4 Aug. '17. No. 2093 DE AMSTERDAMMER, W-EEKBLAD VOOR NEDERLAND De eerste vrouwelijke Bouwkundige Aan de Delftsche Hoogeschool i i mej. Grada Wolffensperger uit den Haag, geslaagd als bouwkundig ingenieur. Ze is de eerste vrouw, die deze graad heeft verkregen, niet alleen in Nederland, maar ook in Europa en ze is de eerste, die dit geheel nieuwe terrein voor vrouwenarbeid zal gaan ontginnen. Een pionierster dus op dit gebied. Wat er van,haar arbeid komen zal, moet ze zelf ook nog afwachten. Praktisch heeft ze nog weinig gedaan ook tijdens haar studie, en in dit vak moet de praktijk veel leeren. Maar menig beginnend architect maakt fouten die geen vrouw ooit gemaakt zou hebben. Zou ooit een vrouw een hotel kunnen laten optrekken zonder keukeu, zooals, gelijk ver teld wordt, de bouwmeester van het Oranje hotel op Scheveningen heeft gedaan ? Zou een huis door een vrouw gebouwd ooit onpraktische plaatsing en inrichting van kasten kunnen krijgen ? Zouden er ooit de kolenbergplaats, de zolder of de kelder zoo in verdrukking kunnen komen, als in huizen door mannen ontworpen ? Ongetwijfeld niet, en menig architect van een heerenhuis of villa vindt het raadzaam met de hulsvrouw die het huls bewonen zal, en de huishouding er binnen bestieren moet, ernstig te rade aan, daar hem voor kleinigheden van groot elang het begrip ontbreekt. Wat het prak tische dus betreft, is de vrouwelijke bouw kundige boven den architect te verkiezen. Ook de minste reden is er niet om te veronderstellen, dat ze in smaak bij haar manlijke collega zou achterstaan. De gewone Hollander laat de inrichting en versiering van het inwendige van zijn woning gaarne aan zijn vrouw over. Zij maakt het er gezellig met de meubels, de kleedjes, de bibelöts, en de wandversiering. Haar smaak beheerscht, zou ik haast durven zeggen, de geheele woninginrichting. De kunstnijvere, en de meubelarchitect over leggen met haar het liefste. Geen enkel bezwaar kan er dus zijn, dat zij zich er praktisch mede gaat bezighouden. Men mag dus van haar een woning ver wachten waar comfort en smaak samen gaan, een ideaal huisje, dat gemakkelijk bewoonbaar, en gezellig ingericht is. Het bezwaar dat er dus nog bestaan kan, is dat, van de leiding van den bouw, haar verhouding tot den aannemer, en indirect tot het werkvolk. En hier komt het op pres tige, op karakter en op de persoon zelf aan. Over het praktisch werken gesproken, zeide ze, dat ze niet juist begreep, in hoeverre het nut voor den student zoo groot is. Als het 't teekenen betreft in de loods, dan behoefde men toch niet naar een werk toe te gaan, dan kon men het tehuis ook, en als het 't rondslenteren op de stellages en onder de stellingen was, dat leerzaam moest werken, dan had ze op dit gebied meer tijd zien vermorsen, dan goed besteden. Maar ze beschouwde het wel als zeer nuttig den bouw van een groot bouwwerk van het begin tot het einde te volgen en mede te maken, in plaats van in een vacantiemaand als een vreemde kat in een pak huis rond te dwalen. Aan de moeilijkheden met den aannemer en eventueel met het werkvolk ontkwam geen enkele man, en ze meende dat die voor een vrouw niet zwaar der zouden zijn en niet moeilijker te ver mijden. En daar het van de persoon afhangt, kwam bij mij, niet de minste twijfel op, toen ik mej. Wolffensperger rustig, vast beraden en energiek over dit onderwerp hoorde spreken, dat haar prestige spoedig gevaar loopen zou, te meer waar de voor beelden op het gebied van vrouwenarbeid hebben uitgewezen, dat pp dit gebied ner gens een vrouw te kort is geschoten. Een kamer verraadt aan den binnentre dende de persoon die haar bewoont, nog voor hij deze heeft gezien. Wie mej. Wolffen sperger bezoekt en even in haar kamer rond ziet, voelt onmiddellijk, dat die kamer een energieke kunstzinnige bewoonster heeft. Het is er streng met een persoonlijke smaak, bijna een stijl, niet vol met bibelöts, maar sober, streng en een beetje gewaagd. Zou ze de twee lage hard roode armstoelen zelf ontworpen hebben, vraagt men zich af. Eet nu Paddestoelen De brave vegetariërs hebben weer eens een goed werk verricht door ons op aan gename wijze op te wekken tot het eten van paddestoelen. Indien gij drie stuivers zendt aan den Brochurehandel van den Nederlandschen Vegetariërsbond te Soest, ontvangt ge een gekleurde plaat, waarop tweeendertig soorten van paddestoelen, zoo goede als giftige, zijn afgebeeld en boven dien nog een vlugschriftje, dat nadere toelichting tot die afbeeldingen bevat met nog tal van wenken en wetenswaardigheden. Het dingetje zit verbazend goed in elkaar en is buitengewoon goed, om een eersten indruk te krijgen van de paddestoelen en de groote beteekenis, .die ze kunnen hebben voor de volkswelvaart. Het is dan ook eigenlijk een uitgave, onder den druk der tijden in Duitschland tot stand gekomen, het Pilz Merkblatt bearbeitet im Kaiserlichen Gesundsheidsamt" en dat is dan weer vrij naar het Duitsch voor ons bewerkt. Deze bewerkingen naar het Duitsch hebben altijd een zeker bezwaar en dat blijft hier oolc alweer niet uit n.l. dat er een paar soorten afgebeeld worden, die in ons land slechts zelden of in het geheel niet voor komen. Daardoor gaat dan kostbare ruimte verloren, die beter had kunnen worden ge bruikt. Dit paddestoelblaadje zondigt slechts tweemaal, maar ondernemende uitgevers hebben ons wel gezegend met vogelboekjes en vooral insectenboekjes, die in dat opzicht allerklucht i gs t armoedig aandoen. De groote deugd van dit propagandageZeker heeft ze aanwijzing voofhet gekleurde behang met den lichten fries gegeven. Men krijgt volkomen den indruk, dat men haar de inrichting en versiering van het bin nenhuis kan toevertrouwen. We zullen hopen, dat ze spoedig een be langrijke opdracht zal krijgen, waarmede ze suc.ces mag oogsten, want ze moet den weg effenen, voor degenen die van uit Delft na haar zullen komen. De Delftsche Hoogeschool bezit thans 10 vrouwelijke studenten voor bouwkundig in genieur. Verleden jaar kwamen er zes te gelijk aan. Over vier jaar kunnen de eersten afgestudeerd zijn. Hoeveel er geheel zullen afstudeeren, is een groote vraag, want het percentage dat van de aankomenden (zoowel mannen als meisjes) afstudeert, is niet groot. Het zal dus niet vlug gaan, maar mettertijd zullen er meer vrouwelijke bouwkundigen komen, en het zal voor de eerstvolgenden een steun zijn, als ze reeds kunnen wijzen op goed geslaagde bouwwerken van hare voorgangster, de eerste bouwmeesteres in Europa. *) Het zal aardig zijn dan eens een verge lijking te maken tusschen bouwwerken, door vrouwenhanden en door mannenbanden ont worpen^ v. T. *) Wij meenen den schrijver opmerkzaam te mogen maken, dat wij jaren geleden, in een der Duitsche bladen (welk is ons ont schoten) lazen van het verdienstelijke werk eener Duitsche vrouwelijke bouwkundige, E. M. R. Vrouwen-kiesrecht Vreemd! Zij had haar vrijheid boven alles lief, kende geen grooter genot dan vrij zijn: vrij van alle banden, vrij in haar doen en laten, vrij tegenover de wereld en tegen zichzelf! En toch hati zij zoo'n bijzonderen afkeer van de vrije vrouwen in 't algemeen, niet tegen elk in 't bijzonder, de man-vrouwen, die zich emancipeerden, haar toilet verwaar loosden, soms zelfs haar haren offerden ter meerdere gelijkheid aan den man. Zooals de nonnen dit doen bij de aflegging der wereldsche ijdelheid, als ze trouw zweren aan de Kerk en afzweren den man, in zijn wereldsche liefde en 't huwelijksgeluk hier op aarde. Eenzelfde symbool tot verschillend doel. Want de nonnen met 't afleggen van haar tooi, legden haar vrijheid aan banden, de vrije vrouwen streefden naar meerdere vrij heid: gelijkstelling met den man, voorna melijk om het kiesrecht. Vrouwen-kiesrecht! Zou het de wereld zooveel beter maken ? Ze betwijfelde het, als ze de vrouwen in vergadering bijwoonde, zoo langdradig en zoo weinig ter zake soms, altijd afdwalend naar haar hoofd-idee, het vrouwen-kiesrecht. Hoe dikwijls waren ze er haar al mee aangekomen, in aanvragen om geld, toetre ding tot het lidmaatschap, tpegangskaarten voor bijeenkomsten! En altijd tevergeefs! Ze weigerde stelselmatig, even standvastig hierin, als zij met haar aanhouden. Dapper hielden ze w>l; propaganda maakten ze genoeg in 't openbaar, zoowel als in kleinen kring en altijd moest zij 't ontgelden, altijd liep zij er in! 't Was of 't spel sprak, 't leek een noodlot soms, zooals haar stemming daarbij parten speelde, hoe de propaganda-middelen die altijd misbruikten, altijd daarvan partij trokken. Ze was, b.v. thuis en verveelde zich doodelijk, vond 't leven saai, eentonig, geestdoodend: hakend naar wat emotie keek ze uit het raam, op straat... Een auto snorde voorbij in ongekende vaart, papieren uitstrooiend links en rechts, de weg lag er mee bezaaid! Goddank! dat was tenm'nste iets ongewoons! Ze ijlde naar beneden, riep de meid toe: Gauw, gauw, voor dat de wind ze weg waait, breng mij zoo'n papier!"... De meid, ook nieuwsgierig, vloog... Vraagt vrouwen-kiesrecht!"... Ach!... En woedend frommelde ze 't modderig papier in elkaar... Een ander maal had ze geestelijke opwek king brood-noodig: de schrijver van Boefje" kondigde een voordracht aan in de krant. Dat was tenminste iets, nu er geen comedie of opera was... 't Was weer zoo, natuurlijk, een ellenlang verslag over de onderlinge vrouwenbescher ming, opwekking tot toetreding, stijving van de kas, de schrijver, alleen onder dames als eind goed, al goed" voor 't laatste bewaard. schrilt is zijn gematigdheid. Het zegt heelemaal niet, dat de paddestoelen de koeien of varkens kunnen vervangen, maar erkent rui terlijk, dat l K.G. paddestoelen ongeveer gelijkwaardig is met l H.G. rundvieesch. Ook wijst het er degelijk op, dat men maar niet zoo dadelijk een, twee, drie, padden stoeleter kan worden. Men moet die planten bestudeeren, ze soort voor soort leeren ken nen, om ze te kunnen onderscheiden even goed als paardebloemen, madeliefjes, boter bloemen en klaprozen. En men moet beginnen met zonder eenigen twijfel te kunnen her kennen de eenige beslist doodelijk vergiftige paddestoel: de mooie Groene of Witte KnolAmaniet. De onderscheidings kenmerken van dezen moordenaar worden in de brochure zeer duidelijk en uitvoerig behandeld en n ervan, de beurs, wordt in de gekleurde plaat danig onder den aandacht gebracht en daar door helaas overdreven, zooals ge zult kunnen zien, als ge die afbeelding vergelijkt met de voortreffelijke foto, die wij hierbij afdrukken. Men kan in dit opzicht niet te angstvallig zijn. Alle doodelijke paddestoel-vergiftingen in de laatste jaren in ons land zijn te wijten geweest aan die Knol-Amanita. Zij is ver giftig over de heele wereld en sommige menschen zijn zoo gevoelig voor het gif, dat zij reeds onpasselijk worden door de uitwasemingen van de plant. Dat is mij nooit overkomen, hoewel ik dag aan dag en uren lang er over heen gebogen heb gezeten, om ze te bestudeeren en te teeke nen. Nergens heb ik ze zoo mooi en zoo overvloedig gezien als in den zomer van 1900 in den koninklijken tuin van Het Loo. Wanneer ge nu eenmaal hebt afgerekend met de knol-Amaniet zegt de brochure, dan moet ge beginnen met slechts enkele onge twijfeld goede soorten te eten b.v. deCantharel, eierzwam of Hanekam. Dit is een zeer goede raad, want de valsche hanekam, die in de plaat met een rood kruisje als ver dacht wordt aangeteekend, is toch heusch onschadelijk. Men kan dus altijd gerust Teekening voor De Amsterdammer" van Annie Enthoven. Strand - Idylfe 'n Gruwelijk realistisch verhaal van de be drogen onschuld... Brrr! Brrr! Brrr! Ze durfde de straat haast niet op dien Zaterdagavond, om alleen naar huis te gaan. Werd daar nog uitge lachen bovendien: Natuurlijk!" Dat wist ik wel vooruit!" Wat doe je daar ook bij l" Ellendig, ellendig, ellendig om den ver loren avond!... Ze nam Italiaansche les;... viel in handen van een vrije vrouw. Nee, nee, nee. Daar niet van!" Ze maakte visites... Bij eene oude dame, die ze eens per jaar bezocht, trof ze er juist een aan. Haar me debezoekster bekeerde haar wel niet, maar schrikte af. Ze bezocht ontvangdagen... van een we reldsche vriendin,... die had juist beloofd circulaires voor de Vrouwenbeweging te plaatsen... o wee! Geef maar mee l"... thuis verscheurd ! Bij een nicht: Heb ik je al zoo'n circulaire voor den Internationalen Vrouwenraad ge zonden ?" Nee-é!" langgerekt aarzelend, de Vrou wenraad, wat is dat?" Uitleg plus circulaire... naar huis... in prullemand! Toch wel een beetje kras, niets beleefd je visite die dingen in handen te stoppen... dat had zij nooit gedaan, zelfs voor de lief dadigheid niet... 't Succes bleef toch gelijk! beide nihil...! Ze bewoog zich een enkele maal in finantieelen kring, woonde een eeuwfeest bij als aandeelhoudster, toevallig. Ging er heen per spoor, allén in een coupé, heerlijk vrij! 't Portier gaat open... 'n dame stapt in... Gaat u ook naar G.? ' toen de conducteur 't kaartje had geknipt. Ja." Ook 't feest bijwonen?" Ja. 't Is nogal een reis!" Goed om wat te lezen," wijzend op haar boek. U bent wijs geweest, een boek mee te nemen. Ik heb maar een Wereldkroniek en die is gauw uit..." O, ik heb lectuur voor u!" Heel vriendelijk..." verbaasd, verrast. De dame haalde uit haar réticule een blaadje te voorschijn, getiteld Waarom." Dat kon interessant zijn Waarom?" kan zijn de sleutel tot veel levenswijsheid! Waarom leven, hopen, arbeiden of den ken wij ? Waarom hebben wij lief?... Waarom vragen wij, vrouwen, het kies recht?" O wee. Was 't weer zoo laat? Ze kwam direkt in verzet, besloot 't papier niet te lezen, maar toch te bewaren, als noodlottig bewijsstuk thuis. Wat zouden ze lachen! 't Was toch wel dwaas ook, vooral, om dat altijd komen tot haar, aan een ver keerd kantoor. De schrik sloeg haar om 't hart. Wat was er toch aan haar, dat de vrije vrouwen altijd trachten haar voor zich te winnen? Zag ze er soms uit als eene vrije vrouw? Had ze zich ook zoo toegetakeld? In stilte vergeleek ze haar toilet met dat van haar reisgenoote. Die was wel hoogst eenvoudig in streng tailleur met als eenig versiersel, dat zag ze nu pas, 't insigne van den vrouwenbond. De doodelijk vergiftige Witte Knol-Amaniet Photo A. Burdet Cantharellen eten, mits ze jong en zuiver zijn. Hoe moet men die nu eten? Nu laat de brochure ons in den steek. Zij zegt alleen: Behoorlijk klein gesneden en doel matig met vet, meel, eieren enz. toebereid, zijn de eetbare zwammen goed (d. w. z. niet te lang) gekookt, geschikt om voor een goedkoop, niet ongemakkelijk te verteren volksvoedingsmiddel te dienen." Let wel: vet, meel, eieren en dan nog eens: enz." Of die vegetariërs ook weten wat lekker is! En zeker is, dat Pilzmerkblatt toch vóór den oorlog bewerkt. Inderdaad schijnen wij hier te stuiten op een groot bezwaar: in den regel vereischt de toebereiding van paddestoelen veel zorg Nee, dan was zij veel wufter, Goddank! Haar hoed met wuivende zwarte en witte veeren deed eer aan 't theater denken, haar lange beige mantel uit Parijs, (de stad van de zonde) de afhangende kanten over haar witte handschoenen, haar nieuw vieil or cost ame 't Was alles veel wereldscher, had niets van eene vrije vrouw... Gelukkig... Ze hield heel veel van reizen, werd ge animeerd voor een reis naar Amerika. Overtocht, logies, verblijf, alles vrij, als ze meeging als lectrice, lid was van een der vereenigingen, die in de termen viel. 't Voorstel was verleidelijk, de reis trok haar aan... 't reisgezelschap minder. Enkel omgang met vrije vrouwen, die nauw aan boord, begonnen te betoogen, leek haar gruwelijk afschrikwekkend. Van geen der vereenigingen was zij lid, maar kon het worden. ...De eerste stap!... Nee, nee, zelfs niet ter wille van Amerika. .. .Ze trad terug en: Ga jij maar liever met een vrijen man naar Amerika," raadde haar een oude vriend. En ze overwoog... Naar Amerika met een vrijen man? Met welken Zij wist het wel. Eén was er met wier, ze naar Amerika, ja zelfs de heele wereld rond zou gaan als het moest.... Maar hij wist dat niet en zij kon 't hem niet zeggen. Al had ze hem gekozen, kiesrecht had zij niet... De mannen alleen hadden kiesrecht, zoo wel in 't huwelijk, in de liefde, als in de politiek... Vrouwen-kiesrecht.' Als het daar eens om ging, wanneer het ging om den man van je hart te mogen kiezen... Een heel moeilijke keus, wel is waar. Bij honderden was hij niet, bij duizenden misschien ... jaren gingen er mee heen, tot je hem gevonden had... óf meende gevon den te hebben, want dikwijls vergiste je je ook. In een knap uiterlijk, een mooien kop, die achteraf zoo erbarmelijk leeg bleek te zijn; in salonmanieren, conventie-schijn, wellevendheidsvertoon, alles huichelarij, een vernis soms, dat de grofste lompheid be dekken moest. Een groote geest, waarop je vertrouwen zoo rotsvast was gegrond, kon in zijn waan wijsheid en zelfgenoegzaamheid zoo ver killend op je inwerken, zoo kleinzielig zijn, als je 't waagde hem schuchter om raad te vragen. En wie in theorie het recht ver kondigde, zich opwierp tot z'n kampioen en 't schijnbaar altijd zocht te verdedigen, kon zelf zoo meedoogenloos 't grootste onrecht begaan, door bevooroordeeld te miskennen, wat hij niet begreep: dat men de zaak van de persoon moet wéten te scheiden, dat ieder mensch het recht heeft in iets belang te stellen en voor dit, zijn belang te ijveren. Zich weggooien!" noemde hij in z'n wan begrip en inbeelding haar ijver en volhar ding voor eene goede zaak. Het heilig geloof, waarin xe streefde naar 't Ideaal, de liefde en 't vertrouwen, waarmee ze 't voorstond en aanhing. Hoe verachtelijk en laag! Eigenlijk moest je te verstandig zijn, om je dat aan te trekken, maar het griefde en en maakt men de spijs aantrekkelijk met allerlei kostbaar, thans bijna onbereikbaar, lekkers: eieren, room, bouillon en nog veler lei condementen. Denk je nu eens een arbeidersgezin op de Veluwe dat profiteeren zal van de daar zoo overvloedige Canthareilen en Bo!eten, die ze met behulp van onze gekleurde plaat gemakkelijk kunnen vinden. Gelukkig bestaan er andere mogelijkheden: gewoon langzaam gestoofd met een beetje vet, liefst boter natuurlijk, geven de lianekammen ook reeds een smakelijk schoteltje, dat heusch niet veel zout of peper noodig he«ft om aannemelijk te worden. Er ligt hitr in deze tijden nog een heel groot arbeidsveld voor onze naar men zegt toch reeds zoo overwerkte Regeering. Met een ,,Pilzmerkblatt" komt zij niet af; dat is maar een ijsbrekertje en daar heeft nu de Vegetariërsbond voor gezorgd. Maar indien werkelijk ons volk profiteeren zal van de millioenen kilogrammen eiwit, die nu ieder jaar wegrotten in onze bosschen en op onze velden, dan moet zij liefst via de scholen nog een aantal brochures onder ons volk brengen, een stuk of zes, waarin de gewenschte soorten veel uitvoeriger, grooter en nauwkeuriger worden afgebeeld, dan in dit eerste blad en waarin ook het noodige verteld wordt omtrent toebereiding en conserveering van paddestoelen. Onze regeering moet maar niet wachten op het voorbeeld van het buitenland, wij kunnen dat zelf best af. Onze artisten hebben dik wijls genoeg getoond, dat zij goede en schoone afbeeldingen van paddestoelen kunnen ma ken. Zie maar eens de plaatjes van Wenckebach en Voerman in de Verkade-albums of de prachtige teekeningen van mej. PavordSmits in de Levende Natuur. Ook twijfel ik er aan, of in Duitschland, Frankrijk of Engeland een betere all-round deskundige op paddestoelgebied te vinden is dan onze Catharina Cool. liet zou zeker wel vijfentwintigduizend gulden waard zijn, als de verwondde niettemin. Hoe kon hij, paedagoog, jongeren schaden met zoo'n handelwijze, met zijn verdenking hun zelfvertrouwen benemen, als ze zijn wijsheid te hulp riepen, om licht te ver spreiden in wat hun duister was! Hoe kon hij dooven hun heilig vuur, benevelen hun verstand! De dorheid, die staat tegenover de liefde," hoe misdadig wreed kan zij zijn! Ja, hoe dikwijls, vergiste je je niet, met wat een verdriet en teleurstelling! Hoe dikwijls vergiste je je niet... tot eindelijk je den rechte gevonden had... tot ten laatste je wist. Maar dan was 't ook de moeite waard geweest, al dat zoeken en niet vinden, al dat vergeefs tasten in duister en weer weg werpen van het klatergoud, dat je even glanzend had verblind, maar al gauw den toets niet weerstaan kon. Dan ontdekte je plots den edelsteen, voor 't oog ongesiepen, zoo weinig aanzienlijk, zoo weinig toonend, maar van binnen schoon. Een schoone ziel, zacht vriendelijk stralend van louter goedheid en trouw. Wat schoon is moet eenvoudig zijn, een voud is het kenmerk van 't ware schoone. En dat ware schoone hield zich zoo goed verborgen, achtte in overgroote bescheiden heid zichzelf zoo gering, dat het in z'n onbewustheid en afwendbaarheid o zoo moeilijk te doordringen was. Het had niet den moed tot vragen, uit vrees voor weigering, hield vastbesloten zich terug en deed geen stap nader.... En hulpeloos, teneinde raad, stond zij en verlangde naar kiesrecht. Het recht om tot hem te gaan, die niet komen wou, zeggend: Hier ben ik, zie, ik heb je lief, Lief on danks alles. Mijn liefde heeft mijn trots overwonnen. Want de liefde is het hoogste hier op aarde, geeft het grootst geluk in dit korte leven. Laat ons gelukkig zijn"... Maar huivering beving haar en hield haar terug. Waarom? O, niet uit angst van zich weg te gooien, waarlijk. Het was geen onvergeeflijke zonde iemand lief te hebben. Haar liefde wist ze krachtig en groot... Wat, wat weer hield haar dan toch? Wat, als hij weigerde? Wat, als ze zich had vergist als hij niet haar liefhad, maar eene andere, als hij 't hoogst geluk niet zag in haar? Als hij haar werkelijk liefhad, zou hij niet tot haar komen ondanks alles? Zou zijn liefde niet sterken zijn moed, overwinnen zijn vrees? Een lafaard had ze niet lief... Nee, liever wachten, al was 't nog zoo lang, eindelooze jaren als" het moest, dan zelf tot hem te gaan. Liever zijn liefde beproeven, of die tegen alles bestand, alles trotseeren zou. Jammer van 't geluk, dat moest wachten, helaas om den tijd, die verstreek... maar toch gén vrouwen-kiesrecht, om niets ter wereld hierom! Ri Ru AbMEIJER jT~_ s?r i , cr ^^ -i ~r ft. AMSTERDAM L E'-1.: C HE 5TR 15 HAARLEM. -VR.HOUTSTR'16 TEL Zfe u? y x-\ \ \ H' ? \i"-~ Ge&st des «*W « * -*" Brochure over Hygiëne en grondstoffen _Gratis TRICOTAGES VOOR DAMES, MEEREN EN KINDEREN Nederlanders ertoe gebracht konden worden, om paddestoelen te eten. Dat zou dan niet alleen een aardigheidje zijn gedurende de poëtische herfstmaanden. Men kan er het heele jaar van profiteeren en doordat voor den kenner bijna het heele jaar door eetbare paddestoelen te vinden zijn n doordat ze zich buitengewoon goed laten conserveeren, Er is nog iets. Kent ge de gravure: Le Chercheur de truffes" ? Een hoogbeenig varken loopt met zijn baas in het Kurkeikbosch naar truffels te snuffelen. Daar houdt dat zwijn van en ook van alle andere pad destoelen. Het schijnt zelfs, dat het varken alle, ook de vergiftige zwammen ongestraft kan eten, evengoed als de egel het addergif verdraagt. Indien we dus zelf het vreemde en gevaarlijke dieet niet aandurven kunnen we in deze dagen van veevoedernood onze zwijnenfokkerij een handje helpen met de paddestoelen. Er groeit hier in de bosschen een kleine gaatjeszwam, die als hij pas opkomt er heel smakelijk uitziet: een wit steeltje, de hoed glimmend bruin van boven, geelachtig wit van onderen en daar dikwijls met een paar melkdroppeltjes. Hij heet dan ook melkboleet en is eetbaar, maar kan niet tot de allerfijnste gerekend worden. Te en ik er nu gisteren een partijtje vond, wou ik ze eerst maar laten s taan; ook een niet-vegetarier heeft zijn epicuristische oogenblikken. Maar toen dacht ik aan de kippen, die zoo hon ger lijden en daar heb ik ze toen aan ver voerd, eerst gepeld en toen fijn verbrokkeld. Ik had vroeger wel gezien, dat merels en zanglijsters die dingen aten... Wel, de kip pen vielen er op aan met groote geestdrift en als hun dat nu goed bekomt, dan hoop ik maar, dat het weer gauw eens flink gaat regenen. Zoo krijgen we dan nogeenkansje op de eieren en daar kunnen we dan weer fijne paddestoelgerechten mee toebereiden. Want lekker is toch lekkerder dan zoo heel erg eenvoudig. JAC. P. T mj ss E