10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 30 Maart '18. - No. 2127 De werkelijke waarde van een FONGERS rijwiel is in overeenstemming met den prijs. Van hoeveel (of liever van hoe weinig) andere merken kan dit worden gezegd. DeGroningerRiiwie!enfabriekA.FON&ERS lllimllllltllllimill Op den Economischen Uitkijk De Collectieve Arbeids overeenkomst (IV. Slot) .Slot". Want al valt «r een breede studie over de C. A. te schrijven en al is dat gemakkelijker zelfs dan de hoofdzaken in een beperkt kader te behandelen tot dit laatste zie ik mij genoopt. Het zou jammer zijn over zoo belangwekkende onderwerpen als dit in mijn 14 daagsche causeiieën te moeten zwijgen, omdat ze te veel-omvattend zijn; ik moet dus er naar streven de be spreking te wringen in een korte reeks van artikeltjes. Ergo: heden slot, waarin ik trachten ga voor- en nadeelen tegen elkaar op te wegen. Voor- en nadeelen. Ik heb onbevangen gepoogd ze beide gelijkelijk in het licht te stellen. Wellicht is er aanleiding, de schaduw zijden niet voorbij te willen zien. Vooreerst omdat de voordeelen duidelijk genoeg tot ons spreken en ook omdat (daardoor ten deele) de C. A. practisch ook ten onzent een groote toekomst schijnt te hebben, blijkt te hebben zelfs, als men zich de cijfrrs omtrent de uitbreiding in mijn inleidende beschouwing wil herinneren. Maar het is niet geneeg dat een instelling aantrekkelijk schijflt en de aandacht trekt, om haar nu ook onvoorwaardelijk toe te juichen en te verklaren dat aan haar de toekomst behoort of moet behooren. Kritiek Is nuttig, ook hier; kritiek", d. w. z. onderscheiding, tegenoverelkaarstelling van wat tot recht begrip en juiste waardeering behoort te worden tegenover elkaar gesteld: licht en donker. Laat mij dan beginnen met te zeggen dat de C. A. inderdaad, mits goed toegepast en wet begrepen, alle voordeelen oplevert, die ik in no. II van deze reeks heb aangegeven en die ik hier nu niet nog eens zal opsommen. De vraag blijft over, wat men als waar moet aannemen van de bedenkingen, die vooral door de praktijk in het buitenland aan de hand worden gedaan. Ook hier valt te onderscheiden. Ook hier moet men ver mijden te generaliseeren", moet men zich aiet te zeer laten afschrikken door de uiterste consequenties van net stelsel, gedachtig aan het oude, doch eeuwig-ware woord van Luther: JedeConseq lenzfütut zumTeufel"! Is het waar, dat elke vernieuwing eener C. A. leidt tot het stellen van hooger elschen door de contracteerende arbeidsorganisatie en dat over de Inwilliging (al of niet) van die eisenen een strijd gevoerd wordt, al licht van weerszijden te verbitterder, omdat partijen tijdens den vrede hun weerstandskassen hebben versterkt en omdat zij weten dat de uitkomst van den strijd jarenlang de arbeidsvoorwaarden zal beheerschen ? Het antwoord op die vraag moet m. i. luiden: ja, zoo iets komt voor, al te vaak; ook komt veor dat de werkgevers-part rj zich bfl, haar bovenmatig toeschijnende, eisenen ten slotte neerlegt, omdat zij meent door een strijd meer te zullen verliezen dan winnen. Maar zoo vaak dit voorkomt, beEINDELIJK DE THEE-DISTRIBUTIE IN DE VOORNAAMSTE CENTRA VAN ONS LAND Een praclische oplossing van het thee vraagstuk door minister Posthuma, uit gevoerd met belangelooze medewerking van de groote theefirmanten, de heeren Van Veen, van Nelle enBrandsma en onze vliegeniers Versteeg, van Heyst en Coblijn, met foto's vanden eersten distributiedag te Amsterdam, Haarlem en Middelburg. Terwijl in de Tweede Kamer de debatten over de levensmiddelenquaestie en het beleid minister Posthuma met onvermoeide energie en bewonderenswaardig uithoud in gs ver moTe Haarlem werd het publiek bij groepen van 10 personen door de politie binnen het afgezette distributieterrein gelaten gen werden gevoerd en aangehoord, om dan door de rest der belangstellende (en -heb bende) Nederlanders des avonds in een luien stoel, bij een kopje appelthee of des morgens zonder thee te worden gesaveureerd en nog wat toegekruid met enkele snedige, hoonende, van-scherp-inzicht getuigende tus schen werpselen voor vrouw-lief's leering en vermaak terwijl dat alles en meer nog dagen lang geschiedde, stond de tijd, maar ook het dag«lijksch werk der regeering niet stil. Onderde v J?, afdoenlnj-eisehende zaken, ressorteerde c k die der thee-distributie. TT~ri"T"» T-l U11 l ' \J J_ -L -til. J±i J_ wijst het, dat de arbeiders-organisatie niet overtuigd is van het rechtmatige, d. 1. het onvermijdelijke van de afwijzing hnnner eischen door de patroons. Zij hunnerzijds meenen dan, dat de werkgevers wel degelijk, zoo zij maar willen en de noodige maat regelen nemen (prijsverhooging, krachtens onderlinge afspraak, van het product), de gunstiger eischen honoreeren kunnen. Dit is een gelijk iedereen weet tusschen werkgevers en werknemers waarlijk niet ongewoon verschil van inzicht l Het feit, dat arbeiders bij de onderhandeling over een te vernieuwen C. A. hun hoogere eischen trachten door te zetten trots de verklaring der wederpartij dat deze dit niet kan dragen, dit feit bewijst dat de arbeiders, die deze houding aannemen, het inzicht der werk gevers niet deelen. Terecht of ten onrechte? Daarop zou In elk gegeven geval het ant woord eerst na een gezet onderzo k der aangelegenheid te geven zijn, doch hoe dit zij, het verzet der arbeiders zal eerst wijken, wanneer (en voorzoover) zij overtuigd zijn, dat inderdaad hun elsch te ver gaat. Nu kan men het betreuren, wanneer de onderhandelingen en besprekingen niet dit effect hebben, dat zij partijen tot overeen stemming brengen en dat de werkgevers er niet in slagen de arbeiders te brengen tot het inzicht en tot de erkenning dat matiging van de verlangens niet slechts behoorlijk, maar zelfs geboden is. Men kan in een gegeven geval de vraag stellen of het betoog van werkgeverszijde klemmend en dringend is geweest, dan wel of wellicht de arbeiders niet overtuigd wilden worden. Maar hoe dit zij, men moet zeggen dut de C. A. als Instelling dan nog niet aan hare roeping voldoet. Want die roeping is juist: de onderhandeling en bespreking mogelijk te maken en te bevorderen, partyen belde te brengen tot het recht begrip van den innigen samenhang tusschen beider belangen. Van een hooger standpunt bezien is er boven den strijd tusschen een werkgevers-groep en een arbeiders-organisatie omtrent wat meer loon of wat korter arbeidsduur een belangen-gemeenschap die hierin bestaat dat het bedrijf gezond en levenskrachtig lllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIllimillllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIU Weliswaar geen quaestle van direct nijpenden aard de koffie wint het in sym pathie bij ons volk nog althoos van de thee maar dan toch eene, die uitgemaakt diende te worden, wilde de minister zich geen noodelooze verwijten op den hals halen. Immers, de gegevens, door de Inventari satie van de thee verkregen, luidden: Er Is thee (bij honderden kilo's) maar er is te weinig thee om een billijke distributie mogelijk te maken. Minister's eerste gedachte: dan maar laten liggen wat ligt, en in 't geheel geen thee meer doen verkoopen biet k toch moeilijk, zér moeilijk te handhaven, gezien (of gehoord) het gemopper dat allerwege opklonk over de zonde" daarvan. Een tweede mogelijkheid reeds in de dagbladen gepubliceerd, om op enkele bonnen uit de boekjes" halve onsjes beschikbaar te stellen bleek bij nader inzien al evenmin practisch uitvoerbaar. Dus beraamde de heer Posthuma een derde plan dat, evenals in de sprookjes, ook in dezen tijd van ongeloofelijkheid, de uitkomst brengen zou. Hij dacht... en vond. En stelde zich aan stonds persoonlijk in verbinding met de in thee-kringen wei-bekende heeren Van Ve-n, v. Nelle en Braudsma die na slechts enkele daten praten hun belangelooze hulp toe zegden. Maar nog moest de minister zich van de medewerking van drie andere personen ver zekeren, wilde hij zijn denkbeelden tot een goede uitvoering zien volgroeien. Een minlstrieel telegram riep de avlateurs Versteeg, Coblijn en v. Heijst van Soesterberg naar de residentie voor een bespreking, welke ditmaal in een kwart-uur tijdsbr mdlgd werd, waarna de heeren per vliegtuig weer konden terugkeeren gelijk zij aange vlogen waren. Nu stond dan het "plan op vaste schroe ven en werd, gelijk men reeds weet, door de pers bekend gemaakt, dat Vrijdag den 29<tcn Maart en den Maandag daarop vol een d, in Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Utrecht, Arnhem, Groningen, Breda en Middelburg des namiddags tutschen 2-3 uur, een kostelooze distributie van de nog in Nederland voorradige thee zou blijft, dat het blij ve opleveren werk-gelegenheid voor de arbeiders en een behoorlijke ondernemers-winst voor de patroons, dat het kapitaal zich niet terugtrekke uit de nijverheid, dat het product afzet vinde op alle markten, waarop het kan worden ge plaatst zonder nadeel voor de arbeids-voor waarden. De C. A. wordt aangegrepen als bevredlgirgs-middel op sociaal terrein. Vrede kan er op dat gebied slechts zijn, wanneer de belangen-gemeenschap, waarop ik boven doelde, het gemeengoed van werkgevers en van werknemers is geworden. Wij zijn nog ver daarvan verwijderd. Wanneer een C. A. wordt gesloten (of vernieuwd) zonder dat beide partijen zeggen: wij hebben hierbij niet meer gegeven dan wij in billijkheid geven konden en wij hebben ook niet meer verkregen dan ons in billijkheid toekwam; dan blijkt daaruit dat ei een zekere over weldiging" is geweest van de esne partij door de andere, een gemis aan inzicht of een gemis aan bereidwilligheid om naar het inzicht zich te gedragen. Dit inzicht zal men moeten winnen en die bereidwilligheid zal men moeten verkrijgen, wanneer er ooit sprake zal kunnen zijn van vrede tusschen de werkgevers- en de werknemers-klassen, een vrede, die niet hierin bestaat dat ieder tevreden is met wat hij verkrijgt, maar be grijpt en dus er in berust dat hem niet meer kan worden gegeven. Tot het winnen ? van dit inzicht en het verkrijgen van die bereidwilligheid is een lange weg van opvoeding, opheldering en voorlichting noodig. De C. A. leidt de groepen op dien weg. Niet de C. A. alleen; er zijn ook andere middelen om dit doel te bereiken, maar een dier middelen is stellig de C. A. en zij kan een zeer sterk werkend middel wezen in de gewenschte richting. Hoe staat dan, zoo bezien, elgenlfjk de zaak V M. i. aldus: vat ik onder het woord op voeding" gemakshalve nu maar samen wat Ik boven schreef ever het voor beide par tijen noodzakelijk inzicht in de wezenlijke belangen-gemeenschap en over de bereid willigheid om naar dat inzicht zich te geworden gehouden, respectievelijk op het Ijsclub-terrein, de Groote Markt, het Binntnhof, de Maliebaan, het Velperplein, het Cnassé-Kazernevcld en het Molewater, welke terreinen tijdens dat uur ech'er uitsluitend toegankelijk zouden zijn op vertoon van een kolenkaart, welke maatregel mogelijk mis bruik zou verhinderen. Ook zouden kinderen beneden de 12 jaar geweerd worden. Klokkeslag 2 uur zouden drie vllegdragen, dan zou ik dit willen zeggen: de C. A. is een uitstekend opvoedings-middel, maar voor haar richtige werking als arbeids regeling vooronderstelt zij eigenlijk dat de opvoeding reeds voltooid is. Wat nog maar in zeer geringe mate het geval magheeten. Men kent in ons land voorbeelden (ik noem de A. J. V. en den A. N. D. B.) van oreanisaties (beiderzijds) met inzicht en bereid willigheid. Maar men kent, meen ik, veel meer voorbeelden van organisaties, waarbij aan inzicht en bereidwilligheid nog al te veel hapert. Inmiddels sluiten OOK die collec tieve overeenkomsten, die natuurlijk het gevaar meebrengen dat zij niet op het juiste inzicht berusten, gegrond zijn op wat ik met een enkel woord noemde overweldi ging" van de eene partij door de andere. De groote vraag, die in mijn oogen feite lijk alles beheerscht, is: of de opvoeding" naderbf zal worden gebracht. Elke C. A. kan dat bevorderen. Zij is daartoe een prachtige gelegenheid. Maar er zijn ook op sociaal terrein veel lost opportunities". Men kan niet zeggen, dat elke C. A. het hooge, verre deel van beter begrip en ver helderd inzicht bevordert. Mogelijk sluiten partijen slechts een compromis zonder elkaar daarmee nader te zijn gekomen en mogelijk herhaalt zich dat, met of zonder vooraf gaan de n strijd, regelmatig bij elke vernieu wing. Wellicht ook bevat de C. A. in zich zelve al hebben misschien partijen dat noch bedoeld noch voorzien elementen, waarvan toch wel opvoedende kracht moet uitgaan. Wellicht ook niet of nauwelijks Van algemeen standpunt bezien, schijnt mij de vraag omtrent de C. A. als algemeen wenschelijk te achten arbeidsregeling boven alles een vraag van vertrouwen in de toe komst. Ik voor mij ben, meen ik, wel overtuigd van de wezeflijke en mogelijke groote voordeelen der C. A., maar zeker ook allerminst blind voor haar wezenlijke en mogelijke nadeelen, voornamelijk met be trekking tot de ver doorgevoerde regeling de door sommipen verlangde consequenties het perspectief". Doch ik oordeel, da ruim bekeken alles er van afhangt o men op den duur over heel de lijn door goed te vangen hadden, om htm deel te be machtigen. Dat zoodoende enkelen meer dan n pakje en anderen niets zoudea krijgen, was een bezwaar dat door den minister wel degelijk was voorzien en erkend, doch niet te onder vangen bleek. Na deze beide distributie-dagen zou dan alle thee, 'door de heeren Van Veen, van Nelle en Brandsma uit alle deelen des lands De eerste distributiedag op het IJscIub-terrein te Amsterdam Het moment waarop de drie vliegmachines, bestuurd door Coblijn, Versteeg en Van Htyst, in aantocht zijn van de klein-handelaren opgekocht en bij hunne eigen voorraden gevoegd, onder de bevolking gebracht zijn. En zoo had dan Vrijdag 1.1. de eerste openlucht-distributie plaats en zeer zeker komt hier een woord van hulde toe, niet alleen aan den minister, den heeren thee firmanten en vliegeniers, maar ook aan de plaatselijke politie, die voor een zoo uitstemachines, (die te Amsterdam bestuurd Versteeg, Van Heijst en Coblijn, die In de overige genoemde plaatsen door andere aviateurs, door den vliegkampcommandant van Soesterberg aangewezen), boven de terreinen verschijnen, en op slechts enkele meters hoogte blijvende vliegen, de hun mee gegeven thee, verpakt in zakjes van elk n ons neerlaten, zoodat de aanwezigen slechts het sluiten van collectieve overeenkomsten en langs andere wegen tot de opvoeding" zal komen. Ij dat bereikt, dan ducht ik de nadeelen niet, omdat ik vertrouw dat par tijen dan zelven tot het inzicht daarvan zullen komen en ze zullen weten te overwinren. Dus zou ik niet willen zeggen dat elke nieuwe C. A. winst is. Zij kan dat zijn. En: zij kan dat worden. Maar zij kan ook de vrucht van overweldiging" zijn of van verrassing of van moedeloosheid. Het is aan partijen er voor te zorgen dat de In stelling, die zooveel goeds kan brengen, dit voortdurend en steeds meer doen moge. SMISSAERT DROOMBEELD I De uitvinder van het 100 K.M. kanon kend verloop wist tezorgen.Slechtsenkele.en in deze wtefc te noemen incidenten kwamen hier en daar naar de avond-dagbladpers reeds in de verslagen beschretf de orde een oogenblikverstoren.Zooo.a.te's-Oravenhage waar een jonge dame, zekere freule v. R. toen zij zelve nog niets gevangen had, het pakje thee van een harer vriendinnen met haar hoedenspeld openscheurde, zoodat de inhoud te gronde ging, waarna bedoelde vriendin freule v. R. aanvloog, een worste ling ontstond, welke echter aanstonds beëin digd werd door de tusscheikomst van een cordate vischvrouw uit Scheveningen. Op het Amsterdamsche ijscluhterrein trachtten in het korfbal geoefende jongelui anderen het vangen te beletten door voort durend afdekken met de handen, hetgeen als unfair In dit geval door de politie ver boden werd. En zoo kwamen ook in de andere plaatsen wel momenten van strijd Een troepje Middelburgsche vrouwen trekken zegevierend met de veroverde buit naar huis en emotie voor, maar persoonlijke onge lukken vielen nergens te betreuren en dus mocht deze proef van den minister alleszins geslaagd genoemd worden. Wij raden onzen land^enooten. speciaal de huisvrouwen, dan ook zonder bedenking aan, van deze kostelooze aarib eding Maandag a.s. gebruik te maken, in geval zij daartoe Vr(/dag U. nog niet in de gelegenheid waren. A. B., lid der Commissie voor de Distributie van Levensmiddelen.