25 Aug. '17. No. 2096 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VÜOR NEDERLAND 005TER5EEK MEUSllEERINQEN Fr.SIIEMUS 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM. TELEFOON N. 1812. HEAVDEM HAAR MAAT. VISCHCONSERVENFABRIEK Ijni l AMRIA" Bergen op Zoom, Tel. 278. jjllULLMIlUIH . fl. 1.6O fl. 2.50 fl. 3.50 Vraagt Uwen winkelier onze prima Noorsche gekruide ANCHOVIS in onze origineele vaatjes van Wij staan uitsluitend in voor de Noorsche Anchovis in ONZE verpakking. MEUBILEERING-MAATSCHAPPIJ HOLLAND" N. Z. VOORBURGWAL 274 AMSTERDAM TEL. 5974 N. BIJ HET INRICHTEN UWER WONINQ HEBT BIJ 3 PUNTEN IN HET OOQ TE HOUDEN i DUURZAAMHEID HARMONIE "IKLEUR EN LIJN GEMATIGDEN PRIJS DAT WIJ IN ONZE INRICHTINGEN DEZE EIGENSCHAPPEN VEREENI8EN, BEWIJZEN DE TALLOOZE TEVREDENHEIDSBETUIGINQEN, WELKE WIJ VOOR U TER INZAQE HOUDEN. BLINDGEBORENEN doofstommen, idioten, en ONGENEZEN GEBLEVEN patiënten van C h r. Scientists, geneest door UITBREIDING hunner praktijk H. G. T H l E M E, Den Haag, Denneweg 25a Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop In HET OOSTERPARK te DE BILT Lage prijzen, mooie wegen, gas, electr. licht, water. Si<)iiflll '?*? "aatfi-tot Ei;l«it Yan Het Oosterpark | »"uiuii rjir j j STOOM & OTTO SCHÜLZ Tel. Int. 38 & 48 N. V. Maas- en Waterweg Maatschappij tot bevordering van de vestiging van Industrieën te SCHIEDAM EN OMSTREKEN Lange Haven 3 Tel. 93 Schiedam Verleent haar bemiddeling bij den Aan- en Verkoop van Panden en Industrieterreinen en het verschaffen van Bedrijfskapitaal. Kiënts Balt Zelfond. OO Ct. in d. Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Den Haag, bij wlen ook mond. en schr. ond. Mej. K. heeft een plaats bekomen te H., en voldoet zeer goed." (w.g.') Zr. L. te B. MIIMIIMIIIIIMIII umiMHimiiMiiniiiiiiiiimiiiiiii iMjiimiiiiiuimiiiniimiiiiiimliiiiiliniiiiiiiiiiiiMiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniMliiuiMiiMiHtitu 'OXYDOL' (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) 45 cent p. Tube. tal, Yenn. 8IAI & Co. Chemische Fabriek ,,'s-Hage" 's-QRAVENHAQE. DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 1.90 per kwartaal De ist Financieel Nieuwsblad Singel 342, A'd&m. TELEFOON N. 6925 bevat steeds actueele arti kelen, betrouwbare cor respondentie, ultlotingen van premleleeningen, producties, koer slijm t enz. Abonnement slechts |so| ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers Bij geregeld gebruik van Racahout e. p. verandert Zwakheid m Kracht. Per f lacon: f 1.50 - f 0.80 IIMIIimiimtllMMHIIIIIII IIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI iiiitiiiiiiimiimiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii koningen en czaars van de wereld. Wij zijn een gastvrij volk; het zou ons een genoegen zijn zorg te dragen voor aanzienlijke vreem delingen. Wij zijn rijk en zouden de uit gaven kunnen bekostigen. Wij zijn op enorme kosten gejaagd door de bestuurders van de duitsche Staten, zocdat het voor ons zou zijn als een handelsvoorstel, om deze ver antwoordelijkheid op ons te nemen. In de Stille Oceaan, niet veel mijlen van mijn woonplaats, liggen verscheidene prach tige eilanden, voornamelijk bewoond door schapen, de passende onderdanen voor auto cratische heerschers. Het klimaat van deze eilanden is een van de heerlijkste van de wereld. Zij zijn volkomen veilig voor aard bevingen en storm, en op voldoende afstand van 't land, om gemakkelijk door oorlogs schepen bewaakt te kunnen worden. Mijn voorstel is, dat de regeering der Vereenigde Staten deze eilanden zou koopen van hun eigenaars, en dat gij daarheen Nicolaas Romanoff, zijn vrouw en kinderen, zijn broers en zusters, neven, ooms en tantes, zijn hovelingen, ministers, waarzeggers en spiritisten-mediums zoudt zenden. Zij kon den veilig reizen met den Siberischen spoor weg, en per stoomboot naar deze eilanden. Het Feuilleton staat op pag. 11 DE MOBILISATIE EN DE TOEKOMST VAN ONS LEGER l. Op weg naar algemeenen dienstplicht De schrijver stelt zich voor in eenige ar tikelen den invloed na te gaan van de mo bilisatie op de ontwikkeling van ons leger. In dit eerste artikel behandelt hij de recruteering, de wijze, waarop het voornaamste legermateriaal, de soldaten, worden bijeen gebracht. Het is al een zeer oude gedachte, die in de tweede helft der vorige eeuw in een nieuwe gedaante een geweldigen opgang heeft gemaakt, dat de ontwikkelingsgeschie denis der levende wezens een geleidelijke evolutie van lagere tot meer samengestelde vormen vertoont. Toch heeft men naast de geleidelijke evolutie van planten en dieren onder de prikkel van the survival of the fittest" ook gewezen op een spontane creatie van nieuwe eigenschappen: als correctief op de evolutieleer van D a r w i n werd de mutatieleer van Hugo de Vries ver kondigd. Zoo is het mogelijk, dat door de drijfveer van bijzondere omstandigheden plotseling nieuwe denkbeelden voor den dag komen en wortel schieten, die in korten te weeg brengen, wat men vroeger gemeend had in langen tijd niet te kunnen verwezen lijken. De bijzondere omstandigheden, waarin Vervolgens, zcodra als het volk der andere staten van Europa zijn vrijheid zou ver krijgen, zou het eveneens zijn vorsten en hoven recta via kunnen inschepen en hen overleveren in de hoede der Amerikaansche regeering. Ik schilder deze mooie eilanden, die in voortdurenden zonneschijn liggen, vrij van koude of storm, overgegeven aan de regee ring van deze verscheidene vorsten. Want ik ben een voorstander van zelf-regeering voor ieder, zelfs voor koningen; en zoo zou men hun toestaan het gebied onder elkander te verdeelen, gezanten te benoemen van den een naar den ander, verdragen te teekenen en ze te verbreken, oorlogen te verklaren, elkaar's woningen te vernietigen en elkaar's bevolking te vermoorden. Ik zou er voor zijn om ieder, die er op gesteld zou zijn in dat soort van staat te leven, toe te staan daar heen te reizen, naar zijn verlangen; maar de eilanden zouden zijn als een eiland ge schilderd door Arnold Böcklin de reiziger, die daar kwam, zou nooit terugkeeren. Ik zou willen, dat schepen van de Amerikaan sche marine dag en nacht zouden rondkruisen, en dat de omringende zee voort durend hel van zoeklicht zou zijn. Ik ben er mij van bewust, dat men dit voorstel als humoristisch kan opvatten, maar rtiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiimiiiiiiiiiiiiijmimiiiiiiiiiiiimiii ons leger in de laatste 3 jaren heeft ver keerd, hebben een groote hervorming van onze weermacht fe weeg gebracht en zullen nog gedurende tientallen van jaren de ont wikkeling van onze defensie beheerschen. Men kan niet zeggen, dat de mobilisatie ons leger trof op een bijzonder ongelegen tijdstip. De reorganisatie was vóór 1914 tot stand gekomen; de veldartillerie was van nieuwe bewapening voorzien; de stelling van Amsterdam, het reduit der nationale de fensie, waaraan in 30 jaren meer dan 20 millioen waren ten koste gelegd, was nagenoeg vol tooid ; de nieuwe uitrusting, verband hou dende met de onzichtbaarheid van den troep te velde, was op groote schaal ingevoerd. Ware de groote mobilisatie 10 of 20 jaar eerder noodzakelijk geweest, zij had onze defensie in heel wat slechteren toestand aan getroffen. Hadden de gebeurtenissen ons 20 jaar later verrast, dan zouden misschien de brandende vraagstukken van 1914, de kustverdediging, de vernieuwing der vesting artillerie, de encadreering van de landweer en de organisatie van den landstorm zijn opgelost, maar de veldartillerie en de stel ling van Amsterdam zouden wellicht ver ouderd geweest zijn. Zoo kan men vaststellen, dat de mobi lisatie ons niet trof op een bijzonder on gunstig oogenblik. Zelfs bleek ten aanzien van enkele vraagstukken, wonder boven wonder, de wijsheid hier niet bedrogen door de zuinigheid. Dat de forten van de stelling van Amsterdam niet met zware vuurmonden werden bewapend, dat de 6 stukkenbatterijen der veldartillerie in 2 batterijen van 3 stuk ken waren gesplitst, het geschiedde aan vankelijk uit zuinigheid. De ondervinding van den laaisten tijd schijnt echter de doel treffendheid van die maatregelen aan te toonen. Het is in de eerste plaats met betrekking tot de recruteering, dat de oorlogsgebeurte nissen een belangrijke verandering hebben teweeggebracht. ik verklaar, dat ik hierin dood-ernstig ben. Als uw regeering dit voorstel officieel zou doen, geloof ik, dat het met acclamatie door 't geheele Amerikaansche volk aangenomen zou worden. Wij begrijpen uw verlegenheid, wij zouden in staat zijn u er van te ont heffen, en wij zouden het graag doen. Ik zou er bij u op aan willen dringen deze stap onmiddelijk te nemen, omdat de ge schiedenis ons leert, dat revoluties een, vreemden en onverwachten loop nemen, en niemand kan zeggen, hoe spoedig het u onmogelijk zal geworden zijn dit plan uit te voeren. Als uw Czaar eenmaal in onze hoede is, zou het besluit onherroepelijk zijn, niemand zou hem terug kunnen krijgen, noch reactionairen, die hem weer op den troon zouden willen brengen, noch fanatieken, die hem zijn leven zouden willen ontrooven. Met de meest oprechte achting voor uzelf en alle goede wenschen voor 't voort duren van 't succes van uw glorierijke zaak, ben ik uw genoot in de Sociale Revolutie. Nationaal Park Er rijpt een grootsch plan in Nederland! Met n daad zal getoond worden, dat er in ons volk ook nog wat anders leeft dan winzucht en handelsgeest. Een klein gedeelte der reusachtige oor logswinsten, die oveiblijven na het belalen der belasting, en dat aldus toch nog in getallen van zes cijfers genoemd wordt, zal vrijwillig aangeboden worden aan het Ne derlandsche Volk in den vorm van een reusachtig Nationaal Park." |uist nu gebleken is dat de zucht naar oorlogswinst zelfs het Nederlandsche bosch bedreigde met ondergang en dat dit toomloos begeeren slechts gebreideld kon worden met een Boschwet, getuigt het van een zeer schoon en fijn gevoel, om dat reusachtige geschenk te geven in den vorm van een prachtig, uitgestrekt en rijk bosch! Dit bosch, dat eenige duizenden hectaren land beslaan kan in het hartje van het land, zal niet bestaan uit de eenvormige eentonige dennenboschjes, zooals de boschbouwerrekenmeester ze voorschrijft voor het ver krijgen van een mathematisch zekere rente. Voor een dergelijk plan wil men natuurlijk wat anders! Men wil iets scheppen, dat blijvende waarde heeft en dat niet met een brandje of een of andere insecten-plaag te loor kan gaan ! Men wil het schitterende en meest zekere boschbedrijf vestigen in De conscriptie, de wettelijke dwang om te dienen, is hier te lande door Napoleon ingevoerd. Na het herstel der nationale onafhankelijkheid heeft men na zwaren strijd de gedwongen dienstplicht gehand haafd. Uit het hieronder geplaatste staatje, waarin het jaarlijksch contingent dat is het aantal dienstplichtigen, dat telkenjare wordt ingelijfd en de legersterkte zooveel mogelijk zijn aangegeven, blijkt duidelijk, hoe in de laatste 50 jaar de dienstplicht steeds tot een grootere schare werd uitgebreid. Contingent. Legersterkte. 1861 11,000 1897 1902 17,500 1913 i 23,000 1917 55,000 77,000 +200,000 500,000 (naar schatting) De gedwongen dienstplicht is in den eereen Nationaal Park, dat groepsgewijze en zelfs individueel tal van houtsoorten in verschillenden leeftijd mengt in prachtige verscheidenheid en natuurlijke gezondheid. Het is bekend, dat alle houtsoortdn ver schillende eischen aan hun groeiplaats stellen en dat in de samenleving van soorten in verschillende leeftijden een soort van oer woud bestaan kan, dat zichzelf door de eeuwen heen verjongt. De mensch regelt dit bedrijf uitsluitend met de bijl l Dat is het ideaal, dat de voorstanders van dit bosch bedrijf zich voor oogen stellen. Over zulk een boschbedrijf is veel te zeggen, maar het voert mij voor heden te ver om dat te doen. Kortweg gezegd, een zoodanig boschwerk kan opgevat worden als kunst, gepaard met Techniek' en Weten schap in zulk een prachtig samengaan, dat het Werk, dat dit Bosch zelve, een Schep ping wordt, die het grootste en meest ver hevene evenaart, wat door menschenmacht gebouwd is! Met n Daad zal nu getoond worden, waartoe ons volk in staat is. Drie jaren van bang oorlogsgebeuren, van reusachtige han delstransacties, drie jaren van winzucht en ontevredenheid, hebben in het Nederland sche volk niet kunnen dooden de blijde en verhevene zucht naar Schoonheid. Een dergelijk grootsch bosch-monument te gaan bouwen in dezen tijd met dealdus verkregen middelen! De volks-psyche, getroften door een juiste en bekoorlijk schoone daad! Een daad waardoor uitgewischt kan worden veel schaamte over gemeenschap pelijk begane zonde, een daad, die de eeuwig durende blijheid en schoonheid van het Bosch stelt tegenover alle klein en beperkt begee ren, die de majesteitelijke vrede-in-de-natuur stelt tegenover het vernielende gebeuren van dezen oorlog! Een Nationaal Bosch, dat alle woudschatten bergt, welke ons klimaat mogelijk maakt, een eerste werk des vredes, dat als machtig aandenken van dezen tijd in de toekomst toonen kan dat er in ons volk ook machtige grootsche deugden leefden! Een grootsch plan in Nederland! Nóg zal het moeten blijken of de vrije wil, als eerste vereischte voor deze Stichting gesteld, vol doende macht heeft de drie millioen bij elkaar te brengen om tot aankoop over te gaan en daarnaast een reserve te stichten waaruit in de volgende vijftig jaren het werk opgebouwd kan worden. Er moet nog gepraat worden en uitvoe rige plannen worden gemaakt, maar dat is spoedig gebeurd! Voorloopig geldt het nog, af te wachten of het geld er komt. P. H. BURGERS Oosterbeek, 17 Aug. 1917. Algemeene dienstplii-ht voor ID-jiirijjen llïil I) sten tijd in belangrijke mate verzacht door de v r ij s t e 11 i n g, voornamelijk wegens broederdienst, de loting en de plaatsvervan ging. De vrijstelling wegens broederdienst is in oorlogstijd door de landstormwet opgeheven; de plaatsvervanging is een twintigtal jaren geleden nadat men reeds in 1893 door £r de instelling van het reservekader getracht had ook de z.g. betere standen in het leger op te nemen af geschaft. Door de uitbreiding van het contingent is het aan tal, dat jaarlijks vrijlootte, steeds afge nomen. Sinds de toe passing van de mili tiewet- C o l ij n van 1912 was de kans om vrij te loten betrek kelijk gering geworden. Zoo stond het met de recruteering van ons leger vóór den Isten Augustus 1914. Gedurende de mo bilisatie heeft men geleidelijk, de krach tens de militiewet vrijgestelden en vrijgelotenen, beginnen de met de jongste lichting, opgeroepen. Men heeft die oproe ping tot nu toe zoo ver voortgezet, dat van de lichtingen 1908?1917, op enkele uitzonderingen na, iedereen is opgeroe pen.Voor de mannen beneden den 30-jarigen leeftijd bestaat dus, zoolang de toestand van oorlogsgevaar blijft voortduren, feitelijk algemeene dienstplicht. Met groote waar schijnlijkheid kan men voorspellen, dat in geval van oorlog, de algemeene dienstplicht Algemene dienstplicht voor 'it>-i:irigen (1917) De kaart van Amsterdam van Jacob van Deventer De firma Martinus Nijhoff zond ons een exemplaar van de kaart van Amsterdam van den beroemden cartograaf Jacob Roelofz. van Deventer, waarop wij gaarne de aandacht vestigen. Zij stelt Amsterdam en omgeving voor omstreeks 1570, dus vlak voor den grooten opstand en den phenomenalen groei der stad. De kaart van van Deventer geeft een stadium te zien tusschen die van Cornelis Antonisz. van 1544 en die van Pieter Bast van 1597. Voor de studie der topographie is het van het grootste belang, dat wij thans over moderne reproductiën be schikken van de kaarten van Cornelis Antonisz, indertijd als bijlage bij Ter Gouw uitgegeven, van Deventer, thans gepubliceerd, Pieter Bast, verleden jaar gegeven door Amstelodamum, en Balthazar Florisz, als bijlage ge voegd bij het bekende pracht werk Amster dam in de zeventiende eeuw". Van Deventer heeft in opdracht van koning Philips II plattegronden geteekend van zoo goed als alle Nederlandsche steden, groote en kleine. i>e bedoeling daarbij was duide lijk genoeg; de koning wilde juiste afbeel dingen van de Nederlandsche vestingen met de toegangswegen daarheen in zijn bezit hebben. Het waren militair-politieke, geen aesthetisch-cultureele motieven, waarom van Deventer aan den arbeid werd gezet. Hij heeft zijn uitnemend werk op voortreffelijke wijze voltooid; de kaarten zijn naar Spanje gezonden en bevinden zich thans in de Ko ninklijke Bibliotheek. Maar van Deventers minuten bleven in Nederland, waar zij in 1859 voor een groot deel voor den dag kwamen op de veiling der handschriften van den bekenden Frangois van Aerssen; zij kwamen ten slotte in openbare verzamelin gen terecht. Het zijn deze kaarten, welke thans in uitnemende reproductiën in de oor spronkelijke kleuren worden uitgegeven onder de deskundige leiding van den algemeenen rijks-archivaris. Het is ons een genoegen, dat thans in deze serie Amsterdam is ver schenen ; daar deze kaart ook afzonderlijk in den handel wordt gebracht, kan zij een eigenaardig sieraad worden van menige stu deerkamer. H. B R L G M A N K tot de veertig-jarigen zal worden uitge strekt. Althans van tijd tot tijd verneemt men uit de dagbladen, dat weer van een volgende lichting de aanvankelijk vrijge stelden voor den landstorm worden inge schreven; zonder dat zij er voorloopig nog toe behooren" voegt men er tot troost voor die heeren bij. Het is wel duidelijk-, dat deze gebeurte nissen hun stempel krachtig op de ontwik keling van ons leger hebben gezet. Zonder de militiewet te wijzigen heeft men fei telijk algemeenen dienstplicht inge voerd en die maatregel terug doen werken tot 1908, terwijl de terug werking tot 1898 in het uitzicht is gesteld. Men kan verwachten, dat na afloop van dezen oorlog indien althans de waarborgen voor het behoud van den vrede niet krachtiger worden, dan tot nu toe het geval was algemeene dienstplicht in een nieuwe militiewet zal worden opge nomen. Algemeene dienstplicht voor .'t!)-j;!ri^en (ill £cval van ix.rloul (Tcekeningcn van George van Raemdonc!;) 4-4- 4