Historisch Archief 1877-1940
6 Oct. '17. No. 2102
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
005TEQBEEK
MEUBHEERIMQEN
Fr.SMEMUS
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM.
TELEFOON N. B8I2.
HEMDEN
NA1B MJUT.
TUMPOLLE
^^ Kalverstraat 69 - AMSTERDAM
DEN HAAG -:- -:- ROTTERDAM
Schotsche
Reis-onAuto-Plaids
In elke GOEDE zaak vindt U onderstaande artikelen:
S AR DELLEN BOTER
Vervangt boter en toespijs. Zeer smakelijk.
Hygiënisch bereid.
FIJNE NOASCHE GEKRUIDE ANCHOVIS.
fl. 1.?, fl. 1.6O, fl. 2.5O, fl. 3.5O enz.
Vischconservenfabriek HOLLANDIA". Bergen op Zoom Tel. 278.
Hoofdvertegenwoordiging voor Nederland :
LUTOMIRSKI" Tel. 6708. Amstel 64. AMSTERDAM.
WO gultien PREMIE
betaald H. G. THIEME aan Ned. Chr. Sclentists
die eene wetenschappelijke diagnose inzenden van
BLINDHEID
AAN EEN OOG,
van de geboorte af dateerend
N. V. Maas- en Waterweg
Maatschappij tot bevordering van de vestiging van
Industrieën te SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Lange Haven 3 Tel. 23 Schiedam
Verleent haar bemiddeling bij den Aan- en Verkoop van Panden en
Industrieterreinen en het verschaffen van Bedrijfskapitaal.
Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel
achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te
DE BILT
Lage prijzen, mooie wegen, gas,
electr. licht, water.
- BaatÖ-tot fo»l«it TUI Bet Oosterpark
Tel. Int. 38 & 48
'OXYDOL'
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA)
45 cent p. Tube.
Raamt, eno, STlil t Co.
Chemische Fabriek
,,'sVGRAVENHAGE.
Stenografle
Biënts
Balt
Kelfond. 9O i)t. In d. Boekh. en na postw. bij
RIËNTS BALT, Den Haag, bij wien ook mond. en schr. ond.
Bij het notuleeren der Raadsvergadering heb ik
reeds zeer veel gemak van de Stenografie."
(w. g.} A K. te A.
Racahout E. P.
per flacon
f 1.50 en f 0.80
wordt meer en
meer gevraagd.
EEIDLL0TÖN
iiiiiiiiiiiiiiiiimi luiiMMMimtiiim
DISTRIBUTIE-LEED
DOOR
MINCA VERSTER-BOSCH RE1TZ
Hij rekte zich lui in z'n bed, onderdrukte
moeizaam een geweldige geeuw; 't was zoo
behagelijk om eens lekker, zoo heelemaal
sans-gêne, uit te geeuwen, maar dat doe je
nou eenmaal niet als je, enfin, nog altijd
graag een goeden indruk op je vrouw wilt
maken, en mét haar, hoogere begrippen van
een verfijnd intellectueel leven tracht te
cuttlveeren
't Was laat geworden dien vorigen avond;
ze hadden opgezeten, bij kaarslicht natuur
lijk, gas- of electrische geleiding bestond
«iet in hun buitenhuis, en petroleum be
hoorde al sinds onheugelijke tijden tot een
weelde, waarvan zij met waardige kalmte
afstand hadden gedaan. Hij had die eerste
avonaen van bepaald lugubere duisternis
gevloekt, geketterd; zij had in 't verborgen
geïnformeerd, hoeveel wel een electrische
aanleg kosten zou. 't Gevolg van beider
gemoedsuitingen was geweest, dat zij in 't
magisch schijnsel van kaarslicht berustten,
er zelfs een hoogere, intieme bekoring in
begonnen te vinden, en zichzelf en elkander
geluk wenschten, met bepaald uitbundige
blijdschap, dat de lucht in kamers en keuken
wonderbaarlijk verbeterd was, omdat 't er
nu goddank nooit meer kon ruiken naar 'n
walmende lamp of dito petroleumstel
En bij dat magisch schijnsel had hij dien
vorigen avond, haar, Wllson's Speech on flag
Day" voorgelezen En nu, den volgenden
morgen, nadat hij zijn geeuwzucht met man
nenmoed had overwonnen, stonden trillend
van fougueuse kracht, als jonge helden, die
den strijd verlangen, Wilson's fiere, bezie
lende woorden, hem voor den geest
We are ready to plead at the bar of history,
and our flag shall wear a new lustre. Once
more we shall make good with our llves
and fortunes the great faith to which we
were born, and a new glory shall shine in
the face of our people"....
Hij sprong opeens uit zijn bed; als je je
dag begint onder de auspiciën van zoo'n
zielverheffende, heldhaftige, grootsche geest
dan, ja, dan voel je je opeens van binnen
zoo ruim, zoo zoo extatisch worden als ware
je zélf Amerikaan geworden, en geen Hol
lander meer... En toch... een Hollander
kan toch ook groot zijn! Waarom niet?
groot in alles, waarin een kleine Hollander
groot kan zijn...
Toen schoot hij 't badkamerlje in, en
beplensde zich met 'n koude douche. Toch
voelde hij dat zijn hoogere stemming ge
bleven was; hij zong uitbundig de Stars
and Stripes" die bepaald angstwekkend
tusschen de hooge kale wanden van 't
besteenenvloerde en betegelde badkamertje
weerkaatsten, en toen zijn stem, en zijn
stemming nog op dezelfde exuberante hoogte
hieven, zette hij de Marseülaise in, de
Vlaamsche Leeuw, en 't Is a long way to
Tipperary," om eenlgszins weekhartig te
eindigen met de Liefste Plek" en 't
Vlaggelied". Toen was zijn adem op, en zijn toilet
klaar. Hij ging veerkrachtig naar beneden,
naar de ontbijtkamer, hij voelde zich schoon
en frisch en krachtig, met een elastisch,
onstuimig tartingsbesef tegen alles wat 'n
gewoon mediocre mensen de omstandig
heden" noemt en waarvan hij in minder
verheven gemoedsstemming, zoo vaak de
neerhalende invloed had ondervonden. Maar
nu stond hij er boven l 'n Speech als die van
Wilson werkte universeel... God, god hoe
kon in zoo groote en grootsche dagen als
waarin je nu leefde, 'n mensch zich laten
vermiezeren en verpieteren in 't klein gedoe
van 't alledaagsch leven!... En toch waren
er sukkels! Zeuren over duurte dit, en
gebrek dat! en nood daar aan, en schaarschte
ergens anders aanl... Je moest er trotsch
op zijn om te ontberen! Was 't niet 't
eenige heldenfeit, wat nog voor je overge
laten was ? A new glory shall shine in the
face of our people!...
Lieverd" zei z'n vrouw, en als ze dat
zei, met dien wat vaag-verlegen Intonatie,
dan zat ze meestal voor een dilemma,waar
ze niet dadelijk, of in 't geheel niet, een
oplossing voor wist. weet jij wanneer de
nieuwe broodkaarten beginnen... zie je...
de oude zijn op... weet je... heelemaal...
en eigenlijk krijgt de bakker van vandaag
nog 250 gram, maar hij is erg geschikt, en
zegt, dat-ie 't wel van de nieuwe kan af
houden "
Z'n gedachten dwaalden maar half be
grijpend van the new glory" naar de brood
bak op de ontbijttafel, waarin twee smal
vierkante hooge broodhobbels, grauw en
hoekig als 'n paar straatkeien, tegen elkander
In lederen Boekhandel:
Je
Gebonden f 0.95 per deel.
MEUBILEERING-MAATSCHAPPIJ
HOLLAND"
N. Z. VOORBURGWAL 274
AMSTERDAM TEL. 5974 N.
BIJ HET INRICHTEN UWER WONINQ HEBT
GIJ 3 PUNTEM IN HET OOQ TE HOUDEN i
DUURZAAMHEID
HARMONIE
BEHATIBDEH PRIJS
DAT WIJ IN ONZE INRICHTINQEN DEZE
EIGENSCHAPPEN VEREENIBEN, BEWIJZEN DE
TALLOOZE TEVREDENHEIDSBETUIQINQEN,
WELKE WIJ VOOR U TER INZAQE HOUDEN.
IN KLEUR
EN LIJN
HET BESTE FINANCIEEL NIEUWSBLAD
NIEUWE
KAPITALIST l
3
3
CD
U m.: Keizersgracht 215 -Iel. 6925 en 6241 N.- elegr.-ailres: KEMA
de archieven van verschillende regeeringen.
Laat elke regeering deze perkamenten aan
het vredespaleis afstaan, daar behooren ze!
Om politieke redenen kan men' besluiten
geen tractaat jonger dan 25 jaar op te nemen.
Wat 'n feitenmateriaal, wat al bronnen
studie, wat al psychologische gegevens!
Daarbij eene tentoonstelling van gravares,
portretten en platen op de verschillende
vredesconferenties betrekking hebbende en
de Internationale tentoonstelling is gereed.
Een tentoonstelling van den Vrede! Mis
schien is deze gedachte vroeg uitgesproken
't mag zijn, maar hopentlijk niet te vroeg.
Vredesbonden, historici, anti-oorlogsraad
en wie verder dit domein tot het zijne meent
te behooren: Wilt de gedachte overwegen,
onderzoeken en tracht te bevorderen, dat
ons dierbaar landje in de toekomst nog
meer dan vroeger worde: een middelpunt
van vrede".
leunden. Waar waren de tijden, dat die zelfde
bak luxe-broodjes, goudgele profeetjes, gem
ber- en roombroodjes in zijn wijden schoot
tentoonspreidde.
Nee", antwoordde hij berustend, maar
ik kan straks wel eens informeeren... alle
machtig ja... vandaag moet ik de nieuwe
gaan halen." Hij schokte van z'n stoel op,
lamme boel je kreeg daar, als je zoo in
de rij stond op 't gemeentehuis, 'n
demoraliseerend gevoel van bedeeld" worden
over je.
Enne ... Henk, luister eens" vleide nu
heel vaag verlegen haar stem, zie je dan
óók kans, nog wat brandstof los te krijgen",
en van onder haar vingerdoekje kwam een
groot plakkaat rouwkleurige, geperforeerde
bons voor den dag, weet je Henk... ik
kom er niet uit wat nu wel 't voordeeligst
zou zijn... ik bestudeer 't heusch al haast
een uur"... ze keek schichtig op 't
schoorsteenpenduleke, streek toen gejaagd over
haar voorhoofd, 't Kost allemaal zooveel
tijd weet je, en ik wil toch alles goed be
hartigen, met 't oog op den winter " Maar
haar vinger dwaalde langs vele halve H.L.
anthraciet, of steenkolen, of eierkolen, of
gascokes, of bruinkoolbriketten, of turf
,Zie jij er 'n gat in, Henk?"
Haar afhankelijk vragen om zijn hulp
streelde hem, en hoewel hij een gepronon
ceerde minachting voor alle huishoudelijke
gewichtigmakerij had, greep hij 't geperfo
reerde rouwblad en studeerde.
Je kan 175 turven tegen 150 briketten
krijgen en ,3.t H.L. gascokes tegen H H.L.
anthraciet, steen- of eierkolen... dat scheelt
je op 't een, 25 stuks en op 't ander V4 H.L."
We nemen natuurlijk 't meeste"... viel ze
hem in de rede, met de hebzucht van iedere
ware huisvrouw, die in zich iets van 't roof
dier herbergt... Maak jij daar vandaag dan
óók eens werk van ?... Ik weet niet wanneer
die bons geldig zijn, zie je, enne.... We
hebben eigenlijk niets meer te branden... er
mag niets meer buiten bons afgeleverd
worden, 't is erg vervelend" zuchtte ze.
Maar in hem daagde weer the new
glory".... hij lachte bemoedigend, worse
things happen in the trenches.... ik zal overal
eens op uit gaan".... Toen greep hij naar
een der groezelige keien in de broodbak,
begon boterhammen af te zagen
Henk" kwam nogmaals haar lieve stem
tot hem, zal je niet te... abondant ont
bijten ?... n van de twee broodjes is voor
de keuken.... Mina staat nogal precies op
haar rantsoen"....
Hij keek haar onthutst aan. Moeten wij j
itiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiMiiiiiiniMiiii
VRAQENRUBRIEK
voor
Algemeene Wetenswaardigheden
v. G. & Co. te A. In mijn anthradte heb
Ik deze keer heel veel fijn gruis, dat zooals
het daar is, niet bruikbaar voor den kachel
blijkt te z\jn. Kan men dat nu op eenvoudige
wijze bewerken, zoodot het voor brandstof
weer bruikbaar wordt?
De eenvoudigste wijze om dit gruis te
verstoken, zooals wij dat in onze omgeving
met succes hebben zien doen, is o. i. om
het, als gewone steenkool, met water flink
nat te maken en het zoo te verbranden.
Men probeert ook wel om het gruis met
andere stoffen te zamen tot briketten te
vervormen. De grootste moeite daarbij is
om een geschikt bindmiddel te vinden, en
daarna om de briketten goed droog te
krijgen. Velen die tot de eigen
brikettenmakerij zijn overgegaan, zijn er weer mee
opgehouden omdat de moeite groot en de
resultaten niet naar verhouding zijn.
dan samen op dien eènen homp teren ?
Dat gaat toch niet ?"
't Is al 250 gram van de nieuwe kaart"....
prevelde ze berouwvol.... ik.... ik gebruikte
oud brood voor de kippen...."
Maar dat is strafbaar!" zei hij nog
onthutster, en z'n eene hand rustte op 't
broodkei-tje als 'n despoten-hand op de rijksappel,
en z'n andere hield 't broodmes geheven
als Themls haar zwaard van gerechtigheid.
Ze kleurde van verlegenheid en berouw
over haar weinig waardig huishoudelijk ge
drag, ik kan ze toch niet laten verhongeren"
pleitte ze zacht, en bovendien, ze leggen
zoo best"
De herinnering aan veel kersversche
zachte eitjes bij zijn ontbijt, stemde hem
eveneens zacht, nou... verhongeren! dat
hoeft nou wel niet... kippen eten alles!
geef ze rijst! daar zijn ze dol op"
Rijst... mag niet... van de distributie"
viel ze bekommerd in.
Nou ... gort dan!"
Ook distributie".
Wat uit 't veld geslagen zocht hij in z'n
geheugen naar voedsel voor die dieren, die
toch immers alles" aten.
Toen had-ie 'n openbaring. Als ik toch
op 't gemeentehuis ben voor brood en brand
stof, zal ik kippenvoer aanvragen"
Dat dee ik al vier maanden geleden"
biechtte ze, om jou te verrassen, omdat jij
je niet graag met al die nesterijen in laat, en
ik zag, dat 't spaak liep met hun voedsel"....
Nou? en?" vroeg hij verwachtingsvol.
Nou..." ze haalde haar schouders op,
we staan ingeschreven... voor 22 kippen...
maar in dien tijd zijn er alweer 19 kuikens
bijgekomen, en... als er nou nog meer
kuikens komen dan hebben we geen recht
meer op gemeentevoer, want dat is alleen
voor"... ze zei 't bepaald plechtig .voor
pluim veehouders van minder dan 50 kippen"...
Hij had zich nog nooit in de waardigheid
van Pluimveehouder" ingedacht, was steeds
tevreden geweest met zijn belastingbillet
als journalist" in te vullen. Maar nu voelde
hij een bepaalde wijding, maar ook de ver
antwoording voor die al te veel kuikens
uitbroedende kippen. Was overbevolking
niet altijd 'n plaag voor elk volk geweest,
en, waar had hij 't toch pas geleden nog
gelezen, in verband met den oorlog, hoe
Darwin zelf dwaalde, toen hij redeneerde,
dat de strijd om het bestaan, door overbe
volking teweeggebracht, opzettelijk moest
worden gaande gehouden om een gelijk
soortige vooruitgang te waarborgen als er
in 't verleden door veroorzaakt was... 't Is
Verzen van een Afrikaner
BESLUIT
Vlr N. N.
Kom, ik gaan weer sterk wees,
En jong en vrolik ook.
Aanbidding gaan mij werk wees,
En verder, gaan ik spook l*)
Ik gaan geen enkel grief hé,
Ik gaan geen smarte vrees.
Wat skoon is gaan ik Hef hé,
En heerlik sal dit wees l
Nou dat mij weemoed weg is
Gaan ik die wereld in.
Of ik verkeerd of reg is,
Dit traak mij waarlik min!
En als mij wereld klein is,
Vergeef mij als ik jou
Die lief en skoon en rein is
Te veel aanbid, o Vrou!
A. D. KEET
*) strijden, worstelen.
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
Jan' je' s Teekeningen op de Tentoonstelling
Vanaf 10 October a.s. zijn in den kunst
handel van den heer Eissenloeffel aan het
Rokin alhier tentoongesteld teekeningen van
Jantje, waarvan velen in reproductie in dit
blad zijn verschenen.
gewoon ongepast" mompelde hij bepaald
afkeurend.
Ja hè... als de gemeente 't op zich neemt,
dan behoort ze ook te zorgen ..."
Och nee... die massa kuikens" viel hij
in de rede; toen, met een vijandige blik
naar de aschgrauwe lamfers, waarin hij zijn
kei verzaagde laten we dan voortaan in
's hemelsnaam maar met havermout ont
bijten".
Havermout wordt gedistribueerd", zei ze
lijdzaam.
Voor de kippen of voor ons?" vroeg hij
sarcastisch.
Maar dien ochtend kon zij niet tegen
plagen; ze werd zenuwachtig rood, en haar
oogen schoten vol... Toe, wees niet zoo
vervelend," zei ze zoo bits als hij nog nooit
van haar gehoord had, ik sloof mij suf
tegenwoordig op de huishouding, telkens
moet ik 't eene gat stoppen door een ander
gat te maken... je gedachten draaien in een
satans martelkringetje: 'n bon voor dit...
'n bon voor dat... 't is of er geen ander,
hooger leven meer bestaat dan eten, je war
men, en rondkomen..."
Hij staarde haar verschrikt aan; wat een
uitbarsting... Meende ze 't?... Hij ging
naar haar toe, streelde haar, kuste zacht
haar afgewend gezicht... Ben je mal...
Moet je daar nu om huilen... dat is toch
die heele distributie niet waard!... Zijn
eerste ochtendstemming kwam weer over
hem... we are ready to plead at the bar
of history, and our flag shall wear a new
lustre..." Vooruit Mol! cheer up, toon dat
een Hollander niet leeg van hoofd en van
hart wordt, al begint zijn maag danig op
een ongebruikt pakhuis te gelijken! Geef
me een zoen en 'n kop thee, dan tijg ik
naar 't gemeentehuis voor je diverse bons..."
'n Zoen kan je krijgen, maar thee heb
ik niet" prevelde ze zenuwachtig, omdat ze
nog niet gewoon was hem iets te moeten
ontzeggen S?nVn. ? ? m'n 26ste brood-lijven
had ik verscheurd... en... de 27ste waren
niet geldig en... en de 28ste zijn pas...
pas... overmorgen gangbaar!"...
Sacrrr " vloekte Henk en kreeg lust
iets stuk te gooien. Toen keek-ie naar z'n
Mol"... die er zoo geslagen" uitzag...
En opeens schaterde hij 't uit... pakte
haar in z'n armen. Vooruit Mol, dan alleen
maar 'n zoen! maar 'n flinke hoor! 'n stevige l...
voor dat we daar ook nog bons voor moeten
afgeven... l"
En ze lachte ook, door haar tranen heen,
en... dien dag had 't distributie-leed geen
vat meer op haar...