2 Maart '18. No. 2123 i DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND HYPOTHECAIRE VORDERINGEN worden overgenomen en beleend dooi H. VAN AM Azn J ZONEN AMSTERDAM :Kloveniersburgwal 70 ROTTERDAM: Noord-Blaak 77 ARNHEM: Nieuwo Plein 6 DTRECHT: Wilteviouwenslraat 30 LEEUWARDEN: Eebuuil 10 DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slecht» f 2 25 per kwartaal XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Nederlandsche Inktfabriek WASCHUIT". X Allén gevestigd: BEEKSTRAAT 80, ARNHEM. V Fabriekvanatf^ascAöareinkfsoorten.Scnrijf-copiëer-vulpen-schoolinkt " Vlekken, gemorst bij 't gebruik dezer inktsoorten, eenvoudig door K kokend zeepsop uit te wasschen, uit alle goederen (behalve van papier) V k al zijn die vlekken een jaar oud of ouder!! De Inkten zijn JTJ Giftvrij. Steunt Nederlandsche Industrie. Directeur: T. ROBBEN. X Bezoekt onze Stand Jaarbeurs Tivoli 274-7-48. V X X X X xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Onze gekruide Sardella WctS in 1916 onbekend. In 1917 een succesartikel. gebruikt gij het nog niet als boter en toespijs? Conservenfabriek Hollandia", Bergen op Zoom 'OXYDOL' (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) 45 cent p. Tube. Iiiml. Teno. ST1II i d Chenische Fabriek ,,'s-Hage" 'i-QRAVENHAOE. HETAUKES VOOR HEERENKLEEDING H.J.LOOR, Utrecht Laat Uwe Kinderen fotogra feeren in eigen omgeving doorC.R.GOEDELJEE,Kunst-rotograaf ARNHEM - TEL. 2364 ' Modellen op aanvrage Reiskosten worden niet berekend B.V.DHEIDE VGrarel.weg. Tel. 1150 ARTISTIEKE MEUBILEERINB SPECIALE ONTWEBFEN N. V. Maas- en Waterweg Maatschappij tot bevordering van de vestiging van Industrieën te SCHIEDAM EN OMSTREKEN Lange Haven 3 Tel. $8 Schiedam Verleent haar bemiddeling b( den Aan- en Verkoop van Panden en Industrieterreinen en het verschaffen van Bedr|fskapitaal. HET BESTE FINANCIEEL NIEUWSBLAD o E E aj ^ C9 KAPITALIST l 3 3 a Mn.:hiz«sgnilrt21!-Til. (925 n (241 H.- liltgi.-ite: NtDIHBl STA! fN FRANCO OP AAMVRA MADRAS M U TAP r Nik' n r MIK \rzf\ .. 0. 5 O l\kK- l) V\"l :\f LKI ,o HMri! .. in Vti.e: F AM5TCPDAH 100 gulden PREMIE betaalt H. G. THIEME voor wetenschappelijke diagnose van blindheid aan een oog van dei geboorte dateerend _ uonnnniiiiiiiiiiiiii l MEEREN MODE-ARTIKELEN H - HEEUEXSTKAAT 12, GKON1NGKN S TELEFOON 1083 l iiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil SEYFFARDTS $ E YFFARDT'S MUZIEK-PORTEFEUILLE Circulatie van Vocaleen Instrumentale Muziek door geheel Nederland. Prijs f 1.50 per kwartaal en hooier. GRATIS PROSPECTUS MUZIEK op aanvraag bij de Administratie PORTEFEUILLE Damrak 99 - Amsterdam De E. P. heeft kamers 3038-3318 Maliebaan * Noord Jaarbeurs - Utrecht :hu uupl Qerrit wankelde even bij 't om zwaaien. De Lombokker had het gelukkig niet gezien, was al gepasseerd. Mannes wette even zijn zicht en sloeg dan weer met onverzwakte felheid toe: Sjinkss-sjinkss -l Straks, als hij den Kromme een zwad vóór was, zou hij hem eens vragen, of hij ook van nog wat anders wist, dan van de Oost en 't geweer. Dan zou hij zich voldoende gewroken hebben, op een schoof gaan liggen en er eens lekker van genieten, hoe 't wijsneuzige kereltje zich afsloofde, om zijn achterstand in te halen. Nog een poosje hardop: Sjinkss sjinkss kllks\.,.. Donders! dat was staal op staal. Onrustig inspecteerde Mannes zijn zicht. Gelukkig niet de snede geraakt. Toch oppassen! Als hij nu zijn zicht blind sloeg tegen den welhaak en een half uur moest haren om de schade te herstellen -?wat zou de Kromme dan lachen! En terwijl de forsche knecht schoof na 'schoof velde met onverminderde kracht, al iglom zijn roode stierennek van het zweet, voelde de arbeider moed en krachten zinken. Zijn heele lichaam trilde, de enge borst hijgde; de akker vóór hem dwarrelde tot een gelige massa ineen. Soms liet hij even den rechterarm slap neerhangen; maar als hij dan de forsche slagen van zijn tegen partij hoorde, rekte zijn linkerhand werktuigelijk weer met den welhaak naar de halmen. Maar steeds onzekerder, steeds zwakker klonken de slagen: Tjich?sich sjech?kesl De tien werden iwaalf veertien meer. Mannes hoorde 't wel. 't Moest wel zoo komen zwak lichaam en dan die hitte kon zich wel kapot maken. Waarom had hij ook zoo'n scherpen mond? Had je vaker met die menschen. Je moest ook weer medelijden met ze hebben, al maakten ze je bloed aan 't koken. Toch ook geen groote eer, als hij 't zwakke kereltje over won had 't nog maar langs zich heen moeten laien glijden. Sjinkss sjinkss ! Mannes deed het nog in zes, zeven slagen. Tsuk tsuk huup! Als Gerrit het nu maar opgaf, zou hij diens verloren zwad er wel even a'slaan ; dan kon 't kereltje weer wat op adem komen. Hoe nu hoorde hij hem niet meer ? Mannes keerde zich om en zag, hoe de Kromme op z'n knieën gezakt v as. Heeregod! dat werd te erg. Dan zou hi;, Mannes, maar de minste zijn. Haastig wieip hij zijn gereedschap neer en hinkte naar zijn vijand. Gelukkig niet in de zicht gevallen! Zijn handen steunden inde kleverige klei, 't hoofd hing voorover en zijn kromme rug schokte op en neer. Ge*rit! Gerrit! hoe is 't kerel?" Geen antwoord; maar de rug schokte heviger. Mannes sloeg zijn arm om het gebrekkige lichaam, beurde het half op en trok het achteruit, 't hoofd tegen een schoof. Nu zag hij ook Gerrits gezicht, zag de aders aan zijn slapen als blauwekoorden,zijnpaarselippen.. Gerrit! in godsnaam, Gerrit, hoe is 't ? Wat kan ik voor je doen ?' In doodelJjken angst liep hij om den ge vallene heen. Beelden uit zijn soldatenleven rezen plotseling voor zijn verbijsterden geest: neergezonken makkers, verslagen vijanden; hij zag weer den Balinees met gevelde lans voor zich; hoe hij den stoot met zijn geweer pareerde, zoodat de punt in zijn voet drong; zag, hoe hij hem de bajonet in zijn bloote bruine borst stiet; zag hem wankelen en zich kronkelen in het stof... Hij had dat onverschillig aangezien. Maar hier lag zijn gevallen werkmakker, gevallen in den ongelijken strijd om een simpel woord, deze rol van barrièretoegedacht. Hetjoodsche volk, hooger ontwikkeld dan de omliggende volksstammen, vurig verlangend naar een eigen nationaal bestaan op nationalen bodem, zal, zoo verwacht Engeland, ten volle be rekend zijn voor de hem toegedachte taak. Door ideëele en materltëele banden nauw verbonden aan de Eneelsche belangensfeer, zal dan het Joodsche Palestina een bolwerk worden van de Britsche wereldmacht. Wil dat dus zeggen dat het Joodsche volk, als het de hulp van Engeland aanvaardt, zich bij voorbaat politiek de handen bindt en in dit geval afstand doet van iedere staatkundige zelfstandigheid ? dat zijn wraakgevoel had opgewekt... Daar lag zijn buis en daaronder de blikken waterkruik. Mannes greep er naar, goot hem het weinige lauwe vocht tusschen de lippen, die het haast bewegingloos weer lieten vloeien over de hijgende borst. Mannes sprong overeind met de leege kruik; hinkend en struikelend over de schooven kwam bij den akker zich vastgrijpend aan het gras kwam hij den dijk over. Daar was water! Boven lauw; onder, dieponder! Tot aan den schouder dompelde hij den arm er in. Het borrelde, het klokte... Hoe langzaam vulde zich zoo'n ding! Zool nu terug... Gerrit was verhit, dit zou hem we«r opkwikken... Ellendig idee, hem zoo te willen straffen errlt met z'n lichaam kon 't besterven. Voort, weer den dQk over, dwars door de schooven, niet voelend de pijn aan zijn kreupelen voet. Gerrit redden -- geen moordenaar zijn! Die bruine kerels? Och wat! Die telden niet mee. Soldatenplicht wraak over de kame raden en anders staken ze je zelf dood. Beroerde poot, dat hij niet vlugger voort kon!... Nu zag hij Gerrit weer liggen lag nog evenzoo. - ? Nu was hij er, hij met het koele rivierwater, dat redding moest brengen. Was Gerrit nog t« redden ? Dat gezicht, nog paarser dan zooeven die openhan gende mond die hijgende borst... Neen, de borst hijgde minder zwaar; slechts nu en dan een korte ruk. Gerrit, drink eens!" Geen enkele beweging verried, dat zijn angstige uitnoodiginE werd gehoord. Mannes goot hem een beetje in den mond; geen Blikbeweging volgde. Hij bevochtigde hem de slapen, de polsen van zijn slapneerliggende armen, goot hem eindelijk de geheele kruik over hoofd, hals en borst uit God, wat moest hij doen? De dokter? Het dorp was meer dan een kwartier ver. Niemand in de nabijheid. Gerrit hier alleen laten ? Zoo hem misschien laten sterven ? Maar het moest het moest! Haastig legde hij nog zijn opgevouwen buis den ongelukkige onder 't hoofd en zijn grooten stroohoed een beetje over't gezicht, dat daar zoo akelig blauw lag in de felle zon en klotste toen den kleiweg langs naar de boerderij. O God, als Gerrit toch maar niet stierf! Had die ellendige Balinees hem, Mannes, maar beter geraakt! Niemand zou om hem getreurd hebben. Nu had hij een stijven voet, waarop hij niet vooruit kon. Heila, Lorabokker! zitten de zwartjes je achter de broek ?" klonk het van achter een Indien dit zoo ware zou eene verwezen lijking der natiora'e wens-chen gekocht voor zulk een prijs, fataler zijn dan het blijven voortleven in ballingschap. Maar gelukkig is dit niet het geval, want dezelfde oorzaken, die Engeland brengen tut het ondersteunen der Joodsche eischen, geven dit volk de gelegenheid om zich te vrijwaren tegen een te drukkend overwicht van de beschermende mogendheid. Een staat als Palestina, bedoeld als barrière tegen een bepaald volk of volkerengrotp, kan, als ieder land in eene gelijke positie, een te gro:.ten invloed der eene partij temperen door hst uitspelen der andere macht, eene schommeimiilJllJiiiimj 'iiiifiiiiiimiiiiiiiiijiiiiiiiftmiif>iiimJi»c»:immit!jjiim veld paardeboonen, waar de arbeiders van Hesting werkten. Mannes stond even stii, strekte een arm achterwaarts en hijgde: Kiomme Gerrit . kapot heel erg - ga kijken l ik haal dokter." En weer smakten zijn vceten in de glib berige klei. Toen een half uurtje later boer Weieers en zijn knecht met een wagen dfn tarweakker waren komen opjagen, vonden zij errit nog in dezelfde houding. De arbeiders van Hesting stonden om hem heen, zeiden niets, maar kauwden stijf op hun pruimen. 't Stond slecht, heel slecht met den Kromme. dat besefte ieder; 't was misschien al afgeloopen. Op ten paar losse tarwes; houven werii het lichaam op den wagen gelegd. Zoo kwam men aan de boerderij. De rnrniddels daar aangekomen dokter vond niets meer te redden op 't gemeentehuis deed hij aangifte van Gerrits dood; oorzaak: zonnestetk, Een poosje later werden de luiken in <:!c arbeiderswoning van boer Weigers gesloten. De beide volgende dagenliepde Lombokker zwijgend op de boerderij rond en scheen tot geen geregelden arbeid in staat. \Yeigers liad hem gezegd, den tarweakker verder alleen f te zichten; maar hij kwam er niet i^e. L?-_' boer vond het wel wat vreemd, dat dit ste.fgeval den ruwen knecht zoo had aangegrepen; hem, die toch heel wat verschrikkelijker tooneelen van dood en sterven had ^o/icn en zelfs niet voorliefde daarvan sprak ; ma:i: hij drong niet verder aan. Op den avond van den vierden das; stond Mannes langen tijd met den rug tegen den achtergevel van de boerderij en staarde naar het huisje, waar ze dien middag Gerrit hadden uitgedragen en waar nu de weduwe zat met twee kleine kinderen. Toen ging hij door den stal naar het woonvertrek, waar hij den boer vermoedde en ook vond op zijn vaste plaats in den hoek. ..Boer, kan 'k even met je praten ?" Weigers maakte met zijn pijp een kleine beweging raar een stoel. Ga zitten, Mannes!" Boer! de vrouw van errit t zal er voor haar op aankomen.' ..Dat zal het; maar 't is ten flink wijf; ze klaart er zich wel door. Ik heb gedacht, een lossen arbeider te nemen en haar in t aibeidersbuis te laien wonen. Ze kan op de boerderij altijd werk krijgen." Dat had 'k gehoopt daar ben k blij poiinek, waarvan de Nederlandsche Joden de kracht en de voordeelen hebben gezien. Zoo is dan door de toezegging van de Ergeische regeering voor het Jodendom eene gelukkige en eervolle totkomst geopend. Voor het eerst na eeuwen van verdrukking, waagt deze natie weer te hopen op betere tijden, die ook aan het vertrapte jodenvolk, recht, vrijheid en het eigen land zullen her geven. Moge deze lioop spoedig in ver vulling R?an, moge uit de vreeselijke ellende van dezen oorlog do Joodsche Staat her boren worden, als winst voor de Joden en de overige menschheid. om, boer. En ik wil ook wat voor haar doen.' ,,Dai fiksch van je, Mannes," Als ze op de boerderij werkt, moet ze haar kinderen bij anderen brengen ; dat kost geld en kan niet van haar verdiensten af. Mijn pensioen van twee gulden in de week wil 'k haar geven." De buer deed een paar geweldige halen aan zijn pijp en keek zij» kntcht veibaasd aan. Da' s toch wel wat veel, Mannes, je 7 u t het op je ouden dag zelf ook wel kurren gebruiken." Zoolang tot de kinderen wat kunnen meeverdienen moet ze 't hebben, 'k Ben wat schuldig " Schuldig, Mannes ?" Schuldig aan Gerrits dood". MANM-S ! l" Maunes keerde zijn gezicht wat af; want liour Weigers was opgesprongen en keek hem zco vreemd aan dacht zeker nog erger Daarom liet hij er maar dadelijk op volgen : Me rechters zouden er mij niet om straften, 't Is zó" gegaan". /'oen Mannes verteld had, wat er op den tarweakker was voorgevallen, en boer V.Vigers wat geruster weer was gaan zitten, herhaalde hij: De rechters zouden ermij wel niet om straf fen ; maar ik heb zelf mij deze boete opgelegd. Wii je mij helpen, die te betalen ? Als ik (KTrits weduwe het geld aanbied, zou ze't vreemd kunnen vinden; er zouden vermoe dens en praatjes van komen. Maar als je haar loon nu zooveel wou vernoegen om de kinderen, zoo kon 't heeten ?" Ds boer dacht na, en een minuut lang hoorde men niets dan het zuiggeluid in zijn pijp, dat scherper klonk dan gewoonlijk. Toen maakte hij er een eind aan. , Ze zullen er mij op aanzien, en ik zal de eer hebben. Maar jij kunt het haar niet geven, dat is zeker, 'k Weet er ook geen anderen weg op. 'k Zai 't doen, Mannes !" ..Dank je wel, boer!'' Mirnes stond op en zette zijn stael achteruit. ,,üe tarwe zal met die warmte wel over rijp geworden zijn en de korrel los in de aar. k Zai morgen vroeg in de dauw heengaan. in een uur t f twee, drie, sla'k het er wel af." 't Is goed, Mannes!" Wel te rusten, boer!" We! te rusten, Mannes!"