l Sept. '17. No. 2097 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 H. v. d. Velde VII VOOR ZUSTER GERHARDT De schrijver, die nooit zijn derde bedrijf zag We hadden ze gehad in allerlei soorten, van den schrijver, die ons geen woord schonk en alle klemtonen verbeterde tot den bemin.nelQk glimlachenden woordkunstenaar, die alles goed vond en heele scènes in alle be drijven liet kappen al geef ik toe, dat de vertegenwoordigers van dit laatste ras zeldzaam zijn. Maar de merkwaardigste schrijver, dien ik ooit meemaakte, was wel hij die nooit zijn laatste bedrijf zag. Het begon al op de lezing. Ik had een kleine rol, het stuk was niet bijster inte ressant, daarom keek Ik maar zoo'n beetje rond. De schrijver zat naast den regisseur. Beiden hadden een lijvige brochure voor zich. De regisseur was verdiept. De schrij ver niét. Hij keek telkens schichtig op, quasi de rij langs, maar zijn oogen bleven lederen keer rusten op de krullebol van de ingénue. A, ha! dacht ik: de liefde be langrijker dan je eigen stuk! Dat is Iets bizonders!" En ik besloot goed op te letten. Ik amuseerde me kostelijk, wel zorgend dat mijn kijken niet opviel. Eindelijk had hij beet". Het meisje sloeg haar groote donkere oogen op van haar rol en keek hem aan. Rustig. Heel even maar. Dan gebeurde er niets meer vóór het derde bedrijf. Maar in dat bedrijf kwam zij alleen op het slot. Ze bladerde in haar schrift, keek dan voor zich uit, luisterend naar de anderen. En als bij toeval troffen haar oogen nu en dan die van den man, die zich heelemaal niet voor zijn derde bedrijf scheen te interes seeren. Ze keek hem aan, de oogen groot en klaar, zonder eenige vertroebeling, een voudig hem opnemend. Maar dan toch wel even gegeneerd door zijn blik. Ik bekeek hem wat aandachtiger, poogde zijn leeftijd te gissen. Een begin van gezet heid wees er wel op, dat hij tegen de veertig liep. Waarschijnlijk zou nfi ook wel lichtelijk snurken. Zijn gezicht was jonger, vooral nu zijn oogen straalden van verliefdheid. Zij was jong. Met toch wel ernstige oogen. Van die groote, zoekende oogen, waarvan de vraagblik tien jaar later doftriestig geworden is van toch-niet-gevondenhebben. Zou zij er invliegen ? vroeg ik me af. Arm diertje l Of misschien gelukkig diertje. Wat zou het leven leeg zijn zonder de illusie en dan de teleurstellingen, het ver driet en dan wér de illusie en... Het stuk was uit. Morgen ineenzetting." Ik knoopte mijn handschoenen dicht. Langzaam. Het laatste wat ik zag, toen ik het vertrek verliet, was de schrijver, die met de ingénue stond tepraten.Waarschijnlijk hadden z& het over de opvatting". Zoo nu en dan kwam hij op de repetitie en altijd wist hij het wel zoo te draaien, dat hij naast haar kwam te zitten. Terwijl wij het hadden over den oorlog, het braden van haas, de poes van een van de dames, het nieuwste huwelijk of het laatste schan daal alles in fluistertoon om de lui en scène hielden zij merkwaardig lange gesprekken en haar gezichtje kreeg een uitdrukking van het-wel-prettig-vinden-alshij-er-was. Men" begon er al erg in te krijgen, natuurlijk werden er toespelingen gemaakt. Maar ik haalde mijn schouders op en zei nonsens". Ze hebben het over kunst". En dat was werkelijk zoo. Ze hielden diepzin nige verhandelingen over Schnitzler en over Bédiers Tristan en Isolde". Die verhande lingen leken nergens naar, want zij stemden alles om naar de eigen toonaard. Dat was eigenlijk zoo aanbiddelijk jong en naïf. Op de generale ging twee bedrijven lang alles goed, maar gedurende het derde bedrijf mijn weg tastend in de duistere zaal om een bepaalde scène te zien, ontwaardde ik in een wel heel donkeren hoek de jolige kuif van den schrijver dicht bij haar wilde lokken en hoorde ik zachtjes zeggen: U is een schat." Op de première noemen ze elkaar bij den naam," dacht ik. En zoo was het ook. In de pauze, na twee, kwam hij tikken aan de deur van de kleedkamer, die ik met haar deelde. Of de dames van bonbons hielden." Vijf minuten lang hield ik van bonbons. De overige vijfentwintig minuten pauze was ik dol op de eenzaamheid van de stoffige foyer. Het derde bedrijf liep prachtig, vond u ook niet?1' vroeg ik na afloop, toen hij kwam vragen, of de dames niet vermoeid waren." Zoo," zei hij vaag. Ja ja," Mijn pla gerijtje drong niet eens tot hen door. Ik zag aan zijn gezicht, dat hij overwoog of hij zou durven vragen haar naar huis te mogen brengen. Niet zoo hard van stapel loopen, vader, dacht ik en zei een beetje overmoedig: Maar nu ban ik u uit de kleedkamer, want we moeten ons afschminken." O," zei hij, op een toon alsof afschmin ken het meest dwaze was, wat je op dit oogenblik doen kon. Hij was niet in de zaal met het derde bedrijf," merkte ik op. Want ik had heel nauwkeurig de zaal rondgeloerd door het gaatje in het scherm en hem niet ontdekt Nee," antwoordde ze zacht. Hij heeft hier zitten praten." Ik wilde nog wat zeggen, maar zag in den spiegel haar gezichtje zoo droomerig en verlangend tegelijk, dat ik er stil van werd. Dit was heel wat ernstiger dan haar flirtations. Ik keek naar haar, terwijl ze de armen in nauw bedwongen verlangen uit rekte en dan loom de vingers door haar lokken haalden en onwillekeurig zei ik zachtjes : H faut beaucoup l'aimer, car elle est si petite Et la vie est si longue et si lourde parfois." Dan kwam haar stem, innig-diep, als een overgave aan mijn begrijpen: Hij is zoo lief." Heel stil was het in de kleedkamer. Mijn hart was een en al zachtheid. Want ik heb het leven Hef om al wat opbloeit in liefde. We gingen dien avond arm in arm naar huis; haar zangerig dag" zong nog in me na, toen ik alleen terug liep langs de sla pende grachten. Wat was ze mooi, en blij en jong. Maar eigenlijk werd het toch een beetje grappig, toen hij den tweeden en derden avond ook verscheen, maar het derde bedrijf onvindbaar was en ik mij in de pauze's naar de foyer moest Haasten, omdat hij al door vroeg : Begint het nog niet ? Moet u nog niet op ?" Daarna bleef hij een paar dagen weg. Voor zijn fatsoen. We gingen met het stuk op reis. In een onmogelijk plaatsje dook hij eensklaps op, hield een verward verhaal over iemand, die hij daar spreken moest, welk verhaal ik afknapte met een gemoe delijk: ga jullie je gang maar, kinderen. Dien avond waren ze vreeselijk over moedig Ik geloof zelfs, dat ze krijgertje speelden: overal zag je hem achter haar aan huppelen. Hij bestelde thee, kwast en chocolade voor haar, maar ze vergat er van te drinken. De afkeurende blikken, die dui delijk zeiden, dat het een schandaal was, schoten als flitsen door de coulissensfeer. Het was een zér geanimeerde avond. Gelukkig moest hij met den laatsten trein weg. En daar die uit dat onmogelijk plaatsje nog al vroeg ging, zag hij wér zijn derde bedrijf niet. Ik zou zoo wel uit den treure kunnen verhalen, hoe hij nooit zijn derde bedrijf zag, maar na de 25ste ging het stuk niet vaak meer en herinner ik me dien avond nog het best. Terwijl ik na II mijn neus borg in een bouquet anjers en genoot van de pikante geur, kwam zij me in de gang achterop met een geweldige bos roode rozen, die zij met bei haar armen houden moest en ze zoende de bloemen als uitgelaten. Toen borg ik me maar weer op in de foyer, waar nooit iemand kwam. De gordij nen waren opengeschoven. De maan scheen helder naar binnen. Ik zat daar op m'n eentje, mijmerend over de twee menschen, die elkaar nu wel zouden zeggen, hoe lief ze elkaar hadden. Het meisje en de man, die nooit zijn derde bedrijf zag. Ik werd zelfs een beetje sentimenteel. En toch was het eigenlijk grappig; een gewoon geval als het niet om haar was. Nooit heb ik haar gezicht stralender ge zien, dan toen ze opkwam voor de laatste scène in III... In de kleedkamer, waar de zoete roke van al die rozen de kruidige geuren der anjers dempte, was liefdes teederheid om alle dingen. Weer zat ze voor den grooten spiegel. Ik had mij over haar willen buigen en zacntjens heur haren streelen. Maar ik bedacht, dat hij die gestreeld zou hebben en iedere beroering van anderen haar hinderen moest. En toch... en toch... En toch, omdat zij van hem hield met heel haar hart, is alles hél treurig geworden. Maar daar zwijg ik liever over, want ik had beloofd een vroolijk verhaaltje te ver tellen voor zuster Gerhardt. JOAN Een Vleugje Haagsche Wind ONS RESTAURANT In ons restaurant met zijn steile eiken houten betimmering en de hooge breede ramen, die op de lommerijke tuinen van het koninklijk paleis uitzien, brast men niet bij schuimende champagne, maar bij lage breede glazen helder water, uit lage breede karaffen, en bij feestelijke gelegenheden bij hel roode alcoholvrije wijnen. Maar dit is ons dagelijksch restaurant, en we verstaan hot daarom niet minder goed ons zoo nu en dan eens feestelijk te ont halen in de restaurants van Schevenings mondaine hotels, bij zoet sleepende tsiganen muziek. Ons dagelijks restaurant is zoo luxueus ingericht, dat niemand er zich voor behoeft te schamen, dat hij er vleeschloos hongert voor minder dan een gulden. De inrichting is juist wereldsch genoeg om er met fatsoen vegetarisch te zijn. 't Is er 's middags zoo druk bezocht, dat velen er moeten wachten op vrijkomende tafeltjes, en hiervoor zijn langs den wand lage tabouretjes geplaatst. De vaste bezoekers hebben iets principieels, dat zich openbaart door sierkunstig uiterlijk. De vrouwenkleeding verraadt een grondige studie van vlak-versiering, en bekleedt vage lijnen van magere gestalten. Velen spreekt de afschuw van vleesch in ongedefinieerd verband met de mindere kostbaarheid van land- en tuinbouwgewassen, uit de holle oogen. Er komen gedecideerde dames met kortgeknipte haren, alleen, en mannen met zacht moedige anarchistische blikken In fluweelen jassen, vrouwen, wie het verlangen naar kiesrecht uit de oogen gloeit, en jonge meisjes met laag uitgesneden halzen in de korte blouse-lijfjes, die met roode en groene steenen gegarneerd zijn, in sobere combi naties van bruin en vaalgroen, met zeer ge motiveerde corsetloosheid der stakig magere gestalten. Dat zijn de principieelen, die hun schijngehaktje.en rijstcroquetje en pantomaat met dezelfde graagte verslinden, als de brochures over het dure vleesch'' en de wandaden der vivisectie". Maar behalve deze principieele onvervalschte planteneters zijn er de casueele economische herbivoren, met brave Hollandsche gezichten, wien biefstukken en winteispijzen als zuurkool met worst, en erwtensoep met kluif niet minder lief zijn, dan den Amsterdamschen bezoekers van de Poort van Cleve. Men ziet er militairen tot den rang van kapteln, en Indischgasten die voor pinda spijzen en droge rijst misschien nog wel een atavistische voorkeur mogen hebben gehouden, maar toch niet minder vervleeschd zijn in hun dagelijksch voedsel, clan de ge wone Europeaan. De bedienende meisjes zijn gekleed in lange witte schorten waar boven hare bloote halzen zoo uitkomen, dat het vermoeden gewekt wordt, dat dit hun eenige kleedingstuk, hun hygiënische -eformkleeding is. De schaaltjes en bordjes en schotels en glazen en alles van het servies, als ook de bloemenvazen en potjes op tafel hebben eenigszins een anderen vorm dan we ge woon zijn. Ze zijn aangenaam modern, gebruiks- en sierkunstachtig. De menu's vertoonen op den omslag teekeningen van mollige natuurkinderen bij gestileerde appelboomen. Het is een hongerend eten, want de meisjes bedienen juist zoo langzaam, dat men tusschen zijn vruchtensoepje of slahors-d'oeuvres, en de champion-pannekoek of het gestoofde eitje met rijstcroquet, een geduchten trek voelt opkomen, en hetzelfi e verschijnsel waarneemt, voor het zoete macaroni-schoteltje of boekweite-papje al» toespijs wordt opgediend. Met zorg moet het menu worden opge maakt, wil men er den nacht mee halen, en aan de menu-studie besteedt een ieder veel tijd voor combinatie en calculatie. Een vaag verlangen naar biefstuk waart door de zaal, maar ieder zorgt er voor, dit niet kenbaar te maken om de teere ge voelens niet te krenken van hen die lijkenvleesch principieel verachten. Zoo eet men daar netjes, artistiek en goedkoop, misschien wel iets te weinig, maar een Hagenaar moet nu wel eens iets offeren voor een leven, waarin de schoone schijn bewaart moet blijven en het is als een stille overeenkomst, dat hij overal zijn zuinigheid verbergt, behalve in het restau rant Pomona. AR i Directeur: H. S. IIIIIMIIIilllMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIlll l iRATAMAJzn.-Den Haaf. O/ PAWDBRIEVEN Si 10 JUT opvorderliur i 100 pCt. O Verkrijgbaar tegen 98 > pCt. AMSTERDAMSCHE SGHEEPSVERBAND BANK, Prins Hendrikkade 125?Amsterdam. |i(t PiiiiiIlirifViMi-Kom 100 pCt. DE DIRECTIE: J. BOS JANSZEN en Mr. E. P. DE MONCHY. van 5 % Pandbrieven tegen den koers van 100 %. De Directeur Kr. W. G. MEES. CREDIETVEREENIBING OPGERICHT IN 1853 AMSTERDAM: Hoofdkantoor Keizersgracht 277. DiivAwrr»DBw f Stadhouderskade 118. BIJKAN! UKhN j Am8telTeen8cheweg 189. Kapitaal: f 5.000.000. Reserves: f 1.160.000 AGENTSCHAPPEN: ALKMAAR, GRONINGEN, ROTTERDAM, ARNHEM, LEEUWARDEN, TILBURG, DEVENTER, MAASTRICHT, UTRECHT, DORDRECHT, MIDDELBURG, ZWOLLE. 's-ORAVENHAGE, NIJMEGEN, Credleten, Deposito's, Cheques, Inoasseeringen, Safe Deposit. Dirkzwager's Scheepsagentuiir Maassluis en Hoek TBU Holland Opgericht 1872 Belasten zich met het rappor teeren van schepen en het behan delen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg Nieuwe BergingMaassluis Opgericht 1887 Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen en ladingen, op de rivieren en buitengaats ; be lasten zich met het instellen van dulkeronderzoek. enz. enz. Opgericht in 1S64 Volteckend laatsck. Kapitaal ? 5.000.800. Verstrekt geld op eerste hypo theek zonder vooruitbetaling van rente. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten In de hoofdplaatsen des Riks. DeDlr. Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. De HollanUG Yoorscïottai HAARLEM, JANSWEQ 42. Bijkantoren:Amsterdam,Damrak99 Rotterdam, WJJnhaven I29a. 's-Qravenhage, Ged.Burgw.38. Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f OO en verkoopt 4H pCt. schuld brieven in stukken van f 1000, f 500, f 100 en J 50. Standaard HypotteïBanK te Rotterdam Directie : Mr. H. H. C. Castendijk en Jhr. H. F. Schuurbeque Boeye D* Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair ver band en geeft onder eontröle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor 4% 96 PANDBRIEVEN uit tegen beurskoers. /^ Dir*c»iiv.Ne<ter)and:' , *MR.ALEX.H.WERTHEIM«£ \-Z. EN C l£ J.D.N.PISTORIUS »J \Pjt FlKDERIKSPLEmSS f* H DE HAARLEMSCHE HYPOTHEEKBANK. 41/» % Pandbrieyen tegen Amsterdamschen Beurskoers VEENDAMMER HYPOTHEEKBANK Boek Divi dend Vaderlandsche Hypotheekbank - 's-firavenhage oj j Gesloten Hypothecaire Dec. Leeningen 1914 f6.401.449.50 Ontvangen Aflossingen Uitstaande Hypothecaire Lcenlngen In omi. zijnde Pandbr. en Spaarpandbr. f 3.324.481.85 f 3.076.967.65 f 3.063.0.95.32 1915 -6.618.749.50 - 3.680.834.85; - 2.937.914.65 - 3.170.719.86& 1916 j ? 7.841.619.60 ? 4.103.016.60 -8.238.608.?? 3.499.554.40 Opvraag baar Kapitaal f 900.000.- 900.000.- 900.000. Saldo Winst- en Verliesrek. f 14.968.- 16.020.43 ?21.164.725 Totale Reserven f 43.227.885 - 48.362.99 -50.865.69 Divi dend 8% 8% 8% Vraagt uitgebreid, verslag Het Algemeen Accountants-Bureau H. S. UIJEKRWJER - H. HOFFMANN Keizersgracht 349 - Telefoon N. 1029 belast zich met alle accountants-werkzaamheden «EVK8TI«D TE 's-GRAVENHAGE, MOLENSTRAAT No.39, geeft 4'|2 % Pandbrieven uit in stukken van f 1OOO,-, f 5OO,?en f 1OO.?. Raadpleeg voor Belegging en Speculatie 't Financieel Nieuws- en Uitlotingsblad, verschijnt 2 maal per week, abonnementspr(s / *.5O per Jaar. Proefnummers op aanvrage kosteloos en franco aan de bureelen: DEN HAAG, Noordeinde 144 (Postbus 84, Tel. H. 6374) AMSTERDAM, Heerengracht 154 (Postbus 420, Tel. Centr. 506) Tevens verkrijgbaar a & cents per nummer bQ alle kiosken en bij eiken spoorwegboekhandel in Nederland. K.DIAMA!¥TJz.,Accountant, ROELOF HARTSTRAAT 139, AMSTERDAM Telefoon Int. Zuid 912. te ZWOLLE 'l uU KAS-VEREEIIGIIG Neemt Gelden ft Depoaito. Met n dag vooraf opvragens tegen een rentevergoeding van X pCt Mits het geteekend opvragingsbiljet wordt overgelegd, zijn bedragen tot ? *O,OOO op vertoon betaalbaar. Met tien dagen vooraf opvragens tegen een rentevergoe ding van .................. % % Andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Plaatst voor rekening van hare lastgevers gelden op Pro longatie onder hare verantwoordelijkheid. Belast zich met de Bewaring van Onderpanden van Prolongatlën en in het algemeen met Open en «es loten Bewaarneming. VERHUURT SAFE-LOKETTEN van ? 8.?per jaar (/ 2.?per maand) en hooger. Tarieven en Voorwaarden zijn te haren kantore verkrijgbaar. A m s t e r d a m, l September 1917 ____ WIEGIIJLIV'S BANK GESTORT A3ISTEKD AM KAPITAAL EN RESERYE F 5.500.000. Geeft Toorschotteii aan hare rekening-houders Belast zich met alle Bankzaken Uitvoering vau Effecteuorders RENTEVERGOEDING VOOR DEPOSITO'S : met n dag opzegging ......... 1% pCt. tien dagen een maand , drie maanden . een jaar S AFE-DEPOSIT \H 2 3 4 IABX& Cos BASK, ROTTERDAM 's-GRAVENHAGE Zuidblaak 56. Kneuterdijk 13. Belast zich met incaMeerlngen op het Binnen- en Buitenland. Koopt en verstrekt wissel* en cheques op het Buitenland. Verstrekt handelscredleten tegen zakelijk onderpand. Bezorgt telegrafische uitbetalingen. Belast zich met de uitvoering van Eff«cten*rdenu Verhuurt afeloketten. Neemt gelden a dep*ilto tot wekelijks te annonceeren rente