Historisch Archief 1877-1940
27 April '18. No. 2131
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Vereeniging de Nieuwe Meisjesschool"
Nieuw is de school niet, daar ze reeds in
1910 opgericht werd onder bestuur van: mevr.
H. Drooglever-Fortufjn?Bruinier, mevr.
van der Willigen, mevr. Kraal, mevr. J.
Leembruggen?von Lieben, dr. P. B. B.
Plantinga en Jan Ligthart. Als directrice stond
aan het hoofd mej. Kutsch Loojenga.
Wel nieuw echter is het gebouw te zien
op onze afdeellng, hetwelk in gebruik werd
genomen in 't laatst van 't vorig jaar.
Allereerst iets over de school als zoodanig,
haar doel en streven. In de laatste 20 jaren
is er in ons land heel wat geschreven en
gesproken over de kwestie der co-educatie
en co-lnstructie. Zooals het gewoonlijk gaat
met een nieuwe richting, zoo is er ook in
dit, hoezeer in beginsel gelukkig streven,
veel overdreven, daarop volgt, bij kalmer
overleg en opgedane ervaring, een periode
van reactie. Het spreekwoord: Wat voor n
deugt, deugt niet voor allen, wordt ook hier
weer bewaarheid. Deze reactie tracht nu
geleidelijk, matigend en vereenvoudigend in
te grijpen. Hebben de kinderen het L. O.
b.v. co-educatief ontvangen en staan zij voor
den overgang naar M. O., dan opent zich voor
hen de weg naar H. B. S., Gymnasium of
Lyceum. Voor de meeste jongens is daar
wel eene keuze uit te doen, naar geschikt
heid en aanleg. Voor vele meisjrs evenwel
is de keuze zeer moeilijk. Na het 12de
levensjaar gaan de ontwikkelingswegen van
jongens en meisjes zichtbaar uit elkaar, richt
de aanleg bij jongens zich veelal op de
exacte wetenschappen, zooals wiskunde, en
voelen de meisjes zich meer aangetrokken
tot talen en literatuur.
Daar evenwel de leerplans van bovenge
noemde onderwijsinrichtingen haast alle
in grondslag dateeren uit een tijd, waarin
de meisjes nog slechts bij uitzondering de
H. B. S. bezochten, spreekt het vanzelf, dat
zij in de eerste plaats beantwoorden aan de
behoeften van jongens, en dus over 't alge
meen, voor meisjes niet geschikt zijn.
Moet en mag op een jongensschool, wis
kunde, oude talen, enz. als hoofdschotel op
den voorgrond treden, evenzeer is het nood
zakelijk en nuttig, dat op eene uitgesproken
meisjesschool, moderne talen en literatuur
de centrale leervakken vormen. Aan de be
hoefte aan eene in mordernen zin opgevatte
onderwijsinrichting voor meisjes, dankt de
Nieuwe Meisjesschool haar ontstaan.
Hoewel de wiskundige vakken volstrekt
niet verwaarloosd worden, staan hier toch
moderne talen, geschiedenis, kunstgeschie
denis, als drie nauw verwante vakken,
onderdeelen der cultuurgeschiedenis, op den
voorgrond; natuurkunde, plantkunde, teeke
nen, handwerken, zang, gymnastiek, worden
niet stiefmoederlijk bedeeld.
De algemeene ontwikkeling wordt bevor
derd en belangstelling op allerlei gebied
aangekweekt, zonder de kinderen te over
laden met een te groote ballast aan weten
schap. Van de onmisbare grammatica en
een degelijke kennis van een droog, maar
evenzeer onmisbaar reservefonds aan jaar
tallen en geschiedkundige feiten, krijgt ieder
zijn deel Hebben de leerlingen na 5 jaren
alle klassen doorloopen, dan kunnen zij een
verdere studie kiezen; een eindexamen met
voor alle vakken voldoende cijfers, geeft
recht op een einddiploma, hetwelk, hoewel
nog niet officieel erkend, toch geldigheid
verkrijgen zal tot toelating op Handelsschool,
School voer Maatschappelijk Werk enz.
Om eene dergelijke school tot stand te
brengen, die bovendien beantwoorden moest
aan de hoogste eischen, van hygiëne, smaak,
gezelligheid, en goede toon werd deze schooi
opgericht. In haar e«rste levensjaren had
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIflIIIIII
RIBES
De Ribes van onze parken en tuinen is
afkomstig uit Californie en pas een groote
honderd jaar gelrden in Europa ingevoerd
door den beroemden planten-reiziger
Douglas, dezelfde waar de mooie spar naar
genoemd is, die nu juist bloeit. Daarginds
in Amerika is de Ribes een plant van de
beboschte bergen en zij houdt ook veel van
de oevers der beken. Maar, en dat maakt
haar als sierplant zoo geschikt, zij neemt
het hier voor lief met iedere standplaats en
lederen bodem. Als de struik eenmaal staat
behoeft men er niet meer naar om te zien.
Ieder voorjaar tooit zij zich met een over
vloed van roode bloemtrossen en als zij
volkomen met rust wordt gelaten, dan kan
zij zich in den loop der jaren ontwikkelen
tot een heel bosschaadje.
Die Rlbessen zijn een capabel geslacht
van de kleine Alpenbes af, die bij ons ook
als ouderwetsch sierheestertje nog al eens
wordt aangeplant en die heel nederige
bloempjes heeft, tot de goude Ribes, Ribes
aureum, toe, ook een Amerikaan, die de
mooiste bloemen heeft, maar niettemin door
de kweekers in den laatsten tijd ietwat op
den achtergrond wordt geplaatst. Dat is
nog al jammer. Het zijn allemaal echte
lenteplanten. Haar knoppen beginnen al te
werken in Februari en Maart. Ik weet de
roode Rlbes te staan op een beschut plekje
in een sparrebosch aan een Zuidoosthelling,
waar zij uitgezaaid is door de vogels. Mid
den Februari had die al nieuw groen, terwfi.1
de bladeren van de laatste loten uit het
vorig jaar nog niet eens waren afgevallen
en het zou mij volstrekt niet verwonderen,
wanneer het bleek, dat op sommige plaatsen
in zijn vaderland en daarbuiten deze plant
tot de altijd-groene gerekend kan worden.
Trouwens het Alpenbesje doet dat ook
wel; ge ziet het veel in heggen langs tuin
tjes in de Vechtstreek en ook wel op oude
onbedorven plekken langs de duinen. Heel
vroeg in het jaar is zoo'n hegje al groen
en dan volgen al spoedig de bloemen, die
bij deze soort weinig de aandacht trekken.
Het zfjn kleine, bleekgroene, staarde trosjes,
maar de vroege voorjaarsbijtjes weten ze
De onlangs geopende meisjesschool aan de Jacob de Qraefflaan
te 's-Gravenhage
Een kijkje in een der schoollokalen tijdens het lesuur
de jonge inrichting natuurlijk vele moeilijk
heden en voorooneelen te overwinnen.
Bovendien was men geen eigen gebouw
rijk en moest men zich behelpen door te
huisvesten in de lokalen der Haagsche
Schoolvereeniging" eene school die voor
het L. O., in opzet en doel vrijwel gelijk
staat, met hetgeen onze school beoogd voor j
het M. O. Dit samengaan in n gebouw,
ging dus best, maar... Eigen haard, is goud
waard l zoo was dus de opening van het
nieuwe gebouw aan de Jacob de Qraefflaan,
een heuglijk feit voor bestuur, directeur,
docenten en niet 't minst voor de leerlin
gen zelve.
Men vraagt zich wellioht af, waarom
is er hier aan deze bij uitstek voor
meisjes bedoelde school een man aan 't
hoofd, waar er heden ten dage In ons
land genoeg kundige, taktvolle vrouwen
geschikt voor zulk een taak, wor
den gevonden. Laat mij u direct ant
woorden dat er volstrekt geen bijzondere
bedoeling of prliicipe aan ten grondslag ligt.
De eenige overweging die hier den door
slag gaf, toen er eene vacature was, blijkt
te zijn geweest, dat er bij de zich aange
meld hebbende sollicitanten niemand ge
vonden werd, door het bestuur erkend als
the right woman in the right place". De
tegenwoordige directeur, de heer M. van
Crevel, toen juist als plaatsvervangend
leeraar aan de school verbonden, werd het
directeurschap, zonder sollicitatie zijnerzijds
aangeboden en door dezen aanvaard.
Er zijn aan de school leeraressen zoowtl
als leeraren verbonden. Waar op de lagere
school iedere klasse haar eigen onderwijzer
heeft, die aansprakelijk voor zijne leerlingen
tevens trait-d'unlon is tusschen kinderen
en het hoofd der school, hebben de
kinderen, zoodra zij op de H. B. S. komen
voor ieder vak een anderen leeraar. Dit
brengt vaak voor de nog jonge kinderen,
vooral in de eerste jaren van het M. O.
veel moeilijkheden mede. Er is iets
onrustigs in, steeds weer een ander docent met
andere wijze van zich uitdrukken, andere
manier van orde houden enz. voor zich te
hebben. Zij hebben als 't ware niemand
om zich aan vast te houden en op te be
roepen, geen leidsman. Hierin tracht de
Nieuwe Meisjesschool te gemoet te komen,
door lederen leeraar of iedere leerares
eenige vakken te doen onderwijzen, zoo
danig dat b.v. de een in de Ie klasse een
overwegend aantal lesuren in die klasse
heeft en de aansprakelijke persoon der
klasse wordt, toeziet op de orde, enz., een
ander daarentegen met andere vakken het
zelfde voor eene hoogere klasse bereikt.
De verhouding tusschen directeur, docent
en leerlingen is vormelijk en toch vrij, er
is nauw contact tusschen allen onderling,
de regels ten nutte van het algemeen wel
zijn ziji streng maar logisch en aan het
opvolgen dier wetten wordt degelijk de hand
gehouden, want orde heerscht hier alom,
maar... met zachte hand.
iiiimiiiiilllllMliiliiiiimii
iiiitiiiiiintiiiiiiii
heel goed te vinden en daarom alleen reeds
zou ik die Alpenbes in mijn tuin willen
hebben. In den regel brengen ze geen
vruchten voort. Dat komt doordat deze bes
tweehuizig is, en als nu niet beide geslachten
in een streek behoorlijk vertegenwoordigd
zijn, is er van vruchtvorming geen sprake.
In de Alpen heb ik ze wel in vrucht ge
vonden; mooie, dikke, groote, roode, glan
zige bessen, maar met een allerakeligst flauw
sm^akje en nog kleverig op den koop toe.
De roode Ribes echter heef; flinke twee
slachtige bloemen, soms vijftig of zelfs meer
in n tros. De heele bloem is rood in aller
hande tinten; het sterkst zijn de kelkblaad
jes gekleurd. De kroonblaadjes zijn eerst
wit, maar worden gedurende den bioei rood.
Zooals vele voorjaarsbloemen zijn die van
de Ribes prachtig aangepast aan de weers
gesteldheid. In milde tijden bloeit elke bloem
een dag of vijf, bij guur weer houdt zij het
dubbel zoo lang vol. De honig ligt nogal
diep en kan niet bereikt worden door de
voorjaarsbijtjes, die de Alpenbes bezoeken,
maar hier zijn nu de hommels op hun plaats,
die juist verschijnen als de eerste Ribesbloem
zich opent. En wanneer ik nu weten wil,
Met de ouders der leerlingen wordt zoo
veel mogelijk verband gezocht en gehouden.
Een ouderavond van tijd tot tijd te houden
ligt wel in de bedoeling, is evenwel nog
niet tot werkelijkheid geworden.
Een alleraardigste club O. N. O. Ontwik
keling Nut Ontspanning die ieder
jiar een uitvoering, een soort schoolfeest
geeft", waaraan de docenten ook deelnemen,
vormt een band tusschen alle leerlingen
onderling.
Het schoolgebouw door de firma Smits
en Fels gebouwd, ligt in park Zorgvliet
midden in een bekoorlijk sparreboschje, het
steekt met zijn helderrood dak vroolijk af
tegen het donkergroen der boomen.
Het hoofdgebouw is in drie duidelijk
vooruitspringende deelen geleed, drie klas
sen bevattend gelijkvloers, drie daarboven.
Deze alle in front, alle voorzien van hooge,
bovenlucht toelatende vensters, er naast, door
de ingangspoort organisch verbonden, is het
iets lager van verdieping gehouden admini
stratieve gedeelte, hetwelk bevat: de direc
teurskamer, wachtkamer, docentenkamer,
Het bibliotheekvertrek
bibliotheek. Aan de achterzijde rechts, in
den tuin uitgebouwd, bevindt zich het ruime,
lichte gymnastieklokaal, waar ook de piano
voor de zanglessen staat. Het schuine, hooge
dak wordt door een pittig klein torentje
bekroond en onderbroken door de ramen
van het, ongeveer op de wijze van een
photografisch atelier ingerichte teekenlokaal.
Dit is als 't ware dwars door het dak
heengestoken en ontvangt zoodoende van beide
zijden, vóór- en achtergevel licht, door ver
nuftig aangebrachte gordijnen, kan naar be
hoefte het licht toegelaten of getemperd
worden.
De gangen en trappen zijn ruim en frisch,
de kleedkamers keurig, zelfs zien we hier
en daar flinke spiegels, zoodat de
Haagimi urn iiiiiiiimiiinmii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
hoe het met den hommelstand gesteld is,
dan behoef ik dezer dagen maar een paar
zonnige uren door te brengen bij de
Ribesstruiken. Vandaag was 't maar dunnetjes,
ofschoon de zon zeer helder scheen en het
bijenvolk in volle actie was. In normale
tijden had de Ribes van onder tot boven
met hommels moeten zitten, een stuk of
tien tegelijk, van vier of vijf diverse soor
ten. Ze schijnen zich echter nog niet her
steld te hebben van het
rampjaar 1917. Ik kreeg er
slechts twee te zien: een
aardhommel en een akker
hommel. Ze waren evei
slim en wisten op het eersti
gezicht de uifgebloeidt
bloemen te onderscheidei
van de goede, zoodat ei
geen tijd verloren gingenet
al heel gauw een grooi aan
tal bloemen waren afge
werkt. En toen ze met d»
struik gereed waren, ging
het linea recta naar de Ribe*
in den tuin van mijn buur
man, een twintig meter
sche nufjes", alvorens de school te verlaten,
eerst even kunnen kijken of hoed en coiffure
wel In orde zijn !
De klasselokalen zelf, geven ons een goed
beeld van het ideaal eener moderne
Jschoolinrichting. Geen weelde, maar toch een waas
van gezelligheid en welstand, niet meer die
kille, zielig kale witte muren der uit onze
jeugd bekende school doch vriendelijk, toch
neutraal van tint gehouden, tot op halve
hoogte behangen, geschilderde muren. Ieder
kind heeft een eigen, verstelbare bank, een
eigen kastje, in rijen boven en naast elkaar
aan den muur, aan weerszijden van een helder
wit fonteintje. Vaasjes en pulletjes met bloe
men sieren kasten en randen langs muren
en vensterkozijnen, waar de van
Brabantsche ruitjesstoffen vervaardigde gordijntjes,
bereid zijn, de al te brutale zonnestralen
te weeren. De leerlingen mogen zelf platen
en kunstvoorwerpen medebrengen om de
klasse mee op te luisteren. Het
natuurkundelokdal is 'uit den aard der zaak, leeg
en kaler, ingericht om er proeven te doen;
er bevindt zich ook eene
projecteergelegenheid, die evenwel nog niet In gebruik is.
Ook is er een schoolbibliotheek, waar de
kinderen zoowel als de docenten,
ontspannings- en andere lectuur kunnen vinden.
Van het gymnastieklokaal, waar onder
leiding eener vrouw, de meisjes in aardige
pakjes gestoken turnen, maakte ik reeds
melding. Hier worden ook de zanglessen
geeeven.
De tuin is om het gebouw heen. De
schooituintjes zijn om de liefhebberij voor
bloemen en planten aan te kweeken, doch
tevens om voor demonstratieve doeleinden
bfl de plantkundelessen te dienen en der
leerares in 't teekenen en handwerken,
bloemen en planten te leveren voor
styleeren en nateekenen. De aldus gestyleerde
planten worden tot ontwerpen verwerkt en
toegepast op technieken, die op de hand
werk Ie s onderwezen worden. Zoo zien we
hoe hier in alles een eenheid en harmonie
wordt nagestretfd, die navolging verdient.
Hoewel het uit den aard der zaak helaas,
hooge schoolgeld, voor vele ouders een
hinderpaal kan zijn, zou ik toch aan allen
die hunne meisjes prettige en toch degelijk
aan de praktijk des levens aansluitende
leerjaren verschaffen willen, willen toe
roepen: gaat deze symphatieke school
eens zelf in oogenschouw nemen en maak
een, liefst niet al te kort praatje, met den
voorkomenden directeur, den heer Van
Crevel, die zeker bereid zal zijn u nog nader
in te lichten omtrent punten die in deze
schets der Nieuwe Meisjesschool ontbreken
mochten.
E. HEYMANS?VAN BEEK
verder. Die zagen ze dus, want ze lagen boven
den wind. We zijn nog altijd doende over de
vraag of de insecten goed kunnen zien,
en zoo ja, of dan de bijen en hommels In
de verte zien met hun enkelvoudige of met
hun samengestelde oogen, iets dat heel moei
lijk is uit te maken.
Bij ons krijgt de Ribes bezoek genoeg,
om in het meerendeel van haar bloemen
vrucht te zetten en in het najaar prijken de
Bloeiende kruisbes
Bloeiende Ribes
Mededeeiingen
Aan de vrouwen van Nederland
Bij Koninkiqk Besluit van 19 Maart 1918
.s ingesteld een Vrouwencomitévoor de
distributie," hetwelk tot taak zal hebben,
om zich, gebruik makende van de gegevens
der verschillende dlstrlbutiebureaux. een
overzicht te verschaff-n van de beschikbare
voorraden levensbehoeften en om aan de hand
daarvan de Nederlandsche huisvrouwen zoo
volledig mogelijk in te lichten en bij haar tel
kens, wanneer dit noodig blijkt, eene doelma
tige aanwending en een zuinig verbruik der
verschillende artikelen te bevorderen.
Hetdageltjksch bestuur is samengesteld uit:
Mevr. W. Drucker, Voorzitster, mevr. L.
Kappeyne van deCoppello, onder-Voorzitster,
mevr. A. Scheltema Beduin, 1ste Secretaresse,
mevr. C. Polak, 2de Secretaresse, mej. Joh.
Naber, Penning meester esse, J. Franco
MendesCalisch en J. Zwaan?Takes.
Aan dit vrouwencomitéis toegevoegd een
Bureau van Advies," vertegenwoordigend
den Bond van Leeraressen bij het
Huishoudonderwijs."
Het Comitéstelt zich voor, in iedere provincie
eene provinciale hoofdcommissie in te stellen,
die zooveel mogelijk sub-comité's onder zich
krijgt. Aan elk provinciaal comitéwordt
een lid van het hoofdcomitétoegevoegd,
die aan de sub-commissies alle mogelijke
inlichtingen verstrekt, en zoo noodig, met
het provinciaal comitévergadert.
Aan de hand van de gegevens op de Rijks
distributle-bureax moet worden nagegaan
of hetgeen in iedere gemeente gedistribueerd
wordt in overeenstemming is met wat de
Minister officieel aankondigt, dat in eene
periode van 4 weken verstrekt kanj worden.
Kan van het hoog noodige voor voeding
of kleeding geen voldoende hoeveelheid
gegeven worden, dan zal het Bureau van
Advies inlichtingen verstrekken, hoe op de
meest practische wijze zulk een artikel
aangevuld of door een ander vervangen kan
worden.
Het Comitéis overtuigd, dat nu de vrou
wen medezegglngschap hebben bij de dis
tributie, de verstrekte quanta meer in over
eenstemming gebracht zullen worden met
de behoefte en als er weinig van iets is,
dit weinige verdeeld zal worden.
Er zal gestreefd worden naar samenwer
king met de autoriteiten, ook met de mili
taire. Getracht moet worden overeenstem
ming te brengen tusschen het rantsoen der
militairen en dat der burgerij. Vrouwenhulp
en vrouwencontröle moeten maken dat onze
jongens krijgen wat officieel heet, dat hun
verstrekt wordt en dat hun, voedsel zoo
smakelijk mogelijk wordt toebereid.
Vrouwen van Nederland, daadwerkelijk is
uwe hulp noodzakelijk, omdat voor al dit
werk veel arbeidskracht vereischt wordt.
Vervult dus uwen burgerplicht en geeft U
op, of om plaatselijke comité's te helpen
vormen, of om er lid van te worden.
Maar ook op uwen mortelen steun moet
gerekend kunnen worden!
Laat toch tot U doordringen, het kan niet
genoeg worden herhaald, het besef, dat er
zuinig moet worden omgegaan met wat er is
en het zoo practisch mogelijk moet worden
toegepast.
Geeft uwe werkkracht ten bate uwer
medeburgers, opdat nog gered worde, wat
te redden valt en verbetering worde aange
bracht, waar dit eenigszins mogelijk is.
Voor inlichtingen wende men zich tot het
secretariaat van het Vrouwencomitévoor
de distributie" Heerengracht 627, telefoon
Centrum 963.
:: VERHUIZEN ::
MEUBELS BEWAREN
E. J. VAN SCHAICK
BOOTHSTRAHT UTRECHT
struiken dan ook met prachtige blauw
berijpte bessen, die nog al graag door de
lijsters worden gegeten. Op plaatsen, waar
die vogels rusten, slaat de Ribes dan ook
welig op uit zaad en waar die plantjes met
rust gelaten worden, ontwikkelen ze zich
tot flinke struiken. Ze zijn hun plaats in
het bosch wel waard, niet alleen om den
mooien voorjaarsbloei, maar ook om het
fiaaie gebladerte.
Evenwel zijn ze niet in staat, om onze
eigen echte bosch-ribes, de kruisbes, geheel
te vervangen. Dat is ook een echte
voorjaarsplant en helderder groen is er niet,
dan dat van de vele fijne blaadjes waarmee
dit heestertje reeds in Februari overdekt is.
Wie de kruisbes alleen kent uit den
bessenboomgaard, kan geen goed denkbeeld hebben
van de schoonheid van dit heestertje. Waar
het groeit in ongebondenheid, daar maakt
het lange gebogen twijgen, die soms met
hun top den grond weer zoeken, om daar
opnieuw te wortelen. Zoo ontstaat in plaats
van een boompje een dicht struweel Tegelijk
met de bladeren komen ook bloemknoppen
te voorschijn, maar die worden haast niet
opgemerkt. Ook de open bloemen niet, die
meest alleen staan, soms in groepjes van
twee of drie, groenachtlg met dorker pur
peren kelkblaadjes, half onder de bladeren
verscholen. Toch weten da honigbijen ze
opperbest te vinden en al de andere bijen
ook, zoodat de kruisbessenstruik soms
drukker bezoek heeft dan de Rlbes en dan
ook altijd aangehaald wordt als voorbeeld
er van, dat de insecten niet zoozeer door
het gezicht als wel door den reuk geleid
worden. Dat behoeven we echter nog lang
niet toe te geven, want wie in 't voorjaar
in het bosch bij de kruisbessen zit, zal
opmerken, dat daar op mooie dagen de bijen
kriskras, dolend rondvliegen en meestal zoo
hun struik dan vinden en dat kan dan even
goed zijn op den reuk als op het gezicht af.
In ieder geval, die wilde kruisbessen kunnen
flink vruchten dragen, die al heel tijdig
door de vogels worden ontdekt en ver
slonden. Vaak raakt in den zomertijd de
kruisbessenstruik geheel verborgen in brand
netels of koekoeksbloem en zulke houd ik
goed in mijn gedachten, want daar heb ik
dan zeer groote kans, om nesten te vinden
van grasmusschen, braamsluipers of
zwartkopjes, die in het doornig heestertje een
veilige schuilplaats vinden. Daarom moet
de groei van de kruisbessen in vrije
bosschen bevorderd worden, want genoemde
vogels hebben wij noodig.
| A c. P. T H ij s s E