren leverde een
droevig resultaat op. Alle ziektegevallen te
vermelden, welke beschreven worden ter
illustratie van de gegeven antwoorden zou,
zoo staat er, dit verslag te omvangrijk
maken. De meest uiteenloopende
orgaanziekten komen daaronder echter voor.
Een kind met hersenvliesontsteking moest
3 weken op plaatsing wachten; toen was
Zusterhuig
het proces zoo ver gevorderd, dat de ouders
het kind thuis hielden. Een zwangere vrouw
met ernstige nierziekte moest thuis bevallen.
Een patiënt met hevige longontsteking kreeg
in 3 dagen geen plaats en is thuis overleden.
Voor ernstige bloeding was in geen zieken
huis plaats Voor mazelen met ernstige com
plicaties, waaraan het kind overleed, was
geen gasthuisverpleging te krijgen. Een zieke
met et ter i ge blaasontsteking moest 2 X week
op plaatsing wachten. Ondanks nauwkeurige
behandeling thuis gaat de zieke zeer achter
uit. Zieken met tuberculose verergeren onder
het lange wachten, of door te vroegtijdig
ontslag. Voor een geval van krankzinnigheid
in het kraambed met poging tot zelfmoord
is eerst na 2 uur telefoneeren plaats te
krijgen. Voor een zeer zieke, vermagerde,
hoogkoortsige patiënte met diep absces aan
het been is noch in het Wilhelminagasthuis,
noch in het Binnengasthuis, noch in het
O. L. Vrouwengasthuis plaats. Na 2 dagen
wachtens is op herhaald dringend verzoek
de patiënte in het Wilhelminagasthuis opge
nomen en spoedig daar geopereerd. Een
patiënte lijdende aan ernstigen vorm van
syphiüs met sterke hoofdpijnen en koorts
krijgt eerst na 7 a 8 weken bericht van
plaats in het gasthuis. Deze patiënt verkeert
daarbij in een groot huisgezin met allerwege
besmettingsgevaar.
Met de vermelding van bovengenoemde
gevallen moge worden volstaan om een
beeld te vormen van het plaatsgebrek, door
een aantal huismedici aan de hand van eigen
observaties beschreven; zij spreken voor
zich zelf en drastische bijbeschouwingen
zijn overbodig. Ook voor den
niet-geneeskundige blijkt wel van hoe ernstig be
lang deze materie is. En nog ernstiger
zal zij worden in de komende tijden,
en den komenden winter met het vooruit
zicht op slechtere voeding en slechtere
verwarming. De kans op een epidemie van
maag- en ingewandsziekten (scheurbuik),
om nog van ernstigere aandoeningen niet
te spreken, is groot en de economische
toestand in de arbeidersgezinnen maakt, dat
de indicatie voor gasthuisverpleging ruimer
wordt.Vele gasthuizen zijn gevuld met chroni
sche zieken, voor wie slechts goede voeding,
ligging en verpleging de grootste nood
zakelijkheid is; terwijl nu de gemeentelijke
ziekenhuizen deze chronische patiënten ge
makkelijk in de ziekenafdeeling van het
armenhuis kunnen plaatsen, geldt dit niet,
voor de particuliere ziekenhuizen, een euvel
reeds door dr. Abrahams in zijn artikel in
De Telegraaf", ,.van Zaterdag 3 Februari
1917, zoo terecht als niet toe te juichen"
beschreven. Mijne eigen ervaring wat be
treft de opname in ziekenhuizen, zelfs in
zomertijd, is eveneens zeer ongunstig, van
daar dat ik zon op middelen om in
UlTRE/K/fi
OEÓtRLFi
1 lx''
l x ?- l '
~~~<i,~'\\~~~~
i
Desinfectiegebouw
r ^V'^6>I' * 10 c V
!?;'' T ril r f
dezen hoogst ernstigen toestand, die
inderdaad een groot volksbelang van onze
stad betreft, verbetering te brengen. Ik stelde
mij in verbinding met een bouwkundige,
omtrent wien ik uitnemende informaties bezit
en die op het gebied van barakkenbouw
zijn sporen verdiend heeft. 1)
Besprekingen, die ik met hem voerde,
leidden tot het resultaat, hieronder vermeld
Uit het Bestek en Voorwaarden neem
ik over:
Omschrijving van het werk. Het werk in
dit bestek omschreven bestaat in het bouwen
van vier barakken elk 70 bedden, zusterhuis
met polikliniek en desinfectiegebouw, met
i'i .V
^T1
i x i l'i x
i / \ i ,i i / \
II/M
-_^i
IV~ 7| JT-/I IV "7 F"~71
n / \ /II l \ /l x> x
[/ i
ir
i\
l \ \
L_J |L_J
L LL i _
f\" ~7i R" yl]
'V! IV" n-'' i ,/i ,
v n i y i i V ' ]
i i A / \ i i
-L. 1_ L L L i.
J j
L-J
i
i V i
"71 <^~^ r-7 T--/
|r^i !!?' iXi Yl iyi
?' l!MLÜibL.!C..i. J '
ffl ffl
Ziekeninrichting. Plattegrond en zijaanzicht
iiiiiiiiMiiiiiiiiifiiiiMiHniiiiiiniMiiiiniiMn
LEONID ANDREJEW, De opstandige Dorps
priester. Uit het Russisch vertaald
door S. v. Praag. Amst., Ent. Querido.
Met een durf als van dien anderen, grooten
Rus Dostojewski, die de tragiek van het
menschenleven greep in de van wilde passie
iikkerende zielen, zielen als
hel-doorbliksemde onweersnachten, heeft Andrejew in
den telkens door 't noodlot neergebonsden
dprpspriester zich gewaagd aan de schep
ping van een vreemd-duistere figuur, tegelijk
zacht-schuw als een gevangen vogel, en
stug-hard als een vloekend boetprofeet. Een
mooi gegeven voor den romanschrijver, deze
in zijn smart droef vereenzaamde man, ang
stig opschrikkend, als hij eensklaps in de
zielen van zijn biechtelingen eenzelfde diepte
van ellende bespeuren gaat, en in zijn ver
stikkende twijfelingen wild zijn: ik geloof,
ik geloof" uitgillend; dan de plotselinge
omkeer, als hij in 't felste branden van zijn
rampen zich de Uitverkorene gaat zien van
een hoogere Liefde, die hem in de glanzende
sfeer van het Wonder leiden zal, en het
schrikkelijk ontwaken tot schei-lasterenden
waanzin, als het groote, het Wonder uitblijft.
Maar deze ontzaggelijke tragiek heeft
Andrejew toch niet aangekund. O, er zijn
wel momenten in dit boek, dat ge hem
plotseling angstig-hel voor u ziet, dien som
beren mensch, alsof ge, eenzaam in donker
nacht-duin, onder rondflitsend vuurtorenlicht
eensklaps in uw nabijheid een ander, een
vreemde bespeurt, maar even schielijk glipt
de lichtstraal voorbij, en bladzij na bladzij
leest ge dan wel óver den dorpspriester,
maar hemzelf in zijn tastend getob of in zijn
gloriënde extase ziet ge niet. Dan gevoelt
ge toch wel, hoe de schrijver zich niet vol
komen wist weg te leven in de duistere
diepten van deze ziel, hoe hier veel uitwen
dige observatie is, zonder dat de auteur
achter daden en woorden het diepere
zieleleven bereiken kon. Niet natuurlijk, alsof
we hoofdstuk na hoofdstuk al het gepeins
van den pope hadden moeten vinden bloot
gelegd, wilde de weergave van zijn persoon
geslaagd zijn. Bij een echt groote
menschenschepping, al werd ze ook niet meer dan
een ruw-neergestreepte schets, voelt ge
achter het uiterlijke bewegen der geteekende
personen toch direct het diepere
binnenleven kloppen.
Maar hier kreeg ik meermalen den indruk,
alsof ook voor den schrijver zelf de pope
in verschillende opzichten een vreemde ge
bleven is, van wien hij wel dat, wat naar
buiten kwam, kon weergeven, miar in be
angstigde
verwonderingoverhetonbegrep8nwonderlijke zieleleven van dezen door hem
beschreven mensch.
Bij zulke plekken in dit bock, waar de
auteur niet meester bleef over zijn schepping,
waar dus ook het groot-tragisclic in het
leven van den priester u niet ove.rhuivert,
kwam hiervoor in de plaats een zekere
effect-lugubriteit, waaraan vooral de idiote
zoon van den priester zeer verdienstelijk
meewerkt. In zijn betere deelen bleef het
boet voor deze coulisse-lugubriteit gelukkig
bewaard. Die betere gedeelten vindt ge
vooral bij de eenvoudige en daarom scherper
getrokken figuur van de Popadja. Vaag en
onzeker daarentegen zijn weer de enkele
bijfiguren van de boeren en de biechtelingen,
omdat ze teveel dienst moeten doen voor
het belichten van de hoofdfiguur, en te
Buitenbexhullina I9cf1
'
de benoodigde meubelen. Voorts voorzien
van electrische installatie voor verlichting
en waterleiding, met bijlevering van alle
bouwstoffen, transporten en arbeidsloonen
(geregeld volgens A'damsche toestanden).
Tijdsbepaling. Zoodanig moet worden
voortgewerkt, dat het geheele werk in 80
dagen geheel voltooid kan worden opge
leverd.
Bestekteekcningen.
No. 1. Ziekenhuis bestaande uit 4 barak
ken elk 70 bedden ?34000,
No. 2. Polikliniek en Zusterhuis 4800,
No. 3. Desinfectiegebouw. . . 1465.
Totaal . / 40265,
De kosten voor een noodzlekenhuis be
staande uit 4 barakken elk van 70 bedden^
een polikliniek, een zusterhuis, een desinfec
tiegebouw, in 80 dagen te leveren, bedragen
dus f 40.265.?, waarin begrepen is de
rioleering.
Ik erken gaarne dat dit plan niet volmaakt
is dat er geen betonfundeering is
geen afgesloten zolder is aangegeven (2)
maar men bedenke dat 't geldt
noodbarakken voor chronische patiënten wier
voornaamste behoefte is: goede voeding,
ligging en verpleging l Dat alles kan met
het bovenstaande worden bereikt en on
verantwoordelijk is 't, indien de bestaande
toestand nog jaren voortduurt l
Enkele gemeenteraadsleden, geneeskundi
gen, gaf ik inzage van dit ontwerp en hun
oordeel luidde in principe gunstig.
Thans moge het woord zijn aan den Ge
meenteraad van Amsterdam om spoedig te
komen met een voorstel, waardoor wij in
den a.s. winter van veel ellende zullen ge
vrijwaard blijven en waardoor wij gedekt
zullen zijn tegen plotseling opkomende
moeilijkheden.
Natuurlijk geldt het hier slechts een
noodtoestand, doch een noodtoestand, die
jaren kan duren, waar de aflevering van
het noodziekenhuis in het plan Zuid nog
verscheidene jaren op zich zal laten wachten.
Waar het hier geldt een sociaal belang
van aller eersten rang, en waar de noodige
geldmiddelen bereikbaar zijn, immers 40.000
is een betrekkelijk klein bedrag, hoop en ver
trouw ik, dat de zoo sociaal voelende ge
meentebestuurderen van onze stad de handen
ineen zullen slaan om de practische uit
voering van het een en ander hierboven
beschreven mogelijk te maken.
Volledigheidshalve zij vermeld, dat de
bovengenoemde bouwkundige is de heer
v. Ettikhoven, o.m. aannemer van de barakken
in het vluchtoord Ede.
Bijgevoegde teekening moge het een en
ander verduidelijken.
Als plaats van oprichting kan 't opge
hoogde terrein Zuid in aanmerking komen.
Ziet hier niet uitvoerig zelfs
hoogstzakelijk, een plan, dat ten nutte kan komen
aan honderden van zieke stadgenooten.
Reeds jaren heerscht hier 't spook van te
kort aan plaats in ziekenhuizen reeds zijn
er verschillende slachtoffers te betreuren...
Wee degenen die de verantwoordelijkheid
durven dragen van langer wachten!
Dr. M. DE HARTOGH
1) (Het quarantaine kamp te Sittardente
Didam, onder leiding van den Inspecteur
van de Volksgezondheid dr. Eykel, worden
door hem gebouwd).
2) De ziekenbarakken in onze militaire
kampen, die goed voldoen, hebben noch
beton vloeren, noch afgesloten zoldering!
Juist ook door de afwezigheid van een zol
der is de ruimte voor 70 bedden geschikt.
weinig zelfstandig leven gekregen hebben.
Te waardeeren is de frissche kortheid,
waar hier zoogenaamde beschrijvingskunst"
gegeven werd, vooral naast de
grauwvervelende beschrijverij" van zooveelschrij
vers te onzent. Het Nederlandsch van de
vertaling is in contrast met dat van vele
vertalingen zeer geschikt te lezen.
DIRK BREEBAART
ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABN
B A.dz
A MEEREN-ARTIKELEN,
8 UITRUSTINGEN. B
ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.ABM.A.BM.ABM.ABts/l
8y forten.