Historisch Archief 1877-1940
?ri
9 Febr. '1«. - No. 2120 '
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
F,N. V. Maas-en Waterweg
Xaatacbapptt tot bevordering van de vestiging van
I-F* >AM ^ (^|STEBÏBjr
Haven 8 Tel. 98 Schiedam
luw temiddelhil b| den Aan- en Verkoop van Panden en
Jnd,UBtrieterrelneB ca het verschaffen van Bedrlfskapttaal.
ALLERLEI ZIEKTEN
BUIKEBORÜIEH, DOOFSTOMMEN in IDIOTER
1.1. HIEME, Christiaa Science Exput
Den Haag - Denneweg 25a
ytrzMkt britfwisMlIng. Spmknr 11-12
MEUBILEERING-MAATSCHAPPIJ
HOLLAND"
N. Z. VOORBURGWAL 274
AMSTERDAM - TEL. 5974 N.
~^^~^IMMMIII"-~~~
BIJ HET IIRICHTEN UWER WONWQ HEBT
QIJ 3 PUNTEN W HET 009 TE HOUDER i
DUURZAAMHEID
HARMONIE B
8EMATI8DEN PRIJS
OAT WU II ONZE INRICHTIN8EN DEZE
EIQEJSCHAPPEN VEREEIIflEI, BEWIJZEN DE
TALLOOZI TEVREDENHEID8BETUI8IN0EN,
WELKE WU VOOR U TER INZABE HOUDEN.
DE AMSTERDAMM ER
We«kblad voor Nederland
kost «lechts f 2.25 per kwartaal
mima
©e nieuu)sfe>
artistieke Combinatie
van de
Reproductie Piano^Vfeugel
WGtfON
Steeds gaarne ten genoore
Vraagt gèillusfr.Catalogus.
Een enkele druk op de
elecfrische knopen men geniet in
eigen wonrng van het piano
spel der beroemdste Pianisten
Hef pianospel wordt natuur
getrouw en fot inde kleinste
Jnheden geheel zelfstandig
(pneumatisch electrisch)
weergegeven,
In Piano als Vleugel onzicht
baar gebouwd
Met rollen als met de hand
te bespelen.
*» T «>
Steno- ??*?*'
grafie *": ^
Riënts
Balt
Zelfond. GO Ct. In d. Boekh. en na postw. bij
RIËNTS BALT, Den Haag, bij wien ook mond. en schr. ond.
Telkens weer verwerven Personen hiermee een poede
Betrekking of belangrijke Halarisrerkoöging.
LIB6RTY
CORDIJMSTOFFeM
STAL6M FRANCO
OP AAMVPAAG
MADRAS MUSLinP^ S 2.95
T A P eST R V
SE .. 6.50
DAMAST
VAM Af
I3O 7,r> HMTK
in
075
Y?U
MCTZX»
AMSTERDAM
'OXYDOI.'
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA)
45 cent p. Tube.
Innl. VtoD. STUK i b.
Chemische Fabriek ,,'s-Hage"
's-GRAVENHAGE.
Fr.SIIEMIIS
20 LBDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM.
TELCFMH N. ??12.
HEJVDEN
?IA* HAAT.
Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zfjn prachtige heuvel
achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te
DE BILT
station
Lage prijzen, mooie vegen, gas,
electr. licht, water.
'?*? Maat8- tot Elf'»lt- TU Bet ?wttrpark
Dir j j STOÏMAHS i OTTO SCBULZ
Tel. Int. 38 & 48
iMiiiiiimiitiiiiiiiiiiiiniH iiHiiiiiiiiiii ui UMI MUI Hm m i mum HUI u m imnni
iiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiii
" ...... ui" ..... mi ....... " .............. mi" ...... i
De E. P. heeft
kamers 3038-3318
Maliebaan - Noord
Jaarbeurs - Utrecht
iiiiiiimiiiMiiiiiiimiiiiitiimmiiiiiiiiiiitiimitiiiiiiiiiiiiMiiitiiimiiiiMii
hield van zijn ouders, doch onbewust zich
sterket voelend dan zijn vader, was 't hem
of bij dezen beschermen moest. Zijn moeder
verafgoodde hem; hfj vergoedde haar alles,
wat zfj in haar man miste. In veel dingen
zocht zjj onwillekeurig raad bij hem en
samen vormden zij plannen voor de toekomst.
Dag moe".
Hij trok z'n jasje uit, zette z'n pet af en
hing beiden in een kast.
Waar is Pa?"
Ik weet het niet jongen; vanmorgen is
hij zonder eten de deur uitgegaan en nu nog
niet thuis. Zulke kuren nou ook nog."
Geert was onrustig. Dat had-ie nog nooit
gedaan, als 'ra maar niks was overkomen,
vanmorgen na haar groote bek. Nou ja, je
?egt wel eens iets, wat je niet meent, 't Was
voor haar toch ook geen pretje altijd zoo
met je kop in de zorg te zitten. Zij had er
spijt van, doch wilde het zich niet bekennen.
Mientje ging boodschappen halen. De
jongste sliep half tegen de tafel geleund en
de middelste kinderen kibbelden een beetje,
terwijl Geert in het uitgebouwde keukentje
het vaatwerk waschte. Japie was stil om Pa.
Geert, zenuwachtig, druk, verbood de kin
deren. Ze was moe, had de kliek en een
vracht zeil gedragen; haar armen beefden
nog van inspanning. Toch wel lekker dat
zeil, zfj kon er haar heele keukentje mee
beleggen. Zij hield van haf r huishouden, van
een knap boeltje, al was het wat krap. Het
meest hinderde haar, dat haar meubeltjes
zoo verwaarloosden, als zij naar haar werk
huizen moest. Vaak bleef zij, na den
geheelen dag hatd gewerkt te hebbea, 'savonds
laat nog bezfg met poetsen en wrijven.
't Was toch zoo'n zonde, als je het niet
onderhield," zeide ze.
Geert was een goede huishoudster. Ge
makkelijk ging het niet in haar tobleven,
waarin zfj van n gulden er drie moest
zien te maken. Het nog goede zeil had baar
blij gemaakt, maar non bleef die kerel weer
weg. Haar goede stemming was verdwenen
en haar ongerustheid werd grooter. Waar
zou-ie zijn, hij liet 'r toch ook voor alles
zitten. Die arme schapen ook den heelcn
lllllliimiilliiiiiiliiiliiiiliiiniiii
dag alleen te laten en geen oogenbllk naar
ze om te kijken; hij kwam er toch wel.
Weet U niet waar Pa naar toe ging?"
vroeg Japie, bij de keukendeur staande.
Neen, hfj heeft me niks gezegd." We
heoben zeker geen ellende genoeg".
Japie voelde het wel, hij had er nog geen
woorden voor, zelfs geen klare gedachte.
Toch, ruzie was vervelend, daar schoot je
niets mee op.
Maak u geen ongenoegen hoor, als Pa
thuis komt. Pa wil wel werken, maar als er
niets is, kan hij het toch niet helpen, 't Is
voor Pa ook geen pleziertje."
Geert antwoordde niet, eigenlijk had de
jongen gelijk. Als-ie maar geen ongeluk
gekregen had. Maar dan kreeg je toch een
boodschap. Zij had de deur wel uit willen
loopen. Maar waarheen?
Heb je Vandaag je dertig naadjes ge
breid?" vroeg ze aan Mientje.
Nee Moe," weifelde het meisje.
Als je ze morgen niet af hebt, blijf je
Zondag thuis!" snibde Geert driftig. Ikzal
je leeren, als je vader er niet is op straat
te slenteren!"
Mientje zei niets, ze begon het haar van
haar zusje te vlechten. Geert zelf kleedde
haar jongste, een lief blond kereltje van
vier jaar, uit.
Is Wimmie vandaag op school zoet ge
weest?" vroeg ze, het kleintje liefkozend.
Maar het kind, slaapdronken, had niet zoo
veel babbeltjes als anders, 't Was al lang
over bedtijd, alles liep in de war. Geert's
handen waren als gebonden.
Toen de kinderen te bed lagen, ging zfj
met Japie uit het raam liggen kijken, 't Was
heel stit in de afgelegen straat; de winkel
tjes waren gesloten. Hier en daar vlakte
een lantaarn haar licht tegen de
huizengevtls en over de klinkers. Af en toe klonk
luid een stap van iemand die voorbijging.
Doch van Jacob niets te zien.
Geert ging weer naar binnen, ze kon nog
wel wat opruimen, 't gaf toch niets of je
al uit raam hing. Zij nam een stoffer en
ging de kamer aanvegen. Japie kwam nu
ook het vertrek weer in.
De feiten zijn daar om te bewijzen hoezeer
het hem erom te doen was den geest van
dit tractaat geëerbiedigd te zien door alle
partijen, dus ook door de toen strijdende
mogendheden.
Den 25en Juli 1870 verscheen in de Times
de publicatie van een ontwerp-overeenkomst
tusschen Frankrijk en Pruisen in 1867 be
sproken, waarbij het laatstgenoemde land
verklaarde zich niet te zullen verzetten tegen
een inlijving van Belgiëdoor Frankrijk.
Deze mededeeling gaf Gladstone aanleiding
thans tot een daad over te gaan, om aan
alle onzekerheid en ongerustheid een einde
te maken. Vandaar, dat op zijn voorstel het
kabinet besloot met Pruisen n Frankrijk
een tractaat te sluiten, waarin bepaald werd,
dat in geval van schending van België's
onzijdigheid door een der oorlogvoerende
machten, Engeland zich aan de zijde der
tegenpartij zou scharen, teneinde België's
neutraliteit tegen den aanvaller te verdedigen.
Beide mogendheden stemden toe en zoo
heeft deze overeenkomst er niet weinig toe
bijgedragen dat de Zuidelijke Nederlanden
in den oorlog van 1870?71 tenminste buiten
schot bleven.
Belgiëen Elzas?Lotharingen, heet het,
sinds eenige maanden, zijn de hoofdpunten
waarover de oorlog thans loopt. Het is
daarom, dat hier ook nog wel vermeld mag
worden, hoe Gladstone in '70 dacht over
Ga naar bed jongen, je moet er vroeg uit."
U toch ook."
Als je vader er niet is blijf ik op."
Je weet niet waar je zoeken moet," zei
Japie peinzend.
Geert begon te huilen, ze liet haar werk
rusten, ze kon niet meer voort, 't was of zij
lood in haar beenen had.
Och Moe, misschien is Pa door iets
opgehouden" troostte Japie. We moeten
niet dadelijk het rgste denken, 't Is het
beste als we maar gaan slapen, we hooren
Pa toch wel, als-Ie thuiskomt."
Hij wilde zijn moeder naar bed hebben,
vond het wachten zoo lam zenuwachtig.
Geert ging weer naar 't raam, hoorde ergens
een klok slaan.
Al twaalf uur," zei ze tot Japie.
Laten we naar bed gaan Moe. U bent
al om vijf uur op geweest, dan rust u ten
minste, dat is veel beter, ook al is er wat
gebeurd."
Geert gaf toe. Ze ging in het dompige
alcoofje boven op het bed liggen. Japie zat
in den grooten rieten stoel, hij hoorde z'n
moeder zachtjes huilen. De ellebogen op
tafel en het hoofd in de handen gesteund,
dacht hij na.
Al het getob om het dagelijksch brood
rees als een muur van leed om z'n jonge
leven. Hij begreep. Pa durfde niet goed,
was verlegen, liet zich te gauw van z'n stuk
brengen. En Moe....
Als hij ouder was, zou hij haar alles
vergoeden. Al haar harde werken voor hen.
Hij stond op en sloop zachtjes naar het
raam om te kijken of hij nog niets zag.
Het was geheel donker, toen Jacob wak
ker werd, koud, huiverig van dauw en
nachtkoelte.
God, hoe laat zou 't wezen! Met schrik
dacht hij aan thuis en had het gevoel of
hem iets akeligs was overkomen. Meteen
schoot hem z'n voornemen te binnen. Hij
rilde nu voor het donkere water. Bliksems,
wat had-ie nou bijna voor een stomme
streek gedaan! Waar waren z'n hersens
geweest l Haastig ging-ie terug, hij snakte
i ......... i ............ i ........ ,,?iiii ....... ni?, ...... immuun .................. iinmlilli .............. ""MM
iiiiiiiniiiiiiiiiiii
de annexatie van het Fransen grondgebied 5).
Wellicht valt er uit zijn opinie voor tegen
woordige staatslieden nog wat te leeren,
vooral wat rechtvaardigheidsgevoel betreft.
Het feit, dat Frankrijk zijn territoir aan
getast zou zien, achtte hfj niet een absoluut
onrecht. Immers het ging hier om provincies
in 1618 door Lodewijk XIV kalm aan het
Duitsche Rijk ontnomen. Maar en dat
is het cardinale punt - met zijn geheele
overtuiging kwam hij er tegen op, dat die
annexatie zou plaats hebben, zonder de be
volking van het betreffende gebied daarin te
kennen. Vandaar dat hij er veel voor voelde
met de andere neutralen een poging te doen,
een dergelijke handeling tegen te gaan. Men
mocht niet dulden, dat de stern van hel
volk in Elzas- -Lotharingen genegeerd, ge
smoord werd. Uroot was dan ook zijn teleur
stelling over het feit, dat zijn medeminis
ters het oogenblik voor een Ingrijpen niet
gunstig achtten en derhalve tegen eenige
interventie gekant waren. Het deed hem
leed, dat hij hierin machteloos stuud, te
meer, waar hij voorzag that this violent
laceration and transfer ia to Icad us trom
bad to worse and to the beglnnliig ut a new
series of European complicatlons", gelijk hij
zich in een gesprek met Lord Granville
uitliet.
Ook zijn denkbeeld van een militaire
neutralisatie van hlzas-Lotnarlng<?n en de
naar huis en naar bed. Wal /.ouden ze
ongerust zijn. Hij liep zoo snel hl} kon,
voelde geen honger, alleen een vreemd licht
gevoel in z'n beenen. Hoc laat zou 'l In
Godsnaam wel zijn, hij had er geen lauw
begrip van. Stom ook «m In slaap te vallen;
of nee. . eigenlijk was 'l maar goed ge
weest. Hoe had ie het in z'n kop kunnen
halen, 't Zou waarachtig wat moois zijn
om Geert en de kinderen xoo in de steek
te laten.
Na een poos te hebben voorlgeloopen
hoorde hij de klok der ambachtschuol twaalf
uur slaan. Goddank! Nu was ie om half
een thuis. \Vat zou Geert woest wezen.
Hij begon weer erg moe te worden. Dof
klonken zijn slepende schreden in de stille
nachtverlatenheid der straten. Dicht bij huis
aarzelde hij. Hij moest er wat op bedenken.
Dat ie bijna een ongeluk had gekregen.
Nee, dat ging niet. Nou, dan had ie moeten
wachten op de baas van een nachtploeg;
ja, dat zou hij zeggen.
Zoo strompelde hij eindelijk de trap op.
Japie, die hem had zien aankomen waar
schuwde Geert.
Moe, daar is Pa!" riep hij blij naar
binnen. Zeg u nou maar niks."
Geert sprong het bed uit. Bij de deur,
knipoogend tegen het licht, stond Jacob,
verward en doodsbleek. Geert keek hem
niet aan, maar begon in het keukentje
te mopperen.
Waar kom je vandaan! Wat zijn dat
voor streken, om je vrouw en kinderen
kapot te maken," zei ze half kwaad, toch
blij dat hij er was.
Pa, wat scheelt U!" riep Japie angstig,
ziende hoe zijn vader, onzeker tastend, naar
een stoel zocht.
Niks jongen."
Het leueentje kwam er niet uit.
Qeert!;'
Geert ontstelde en was al bfj hem.
Drinken" vroeg Jacob duizelig en flauw.
De kamer doezelde voor hem weg, hfj zakte
van den stoel.
Japie steunde hem. Ueert haastte zich naar
het keukentje om water. Bevend maakte ze
ontmanteling van de groote grensvestin gen ,
zonder dat de inwoners van hun Franse h
onderdanen-trouwafgebrachtzouden wo rden
zag hij niet verwezenlijkt. 6) De annexatie
had plaats en zijn voorspelling is gebleken
helaas ten volle bewaarheid te zullen worden.
Niet in de allerlaatste plaats wat het
annexatie-vraagstuk betreft kan het tegen
woordige geslacht van regeerders, in de leer
gaan bij den grcoten Gladstone, wiens ?
houding in den oorlog van '70, naar 'k hier
in 't kort trachtte aan te toonen, in alle
mogelijke opzichten sympathiek genoemd
kan worden. Hij was meer dan eenig ander
staatsman de persoon, die destijds den vrede
wilde, en die, toen eenmaal de strijd was uit
gebroken, België's neutraliteit ten volle
wenschte te eerbiedigen, op gevaar af, dat
Engeland met de wapens in zou moeten
grijpen. En bij het sluiten van den vrede,
ging recht en billijkheid hem boven al. Moge
dit ook met zijn tegenwoordigen opvolger,
straks, het geval zijn.
Mr. E. v. R A A L T E
1) Moriey. The Life of Gladstone I, blz.
9.02 en vlgg.
2) Moriey I, blz. 962.
!i) Moriey I, blz. 970.
4) Morly I, blz. 972-976.
5) Moriey I. blz. 980 983.
6) Moriey I, blz. 991.
z^n slapen nat en liet wat water tusschen
zijn lippen loopen. De kinderen, wakker
geworden, begonnen te huilen.
Langzaam trok Jacob weer bfj.
Wat is er met je gebeurd ?" vroeg Geert
angstig-nleuwsgierig.
Niks,... ik weet 't niet goed" stotterde
Jacob, ik wou in de plomp springen".
Wat! Ben je gek!"
Ik vind het zoo beroerd, om een uitvreter
te wezen".
Heb ik het je ooit verweten ?"zei Geert,
inconsequent, vergetend de vele woorden,
die zij hem 's morgens nog gezegd had.
Een mensch zegt wel eens wat, 't is voor
mfj toch ook niet alles. De kinderen....
Stil nou moe" drong Japie aan.
Geert hitld in ja jongen...."
Pa, U moet 't U niet zoo aantrekken,"
ging Japie voort. U zult toch wel eens
werk krijgen".
Ja," knikte Jacob voor zich heen starend.
Hij voelde zich opknappen door de boter
hammen en warme thee, die Geert voor hem
klaar had gezet.
Ik doe genoeg mijn best, maar Ik kan
het niet helpen, Ik stoot overal mijn neus,"
zei hfj verontschuldigend.
Dat weten we ook wel," gaf Geert toe.
Zij vond hem zielig.
't Bleef nu eenigen tijd stil in de kamer.
Geert begon te geeuwen.
Laten we nou maar naar bed gaan," zei
Japie. Ik zal het licht wei uit doen".
Ja, 't werd tijd, ze waren allen moe. Jacob
kleedde zich uit. Geert ging even naar de
meisjes, gaf hun elk een zoen. Nou gauw
slapen hoor". Daarna dekte zij in het alcoofje
de jongste toe, zei Japie, die in het keukentje
nog wat rommelde, goeden nacht en stapte
naast Jacob het bed in.
Japie draaide het licht uit en klom toe«
ook naar zijn zolderhokje.