Jan. '18. No. 2115 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND HYPOTHECAIRE VORDERINGEN worden overgenomen en beleend door H. VAN DAM b. & ZONEN AMSTERDAM: Kloveniersbiirgwal 70 ROTTERDAM: Noord-Blaak N ARNHEM: Nieuwe Plein 6 UTRECHT: Wittevrouwenslraai 30 LEEUWARDEN: Eebutirt 10 'OXYDOL' (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) 45 cent p. Tube. liuil. eno. STiBI i d. Cheniscb« Fabriek ,,'s-Hage" '?-QRAVENHAOE. I MEEREN MODE-ARTIKELEN = - HEEKENSTUAAT 1i, UlïONINl i EN - 3 = TKLEFOON 1083 = ALLERLEI ZIEKTEN BLINDGEBORENEH, DOOFSTOMMEN en IDIOTEN H. G. IHIEME, Chrislian Science Expeit Den Haag - Denneweg 25a verzoekt briefwisseling. Spreekuur 10-12 B.V.DHEIDE Js-GraTel.weg. - Tel. 1150 ARTISTIEKE MEUBILEERING SPECIALE O» TWEEPEN N.V. Maas- en Waterweg Maatschappij tot bevordering van de vestiging van Industrieën te SCHIEDAM EN OMSTREKEN Lange Haven 3 Tel. Schiedam Verleent haar bemiddeling bij den Aan- en Verkoop van Panden en Industrieterreinen en bet verschaffen van Bedrflfskapttaal. DE AMSTERDAMMER Weekblad v oo r N ed e rla n d kost slechts f 2.25 per kwartaal Stenografie Riënts Balt Zelfond. 9O Ct. In d. Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Den Haag, bij wien ook mond. en schr. ond. Ik verdien thans 95 & I<1. per maand, en mij werd nog vtcrhooging in 't vooruitz. gesteld." (w. g.) Mej. E. V. te R. II ET ADItES VOOR HEERENKLEEDIN6 H.J.LOOR,Utrecht CEBR. F. &L.DE RIDDER, Amstel VhS AMS1T Schooi voor Maatschappelijk Werk Pieter de Hooghstraa't 78, Amsterdam DE KINDERWETTEN EN HARE PRACTISCHE TOEPASSING. De Heer J. VISSER, Dir. van het Rijksopraedingsgesticht te Amersfoort. Aanvang 15 Januari te 3.15 uur. DE ARMENWET EN HARE PRACTISCHE TOEPASSING. Mr. J. EVERTS, Secr. v. d. Armenraad te Amsterdam. Aanvang 16 Januari te 9 uur. DE WONINGWET EN HARE PRACTISCHE TOEPASSING. Mr. D. HUDIG, Aanvang 17 Januari te 9 uur. SOCIALE TOESTANDEN IN NEDERLAND. Dr. J. VAN DILLEN, Privaatdocent Aanvang 16 Januari te 10 uur. BIBLIOTHEEKWEZEN, Mej. A. GEBHARD. Aanvang 15 Jan. te 10.30 uur. DUUR 12 LESSEN. PRIJS / 12.50. HiiiiMiiiiüiMMimiiiiMiiiiiiiiiii iHilimimiuntiiniiiiniiiiiiiiii i minimum v / V. A PER FLACON ?1.50 - 0.80 VOORTREFFELIJK VOEDINGSMIDDEL: HETZIJ OP DE BOTERHAM; HETZIJ AF EN TOE EEN LEPELTJE. HETZIJ ALS PAP. woord op de Russische vredesvoorstellen maakt den indruk, dat er met hen te praten valt, indien ook de geallieerden in het alge meen geen veranderingen in de politieke kaart van Europa willen brengen. Na de wisseling der voorstellen over eeo algemeenen vrede hebben de onderhandelaars te Brest Litovsk hunne besprekingen geschorst tot den avond van den 4Jen januari, opdat de volken, wier regeeringen zich nog niet bij de onderhandelingen hebhen aangesloten, de mogelijkheid zullen hebben, mei de thans vastgestelde beginselen voor zulk een vrede bekend te worden." Voor het btkend worden" met die be ginselen is de termijn ruimschoots vol doende; maar de bedoeling is natuurlijk, dat de volken, na kennis te hebben geno men van de beginselen van den algemeenen vrede, druk zullen uitoefenen op hunne regeering om aan de onderhandelingen deel mmaKiiimmimwimim IN 'T OVtKWONNtN LAND door L. S N O E c K De klokken in 't overwonnen land, gingen sedert eeuwen op Witte Donderdag naar Rome om daar de zegen te halen, die ze daarna in gewijde klanken Heien uitstroomen over 't land. Maar hoe moesten ze gaan, nu 't land in oorlog was? Over de vijandelijke legers heer? een andere weg was er niet. Of zouden ze blijver, en niet gezegend worden ? Maar: 't land was in oorlog en ladGod's gezegende klokketoren dubbel noodig. Op Witte Donderdag werd 't -verlangen hen toch te machtig en besloten de klokken de reis te wagen. Ze waren maar met zoo weinige meer, de meeste van hen lagen bedolven onder 't puin van hun torens, de oudste n waar digste, zij die eeuwen en eeuwen voor 't land gesproken hadden, moesten n u zwijgen voor eeuwig, of maar neen dat kimden de overweldigers toch niet doen. In den avond, bij 't zachte marjelicht, maakten de klokken als van oudshei hun reis. Maar hadden ze vergeten de talrijke vreemde vogels, die sedert den oorlog rond vlogen en verderf brachten? Boven de vijandelijke legers, s'egen ze op, die vogels en beschoten de dokken; ze meenden er een eene nieuwe, aigstverwekkende aanval van 't overwonnen volk in te moeten zien. Maar de klokken, bezield door hun heilige roeping stegen hooger in de lucht en ver dwenen ongedeerd. te nemen. Voor dit laatste is de termijn echter te kort; binnen tien dagen kan het niet gebeuren. Ook zonder dat er nog iets gebleken is van dien druk, zullen de regeeringen der geallieerde mogendheden vermoedelijk wel hun oordeel te kennen geven over de te Brest-Litovsk geformuleerde beginselen. Zij kunnen die niet negeeren, zoo zij aan Rus land geen voorwendsel tot het sluiten van een afzonderlijken vrede willen geven en tevens aan de centralen niet de gunstige positie willen laten van een vrede-zonderinnexaties te hebben aangeboden. Zij moe ten óf tegenover die beginselen andere stel len, of nadere opheldering vragen omtrent de toepassing van de beginselen in bepaalde gevallen; dat zij zich zonder eenig voor behoud met de formules der centralen zullen vereenigen, zal wel niemand verwachten. Een van die formules luidt: teruggave van het gedurende den oorlog in bezit ge nomen koloniale gebied ; Duitschland de eenige der vier verbonden mogendheden, die vóór den oorlog koloniën bezat heeft uitdrukkelijk verklaard, dat het onder geen omstandigheden dezen eisen zal laten vallen. Men moet echter aannemen, dat het nog meer zal eischen dan enkel teruggave van wat het verloor. Indien het al de politieke ka^rt van Europa in hoofdzaak ongewijzigd wil laten, die van Afrika wil het herzien. In plaats van Bethmann Hollweg's leus: een nieuw Europa!" schijnt deze te zijn gekomen: ,,een nieuw Afrika!" De leus is aangeheven door den Duitschen minister van koloniën Dr. Solf. Toen hij op 21 December 1.1. te Berlijn een rede hield over de toekomst van Afrika, zei hij o.a.: ,,De internationale betrekkingen zullen niet tot rust komen, wanneer bij de regeling der koloniale vraagstukken alleen de status quo ante wordt hersteld". De tegenwoor dige verdeeling van Afrika onder de koloniseerende staten van Europa is het product van een betrekkelijk jonge ontwikkeling, waarin, naast verouderde aanspraken op heerschappij, meer of minder toevallige ge beurtenissen de beslissende factoren zijn geweest. Van een organische ontwikkeling kan men hier niet spreken. Geen wonder, dat deze verdeeling in hooge mate innerlijke rechtvaardigheid mist. Sommige staten be zitten reusachtige landstreken, meer dan tachtigmaal zoo groot als het moederland, die zij bij gebrek aan menschen en mid delen niet tO'ontwikkelingkunnen brengen, ten minste niet tot zulk een ontwikkeling, als de beschaafde menschheid mag ver wachten. Dit is het geval met België, Frank rijk en Portugal. Engeland heeft zich weten meester te maken van een deel van Afrika, dat in omvang niet veel veel verschilt van Fransen Afrika. De Duitschers daarentegen zijn beperkt tot veel kleinere en verstrooid liggende bezittingen. Wie naar een duurzamen vrede stret u, waarbij aan rechtvaar dige aanspraken voldaan wordt, mag niet wenschen dat de tegenwoordige verdeeling van Afrika blijft gehandhaafd, want deze is geenszins in overeenstemminor nc!ich met het vermogen tot kolonisatie, r och met de krachtsverhouding van de erbij geïnteres seerde volken". Dit alles klinkt ons niet vreemd. Wij Alleen van een der kleine begrafenisklokken uit de groote katedraal die gespaard was, werd de klepel geraakt. En de klepel viel naar omlaag in 't hoofdkwartier van de vreemde o/erheerschers en trof 't hart van den vorst, die daar verblijf hield. En de vorst voelde eeri vreemde pijn in zijn hart, die hem een oogenblik bedwelmde. En toen hij weer tot zich zelf kwam, hoorde hij een onafgebroken klokgelui. Waarvoor luiden de klokken?" vroeg hij aan zijn officieren. Maar zij ontkenden dat er klokken luidden. 't Zijn de kanonnen die brommen," zei de een. 't Zijn de granaten die gieren,' zei een ander. 't Zijn de paarden die trappelen/ zei een derde. 't Zijn uw manschappen die een storm loop uitvoeren,'' zei een vierde. Toen werd de vorst woedend, 't Zijn geen kanonnei,, en geen granaten en geen paarden en geen manschappen," schreeuwde hij ,.'t zijn klokken die luiden," en toen zijn offi cieren h<ïm ongeloovigaanstaarden schreeuw de hij nog luider, 't zijn klokken, heeren, doodsklokken, hoort ge dat dan niet?" Toen waagde een der officieren te vragen of de vorst wenste dat de klok zwijgen zou; hij kon dan alle torens die in de nabijheid lagen en nog gespaard waren. laten vernielen. Ik dank u voor dien raad," sprak de vorst en gaf bevel om alle torens, die binnen een uur in den omtrek lagen, weg te schieten. Toen de vorst de schoten hoorde, wretf hij zich verheugd in de handen, nu is 't uit," zei hij en boog zich weer met nieuwe ijver over zijn kaarten, waarop hij den weg aanteekende dien zijn troepen nemen moesten. 't Zal manschappen kosten," prevelde hij, maar dat is 't minste, als de hoogte maar genomen wordt," en hij boog zich nog dieper over de kaarten. Even later sprong hij op: ,.Zijn die verwenschte torens nog niet vernield?" riep hij een bediende toe. En de bediende boog en zei: meer dan een uur in den omtrek zijn alle torens met klokken platgeschoten." Dan moeten ze twee uur in den omtrek vernield worden, schreeuwde de vorst; ik hoor nog luiden.' En de dieraar ging 't bevel overbrengen, dat de torens twee uur in den omtrek ver nield moesten worden. En de auto's met verntelingsmiddelen snorden weer weg en vernietigde de torens, twee uur in den omtrek. En de vorst boog zich weer over zijn kaarten: nu zal ik rust hebben," mom pelde hij. Maar de rust kwam nog niet. Hoewel nu uren in den omtrek er geen toren meer stond, hoorde de vorst onafgebroken een klok luiden. 't Is toch geen Zondag," prevelde hij. en keek op zrjn dagkalender Vrijdag Goeden Vrijdag -?- zag hij geschreven. l'oen boog hij 't hoofd, maar onmiddellijk hief hij 't weer op. ,,Hij was immers God's uitverkorene, de vorst van God's uitver koren volk, Natuurlijk wilde God hem een boodschap zenden door deze klokketoren. Dwaas, die hij was, om dit niet te begrijpen. Hij moest stil zijn en luisteren wat God spreken zou en hij leunde achterover in zijn stoel om rustig te kunnen luisteren naar Gods boodschap; maar de kaarten legde hij nog wat dichter bij zijn hand met 't potlood, dan kon hij dadelijk aanteekenen wat God hem raden zou. 't Was eigen machtig peweest om zelf den weg te willen bepalen, God zou hem dien wijzen, voor zijn zegevierende troepenHeel stil lag nu de vorst en luisterde naar de klokkeklanken, die zongen: Wat nut is 't u, zoo gij de heele wereld wint en leidt schade aan uwe zie!". Natuurllk Heer'1, sprak haastig de vorst , maar dat doen onze vijanden ; de wereld winnen ten koste /an ons, dat willen ze, maar hun ziel ? .. Heer, ik dank u, dat dit uw eerste boodschap er een was om mij te versterken en neg eens weer te toonen dat ik uw pad ga . wisten, dat Duitschland reeds vóór den oorlog op vergrooting van zijne Afrikaansche Koloniën uit was, wij wisten, uit het gespiek van von Jagow met Jules Cambon (dat in een Belgisch grflsboek is medege deeld) hoe von Jagow dacht over kleine Staten, die groote Koloniën hebben; wij wisten bovendien, dat de plaats in de zon," die Duitschland begeert, de plaats van anderen is; het kan echter geen kwaad, dat het ons in herinnering wordt gebracht. Maar het tot stand komen van den vrede zal er niet door worden bevorderd, nu blijkt, dat Duitschland zelfs niet tevreden is met het herstel van den status quo ante in de koloniën en dat het beginsel": teruggave der koloniën, in de toepassing" moet leiden tot: vermeerdering van koloniaal bezit. Het wekt eenigen twijfel omtrent de toepassing" van de andere beginselen" waarover men het te Brest Litovak eens is geworden. 2 Jan. 1918 G. W.KERNKAMP niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitinii Belgische Moderne Kunstkring Open Wegen" Een nieuwe kunstenaarskring heeft zich ge vormd met het dod voorloopig hier te lande maar hoofdzakelijk na terugkeer in Belgi de vooruitgang der moderne kunst te bevorderen. De krachten van Open Wegen" zullen aangewend worden voor een algemeene en een meer bijzondere werking. Deze laatste kan samengevat worden onder de leuze: Streven en Strijd voor moderne kunst. 1. door het houden van tentoonsteilingen van werk der leden en gelijkdenkenden ; 2. door het houden van lezingen over dit werk; 3. door het geven van uitvoeringen en voordrachten van werk der moderne musici en letterkundigen. De algemeene werking zou er een zijn van meer theoretische propaganda voor moderne kunst een middel tot onderlinge ontwikkeling en waardeering voor de kun stenaars en tot opvoeding van de menigte, en wel met het volgende programma: 1. verzamelen van een archief (boeken, platen, foto's, lantaarnplaatjes, enz. betref fende moderne kunst werken in het buitenland. Weer legde de vorst zich neer om te luisteren naar de klokketoonen. Laat ons niet zijn zoekers van ijdele eer, elkander benijdenden". Even verwonderde zich de vorst, vreemd dat God sprak met woorden, die hij sedert zijn jeugd niet meer hoorde , maar hij richte zich schielijk op en zei: ,,ja Heer, ik dank u voor uw tweede blijk van goed keuring op mijn weg. 't Is waar Heer, onze vijanden, aan de overzijde zoeken ijdele eer, niet uw eer, zooals ik en mijn volk." En weer legde de vorst zich achterover in zijn zetel. En de vrucht der gerechtigheid worde in vrede gezaaid voor hen, die vrede stich ten," luidde de klok. Weer zweeg de vorst even verwonderd stil, maar snel hief hij 't hoofd weer op en zeide: ja Heer, 't is de gerechtigheid die ik zoek en ik heb den vrede gewild, Heer, maar onze vijanden wilden niet alzoo." En de vorst legde zich neer in zijn stoel, maar toch niet zoo gerust meer; zou God niet anders als zoo tot hem spreken, daar leerde hij toch niet uit, hoe te handelen. En weer luidde de klok. Want 't is beter, dat gij, zo God 's wil heteischt; goeddoende lijdt, dan kwaaddoende." Heer" zei de vorst en richtte zich schielik op. -- waarom spreekt Ge alzoo tot mij. Ik lijd immers goeddoende, wat mijn vijanden mij aandoen, ik handel toch volgens uwe wetten Heer, ik ver geet uwe woorden immers nooit, Heer." Toen, voordat de vorst nog zweed spra ken de klokketonen: Want dit is de ver kondiging die ge van den beginne gehoord hebt, dat wij elkander moeten liefhebben. leder die zijn broeder haat, is een moor denaar en gij weet dat geen moordenaar eeuwig leven in zich blijvende heeft. Laat ons niet liefhebben met de tong, m»ar met de daad en in waarheid. Wie niet liefheeft, kent Ood niet; want God is liefde." De voist stond nu rechtop bij de tafel; zijn hand met 't potlood ruste op de kaarten, 2. idem voor Belgische moderne kunst werken. 3. houden van lezingen over moderne kunst in het buiten- en binnenland. 4. tentoonstelling van documenten uit het archief. 5. instelling van cursussen in moderne kunt. Voorloopig bepaalt de kring zich tot het vereenigen van Belgische kunstenaars die in den vreemde vertoeven; bij den terugkeer in België, na den vrede zullen alle Belgische kunstenaars die hunne inzichten deelen ver zocht worden deel te maken van Open Wegen" en zal er overgegaan worden tot het kiezen van een bestuur, het opmaken van standregelen. enz. «iiimiiimniiliiiiimiliiiiiiiililllilliliiHiiiiiiiiiimiliiiim uiiliiliimniii IMIort» i Bliulz. 1: Verkiez'ng volgens de Evenredige Vertegenwoordiging van een Vicuwenl>arlement. Voortbrenging, door v. H.?2: Het nadeieuii ClVensif! iu h-1 Westen, teekenirjg van Jordaan.?Baiteol. Overzicht.door G. W.Kernkamp. E>c-kels:ang, door J. H. Spaenhcff. De Amuerdamselie Gemeeütetram, door J. H. Ntiszen. 3: Feuilleton: In 't Ovei s, onuen Land,door L. Snoeck. 5: Voor Vronwen,door Elis.M.Rogge.- Uitde Natuur, door Jac. P. Thiis.se. ": Hf-t Hid leMnirgsche Kaadiufs, door J. Ouil. Boekbespreking, door dr. J. Priuseu J Lzn. 'J: Candidateulijel voor da verkitzing van een Vi ouwanparlement. SnDsidie voor de Nederi. Opn-a. donr J. Hageas Jr. 10: fpreekzaa^: De Kuaeiac hb J'evolutie.?De Salarisnood der l'ijksleeraren. Papiernood en Bureau cratie. 11: Muziek in de Hoofdstad El y Ney, door mr, H. M. van Leenwen. Up den Economische Uit kijk, door Smiseaei t 12: Uit den Napoleontischen Ui d d >oiC T.Gijabeiti Hodenvfll.- Lef kenspiegel. Uit bet K'adschiift van Jantje. Do Oorlogsmenfch in verschillende typen, doi;r H. 13: De invoering van do Evenredige Veriegenwooi digiug, 1 ekening van Joh. Braakensick. Oudejaar, teekening van George van Kaerodonck. Bfidgerubriek, d'-'Oi1 B.idgfïr. BvJvoegselsiEui, Iwce, i! i«,K!,iVi'renaas,teokening Tan Joh. Braakenwiok. Stembiljet voor de ver kiezing vsn een Vrouwenpavlemeut. Sigaren,CigaretterienTabak H. STINIS, KRUISWEG 23, HAARLEM. Speciale veertiendaagsche exportzending naar het Belgisch-Engelsche front. maar zijn oogen staarden strak en dro^g naar omhoog en van zijn v,ï':c, tr":;>'.r!e lippen klonk 't schor: Heei Goc! :?? ben uw vriend. " Maar de klokketonen ging-. ;i voert. Be schadig de aarde niet, nocti rie nee. :vjch de boomen .'' Heer onze vijanden stamelde Je vorst. Maar de klok ging voort: kudien iemand gevangenen maakt, hij worde zelf gevangen; indien iemand met het zwaard doodt, hij moet zelf met het zwaard gedood worden," Toen hief de vorst de handen omhoog en liep wankelend 't vertrek uit. De kaarten vielen op der, grond en kletterend gleed 't gouden potlood hem uit de hand, De vorst snelde naar buiten. Zijn dienaren wenkte hij, hem alleen te laten. Hij sloop weg uit 't hoofdkwartier, steeds verder verder naar de eenzame boerderij, ginds in de verte. Daar wist hij een diepe put met, eens, helder, koel water. Nu was er nog wel water in, maar ... De vorst had zijn bevelen gegeven omtrent 't water in 't veroverde !and. Hij nam een emmer en putte - - en dronk, lange teugen. In de verte dreunden de kanonnen en gierden de granaten en trappelden de paar den en drongen duizende mannen op, in stormloop. De vorst legde zich neer, naast de put. En de klokketonen zongen weer voor hem; or.de, bekende woorden waren 't: Ik ge loof in God, den Vader, en in Jezus Christus, zijn een geboren Zoon, geboren uit de maagd Maria, die geleden hetft en gestorven is onder Pontius Pilatus, is begraven en nedergedaald ter helle nedergedaaldter-heile --". Toen zweeg de klok. En de kanonnen bromden, en de granaten gierden en duizende mannen vielen, maar hun vorst lag alleen, ver weg, in 't over wonnen land. * 4- 4