15 Dec. '17. No. 2111' D W E l- K 3 L A D VOOR N E D K R L A N D Kalverstraat 69 - AMSTERDAM DEN HAAG -:- -:- ROTTERDAM KERST- GESCHENKEN - FIJNE LEDERWAREN , OOSTER5EEK MEUBlLEERlNaEN Fr.SBElüS 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM. TEUEFMN N. ISI2. HEttDEM KAJLB MAAT. Roomboter kost fl 1.75 per pond Sardellenboter kost fll.00 per pond Bij Roomboter vraagt Uw kind toespijs Sardeilenboter gebruikt Uw kind als boter en toespijs tegelijk Maakt zelf Uwe conclusie ! Conservenfabriek HOLLANDIA BERGEN OP ZOOM fhbrikantea GEBR.R&L.DERIDDEJ Sopfnai 'AMSl MEUBILEERING-MAATSCHAPPIJ HOLLAND" N. Z. VOORBURGWAL 274 AMSTERDAM TEL. 5974 N. ^, ...^- iniimiiH -~---,.~BU HET INRICHTEN UWER WONINQ HEBT 6IJ 3 PUNTEN IN HET OOG TE HOUDEN i DUURZAAMHEID HARMONIE GEMATIGDEN PRIJS DAT WIJ IN ONZE INRICHTIN6EN DEZE EIGENSCHAPPEN VEREENIBEN, BEWIJZEN DE TAUOOZE TEVREDENHEIDSBETUIQINflEN, WELKE WIJ VOOR U TER INZA8E HOUDEN. Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zrjn prachtig.; heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te N. V. Maas- en Waterweg Maatschappg tot bevordering van de vestiging van Industrieën te SCHIEDAM EN OMSTREKEN Lange O aveu «i Tel. 93 Schiedam Verleent haar bemiddeling bfl den Aan- en Verkoop van Panden en Industrieterreinen en het verschaffen van Bedrijfskapitaal. Stenografie Riënts Balt Zetfond. 9« Ct. In d. Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Den Haag, bij wien ook mond. en schr. ond. Toen (J mij Uw Diploma gegeven had, heb ik direct op kantoor Opslag gekregen." (w. g.) L. N. te R. DE BILT etatïAR s id u u n Lage prijzen, mooie vegen, gas, electr. licht, water. - tot Eïpl9lt< van Bet Oost«rpark _ STOKMANS ft OTTo SCHULZ Dir Tel. Int. 38 <S 48 PHIUPPS Kunstspel VerschaftJU het pianospel als werkelijke kunst. 1O j. garantie. NIEUWSTE VINDINGEN Vraagt catalogus G. KC.F.MS DEN HAAG BREDA MAASTRICHT 'OXYDOL' (CHLORAS KALiCUS TANDPASTA) 45 cent p. Tube. Innl. VeoD. Ml i U, Chemische Fabriek ,,'s-Hage" '8-QRAVENHAOE. DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland! kost slechts f 1.90 per kwartaal 500 gulden PREMIE voor wetenschappelijke uiteenzetting van bevrijding van slachtoffer van verstandelijke moordenaars betaaitschrfjver?PubliclettertoC.S." (openbare leeszaal) aan C.Scientists. HET BESTE FINANCIEEL NIEUWSBLAD 01 E o 3 3 CD Ata.: Keizersgracht 215 - Iel. 6925 en 6241 N. ? elegr.-adres: NEDÜiBA Racahout E. P. per flacon f 1.50 en f 0.80 wordt meer en meer gevraagd. iiMiiiHiiiiiiiiiiiti VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden A. H. ta A. Wat verstaat men in den handel onder dumping"? Dumping" kan in onze taal overgezet DE MOBILISATIE EN DE TOEKOMST VAN ONS LEGER VI Principieele Dienstweigering De Oplossing De schrijver betoogt, dat nimmer aan de conscientie een recht kan worden ontleend in strijd met de bestaande wet ten. Wél kan men pogen binnen het kader van de verplichtingen, die de rechts orde aan de individuen oplegt, aan de gewetensbezwaren zooveel mogelijk tege moet te komen. Op deze gedachte is de legerorder betreffende de dienstweigering gebouwd. Er bestaat in ons land ten aanzien van den militairen dienstplicht een groote meer derheid en een kleine minderheid. De meer derheid is niet alleen bereid het land te verdedigen en daarbij haar gewetensbezwa ren tegen het dooden van den medemensen op zijde te zetten, maar zij is zelfs van oordeel, dat alie burgers tot het vervullen van den dienstplicht moeten worden ge worden door neerploffen" of neerwerpen", maar aangezien er altijd een element van moedwil verondersteld wordt, zal het woord neersmijten" wel het best de bedoeling weergeven. Men spreekt van dumping" bij de pogingen om door lunstmatige en tijde lijke prijsverlaging eene opkomende industrie in hare geboorte te verstikken, of om den ondergang van een gevreesden concurrent te bewerken. Prof. Treub zegt op biadz. 54 van zijn Economische toestand van Nederland: Onder «dumping" verstaat men: in het buitenland onder de markt en zoo noodig beneden productieprijs verkoopen, teneinde zich aldus afzetgebieden te verzekeren en concurrenten uit het veld te slaan." dwongen. De minderheid daarentegen stelt haar gemoedsbezwaren hooger dan de be langen en de rechtsorde van het land en weigert aan die wettelijke verplichting te gehoorzamen. Heeft de meerderheid het recht de minderheid te dwingen? Men dient met betrekking tot die vraag de dienstweigeraars te splitsen in twee ru brieken, die men zou kunnen aanduiden als de anarchisten en de religieuze dienstwei geraars. De anarchisten baseeren hun be zwaren tegen den krijgsdienst op hun verzet tegen den staat. Zij weigeren als zij con sequent zijn iedere gehoorzaamheid aan de geldende rechtsorde ; zij willen ook geen bur gerlijken dienstplicht, zij betalen geen be lastingen, zij weigeren zelfs in de gevangenis te werken. De staat kan de anarchisten dulden zoolang zij de rechtsorde niet met de daad aantasten, wanneer zij zich niet verzetten tegen de verplichtingen, die op de burgers rusten ; de bezwaren erkennen, die de rechtmatig heid van zijn eigen bestaan loochenen, kan de staat nimmer. De bezwaren van de religieuze dienst weigeraars, die alleen daarom de gehoor zaamheid weigeren, omdat zij niet willen medewerken aan het dooden van hun mede menschen, vinden eerder erkenning bij de daartegenover slaande meerderheid, die de verdediging van het land verlangt, omdat deze bezwaren in kiem eigenlijk schuilen in ieder mensch. Men heeft betoogd, dat, waar volgens de moderne staa'sidee het recht op niets anders steunt dan op het rechtsbewustzijn der individuen, de meer derheid niet het recht heeft het rechtsbe wustzijn der minderheid als onrechtmatig te stempelen. Dat integendeel de minderheid zelfs gerechtigd is overeenkomstig haar F. te A. Vóór 1811 kwamen in Friesland, Groningen, Drente en Overijssel,en grootendeels ook in Gelderland, geen notarissen voor. (Zie Register der Protocollen van notarissen in Nederland, 1916, noot op blz. XI). Kunt u mij ook zeggen voor weikepersonen in die streken, met name in Overijssel, vóór 1811 dan acten en testamenten werden verleden ? Dat in Friesland vóór 1811 geen notarissen voorkwamen is niet geheel juist; in het Jaar boekje voor het notarisambt van 1867 staat vermeld dat te Sneek ook vóór de 19e eeuw nota'rissen bekend waren, terwijl in het werk Het notariaat in Friesland vóór 181', door S. Koopmans, eer lijst voorkomt van notarissen uit verschillende plaatsen in Friesland van 1459 tot !850. In die deelen van ons land, waarin men geen notarissen kende, was het opmaken van alle acten opgedragen aan de magistra ten of de gerechtshoven, of sommige daar van aan secretarissen of landschrijvers, onder verplichting om hunne acten bij de gerechten te doen inschrijven. Van den Geest in Amerika Omtrent den geest, dien de Amerikanen op het oogenblik tegenover den oorlog beheerscht, loopen ten onzent de meeningen uiteen. Sommigen spreken van den steeds verder doorgevoerdendollargeest. Anderen van eene aan het volk door de regeering opgedron gen krijg". Men zal in het groote land wel zeer ver schillende en ulteenloopende stemmingen aan kunnen treffen. Maar zeker is, dat voor een aanzienlijk geweten te handelen. Ik kan die meening niet deelen. Voor zoover de eischen, die de meerderheid stelt, indruischen tegen de heilige overtuiging van de minderheid, heeft deze laatste te zwichten en haar komt geen ander recht toe, dan dat om te pogen op haar beurt meerderheid te worden. Wel kan de meerderheid, wanneer zij de bezwaren van de minderheid begrijpt en billijkt, trachten daaraan tegemoet te komen. Maar dan doet zij dat niet, omdat zij het geweten van het individu evenveel waard acht als wat men genoemd heeft de publieke conscientie, maar omdat haar eigen rechtsbewustzijn vordert, dat zij deze concessie doet. De overheid moet in dat geval pogen binnen het kader van de verplichtingen, die zij overeenkomstig de rechtsorde aan de individuen oplegt, aan de gewetensbezwaren zooveel mogelijk tege moet te komen. Toen Soera t es ter dood veroordeeld in den kerker de voltrekking van zijn vonnis wachtte, weigerde hij gevolg te geven aan den wensch van zijn leerling Crito om te trachten, te ontvluchten, omdat hij zich niet wilde onttrekken aan de wetten van zijn land. S p i n o z a heeft in een boek, waarvan de strekking was te betoogen, dat men in den staat de vrijheid van denken behoort toe te staan, in de voorrede en in het slot uit drukkelijk verklaard, dat indien iets van hetgeen hij gezegd had door de regeerders van zijn vaderland in sttijd met 's lands wet of het algemeen belang werd geoor deeld, hij het voor niet gezegd gehouden wilde hebben. Twijfelden deze wijsgeeren aan de recht vaardigheid van hun zaak of wantrouwden zij hun eigen oordeel ? In 't geheel niet, maar zij meenden, dat ieder mensch bij zijn gedeelte de Amerikanen beheerscht worden dooreene?Ar/-u/sraflrrfersstemming". En daar mede houdt men in Europa nog niet altijd genoeg rekening. drukken. Door deze verklaring, waaraan duizenden gezinnen zich onderworpen heb ben, leggen de Amerikanen zich vrijwillig eene rantsoenering op van vleescfi of brood, TRIM THE U TRIM THE KAISEK Sign the Pledge; Cut It Out and Send li to Food Savin" t>i'U>r, "The Tribune." HOW MUCH DO YOU LOVE MDUR COUNTRY? ^ooc/ Wil/ V$/i the\$a.r WILL YOU "SERVE BY lf ?o, sl'jn this, dcfiiiitc. tüngihl' ^l^dcj, a; j),!'ri'.)//S!n umi i<i!jCiIfij !i> <>>.ir caii^c Y()Ui\' i'nuntri/'A (.nufr. //c'/' ron.sf?;?;??.' /</'/,?? im \~tctory. CAMU-. Of de stemming nu juist is of niet, blijve buiten beschouwing. Maar het is de stemming, die den Ame rikaan doet gelooven, dat hij de geroepene is, om in Europa het nieuwe licht te bren gen en het donkere, Duitsche gevaar van het militairisme te vermorzelen. Honderdduizenden zijn van die opvattin»? bezield. En daaruit kan men eene zeer groot-j krachtsinspanning der Amerikanen verkianar, Merkwaardig voorbeeld, hoe ook de per sonen, de vrouwen, die thuis blijven mee doen, levert het biljet, dat wij hierbij af handelen zich moet onderwerpen aan de wetten van zijn land en dat hem, wanneer hi] tegen de geldende rechtsorde bezwaar heeft, geen ander recht toekomt dan te pogen zijn meening ingang te doen vinden. Het komt mij voor, dat de onlangs gege ven legerorder in zake de principit-ele dienstweigering op de hierboven ontwik kelde grondgedachte is gebouwd. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft uitdrukkelijk gezegd, dat naar zijn meening niemand aan zijn conscientie een recht kan ontleenen in strijd met de bestaande wetten. Welnu de wet legt aan alle burgers de verplichting op mede te werken tot hand having der onafhankelijkheid van het rijk en tot verdediging van zijn grondgebied. Tal van verplichtingen worden steunend op dat grondwettig voorschrift op de burgers gelegd. Indien de geruchten, die omtrent een wetsontwerp op den burgerlijken dienst plicht de rende doen, juist zijn, staat ons nog een groote uitbreiding van die verplich tingen, misschien zelfs dienstplicht voor vrouwen te wachten. Gedoogen. dat een burger op grond van gewetensbezwaren zich aan die verplichtingen onttrekt, kan de overheid, die geroepen is voor de naleving van de rechtsorde te waken, niet. Wel kan zij, omdat nu eenmaal die verplichtingen van velerlei aard zijn, trachten voor de minderheid, die bezwaren heeft tegen het dooden van hun medemenschen, in het leger een werkkring te vinden, waarbij aan die bezwaren zooveel mogelijk wordt tegemoet gekomen. Men dient dan echter te waken, dat alleen zij, wier bezwaren ernstig ge meend zijn en die hun verzet niet baseeren op een algeheele loochening van den staat, daarvoor in aanmerking komen. Vandaar de verplichting om vrijwillig een jaar langer voor ettelijke dagen per week: omdat an der» du geallieerden aan het front niet door kunnen vechten en Europa eten moet". Zt-ker een merkwaardig blijk van massa geestdrift. V.'aar*oe die geestdrift in daden, militaire pMcstatie's in staaf zal zijn, dit is natuur lijk een tweede vraag. M. oriior de wacenen te blijven. Vandaar de intttlling van een commissie, die de be zwaren zal hebben te toetsen. Zoozeer is blijkbaar de regeering overtuigd. dat zij blijft binnen het kader van de wette lijke verplichting, dat zij medewerking van de volks vertegenwoordiging voor deze nieuwe maatregel niet van noode acht. Men heeft gezegd, dat waar het de wetgever was, die de militie-, landweer- en landstormdienst hteft geregeld, zonder daarbij te denken aan de mogelijkheid, dat men later met de be zwaren van dienstweigeraars rekening zou houden, ook alleen de wetgever in deze verplichtingen wijziging behoort te brengen. Ik zou durven zeggen, dat deze opvatting niet in overeenstemming is met de moderne leer omtrent het ontstaan van recht. De weiten en de daarop steunende verordeningen van do overheid zijn niet deeenige bronnen van het recht. Het recht ontstaat ook naast de wet en soms ontbloeit het nieuwe recht onverwachts tusschen de verdorde bepalin gen van lang geleden. Ik geloof trouwens niet, dat een practische vraag als deze op grond van theoretische beschouwingen wordt beslist. Dat is alleen de vorm, waarvan de strijders zich plegen te bedienen. En ik twijfel er niet aan of de Tweede Kamer zal instemmen met de uitspraak van den Minister van Oorlog, dat, waar in deze netelige ma terie, waarin men niet weet, hoe een nieuwe regeling zal werken, een minister gevonden wordt, bereid om hiervoor de verantwoor delijkheid te dragen, men met deze legerorJer eerst de proef zal moeten nemen. Het vraagstuk van de behandeling der principieele dienstweigeraars heeft althans voorloopig een oplossing gevondsn. F L A v u; s