2 Maart '18. No. 2123 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND In Memoriam JOH. W. C. VAN RESTEREN De redactie van Oe Am-terdammei" vraagt mij een kort In memoriam" te schrijven over Joh. V/. C. var. Kesteren,arts voor verloskunde en vrouwendekten te Amsterdam, die kort geleden aan haar vrienden en patiënten door den dood ontviel. Zij was in 1899 arts geworden, daarna was zij gedurenae twee jaien assistente in de Vrouwenkliniek te Amsterdam, de eerste vrouwelijke as-istente, In 1901 vestigde zij zich in Den Haag als algemeen practiseerend arts. Doch toen dr. van der H teven, een jaar later in Leiden tot hoogleeraar benoemd werd, koos prof. Treub haar uit om diens opvolgster te worden als zijn particulier assistente op de klasse-i f deeling der Vrouwenkliniek. Hier door kwam zij naar Amsterdam te'iig en bepaalde zij zich voortaan uitsluitend tot de Verloskunde en Gynaekologie. Haar groote verdienste lag minder in het werken op wetenschappelijk gebied dan wel in het algemeen mer schelijke". Zich ver plaatsen in de zorgen en moeilijkheden van anderen en dan helpen, steunen, dat was haar groote kracht. Wjt heeft ze dat eindeloos veel gedaan! Waar ernstig ingrijpen nood zakelijk was, wist zij, als geen ander, m^ed in te spreken. En na de optr<uie was h?t haar nooit te veel herhaaldelijk te gaan zien hoe het ging en deed zij al 't mogelijke wat gedaan kon worden om verl-chting te brengen. Zij leefde met de pat enten zóó mee, dat wij, haar vrienden, uit haar gezicht al konden opmaken of alles naar wensen gin?. Op haar spreekuur: Hoe tactvol wist zij moreelen steun te geven aan die jonge vrouwen, wier toestand aanleiding dreigde te geven tot maatschappelijke conflicten! En anderen die zoo gaarne de maatschappij hadden verrijkt met een wereldburger, h wist zij daar, waar medische hulp faalde, in het gemis op andrre wijze te voorden. Als colleea was zij absoluut betrouwbaar; en dat haar mannelijke collega's haar zeer hoog schatten blijkt wel uit 't feit, dat zeer vele doktersvrouwen hare hulp inriepen bij ziekte of als een nieuw leven zich aan kondigde. Voor de jongere onder haar vrouwelijke collega's was zij een steun, een vraagbaak bij 't moeilijk begin der praktijk. Menigeen, dia met haar kennis maakte pp relsjin vaoanlie*, vermo dde niet, dat deze jong uitziende vrouw, die zoo kinderlijk zicli verheugen kon over alles wat zij zag, een zoo zware taak in de maatschappij vervulde, 't leed van anderen zoo zwaar droeg. De meening, dat de studie de vrouw on-vrouwelijk maakt, haar verhardt, vond in dr. van Kesteren geen bevestiging. Meer medegevoel met anderen dan zij voor haar zieken had, is wel niet dmkbaar. Treffend was dan ook de algemeene ontroering, die haar plotseling heengaan overal hei f t ge wekt. Ik aarzelde aan het verzoek der redactie te voldoen, omdat de qualiieiten van dr. van Kesteren meer de gevoelssfeer van het leven (ivv^» «.«»»^«».L./^, urr-D4^ De nieuwe Veretniging voor Werk en Schooltuinen Een volksbelang dat de algemeene aandacht eischt. Den 21sten Februari 1918 is opgericht de Vereeniging voor Werk- en Schooltuinen. De stichtingver^adermg had plaats in het gebouw der HeidemaMschappij te Arnhem. We zaten daar heel gcnoegelijk en keken over den St. Eusebius hten de zonnige Betuwe in. Naar rechts verrezen de hoornen van Sonsbeek en daar ergens ligt ook een stuk grond van meer dan een H.A. groot, dat door het gemeentebesiuur van Arnhem onder gunstige voorwaarden b( schikbaar is gesteld voor het inrichten van een model schooltuin. Er Izijn al heel wat schooltuinen in ons land; goede en slechte, weelderige en armoe dige. Maar er zijn er nog lang nut genoeg, het bedrijf is rog te zeer afhankelijk van toevallige omstandigheden en heeft geen vaste plaats in het leerplan der scholen. Werktuinen, waar de scholieren ztlf de handen uit de mouw steken, zijn er nog maar zeer weinig, nog veel minder dan ge denken zoudt, want veel scholen, die tuinarbeid" in hun program hebben opgenomen, doen er toch maar bitter weinig aan. De hoofdoorzaak van deze tekortkomingen is wel de algemeene armoedigheid waaronder ons onderwijs gebukt gaat. De Nederlanders hebben nog altijd niet geleerd, om eens blijmoedig heel veel geld uit te geven voor betroffen dan het zuivere intellect en alles toch wat gevoel" betreft niet in woorden is te benaderen. Amsterdam, JOH DE HAAN 23 Februari 1918. VAN MAARSEVEEN BERTHE SEROEN C'est la musique, moi, qui m'a fait croire en Dieu". Al.FRED DE MUSSET Hoe maakt deze groote kunstenaresse, uit het kleine, nobele, wreedgeteisterde land, wier sprekende trekken wij hier voor ons zien, bovengenoemde woorden des franschen dichters voor ons tot waar heid! Zij, die met hare geheele ziel, ons de muz-fk zelve geeft, haar, in al hare grootheid en ontroering aan ons openbaart! L'art est pour l'homme ce qu'est en Dieu U puissance ciéatricf', zegt L^mennais, en zoo henchept deze teere Vlaamsche arliste, in haren verrukkelijken zang, de kunst die zij vertolkt, zij getft ons inderdaad ziele-taal. Berthe Seroen is te Mechelen geboren, h t stadj ? waaruit de meed ge stem van een emii.ent hoog waardigheidsbckleeder dtr Bel gische g-estclijkheid" over de verpletterde wereld heeft geklonken, in het Belgiëvan Alrxrt en Etisabeth letfde zij, wier bevallige musicaliteit tot de zoetste bekoringen behoort, ons in de laatste seizoenen geschonken." Zij ontving hare muzikale opleiding aan het co.iservatoire te Brussel, waar zij de hoogste onderscheidingen verwierf. Het Diplöme de Virtuosité" door H. M. de Koningin van Belgiëingesteld, mocht haar ten deel vallen. Ue professoren F. A. Qevaert er. Edgard Tmel hebben hare studiën in voordrachtkunst en kennis van de klassieke muziek geleid en hare talenten doen ke nen aan het concertpubliek. Nauwelijks had de ons welbekende maestro Isaye hare stem gehoord, toen zij onder Cimille Saint-Saëns eene auditie gaf, of hij engagterde haar voor een zijner Brusselsche concerten 1) 2) .Op aandringen van de bestuurders der Vlaam sche Opera te Antwerpen bssloot zij in 1908 haar roeping voor het tooneel te vol gen. Haar eers'e optreden als Elisabeth in Wagner's Tinnrauser" maakte een onvergetelijken indruk. Vóór haar was zorder twijfel geen zangeres aan de jonge Vlaamsehe Opera verbonden geweest, die kon wijzen n op zulk een warme, volle soprainstem, ,i zulk fijn dramatisch spel. Haar f tam drong door tot Brussel, en kort na haar eerste optreden kon zï] eene verbin tenis aangaan met de heeren Kuffeiath en Guidé, he&tuurders van het bekende Théatre de ia Monnaie", de eerste schouwburg van het land. De Vlaamsche opera werd door haar daarom niet vergeten. Gedurende den tijd, dat ze in de hoofdstad verbonden was, gaf ze dikwijls gast voorstellingen te Antwerpen. Dit harde werken eischte echter te groute inspanning van hare k'achten. In 1910 keerde ze voor goed naar de Vlaamsche Opera" van Antwerpen terug. De uitbeelding van vele belangrijke rollen werd haar toever trouwd. O.m. vertolkte ze nog Elsa" in Lohengrin, Eva'' in de Meesterzangers van Nürnberg, Sieglinde" in de Walküre en .Agathe" in de Vrijschulter van Weber. Ook vervulde zij de hoofdrol in vele Vlaamsche composities, zooals de Prinses" in Prinses Zonneschijn" van Paul Gilson, en Kerlien in de Bruid der Zee" van Jan Blockx. De toondichters waren verrukt over de schitterende vertolking, die zij van hare rollen gegeven had, en wezen buitendien op het zeer belangrijk aandeel, dat zij had ia den bijval, hunne opera's ten deel gevallen. Ook werkte zij mede aan uitvoeringen van can taten van Pcttr Benoit. Levendig staat mij voor den geest de uitvoering, die in Juli 1914 daarvan gegeven werd op de Groen plaats" te Antwerpen. Duizenden waren samengestroorad om den roem en de groot heid te bezingen van Vlaanderen's helden, en de statige, grauwe toren van O. L Vrouwekerk mengde zijn plechtigklokkei.spel met den zang daar beneden. Arm Vlaanderen! Geen kon vermoeden, dat het oorlogsonheil zóó nabij dreigde! Mrt veel voldoening en weemoed ziet Berthe Seroen op dien aan arbeid zwaren, maar aan waardeeiing en ainmoediging zoo rijken tijd terug. Zij mocht ook nog het voorrecht smaken in het particulier theater van Jean de Rezkéte Parijs op te treden 1) Zie Berthe S^roen", door I. Smit Kleine. 2) Zie De Vlaamsche zangeres Berthe Seroen" door David P. Abraham Zij"Maand blad voor de vrouw. Nov. 1917. het onderwijs en de opvoeding hunner kin deren. En toch geeft iedereen dadelijk grif toe, dat het geld onmogelijk beter kan wor den besteed. Het begrip schooltuin kan op vekrlei wijzen worden opgevat. Het ideaal zou wel zijn dat aan iedere school of ook wel aan een kleine groep van scholen een uitgestrekte en gunst'g gelegen tuin is verbonden, waar onder deskundige leiding door de scholie>en tuinarbeidt wordt verricht en waar planten worden gekweekt die van belang zijn voor het onderwijs in de kennis der natuur en de aardrijkskunde. Een deel van den tuin zou bestemd moeten zijn voor landbouw gewassen, een nog belangrijktr deel worde gewijd aan tuinbouw, zoowel groenteteelt als ooftbou w,bloementeelt en boomkweekerij, terwijl ook nog plaats gevonden moet worden voor de voornaamste karakterplanten uit h 11 Nederlandsche landschap, voor zoover dat onder de plaatselijke omstandigheden mogelijk \9. Alle arbeid, uitgezonderd het zware grond werk, wordt verricht door de scholieren, op sommige da^.en en op uren buiten het ge wone lesrooster. Bij een goede opvatting krijgt dat werk vanzelf het karakter van een ontspanning, dat hangt natuurlijk veel van den leider óf. Op de lagere scholen zal het werk in hoofdzaak verricht worden door de leerlingen der hoogere klassen, maar er is ook wel wat op te vinden, dat de kleintjes van tijd tot tijd hun deel aan het werk krijgen. Op de middelbare scholen, kweekscholen en gymnasia werken alle klassen op hun tijd mede. De opvoedkundige waarde van dergelijke bezigheid kan moeilijk worden overschat. Tuinieren telt van ouds onder de hoogste genietingen. Hoe heerlijk is het, om iets tot stand te brengen! Welk een ruim veld voor ; belangstelling van allerlei aard. De leerBerthe Seroen in een nieuw werk: Comme va leruisseau" van Louis d<; Lune (Premier Prlx de Rome), dat aan de pers en de artisten geïntrodu ceerd werd. Na hare eerste concerten in ons land, sloot ze zich aan bij de coöperatieve vereeniging de Nederlandsche Opera," die slechts op een bestaan van vier maanden kon bogen. In dien korten tijd echter kreeg de zangeres gelegenheid te laten zien, over welke bijzondere gaven zij besch kt.Toen werd o. a?Herbergprinses"vanJanBlockx opgevoerd. Na het mislukken van de Nederl. Opera op coöperatieven grondslag" heeft Berthe Seroen zich uitsluitend aan de izangkunst gewijd. En binnen enkele jiren is het haar gelukt, in heel ons land den benijdenswaardigen roep van eene met zeldzame talenten bedeelde kunstenares te verkrijgen Een drieledig doel stelt zij zich. fn de eerste plaats wenscht ze de werken van haar Imdgenooten Ingang te doen vinden. Berthe Seroen weet, dat de jonge Vlaamsche muziekkunst op belangrijke com posities kan wijzen, en wijl het muzikaal leven alhier hoog staat en recht laat weder varen aan vele vreemde toondichters, viel het haar des te pijnlijker op, dat de stamverwante Vlamingen vergeten en dus mis kend werden. Als zij in haar pogen slaagt, mogen n Noord- n Zuid-Nederland haar dankbaar zijn. Verder meende ze aan de moderne Franschen in ons land ruimere bekendheid te moeten geven. Over het algemeen mag gezegd worden, dat wij niet genoeg op de hoogte zijn van hetgeen op kunstgebied door het tegenwoordige Frankrijk wordt voortgebracht.... Op bijna alle programma's van Berthe Seroen komen dan ook werken van moderne Fransche meesters voor. Zelfs van muziek, ontstaan tijdens en onder invloed van den oorlog, laat ze ons kennis nemen. Het mag tot bijzondere waardeering stemmen, en tevens een doorslaand bewijs leveren van haar artistiek streven, dat zij ons de goddelijke schoonheid van de nieuwste Fransche muziekkunst openbaart. Het derde doel, dat zij zich voor oogen houdt, is het tot ons brengen van tot nu toe niet genoeg gewaardeerde Russische muziek. Een voorliefde heeft ze voor de liederen van Moussorsgky, die op voor den toehoorder bevattelijke wijze het kinderka rakter schilderen, en uitmunten door sterk geteekende geestigheid en diep-menschelijk gevoel. Sur Ie Dada" en Prière du Soir" zijn daar sprekende voorbeelden van. Berthe Seroen verleende ook hare mede werking aan de uitvoering van oratorio: L'er.fant prodigue" van Debussy, Les Béatitudes" van César Franck, waarin zfj met groote zeggingskracht de partij van Mater dolorosa" zingt, en ,La Damnation de Faust" van Berlioz. ... Een ideaal verlangen heeft zij: het vertolken van de hoofdrol in Pelléas et Mélisande", het reine muziek-dramatisch meesterwerk van Maeterllnck en Debussy. Moge deze schoone droom voor haar ver vuld worden! * * * De aanleg en de ontwikkeling van Berthe Seroen stellen haar volkomen in staat de hooge kunst van de voordracht van het lied tot haar recht te brengen. Zij beschikt over lingen leven de geheele ontwikkeling van de plant mede, van het kiemende zaadje tot de rijpe vrucht. Ze hebben haar verzorgd onder allerlei omstandigheden, haar ver dedigd tegen vijanden en concurrenten, ge zien, hoe zij zich gedroeg onder afwisselende weersgesteldheid. Zelfs in tamelijk kleine kleine tuinen is nog genoeg te zien van de onderlinge betrekkingen tusschen de planten en de dierenwereld. Menig bedje moet angst vallig beschermd worden tegen de musschen. Soms treed een rupsenpiaag op, en altijd, het heele jaar door, lokken de bloemen bonte vlinders en kleurige bijen en vlinders, die, terwijl zij hun voedsel zoeken, meteen het nuttige werk der bestuiving verrichten. Ook hoop ik, dat in menige schooltuin een plaatsje gevonden kan worden voor een paar bijen korven of dat er tenminste eenige vierkante meiers gewijd zullen worden aan de cultuur van de bloemen, die belangrijk zijn voor de bijenteelt. In schooltuinen die een goede verbinding hebben met het platteland, kan ook met succes de vogelcultuur bevorderd worden door het ophangen van nestkastjes en het inrichten van een struweelhoekje met een stapelije takkebossen voor winterkoning, roodborst, heggemusch, spotvogeltje en de lijsters. Dat is allemaal heel goed mogelijk. Door de leerlingen wordt niet alleen in den tuin gewerkt, maar ook ea dat kan tijdens de gewone schooluren gebeuren onder leiding der onderwijzers gewandeld en waargenomen en zelfs geleerd". In verband hiermee is het wenschelijk, dat er in den tuin een gebouwtje staat, waar de kinderen bij slecht weer of al te feilen zonneschijn een schuil- en werkplaats kunnen vinden, zoodat het bezoek aan de tuinen zooveel mogelijk volgens een vast plan kan geschieden. Aan de producten van den tuin kan velerlei bestemming worden gegeven. De leerlingen een helder, buigzaam, gaaf sopraangeluid, vol kleur en glans, dat in alle liggingen denzelfden graad van zuiverheid behoudt. Hare uitgebreide studies maken haar dui delijk, welke eisenen gesteld worden. Hard en onvermoeidbaar werkt zij, om haar kunst vermogen steeds hooger op te voeren. Hare opvatting van alles wat zij zingt, is streng persoonlijk. Ze dringt in de muziek door, tracht zich helder voor te stellen, wat de toondichter in zijn werk hetft willen uitdrukken. Zijn gedachten en gevoelens, zijn vreugde en smart, zijn hoop en ver wachting, ze neemt het alles in zich op, en laat het rijp worden. Vooral het moderne Fransche lied eischt voor eene zuivere vertolking diep-gaand begrip en rag-fijn gevoel. De verwantschap tusschen het woord en de muziek is tot het uiterste opgevoerd. De liederen kenmerken zich over 't algemeen daarbij door eene ijle schoonheid en veifijning, weerspiegeld in oneindige verscheidenheid. Berthe Seroen vertolkt het Fransche lied in volkomen meesterschap. Ze ontroert door haar zeggingskracht en het innig gevoel, waarmede ze haar zang bezielt. Ze leeft m?e met de vreugde en smart, die in de muziek zijn uitgedrukt, er. heel haar wezen raakt als 't ware onder de betoovering van woord en klank. Hare dramatische gaven en veel zijdig ontwikkeld stemgeluid vermogen al die schoonheid tot uiting te brengen en anderen er van te doordringen. Door geheele overgave aan haar kunst, laat zq gelijk ge nieten van den dichter en den componist. Ge moet haar Russische kinderliedjes hooren voordragen. Welk f en eenvoud en welkeen zeggingskracht! Ge ziet de kinderen voor u, ge hoort ze zingen en lachen en schreien, ge voelt hun wanhoop en hun angst...." La musique soulève doucement Ie poids que l'on a presque toujours sur Ie coeur", zegt Mme de Staël, quand on est capable d'affections sérieuses et profondes, ce poids qul se confond souvent avec Ie sentiment de l'existence, tant Ia douleur qu'il cause, est habituellt". Voor het geven van dit superieure geluk danken wij Berthe Seroen, die door haar natuurlijk, diep gevoel en hooge kunst, met zeldzame zelfopoffering, ons dezen zegen geeft. MARIE BERDENIS VAN BERLEKOM Wat te denken geeft Wat ik zoo jammer vind van de vrouwen iets waarin ze waarlijk achterstaan bij mannen is haar nog weinig ontwikkeld solidariteitsgevoel. Een man, wiens daden het daglicht en vooral het oogenlicht van zijn vrouw niet kunnen verdragen, wordt nooit verraden door zijn kameraden. Een man zelfs een die zonder zonden is; klaagt nltt aan geen vriend en ook geen vijand. Een man verraadt geen vriend aan de andere sexe, noch aan zijn moeder, noch aan zijn zuster, noch aan zijn vrouw. Uitzondrringen komen natuurlijk vcor ook die van de vrouw die wél solidair is. Dat de mannen elkaar niet verraden, is hun macht Die kondt gij ook hebben, e, vrouwen! wanneer gij de macht van n vrouw niet zoo dikwijls hooger steldet dan die der vrou wen. Ge beschouwt u zelf nog te veel... door de oogen van den man. Ge hecht nog te veel aan de erkenning van uw schoonheid, uw bekoring boven die uwer zusteren; uw ijdelheid maaktujaloersch, uw jaloezie verstikt het solidariteitsgevoel. Wcest fier! weest in de eerste plaats goede menschen, als het er toe ligt ook goede vrouwen. Steunt uwe zusteren! bedekt hare zwak heden, zooals de mannen de hunnen vergoeilljken en vooral, verheft u niet ten haren koste om wat voorkeur, wat bewondering, wat liefheid van de andere sexe. Weest loyaal! weest trouw! ook In vriend schap; niet alleen met woord en daad maar zelfs in blik en gebaar. Weest solidair! vormt een macht, des te eerder verkrijgt ge recht en de plaats, die u niet alleen als vrouw, maar ook als mensch toekomt. HANNA VAN Li NU E N Mededeel! n g De Vereeniging voor steun of tijdelijke vervanging der huisvrouw" heelt thans te Amsterdam ook een afdeeling gekregen. Door het geheel* land verricht zij veel nuitig werk. Vertrouwbare en bekwame hulp wordt uitgezonden in gezinnen waar door zelf kunnen er van profiteeren, misschien ook kunnen groenten en ooft ter beschikking komen van ziekenhuizen en andere gestichten. Een middelbare school in een onzer groote steden heeft onder leiding van den leeraar in het Fransch in het afgeloopen jaar een groot stuk kleiland bewerkt en daarop niet minder dan 7"i H.L. puikeaarpappelen geteelt, die doi r de gemeente dankbaar zijn aanvaard en gedistribueerd. Natuurlijk wordt zoo iets niet van alle schooltuinen verwacht. De productie telt niet in de eerste plaats mee. Maar toch is het wel van zeer veel belang, dat bij een goede inrichting der schooltuinen ons volk de mogelijkheid ervan gaat beseffen, dat op zeer aangename en in velerlei opzichten heilzame manier belangrijke bij-inkoms en kunnen worden verkregen. De Tuinwijk- en Hofwijk-beweging is nog voor zeer veel uitbreiding vatbaar; het is te hopen.dat de schooltuinen ertoe zullen bijdragen om den stedelir g tot zijn heil weer in direct contact te brengen met de aarde. Ook zullen vele jongelui door deze tuinen de belangrijkheid en de aantrekkelijkheid leeren inzien van land- en tuinbouw en boschbouw en daardoor er toe komen, om een werkkring te kiezen, die de producti viteit van onzen bodem helpt vermeerderen, hetgeen wij zoo dringend noodig hebben. Straks als de Zuiderzee droog is, moeten tienduizenden land- en tuinbouwers klaar staan om daar aan het werk te tijgen. De nieuwe Vereeniging heeft een reeds bestaande in zich opgenomen n.l. de Ver eeniging het Boompje" dat zich ten doel stelde bij de jeugd sympathie te wekken voor bosschen en boschbouw In het bui tenland bestaat een dergelijke beweging, die vooral bloeit in Hongarije en in Amerika. Vele Amerikaansche scholen hebben hun Bird and Arbor day, wanneer de kinderen Voorjaarspakje Teekening voor ae Amsfefdammer" van Helene Bastert Voorjaarspakje van pauwblauwe stof met versiering van dikken s;tkselrar.d. Kort jakje en knoopen van donker pauwblauw fluweel. ziekte of andere omstandigheden de vrouw of moeder tijdelHk moet vervangen worden of hulp nooaig he«ft. De afdetling Amsterdam zal, wij zijn er van oveituigd, niet aliec-n vde aanvragen om hu!p ontvangen, maar ook zuilen vele jonge vrouwen of meisjes zich zeker ge roepen voelen, om hare krachten aan dit noodige en nuttige werk te verleencn. Nadere inlichtingen verschaft gaarne Mej. P. L. de Visser, Emmalaan 4, Amsterdam. VAN ALLES WAT TAI'IOCA-OEHUX'ilTKN Neem 100 gram tapioca (vlak), ongeveer 5i liter water, 4 ;'i 5 dec.liter befe'=t'iisap, ongeveer 100 gram suiker, v.-at citroenschil of pijpkanee'. De tapioca weeken in ongeveer 2 deciliter water dan op het vuur zitten met het overige water, (dat eerst tot koken is gebracht) en met de pijpkaneelof de citroenschil* i in }->ot % uur zacht gaar koken. Daama de bessensap en suiker er bijvoegt n en nog even laten doorkoken. Men kan de tapioca ook bereiden met melk, zoowel volle a's afgeroomde. De ta pioca laat men dan eerst weeken en bereidt deze verder met kokende melk. Men iaat dit ook Va a ."4 uur zacht doorkoken en voegt er iets zout en suiker bij naar smaak. Het gaerkoken kan ook in de hooikist ge schieden. A. L.?S. *) Hadt u hem maar. Melis Stoke. Tapiocameel is zeer voedzaam en sma kelijk op de volgende wijze toebereid: Va liter melk, Jx> liter water, l stukje mélange (boter), 60 gram tapiocamrel. Mengde tapioca aan met het water, en iaat ze, zoo mogelijk daarin een half uurtje of langer, weeken. Breng de mtlk met wat zout aan de kook roer de aangemengde tapioca er door; laat het 2 of 3 minuten zachtjes koken, en pak het in kranten, of zet liet in de hooikist. Het wordt gegeten met wai suiker. Kook 3 kopjes tapiocsmeel in l liter water of melk gaar, voeg er 3 kopjes puree van aardappelen >.op de gewone manier klaarge maakt) bij, meng 2 goed geklopte eifrdooicrs door 't beslag, en 't laatst het stHgiklopte eiwit. Hiervan bakt men pannekoeken in rundvet. Deze warm eten. am&ff tia f2. _<?( S?DE WATERS >--» 2A.AMUAM foto s in het Q/burn met nog al wat vertoon ergens een cf meer boomen gaan planten en daar komen dan ook natuurlijk speeches" en prize-essays bij te pas. Die manier van doen lijkt ons Hollanders wat vreemd, rnaar toch kan ia die richting ock wtl gewerkt woid-sn. Het zou voor de opvoeding van de Amsterdamsche jeugd lang niet verkeerd zijr. a's er van tijd tot tijd eens kindertreinen reden naar Leiduin en wanneer dan op de terreinen van ce waterleiding door de kinderen zoo gaandeweg een paar millioen jonge boompjes werden geplant. Er is tenminste al n mar. in ons land, die aan de verwezenlijking van deze en dergelijke idealen gelooft, dat is de heer K. Dilling van de Heide-maatskhappij, die op verschillende plaatsen in ons land lezingen heeft gehouden over werk- en schooltuinen en die in dezen de zoo hoog noudige stuw kracht oplevert. Hij zal nog heel wat te stuwen hebben, eer dat de onderwijzers en de gemeentebesturen gosd in beweging komen. Maar het begtn is er al. Dordriclit, Leerdam, Hengelo en Den Haag hebben al werk- en schooltuinen. Almelo en Hilversum gaan ze ook aanleggen en ongetwijfeld heeft hier cf daar in 't land de een of andere onderwijzer heel gewoonijes voor zijn school de zaak al lang in orde gebrach!, zonder op het denkbeeld te komen, daar rucht baarheid aan te geven. Als leden der vereeniging kunnen toe treden vereenigingen, corporaties en ge meentebesturen tegen eeri contributie van f 25.?'s jjars. Bovendien kan iedereen tot elk bedrag donateur worden. De eerste daad der vereeniging zal zijn het stichten van den modeltuin te Arnhem en wij mogen ons er wel van verzekerd houden, dat spoedig andere zullen volgen. J A C. P. T l! IJ S S F.