12 DE AMSTERD-AMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 6 April '18. - No. 2128 l De werkelijke waarde van een FONGERS rijwiel is in overeenstemming met den prijs. Van hoeveel (of liever van hoe weinig) andere merken kan dit worden gezegd. DefironingerRiiwielenfabriekA,FOHGERS ittiiimiimiiiii Den Haag van uit een Eéndekker Het spijt me, maar het is niet langer te loochenen, den Haag wordt Snobbish, onze van ouds zoo arlstocratisch-deftige residentie krijgt O. W.-'er allures, verliest het voor naam cachet, dat zelfs de machtigste han delsstad haar vroeger benijdde. De pleinen, straten en lanen, waar huizen staan, met de streng-oud-Hollandsche achttleneeuwsche gevels, die van ouder tot ouder bewoond werden door adellijke of patriciër families worden nu verburgerlijkt tot .win kelstand". Drie huizen van het Palels der KoninginMoeder, op het kostelijk Voorhout, zoo schoon door Constanten Huijgens in zijn Batave Tempe bezongen, lezen we met protserig, dik-vergulde letters den naam van een kleermaker op den gevel. Op den Vijver berg, die 19 hulzen telt, zijn in tien daarvan bank-kantoren gevestigd. De eertijds zoo deftige Kneuterdijk ondergaat een zelfde lot. Begeer beheerscht daar nu met de firma Kühne de situatie. Op de ne hoek een kleerenpaleis, op de andere een vier ramen breede goudwinkel. De etalage-kasten zijn afgesloten van den eigenlijken winkel, pardon, men spreekt tegenwoordig van magazijn, door heel dure kantgordijnen, niet minder dan point d'Alenc.onda's wijsheid, die mijn dochters me vertellen, want lederen dag staan ze de satijnhouten kaptafel te be wonderen, waarop het heele garnituur van goud ligt uitgestald. Mensen, wa fijn, om van te watertande" hoorde ik een O. W. .dame" naast me zeg gen met briljanten in haar ooren zoo groot als kiezelsteenen. Waarlijk, er zijn firma's die wonderwel de behoeften der tijden ken nen, en er van weten partij te trekken. We leven in het teeken van de O. W., van de kostbare bluf, van grootdoenerfj met geld. C'est la galette qui gouverne Ie monde. Eilacle, aristocratisch den Haag heeft haar . schoonen titel verkocht voor n bom duiten. Ze heeft haar ziel versjacherd aan den geldduivel. En 't is een besmettelijke ziekte die buis na huis binnen dringt. Het schijnt moeielijk te zijn er aan te ontkomen. Ari schreef in zijn vleugje Haagsche wind, .dat hij nu voortaan ging thea-ea in .Ie Vieux Doelen"." Ik heb mijn oogen niet kunnen vertrouwen, toen ik 't las. Dit aloude, oudste, beste, def tigste hotel uit onze resident!*, dat hotel was, en niets anders, dat slechts gastvrij heid verleende aan graven en prinsen en gezanten, en wereldberoemde artiesten (ik heb er Sarah Bernhardt nog een serenade zien brengen). Dit hotel, waar een gewone gast niet meer dan een nummer was en met nederige hooghartigheid werd bediend en behandeld, zoodat hij zelf begon te voelen niet te passen in deze hótelomgeving van voorpame gasten, dit .oude, gerenommeerde huis", niet waar, zoo luidt immers de uit drukking, is bezig zich teencanallleerentot een gewoon restaurant, richt zijn zalen in tot gebruik van afternoon tea's met een strijkje, laat toe, dat O. W.-'ers, die tien jaren iiiHiiiiiiiJiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiHiiHiiiiiiiiNiiiimiiimtiNiiimiiiiiiMiiiiii LIEDEN VI Melis Stoke stelt den lezer voor: geleden uit het hotel zouden zijn weggekeken, er nu grove vertering maken en met een nonchalant gebaar een gulden fooi aan den kellner geven, als waren zij gesproten uit de hoogst adellijke kringen. Ik heb zelfs vernomen, dat er dames van zekere repu tatie ... .Maar h' donc, George, zag, heb je dat geheurd, dat is toch een horreur, vin je niet, George, een horreur zag, nu ook Vieux Doelen zulke allures aanneemt. Je kunt nu nergens meer een fatsoenlijk kop thee drinken, zag...." De jonker, die van het uitstervende geslacht, stoot het winkel deurtje open bij van Veen en klimt naar het klein Japansche theesalonnetje, waar hij z'n geurige thee wipt uit een broos Chiieesch kopje. Er is geen strpje en er zijn geen O. W.-'ers, en fooitjes zfjn er zelfs niet ver plichtend VLIEOENIER IIIIUIIIIIIIIIIIIMIIIIIIllllllllllllllllltllllllllllllflIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII den Heer R. A. D. Draayer, Ridder P. P. Uitvinder van verschillende E r zat z"middelen. Ja, lezer, die slanke, sierlijke man, met witte slobkousen, dien ge lederen middag in Trianon kondt zien, die dagelijks deduurste spijzen en dranken tot zich nam in de pre tentie u se eelzaaltjes van 'Monlco, Bagatelle en het caféde Paris, die 's Zondagsmor gens een vurig tweespan mende, langs den Amstel, en die benijd werd om zijn modieuse kleeren en om de beeldschoonejvrouwen, die hij aan zijnarm schouwburgloges en café's binnenleidde?die man, lezer, was ik.... Helaas, ik was het?ik ben het niet meer.... Ik zit nu in 't gevang... haha! de wereld bewijst den besten harer schepselen onbe wust een goede daad, door ze op een ge geven oo^tublik uit te stooten VRAOENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek in te zenden aan het RedactTebureau, met op den omslag het motto .Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden beschouwd.) E. d. B. te d. H. Bijgaand zend ik u een zoo getrouw mogelijke weergave van een oude munt: de voorzijde omsluit in een half boo%vormigen krans het jaartal 1623 en daar onder tusschen 2 G's een sterretje met een epaulet. Op de achterzijde ziet men tusschen de letters S en C een gekroond poppetje, vermoedelijk gezeten en in de hand een staaf. De munt heeft een onregelmatigen vier kan ten vorm, terwijl ze de kleur heeft van een gebruikt zilverstuk. Zoudt u mij aan de hand van deze gege vens nader kunnen inlichten, eventueel met opgave van dt waarde, die het geldstuk heeft? Het bewuste stukje is geen munt of pen ning, maar een muntgewichtje, zooals in vroeger eeuwen door de gezworen wisselaars werd gebruikt. Die gewichtjes werden steeds van geel koper vervaardigd, op de bovenzijde vertoonen zij in hoofdzaken, meer of minder vrfj voorgesteld, het beeld der munt, wier zwaarte zij vertegenwoordigen. De letters i(iiiiiiiiiriiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiifiiii(iiifiiii(iifiiiiiiiiiittJiiiiiifiiiiiiiiii)(iiii DROOMBEELD II Jf^"^~~^' ) ^5^öJi«5^«^^r^^fe^-^'2^^^^S^' ^^/^ ^?^? /^fe~^ , ^x^^rT^ ^ ~ Hllllllllllllllllllll IIIIIIMIII Illllllllllllllllllllllllllllllll II l II En er vielen bommen op de kerk! iiiiiiiiiiHiiiiiitmiiiiiiiimiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii Oscar Wilde?Napoleon?Rousseau.... en IK Zouden wij voor het nageslacht half zoo belangrijk zijn, indien de wereld ons niet in staat had gesteld in stille afzondering te zijn.... om een De Profundis te schrijven, en de Balad of Reading Goal?of om op St. Helena te leven?of om bekentenissen te doen.... zooals Jean jacques eenmaal deed tot eigen droefenis en verheffing en zooals ik het zal ondernemen... daartoe in staat gesteld door den schietgat-redacteur... ? Neen, lezer, ik neem het de wereld niet kwalijk, dat ze mij afzonderde, ir. het beste gezelschap dat ze mij schenken kon... in dat van mijzelven, Nu ben ik gelukkig, maar niet hoovaardig... ofschoon ik weet, dat ik beter ben dan zij, die mij verguisden. Het is niet met de gloeiende vlammen der wrake in mijn hart, dat ik mij hier, voor een wankele, houten gevangenistafel te schrijven zet aan mijne mémoires integendeel... ik glim lach zacht en vergevend en met eere, en een zekeren zwier zelf s, draag ik het grauwe pak der uitgestootenen dezer verdwaalde samenleving. Ik zwelg niet in zelfbeklag... want wat ik deed was welgedaan en beter dan 't geen zij allen deden die, daadr werkelijk of passief, mede-gedogen en dat het menschdom in eigen vernuft stikken gaat. Ik was een uitvinder... maar geen vernufteling. Vroeger, ja, toen verwachtte men van een uitvinder vernuft?Maar heden... ? Ach, hij zou zich door die eigenschap bitter weinig onderscheiden van de simpel sten zijner medemenschen... die, voorzoover ze geen vlammen werper bedienen of monster kanonnen uitvinden en afschieten... ham steraars zijn, of kettinghandelaren, of levensmiddelenvervalschers Wat men mij ten laste heeft gelegd, was, dat ik een Ersatz-veryalscher was. Haha! Tegelijk met mijn vonnis, werd voor het Berlijnsche gerechtshof het bekende monsterproces gevoerd tegen dien eminenten Schulze... dien men uitkreet voor... ... Ersatz-Surrogaten- Verfalscher Ja, lach maar lezer... ik lach met u... en hoe bitterlijk! Het feit teekent de toe standen van dezen tijd.... Wie de verdraaide waarheid, die de officieele is, durft te verdraaien... is een valsaris Alsof het omkeeren eener officieele vervalsrhing niet een terugkeer ware tot de latent-sluimerende, ojficieuse waarheid. Arme verdrongen waarheid.... Er is maar ne waarheid ... doch er zijn op de keerzijde van uw gewichtje zijn de Initialen van den Amsterdamschen maker duizenden Ersafsen en surrogaten van.... Ach... het is de bekende vicieuse cirkel En wie heeft het recht, te verklaren dat dit-of-dat punt van een cirkel het aanvangspunt is ? * * * In deze, mijne vrome afzondering, durf ik te lachen om de dwaasheid uwer samen leving Dat mag ik nu... ge hebt er mij het recht toe gegeven door mij uit te stooten?Ik lach om de duizenderlei godjes, die allen meenen, dat hun waarheids-Ersatz het eenige en beste is ...En ik kan betrekkelijk vrij en veilig lachen... al klinkt het ook wat luguber tusschen deze vier kale wanden... en al blijft de kans bestaan, dat een verkeerdelijk van een vliegtuig uitgeworpen bom het dak dezer gevangenis treft, en mij doodslaat in een mijner eenzame lachbuien.... Maar dat zou dan ook het eenige zijn, dat mij kon herinneren aan het feit, dat ik nog tot uw on-edele samenleving behoor.... * * * Maar: Ter zake'' roept de schietgatredacteur, schiet op met de beloofde mémoires" Welaan dan ... ik weet geen begin... althans geen begin wat ik u zou willen aanbieden Ik heb van mijn leven veel mémoires gelezen... ze waren alle min of meer zelfgenoegzaam gesteld Zoo zouden deze ook worden.,. hun aan hef zou niet anders kunnen luiden dan: Ik was beter dan G ij Dit nu, lezer, wil ik u besparen... want, al staat het er niet in zooveel woorden in... alle rood ... wit.,. blauw ... en verdere spectraalkleurige-bocken, die uw schrijftafel overstroomen, zijn op dat stramien gebor duurd. En het zou u ook bitter weinig aangaan... zelfs wil ik alle polemiek daarover ver mijden ... Ik ben een doode voor u... ziedaar l En mijne mémoires geef ik den vorm eener necrologie: * * * R. A. D. Draayer f. Ik ben gesneuveld. Op het veld van de maat schappelijke eerloozen. Als oorlogsslacht offer. Van mijn leven is niets te zeggen, tot aan de annulatie der Russische schatkist papieren. Voor dien tijd leefde ik... ziedaar... ge weet toch niet wat dat is, want gij vegeteert. Ge vergeet in uw dollen handel dat leven genieten is. Ik genoot. Ik was rijk van deze gewichtjes Gerart Geens, die woonde in de Calverstraat, In de Balans". iiiMuiiiiimimiimiiiiimiiiiiiliiiiiiii HUI iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiii en ik behoefde mij niets te ontzeggen dan ... den arbeid. En die heb ik nimmer gemist, want mijne geestelijke bronnen waren rijk genoeg om dit kunstmiddel-om-levend-te-blijven te kun nen ontberen. Door de annuleering der Russische waar den werd ik... een Nouveau-Pauvre. Ik behoorde tot die menschen, die met alle ervaring om te genieten straatarm zijn, ter wijl dwazen, die niet eens weten dat n glas champagne heerlijker is dan een heele flesch, in overdaad belachelijk en onge lukkig zijn. Toen wierp ik mij in den Erzatz-handel Maar niet, zooals de vieze knoeiers die boombast branden tot iets wat in de verste verte niet op koffie gelijkt, of die uit planten een product persen dat een bespotting mag heeten op het begrip thee?Neen, ik was ik zeide het u reeds beter en eerlijker dan zij. Ik besloot de dorstige stakkerds, die thee behoeven, daaraan te helpen; ik begreep, hoe groot het gemis aan dat conversatieErsatzmiddel is, voor armen van geest, die tezamen slurpen, omdat ze elkaar niets te zeggen hebben Goed, ik kocht thee echle thee voor mijn laatste tien duizend gulden kocht ik vijftienhonderd ponden echte Javathee. De man, die ze mij verkocht zit nu niet in de gevangenis. Maar ik geniet van het feit, dat hij tot aan zijn dood gedoemd zal zijn te verblijven in uw slecht gezelschap, o mede-menschen! Mijne vijf tienhonderd ponden thee... zette ik.... Ja, lezer, ik maakte er een sterk af treksel van... liet dit in fleschjesdoen,met een etiquette erop mijn Ersatz-middel was gereed.... En men kocht het... leder een wilde het hebben?En in weinige dagen verheugde ik mij matiglijk in het bezit van honderd-vijftien-duizend gul den, ik ontwaakte, en bevond, dat ik een beroemd man was geworden?Duizenden brieven kwamen met eiken post, men bood mij schitterende betrekkingen aan.... aan knoeifabrieken Haha.... de wereld huldigde mij, omdat ze meende met een genie te doen te hebben, dat haar geniaal bedrogen had?Maar ik weende, want ik was geen genie Ik was alleen eerlijk ik had echte thee gegeven ik had niet bedrogen En het binnenstroomende geld bracht m{] meer bitterheid dan vreugde .... Op zekeren dag kwam een politie-ambte naar mij bezoeken. Ge bent een bedrieger,'' zeide hij. Ik Uw exemplaar is denkelijk van den gouden reaal. arresteer u!" Wat?" zoo lachte ik ge wilt zeg gen, dat ge mij arresteert omdat ik niet bedrogen heb!" Uw thee," ant woordde hij, was niet vervalscht l" .Dank u," stamelde ik ontroerd, gij zijt de eerste mensch die mij waardeert!" Toen sleepte hij mij nuênaar de gevan genis ____ En onderwijl lachte ik ---- zoo hartelijk als ik van mijn leven nog niet gelachen had!.... verhaal. ... O, het is ge weet het ---- de Lezer, dit is mijn veel langer Maar papierschaarschte Maar wanneer er een uitgever is, die mfjn volledige Mémoires van een Nouveau-Pau vre" het licht wil doen zien ____ hij schrijve mij ____ en hij zal er een goede en oorlogswinstelijke daad mee verrichten. * * * O, wereld .... ik was beter dan Gij. . . . Ik ruste in Vrede .... terwijl gij de onrusten des oorlogs kent. . . . NASCHRIFT De heer Melis Stoke, zoo schreef een Dierenarts, is een weerzinwekkend individu.,. Hoe komt die heer daarbij, dacht ik, ge troffen. Ik ben namelijk in 't geheel niet weerzin wekkend, zooals enkele vrienden mfj ver zekerden. Toen bedacht ik, dat de Dierenarts zich getroffen gevoeld moet hebben over mijne mededeeling betreffende den bedelenden Veterinairen student (zie de Amsterdammer van 14 dagen geleden). Deze was echter juist. Het gevaar is, dat een feit niet met eene generalisatie verward moet worden. Dit niet alleen ter voorlichting van den Dierenarts maar tevens voor alle handelaren in thee-vervangingsmiddelen, die boven staande regelen mochten lezen. Maar dat zal wel niet hinderen... want wie hunner ver koopt nu echte thee en praatjes voor valsehe.... dan: MELIS STOKE