20 Maart '18. No. 2127 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR-NEDERL AN D Teekenlng voor de Amsterdammer" van E Heffmans?van Beek Rechts heerscht duisternis; zware wolken op den achtergrond. De phoenix verbrandt op zijn nest. Donker is de lijdensweg der menschheid. Links wijkt de nevel, de wolken worden yler. Dephoenlx verrijptverjongduitde asch. De natuur ontwaakt; aan alle takken ontspruiten bladen, knoppen, bloemen, die in 't midden te zamen komen boven de stralende zon, omvattend in haar schijnsel alle volkeren, na de loutering eendrachtig verbonden. I1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII lllllflIllinillllllllMnilllllMIIIMIlllUllllllllllUIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMHHIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll.l Illllllllllllllllllltlllllllllllllllll Het Paaschfeest van den Ex-Czaar Hoe zal dit Paaschfeest zijn voor u, o, .Witte Czaar?" Kunt g' aan herinnering van 't rijk verleer. ontkomen, Van een verwaasd visioen van eens ge droomde droomen In gulden werk'lijkheid, en van een kroon, te zwaar? Wél moest gij afstand doen van uwe op permacht, Van slaafschheid van uw volk en uwen naam van Vadei". Getrouwe, zwakke vorst, gij kwaamt uw volk niet nader, En meer, oneindig meer heeft 't noodlot u gebracht l Doch ander beeld verrijst, nog scherper dan dit leed; Aldra zal klokkenspel voor 't oude Paasch feest klinken, Waarbij geheel een volk wtêr op de knie zal zinken, llflIllllllllflülllllllljllllllllflIllllllllllllllllllllllllllllJIIIIIIJIIJIIIIIIDIIIIII Een bezoek bij Manna de Wijs Mouton Naar aanleiding van haar tentoonstelling bij d'Audretsch te 's Gravenhage Manna de WijsMouton... »o ja, die, van de aardige lied jes" zegt dan dadelijk iedereen, denkend aan Het Taschje', Marj ilijnije.DeWiBd, De Freuietjes Hortance, Pauiine en Emërance en nog zoovele andere, door de voordrachten van mevrouw de Wijs zelve, of door die van PisuisseenAntoinette van Dijk bekend geworden levensliedjes, frisch en vreugdig vele, andere met 'n wat weemoedig lachje van berusting om wat nu eenmaal niet anders is enkele van diepen ernst, doch die dan meestal zóó verborgen ligt onder den toon van luchtigen spot, haar eigen, dat slechts deze laatste klank door het groote publiek" gehoord wordt... Maar dit niet begrepen worden" door ieder, waar het gaat om den dieperen zin, stempelt haar werk Immers juist tot kunst! Een kunstenares bij gratie Gods, in den mooien zin van het woord, blijkt Manna de Wijs te zijn; onweersprekelijk, onbetwist En dat niet in de rste plaats door haar liedjes, maar sterker en op hooger plan door het nu onlangs in grooteren kring bekend geworden boetseerwerk begin Februari geëxposeerd bij de firma d'Au dretsch te 's Gravenhage. Dat werk, in de laatste jaren pas tot uiting gekomen, al moet de gedachte daarvan, de geestelijke voorbereiding, een langer wordingsproces in haar hebben door gemaakt heeft verrassing en ontroering gebracht. Die miniatuurtjes, gevormd uit was van meest bruine en bleek-gele tinten, die uiterst precieuse figuurtjes van kinderen en markiezinnetjes, of oude pruiken-heertjes de innig devote, biddende priesters, de handen gevouwen en in absolute toewijding, als weggezonken de moede trekken van de oude rimpel-gezichten de heiligen beeldjes als van St. Anna en Maria, het heerlijk-zoete Kindeke Jezus... alle deze beeldjes werden door hun maakster ge plaatst in een omgeving van harmonie: in Doch thans in modderpoel van Rusland's bloedig zweet... Wat is dit Paaschfeest dan voor u, ver bannen Czaar? Ook gij in 't verre oost zult klokgebeier hooren... Doch Rusland's zegenbeêgaat thans voor u verloren, Ellendig is uw waan, gering uw vriendenschaar. Nu wijkt het zwart gordijn en ziet gij zalen, wit... In onafzienb're rij staan duizenden sol daten. Uw trouwe garde wacht... op haar kunt g' u verlaten... Voor u klopt ieder hait... dat gij toch niet bezit... Maar zie nu buigt g' u neer en geeft den broederkus. Een elk beantwoordt dien vanuit de dichte rangen, iiiniiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiMiiiiiMinmiMMimiiiiMiiiiiiiiiiiiii houten kastje van oud-bruin, waarvoor een groen-saaien gordijntje ze onttrekken kan aan brutale blikken van oningewijden, die met profanen spot hun heiligheid wellicht beleedigen zouden.,. Of in glazen doozen, met breeden rand van bewerkt koper, en als achtergrond 'n dof stukje leer... of... Maar dit werk te beschrijven is eigenlijk niet mogelijk, want ieder stuk weer is anders dan een vorig, nieuw gevoeld en nieuw uitgevoerd met de eindelooze fantasie van de kunstenaar. Maar ook ieder stuk is gaaf en af en geworden tot een kunstwerk]e waaruit klanken en geuren opstijgen van vroeger tijden, van bidzangen en wierook en lavendel klanken en geuren die stil maken en tot aandacht dwingen en iets onzegbaars in ons doen opengaan... Maar ik wilde vertellen van mijn bezoek aan mevrouw de Wijs. Naar haar toegaande had ik mij onwillekeurig in beschouwingen verdiept, wie ik er vinden zou: de maakster van de levensliedjes in de modern-heldere tonen of die van de middeleeuwsche beeldjes, de vergeelde en oud-bruine wasjes" met hier en daar wat dof-goud of schitter steentjes van rijken gloed... In haar kamer, waar de, tusschen groendamasten gordijnen binnendringende zon stillen vrede gaf aan de oude, gezellige meubels: het antieke buffet je met get winkel van groen en geel glaswerk, wat oud zilver de ronde tafel bij het raam met de gebloemde moderateurlamp het blaadje met de geu rende koffie en biauw-porceleinen kopjes, uitnoodigend op de groote middeltafel in die omgeving vond ik heel stellig de ziel van de beeldjes weer en ook klonk die op uit de woorden van innige liefde voor haar kunst, waarmede mevrouw de Wijs mij er van vertelde. Maar daarra, toen vond ik toch óók de dichteres, toen me bleek, dat de humor, de chte uit haar liedjes een onaf scheidelijk geheel uitmaaktevan haar wezen, en dat die zelfs bij haar beeldwerk soms om den hoek kwam kijken, al was hij (Jaar dan in hoofdzaak naar den achtergrond verwezen. Als kind al, vertelde mevrouw de Wijs me, had ze enkele liedjes gemaakt, maar natuurlijk schaamde ze zich daar vréselijk voor en verstopte ze haar maaksels zorg vuldig, opdat rooit iemand ze zien zou. Maar ns had haar moeder er toch een ge vonden op haar kamertje en als verrassing voor haar jaardag in een kinderkrant laten Daarbuiten zingt de klok met bronzen stem haar zangen, En 't Paaschlled juub'lend dringt In 't hart van ied'ren Rus! Bij elk dien gij omarmt, spreekt gij 't vrede-woord, De overoude spreuke: .Christus is ver rezen !" En plechtig klinkt bescheid: 't Is waar, Hij is verreienl" Zoo heeft door d' eeuwen heen de Paaschzonne gegloord. Bij 't denken aan dien gtief van het bedro gen hart, Leest gij een vlammend woord, dat nimmer zal verbleeken. In vuur'ge letters straalt het brandend Judasteeken Van hen, die in een kus uw liefd'en trouw getart! Toch weent gij nog, om wie verpletterden uw kroon, En kondet gij hen helpen, hen zoudt ge alles gevent Geen offer u te groot, opdat uw volk zou leven Geleid door uwe hand, van Keizer zon der troon... In 't onherbergzaam oord draagt ge als exCzaar uw lot Wellicht ontwaakt uw volk en heft tot u de handen... Gelouterd en gesterkt verbreekt gij dan hun banden Als vader van uw volk, als dienaar van uw God! Jo DE Vos llllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfllllllllllllllllllllllllll MededeeHngen De 19de Algemeene Vergadering van den Nationalen Vrouwenraad van Nederland zal dit jaar te Amsterdam onder presidium van Johanna W. A. Naber, plaats hebben op 4 en 5 April, 's morgens te 10 uur in Park zicht", Hobbemastraat, hoek S'adhouderskade. Toegankelijk is deze vergadering voor allen, die lid zijn van eene bij den Raad aangesloten vereeniglng. Ook dit jaar zullen opnemen. Hoe ze zich toen ellendig gevoeld had, diep vernederd en zielsbedroefd. Later, als ouder meisje geinviteerd op .'n avondje", waar leder iets ten beste geven moest, was ze er, in wanhoop, toe gekomen voor het eerst eens zoo'n liedje zelf voor te dragen bij haar gitaar en het behaalde succes had haar toen toch wel aangemoedigd. Maar haar groot verlangen ?was te mogen gaan naar de academie en toen ze den rijstenbrijberg het onderwijs-«xamen moedig door gegeten had, ging die wenf ch volgens belofte in vervulling en kreeg de 20-jarige Manna een jaarlang boetseerles van La Combléaan de Haagsche Academie. Zelfs haalde ze daar nog een zilveren medaille voor een leeuw die scheef op z'n pooten stond", zooals me vrouw de Wijs lachend be kende. Het meeste dankte zij professor Odéuit Delft, die haar ook nog 'n jaar onder zijn leiding nam, en, plezier heb bende in zijn talentvolle leer ling, behalve direct voor haar kunst, ook voor haar geeste lijke ortwikkeling veel ge weest is. Toen kwam haar vroeg huwelijk een eind ma-' ken aan haar pas begonnen kunstloopbaan althans voer het uiterlijk. Want mijn eigenlijke kunstontwikkeling," zeide mevr. de Wijs, stond immers niet stil die voltrok zich innerlijk onder al mijn levensphasen, bij mijn vrouw-zijn, moeder zijn, bij vreugde en verdiiet. En bij het laatste wellicht het meest. Maar tijd voor werken en oefenen ontbrak mij de eerste 20 jaren geheel mijn man en beide zoons eischten mij op. Eerst veel later, toen de jongens groot waren en uit huis, toen kwam de lust tot het maken van mfln liedjes eerst later tot boetseeren weer boven. Ach, dat ging eigenlijk zoo heelemaal vanzelf. Die liedjes, doorgaans gemaakt naar aanleiding Sint Willeboord (eigendom van E. Gelderman) van een of ander voorval of gezegde van anderen, in opdracht dus eigenlijk, vallen mij in, zóó als Ik ze opschrijf soms des nachts, soms midden onder een gesprek.En dan ga ik ze bij mijn gitaar zingen voor Hemslrg die er het accotnpagnement bij maakt. Eerst zes jiar gelrden ongeveer begon ik met mijn was-figuurijes. Wat die mij een genot gegeven hebben. Maar barensangsten óók. Want lederen keer, als ik iets nieuws beginnen wil, altijd zonder te weten wat en hcèhet worden zal en of ik het zal kunnen lederen keer opnieuw bevangt mij een nerveuse angst die mijn heele lichaam doet beven, mijn handen klam maakt... weder zeer belangrijke punten worden be handeld, getuige de voorstellen gepubliceerd op de Beschrijvingsbrief, ons dezer dagen toegezonden. Wij wekken daarom tot algemeene deelname op. Het werk van den Vrouwenraad is nog aan zoovelenonbekend. Aan de vergadering van 4 April gaat 3 April een openbare avondvergadering vooraf, waarop behandeld zal worden de vraag: wat wenscht de Nationale Vrou wenraad van Nederland van de Wet gevende Macht. Onderwerpen: Gelijkstel ling van man en vrouw. Herziening Burgerlijk Wetboek. Benoembaarheid van vrouwen tot alle openbare ambten en betrekkingen". Spreeksters: mevr. mr. B. Bakker?Nort, mevr. W. v. Itallie?van Embden, mej. C. M. v. d. Pijl, arts, mevr. H. van RIel Smeenge. llllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VAN SCHAICK BOOTHSTRflflT UTRECHT III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIU llllllllllllltlllllllllllllfllllllllllllllllllll Neen, katholiek ben ik niet, en ook maakte ik geen speciale studie van kerkelijke kunst of middeleeuwsche kleederdrachten, maar wel heel eigenaardig is het, dat ik mij zel den of nooit vergis in den stijl. Dat schijn ik intuïtief te voelen..." Een heel typisch voorbeeld van haar werken bij intuïtie vertelde mij haar vrien din, mevrouw N. toen zij mij kpen zag naar het beeldje van de Heilige Anna. Dat prachtige was-figuurtje had mevr. de Wijs gemaakt, zeggend dat het de Heilige Anna" moest voorstellen. Op de vraag van mevr. N. waarom ze aan de voeten van de figuur twee pauwen had gezet, moest ze het ant woord eigenlijk schuldig blijven, 't Stond aardig," meende ze. En eerst veel later hoorde ze, dat de legende, niet voorkomend in den bijbel, verhaalt, hoe deze Anna leed on der het gemis van het moederschap en eens, wandelend in een tuin, de woorden sprak: Ziet, zelfs de vogelen hebben hare jongen l In een antiek bureautje bewaart mevr. de Wijs haar materiaal: de verschillende stuk ken harde was, die ze smelt in een pannetje boven het vuur, dat uitgiet op een glazen plaat en de was bewerken gaat met fijne instrumentjes wanneer ze daartoe de juiste vastheid herkregen heeft. Een goede kamer temperatuur moet verder zorgen, dat de was niet harder wordt tijdens het werken. Dan is er de doos met de ppederverf, in alle kleuren, die dan zoo als zij is, of gemengd, door middel van een fijn penseelt je op de nog kleverige was overgebracht wordt, en verder nog een verzameling van ontelbare soorten kraal'jes, scherf jes glas, stukjes blik, goud, zilver, gekleurd stagnool, enz enz. die een enkele maal dienst doen, en, sober als ze aangebracht zijn, wonder-goed effect maken, in de mijters van oude bisschoppen, of op de linten van een hoofsche juffer. De eerste expositie van dit heel bijzon dere en heel bekoorlijk werk is, zooals ik begon te zeggen, een verrassing geweest, en de kastjes met de wassen-figuurtjes heb ben aanstonds den weg gevonden naar de hulzen van hun bewonderaars. 'tls'te hopen, dat mevrouw de Wijs haar laat begonnen kunst zal voorzetten, zooals dit merkwaardig-rijpe, in zijn soort haast geperfectioneerde begin-werk" het ver wachten doet. ALLY V. BAËZA Middeleeuwsch Kindje, Carel Costijn (eigendom van E. Gelderman) Florentijn (eigendom van Cath. v. Rennes De Waaierdrager (eigendom van E. Gelderman}