DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 18 Aug. '17. No. 2095 Teekenlng voor De Amsterdammer" van Joan Collette JOS. VERHEIJEN de leermeester van verschillende bekende musici herdenkt Zondag zijn 80stcn verjaardag lIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMiniHIIIIIJtl W.HHHHW IMI De Paus als vredesbemiddelaar Men koestert in het Vaticaan de hoop, dat de vredesvoorstellen van den Paus op het psychologische oogenblik zijn ver schenen" : aldus het Reuter-telegram, waarin de strekking van die voorstellen wordt aan geduid. Op het psychologisch oogenblik wil dat zeggen op het oogenblik, dat zij de groot ste kans hebben, te worden aangenomen? Dat het Vaticaan die hoop koestert, zou men willen afleiden alleen reeds uit het feit van de toezending der voorstellen aan de regeeringen van de oorlogvoerenden. De Paus, zou men meenen, zal er goede . *^ \ * Beste 4 cents Sumatra in Kistjes a 100 stuks ?4.?Franco ^» \ «^ Per 1000 stuks ?37.50, franco door het geheele land KRUISWEG 23, Haarlem - Telef. lnterc.1506 inmiMiiiiiminiiMiiniMiiiii De kleinste loteling van Frankrijk Naar het Fransch VAN MAX EN ALEX FISHER Had vader Macheux het tegen de jongste van zijn beide knechts op de hoeve ? Hij zeide niet tegen hem: Doe dit, Hyacinthe " of Doe dat, Hyachinthe " Hij zei: Doe dit, Drie-turven-hoog " of Doe dat, Drie-turven-hoog " Hyacinthe Latoche verdiende werkelijk zijn spotnaam. Toen hij zestien jaar was geworden, had zijn moeder hem gemeten. Hij was, op dat tijdstip, juist l meter 24. Sedert was hij niet merkbaar gegroeid. In 1900 was hij een en twintig jaar. Hij werd opgeroepen om den 5en Maart voor de keuringscommissie te verschijnen. Nogal grappig zeide de eerste majoor, die hem onderzocht: Het is u dus niet bekend, mijn waarde vriend, dat wij al sedert lang geleden geen regimentskinderen meer in schrijven". Niet minder geestig, wendde de tweede majoor zich tot den dienstdoenden sergeant, wien hij afgemeten toevoegde: Sergeant, ga eens een vergrootglas voor mij halen. Ik geloof dat er iemand voor mij staat, maar ik ben er niet geheel zeker van". Vervolgens ondervroegen de beide ma joors te zamen Hyacinthe. Wat is uw beroep, kleine vriend"? Boerenknecht", antwoordde hij. Boerenknecht! Waarvoor gebruikt men je dan op de boerderij ? ... Om eieren te vergaren ... een voor een ... nadat de kippen ze gelegd hebben?... Ge kunt onmogelijkhet gewone dagelijksche werk doen". Uit voorraad leverbaar; Adler, Oakland, White-Auto's Garage NEFKENS Jaceb Obrechtstraat 26 - AMSTERDAM redenen voor hebben, juist nu de rol van bemiddelaar op zich te nemen. Het mislukken van zijne poging zou slechts opnieuw de begrensdheid van zijne macht in wereldlijke dingen aantoonen. Aan een echec zal hij zich niet lichtvaardig bloot stellen. HQ moet dus meenen, dat zijne stem niet in de woes tijn zal klinken; hem staan de middeien ten dienste, die meening op stevige gronden te vestigen. Er is nog een tweede reden, waarom men de indiening der vredesvoorstellen van het Vaticaan als een hoopvol teeken zou kunnen beschouwen, dat het einde van den oorlog nabij is. Achter den Paus staat geene macht, die de regeeringen der oorlogvoerenden zou kunnen dwingen. Indien de conferentie te Stockholm een bijeenkomst ware geworden van vertegenwoordigers der socialistische partijen uit alle oorlogvoerende staten; in dien ? om dit onwaarschijnlijke geval voor een oogenblik aan te nemen het op die bijeenkomst gelukt ware een vredesformule te vinden, die alle deelnemers bevredigde, dan zouden de socialisten getracht hebben ook anderen dan hunne geestverwanten voor deze formule te winnen, opdat zij in elk land door de meerderheid der volksvertegen woordiging aan de regeering zou worden opgelegd. Zoo deze normale weg om den volkswil te doen gelden te lang gebleken ware, zouden zij hem vermoedelijk hebben bekort door werkstakingen in alle bedrijven, die voor oorlogsdoeleinden dienst doen; aldus zouden zij, ook al hadden zij in elk land de meerderheid van het volk niet aan Zeker wel, toch wel! Men houdt mij niet uit medelijden ! Ik kan zeer goed werken". Is het de eerste, de tweede, of de derde keer dat ge voor een keuringscommissie verschijnt" ? De eerste, m'nheer". Tegelijk besloten de beide majoors: Hij schijnt stevig genoeg, overigens, die kieine baas. Het is weinig waarschijnlijk, zeker... maar, wie weet?... misschien kan hij nog groeien ... Wij keuren hem niet dadelijk af: laten we hem voorloopig wegzenden. Den volgenden morgen, 6 Maart, waren Hyacinthe en zijn collega Jean Baptiste bezig om bossen stroo te binden. Vader Macheux voegde zich, zeer ontdaan, bij hen in de schuur. Hij hield een nummer van den Petlt Quotidien in de hand. H daar, Hyacinthe, Jean Baptiste! kom eens hier. Kijk eens! Het portret van Hyacinthe staat in den Petit Quotidien". En werkelijk, aan het hoofd van de vierde kolom van de tweede pagina van den Petit (juotidien stond een artikeltje met het opschrift: DE KLEINSTE LüTELINüVAN FRANKRIJK Een cliché, waaronder stond te lezen: Moment-opname genomen door onzen specialen correspondent bij het verlaten van de keuringscommissie", gaf de trekken van Hyacinfhe weer. Daaronder stonden eenige bijzonderheden. Hyacinthe Letoche is gisteren voor de keuringscommissie te Dyon verschenen. Hij is dit jaar de kleinste loteling van Frankrijk. Hij meet l meter 28; hij weegt 37 kilos. Onnoodig te zeggen, dat hij, voor het oogen blik ongeschikt voor den dienst is geoordeeld". Den volgenden morgen, 7 Maart, waren Hyacinthe en zijn makker Jean Baptiste bezig om de beesten te voeren. Vader Macheux kwam hen, zeer bewogen, in de stal opzoeken: Daar is een brief voor je, Hyacinthe ... Blijkbaar bemoeit zich de heele wereld op 't oogenblik met je, mijn jongen! Ik vraag me, bij voorbeeld, wat of dat te beduiden kan hebben.... Achter op de enveloppe staat geschreven : Groot Circus van Dvon". hunne zijde gekregen, de regeeringen hebben kunnen dwingen, aan den wil van de min derheid te gehoorzamen. Het vinden van een vredesformule, die alle deelnemers aan de conferentie te Stock holm zouden willen onderschrijven, noemde ik een onwaarschijnlijk geval; daaruit volgt reeds, dat ik de kans op een vrede, aan de regeeringen afgedwongen door werkstaking of dienstweigering van de socialisten in alle oorlogvoerende landen, als uiterst gering beschouw. Maar indien het onwaarschijnlijke gebeurd ware, dat bv. de volgelingen van Scheidemann en de Fransche socialisten het eens waren geworden over de quaestie van Elzas-Lotharingen, en indien zij de wereld nog meer verbaasd hadden door zich te ver binden, hunne vredesformule aan hunne regeeringen op te leggen, ook al zou zulk een poging aan hen en hunne geestverwan ten de vrijheid of het leven kosten, dan zou men althans niet behoeven te vragen, met welke machtsmiddelen zij hun doel zouden willen bereiken. Indien zij in massa den moed hadden tot werkstaking of dienst weigering, zouden deze middelen doeltreffend blijken. Welke macht staat het Vaticaan echter ten dienste om druk uit te oefenen op re geeringen, die doof blijven voor vermaning en de hulp van een bemiddelaar afwijzen ? De geestelijke machtsmiddelen der Kerk kunnen niet worden aangewend ter bevor dering van den vrede. Een afsnijden van de Kerk van allen, die aan de roepstem van den Paus geen gehoor geven, zou alleen baten, wanneer in elk der beide oorlog voerende kampen het aantal gehoorzame zonen der Kerk even groot ware. Ook dan zou de Paus vermoedelijk geen gebruik maken van dit wapen; het hanteeren ervan zou kunnen doen blijken, dat het verouderd en versleten is. Maar alleen reeds de over weging, dat het buiten de Kerk sluiten van allen, die zich tegen de vredesvoorstellen van het Vaticaan verzetten, de eene oorlog voerende partij zwaarder zou treffen dan de andere, moet het gebruik van dit machts middel ontraden. Over andere dan geestelijke middelen be schikt de Paus iet. Al lang, al eeuwen lang, is de tijd voorbij, dat hij n de inter nationale politiek de macht der Kerk kon laten gelden. Die macht heeft in de binnenlandsche staatkunde nog slechts beteekenis, wanneer zij zich niet verzet tegen de poli tiek der Katholieke Staatspartij; heerschen daarover doet zij niet. Wanneer dus de Paus aan de regeeringen der oorlogvoerende Staten vredesvoorstellen aanbiedt, kan hij alleen vertrouwen op de billijkheid van die voorstellen en op de bereidheid van de mogendheden om ze te aanvaarden, er staat geen dreigement achter. Juist daarom zal het bericht, dat de Paus zijn bemiddeling heeft aangeboden, bij allen die naar vrede hunkeren, groote blijdschap hebben verwekt. Alleen uit het feit van de aanbieding zullen zij concludeeren tot de waarschijnlijkheid van de aanvaarding, althans tot de niet-onmiddellijke-verwerping der gedane voorstellen. Is dan werkelijk het psychologisch oogen blik" aangebroken? Men zou het willen betwijfelen. Het aan bod van den Paus komt juist enkele dagen nadat de mogendheden der Entente en de Vereenigde Staten het besluit hebben ge nomen, geen passen uit te reiken aan ver tegenwoordigers der socialistische partijen, iiiiiiiimiiiim Hyacinthe verbrak den omslag. Met een onvaste stem las hij: Mijnheer, Zooeven zagen wij uw portret in den Petit Qaotidicn. Wij zouden u dadelijk een verbintenis aan het Groot Circus willen aanbieden. Vroeger aangegane contracten verhinderen ons echter dat reeds voor dit jaar te doen, terwijl wij daartoe ook het volgend jaar nog niet in de gelegenheid zullen zijn. Wij doelen u echter mede dat wij, over twee jaren, vvanneer gij voor de laatste maal voor de keuringscommissie moet ver schijnen, en dan nog niet gegroeid zijt, u voor drie jaren aan onze troep willen ver binden. Wij zullen u driehonderd francs per maand betalen. Gij zult optreden in een nummer dat zal heeten: de kleinste loteling van Frankrijk'', in den uniform van infanterist, gezettn op den grootsten olifant van de wereld. Met de meeste hoogachting, enz. * * * Gedurende de drie jaren dat Jean-Baptiste in gezelschap van Hyacinthe bij vader Macheux werkte, had hij zich weinig ontzien om hem herhaaldelijk over zijn kleine ge stalte te bespotten. Vijf maal per dag, ongeveer, zei hij tegen hem: Pas op! je ziet toch wel dat je de koets-poort nadert. Buk je, Hyacinthe, je zult je hoofd stooten". Tien maal per dag, misschien, was het: Kom niet bij den mesthoop! Het is daar vol vliegen. Je zoudt daar verpletterd kunnen worden als er eens een je omgooide". Den 7en Maart, dadelijk nadat hij den i inhoud had vernomen van den brief aan ! Drie-turven-hoog geschreven door het Groot l Circus van Dyon, wijzigde Jean-Bapliste zijn 1 gedrag ten opzichte van zijn makker geheel. : (jediirende den geheelen dag onthield hij zich hem voor den gek te houden. Daaren tegen deed hij den geheelen dag niet anders i dan tusHchen de tanden te mompelen : ; Is dat niet onuitstaanbaar! Te weten, dat ! over vier en twintig maanden, die vlooi i misschien tien francs per dag gaat verdienen, die aan de conferentie te Stockholm zouden willen deelnemen. Of men dit besluit voor verstandig of voor niet verstandig houdt, deze gevolgtrekking zal toch ieder eruit moeten maken, dat de Entente het niet raadzaam acht, den drang naar vrede te bevorderen, althans nu nog niet. Hare weigering om passen te verleenen kan ook op andere gronden worden ver dedigd. Zooals Frans van Cauwelaert de vorige week in Vrij Belgiëschreef: Het is niet aannemelijk, vooral niet in staten, die op den grondslag der volksvertegenwoordi ging zijn gevestigd, dat een gedeelte van de volksorganisatie zich afzondert en op eigen gelegenheid een onverantwoordelijke oorlogspolitiek gaat voeren, die meer kans heeft den binnenlandschen vrede te verstoren dan den buitenlandschen op een vaste basis te herstellen Een ? actie als die, welke in Stockholm haar krachtcentrum heeft, zoekt, buiten de nationale gemeenschap om, internationale overeenkomsten te verwezen lijken, die door de overige deelen van de natie gemakkelijk als een miskenning van den souvereinen volkswil zullen worden be schouwd en het ligt voor de hand, dat daaruit een gevoel van wederzijdsch wan trouwen kan ontstaan, dat noodlottig in werkt op de goede verstandhouding tusschen de verschillende politieke partijen". Zulke overwegingen hebben echter de Duitsche regeering er niet van weerhouden het werk van Stockholm zooveel mogelijk te bevorderen. Van haar kan allerminst sympathie worden verwacht voor het stre ven om, van onderen op, van het volk uit te geraken tot den vrede. Voor haar zal het ook zeker niet verborgen zijn gebleven, dat de beteekenis van Stockholm veel verder reikt dan tot het einde van dezen oorlog; dat een sociaaldemocratie, die aan de we reld den vrede zou hebben gebracht, ook na den vrede over de wereld zou blijven heerschen. Indien zij desniettemin de confe rentie te Stockholm heeft begunstigd inplaats van tegengehouden, dan is dit alleen hieruit te verklaren, dat zij van deze conferentie geen volledig succes voor de sociaaldemoeratie verwachtte, maar wel dit succes voor zichzelf: dat de vrede er door zou worden bespoedigd: dat de stem van Stockholm een geweldig klankbord zou vinden in het over al, zoowel bij sociaaldemocraten als bij niet-sociaaldemocraten bestaande verlangen naar vrede; dat de Entente het aldus ge wekte geluid niet zou kunnen overheerschen en vrede zou moeten sluiten. Omdat Duitschland heil heeft te verwachten van een spoedigen vrede, liet het zijn eigen sociaaldemocraten, zoowel die van de minder heid als van de meerderheid, naar Stockholm gaan en verleende het doortocht door zijn gebied aan de sociaaldemocraten uit onzij dige landen. Omdat de Entende bij verlenging van den oorlog baat kan vinden, werkt zij Stockholm tegen en weigert het uitreiken van passen. Ziedaar, waarom ik meen te moeten be twijfelen, of het psychologisch oogenblik" voor de vredesvoorstellen van den Paus is aangebroken. Tenzij men den nadruk legt op de woorden: van den Paus. Het psychologisch oogenblik voor vredes voorstellen is eerst gekomen, wanneer beide partijen naar vrede verlangen en uitzien naar een bemiddelaar, die hen tot elkaar brengt. Zoover zijn wij echter nog niet gevorderd. De Entente hunkert nog niet naar vrede. Zij durft, blijkens haar jongste besluit ten opzichte van Stockholm, het zelfs te laten aankomen op een breuk met de socialistische partijen. Zij waagt zelfs de kans, dat zij door dit besluit de Russische regeering in nog grooter moeilijkheden brengt, dan waarin deze reeds verkeert. Maar, nu Stockholm een mislukking dreigt te worden, was voor den Paus het oogen blik aangebroken, waarop hij in de vredes beweging voor de Kerk de leidende positie kon herwinnen, die de sociaal democratie haar afhandig had gemaakt. Van ongeoorloofde mededinging" mag deze hem niet beschuldigen, al maakt hij hare vredesleus: geen annexatie, geen scha deloosstelling" in hoofdzaak tot de zijne. Hij neemt de witte vaan eerst van haar over, nu zij die niet verder kan dragen. Maar juist omdat zijne vredesvoorstellen zooveel op de hare gelijken, moet men hun hetzelfde lot voorspellen. door op den rug van een olifant te gaan rij den! ... terwijl ik, die toch een stevige flinke kerel ben, za! doorgaan twaalf uur per dag te zwoegen, om precies dertig francs aan het eind van de maand te ontvangen"! De ergenis van Jean-Baptiste werd er in de volgende dagen niet beter op. Twee dagen later, den 9en Maart, verfoeide hij Hyacinthe. Den Hen haatte hij hem. Den 13en verafschuwde hij hem geheel en al. Den 15en dacht hij: Je kunt zeggen wat je wilt, maar dat gaat zoo niet. Alsdan zal ik mijn heele leven doorgaan mij af te beulen voor niets, omdat ik het ongeluk heb gebouwd te zijn zooals iedereen, terwijl die geluksvogel, omdat hij een mislukkeling is, er gemakkelijk door zal rollen. Leelijke dreumes, reken daar maar niet op ! Voortaan koesterde hij nog maar n wensch: Drie-turven-hoog te zien groeien zijn verbintenis met het Groot Circus van Dyon" onmogelijk te zien worden. Hyacinthe was in negen jaren slechts vier centimeter opgekomen. Uit niets w<s af te leiden dat hij zich plotseling ontwikkelen zou. Bij de boeren worden de grijsaards door gaans beschouwd als menschen die van alles weten. lean-Baptiste begon het gezel schap van tachtig-jarigen op te zoeken Nadat het gesprek een minuut of tien ge duurd had, vroeg hij gewoonlijk: Zeg eens, vadertje, is er geen middel, om grooter te worden" ? Geregeld bezag dan de grijsaard hem van het hoofd tot de voeten en vroeg: Waarom wilt ge grooter worden ? Ge hebt een behoorlijke lengte, mijn jongen.' j Doorgaans eindigde de grijsaard met te j schaterlachen: overigens, je moet maar weten : wat je doet, dat gaat je alleen aan al j je nog groeien wilt, welnu, eet soep, mijn i jongen, eet soep!" \ Jean-Baptiste begreep dat de ander hem ; voor de mal hield. Hij geloofde niet vee i aan de kracht van een dergelijk middel. Om ! zijn geweten gerust te stellen, nam hij echter l gedurende de dertig dagen van de maanc April, telkens als hij zich met Hyacinthe te DE VROUW VAN DEN OWEJER! Twintig harde, lange jaren, \Vas ze met haar man getrouwd, Armoe had ze mee-geleden, Dag en nacht maar door gesjouwd, Voor haar boeltje en de kinders Had ze steeds haar best gedaan, Met de zware groentenwagen Had ze op de markt gestaan. Nu hij door zijn oorlogswinsten Millionnair geworden was, Nu hij eiken dag ging baden, En met reuk liep op zijn jas, Nu ze op een villa woonde, En met knechts en meiden zat, Kwam een ouwe kennis zeggen, Dat haar man een juffie had. Nu de kinderen zich schaamden, Voor zoo'n burgerlijke vrouw, Die geen zij en bont dorst dragen, En niet in een auto wou, Nu ze om haar rare woorden, Wel eens standjes van ze kreeg, Moest ze, om eens wat te praten, Naar de ouwe, muffe steeg. Altijd werd ze uitgelachen, Als ze in de keuken kwam, Als ze zelf het koper poetste, Of wat kachelhoutjes nam. Voor de deur mocht ze niet praten, In haar wollen huisjapon, Als haar zuster op kwam loopen, Dorst ze niet in haar salon. Op 'n dag was er visite, Fijne vrinden van haar man, Met een mondje vreemde woorden, Spraken ze haar spottend an, Potverdorie!" riep ze vloekend, Met de duivel in haar lijf, Leg me niet te koejeneeren," Ik ben maar 'n groentenwijf!" Als ze wat getroost wou wezen, Ging ze naar den zolder toe, Waar de ouwe kleeren lagen, Van haar vroegere gedoe. Zuchtend keek ze naar de mutsen, Die ze toen gedragen had, Al die bonte, harde schorten, \\'aren nooit van tranen nat. J. H. S P E E N H O F F. H. VAN DOOREN & Cie. DEN HAAG AMSTERDAM UTRECHT Dames Hoeden en Bontwerken IIIMIMIIIIMIHI MlllllllimiHIIIIHI Indien desniettemin het Vaticaan toch heeft besloten ze in te dienen, zal het zijne redenen daarvoor hebben. De antwoorden der beide partijen op het bemiddellings aanbod zullen vermoedelijk een tipje van den sluier oplichten, die thans nog over die redenen hangt. 15 Augustus 1917 G. W. K E RN KAM P zamen aan tafel zette, slechts een halven lepel soep in zijn eigen kom ; hij nam zijne maat regelen zoo, dat Hyacinthe bijna den ge heelen inhoud van de soepterrine moest op maken. Hyacinthe had op zijn minst reeds twee honderd liters soep verzwolgen, maar was nog geen duim grooter geworden. Op een morgen dat Hyacinthe en Jean-Baptiste de stal binnentraden bemerkten zij dat de merrie kreupel was. Vader Macheux zond om den deskundige" te halen. Toen het consult afgeloopen was, nam |ean-Baptiste den kwakzalver ter zijde : Ik wou U iets vragen " Spreek, mijn jongen, ik luister." Nu dan. Weet gij geen middeltje dat maakt dat men grooter wordt? Als ge het mij wilt zeggen, zal ik b' dit zilverstuk geven." Een middeltje om te groeien? ... ja... ik begrijp wel gij wilt een middel om grooter te worden Wel, er is er slechts een een enkel telkens als het regent, moet men blootshoofds in den stortregen loopen." Den volgenden morgen brak een gewel dige donderbui los. Vader Macheux riep : Zeg er es, Hyacinthe! Jean-Baptiste! zullen jullie het voer buiten laten bederven !" Hyacinthe zocht overal zijn pet, maar vond haar nergens. Waar wacht je op, lummel" bromde Jean Baptiste. Wat is er met je ? Zoek je soms een parapluie? Kom, ga mee!" Gedurende de geheele maand Mei ver toonde de pet van Hyacinthe een onvermoei bare neiging om te verdwijnen. Op een achtermiddag, terwijl men bezig was op het veld, brak het ijzer van de ploeg. Vader Macheux zag zich gedwongen JeanBaptiste naar de stad te zenden om een nieuw te koopen. Jean-Baptiste dwaalde door de straten van het plaatsje. Op een deur bemerkte hij een plaat: Dokter... arts. Hij liep eenige keeren voorbij het huis, zonder te durven aanbellen. Ten leste ging hij er toe over. Dokter... ik heb een broertje waar ik veel van houd. Dat wil maar niet groeien. Wat moeten we er aan doen, dat hij grooter wordt?"