Jf . 8184 Zaterdag 18 Mei A°1918 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ONDER REDACTIE VAN Prof. Mr. J. A. VAN HAMEL, Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE CASTRO Jr., Dr. FREDERIK VAN EEDEN en H. SALOMONSON Prijs per No. f 0.20. Per 3 mnd. f2.25. Abonn. loopen per jaarj UITGEVERS; VAN HOLKEMA & WARENDORF, AMSTERDAM Advertentiën omslag fO .35 Pregel, binnenpag. f 0.40 p. regel j INHOUD > Bladz. l: Weg met alle Elf-en Dertigheid door v. H. Bnitenl Overzicht door dr. W. C. G. Byvanok. 2: Ameterdam's jongst verle den en zijn naaste toekomst, door v. H. - Prijsvraag. -?- Krekelzarg, door J. H. Spsenhoff Dienstweige ring, door dr. F. van Eeden. 3: Feuilleton: Het Vreemde Plichtveizaim, door H. Phil. Kelder. 5: Voor Vronwen (redactrice Elis. M. Rogge). 7: Tentoonstelling voor Kunstnijverheid, door G. v. d. Sluis. Muziek in de Hoofdstad, door mr. H. M, van Leeuwen. Dram. Kroniek, door Top Naeff. 8: Woningnood en Noodwoningen, door J. Stnivlnga. Kunstkroniek, door Plasschaert. Financiën en Economie, door Smissaert. Nieuwe Dniteche Boeken, door E. M. Boland. 10: Uit het Kladschrift van Jantje. Landbouwverlof, door Fl, van Gelder.?Leeken&piegel. 11: Hotel des Indeg aangekocht door de N. U. IS.., teekening van Joh. Braakensiek. Damrnbriek, red. K. C. de Jonge. Droombeeld, door G. Dolnay. 12: De Gloeiende Plaat, teekening van Jcrdaan. Uit de Natuur, door Jac. P. Thjjsse. Spreekzaal: Vrrjbiljttten op de Spoorwegen. Bijvoegsel: De Vrede met Roemenië, teekening van Joh. Braakensiek. WEG MET ALLE ELF-EN-DERTIGHEID OP PAD NAAR HET PRODUCTIONISME" Doch wil de poging om in het groote vetgebrek te voorzien, met succes be kroond worden, dan is in de allereerste plaats noodig de medewerking van de geheele bevolking, tot verzameling van de grondstoffen. Het varkensvoermeel wordt nl. bereid uit allerlei grondstoffen, als aardappelschillen, groentenafvallen, enz. Deze in te zamelen is een omvangrijk werk, dat echter zeer vergemakkelijkt wordt, wanneer alle schillen enz. af zonderlijk worden gehouden van huis vuil, asch, papier e. d. De commissie roept daarom ieders medewerking in. Men beware dus zijn schillen en andere afvallen afzonderlijk en sta deze af aan de ophalers of aan de reinigings dienst, ten behoeve van de commissie. Daardoor alleen kan de commissie haar doel bereiken, namelijk de geheele bevolking weer van varkensvleesch te voorzien". Deze mededeeling was dezer dagen verscholen te vinden aan het slot van een opzichzelf reeds verscholen courantenbericht, betreffende de instelling van een twaalftal fabrieken, die naar het systeem Van Calcar varkensvoermeel zullen gaan fabriceeren. Terwijl op zichzelf deze onderneming om de varkensmesterij te bevorderen, zeer is toe te juichen, moet omtrent zulk een berichtje de verzuchting van het hart: zóó gaan de dingen tenonzent nog! Daar is een zoo gewichtig volksbelang, als het winnen van vet en varkensvleesch. Om deze zoo hoog mogelijk op te voeren, is ieders medewerking noodig, teneinde zooveel mogelijk grondstof bijeen te krijgen." Maar... ziet men daarvoor nu eene werkdadige organisatie ingesteld? HiiDiiiiiiMiiiimmiiiiiiiiiimiiiii m MIMI ROEMENIËBEVREDIGD? De vlakte van Walachiie, zij heeft het onbegrensde van het Oostersche landschap, maar niet zijn licht en zijn kleur. De lucht drukt er zwaarder, en de tinten zijn erforscher, breeder, vetter. Het oog wordt naar den grond getrokken, de voet blijft er in steken. Uit dien grond is het bestaan van Roemeni opgebouwd. De woringen op h't land zijn van leem opgetrokken, door timmerwerk gestut. Daar leeft de Roemeensche boer, gebonden aan de aarde. Zijn eenige rijkdom, maar anderen genieten er van de welige oogst van die rijke aarde; zijn trots, de afstamming van Keizer Trrjanus", maar hij weet nauwelijks wat hij bedoelt, wanneer hij spreekt van den R >oieinschen imperator die het land heeft g koloniseerd. Schatten brengt de grond aan graan voort, en schatten zijn er onder den grond aan naphtabronnen, hun petroleum wordt deels in het land opgestapeld, deels door pijp leidingen gevoerd naar Constanza, in het mondingsgebied van den Donau aan 6e Zwarte Zee. De Donau, de groote rivierweg voor Roemenië. Op al dien rijkdom van het land en op zfln uitweg, op zijn graan en zijn petroleum, op zijn sporen en zijn rivier en op het mondingsgtbied aan zee met zijn haven heeft nu Duitschland bij den vrede van Boekarest (7 Md) zijn stevige hand gelegd. Het houdt hem vast voor zich in zijn greep. De majesteit van Keizer Trajanus ver dwijnt in 't niet voor de macht van een anderen Keizer. Aan den vooravond der definieve onderteekening van het verdrag heeft de generaalveldmaarschalk v( n M^ckensen alle voor de vrede afgevaardigden aan den maaltijd vereenigd. Daar waren bijeen, behalve de Duitsche, Oosterrijksche, Turksche en Bulgaarsche gedelegeerden, de Roemeensche mi nister-president Marghiloman en Arion, de minister van Bui'e landsche Zaken. De veldheer, man van de onverbiddelijke rassche daad, sprak zijn gasten toe, en wenschte hun geluk nut het volbrengen Wordt een dienst ingericht? Worden duidelijk sprekende aankondigingen ge daan, verordeningen uitgevaardigd? Wordt nu gezorgd, dat de menschen wéten wat er gebeurd en wat moet; hoe en waar ze met den afval naar toe moeten? Komt er centralisatie in de inzameling ? Verre van dien. Een goedmoedig artikeltje over eene volijverige commissie; door 9 van de 10 menschen met een half oog gelezen. En wanneer morgen aan den dag een geest driftig vaderlander zich belachelijk maakt door thuis te ordonneeren dat zij de schillen moeten scheiden van huis afval, asch, papier e. ó., en de keuken meid biedt ze den volgenden morgen den vuilnisman ten behoeve van de commissie" aan, .... een dubbeltje voor de oogen, waarmee hij haar zal aankijken! Waarlijk, wil men het gewicht van zulke plannen, dat onder de gegeven omstandigheden zér groot is, waar is er eerder en steeds klemmender op aangedrongen dan in de kolommen van dit blad? algemeen doen doordringen en de zoo noodige ieders medewerking" erlangen, dau wordt zóó niets bereikt! Dan moet zulk een dienst op ge zaghebbende wijze van regeeringswege worden ineengezet en aangekondigd, zoodat ook iedereen meewerken kan en meewerken moet. Dan moet er het gevoel van aanvoering en directie, van organisatie zijn, dat nog steeds al te zeer ontbreekt. * * Wij haalden dit bijzonder voorbeeld slechts aan, om dat het ons trof voor een algemeener vertoog.De behoefte.de nood zaak, de drang om energieker organi satie toch straalt ons van alle kanten tegen, indien hier stralen, en niet druilen het woord mag zijn. Nederland wordt eindelijk wel wakker voor 't begrip, dat de leeftochtvoorziening in het eigen land en door de eigen natie, met de grootst mogelijke kracht moet worden aangepakt. Jarenlang nog veronachtzaamd, omdat onze geheele gemeenschap helaas aan een onzalig stelsel van beate fcorfzichtigheid ten prooi gevallen is, kan het nu niet langer miskend worden, 't Is voor dit seizoen alweer vrijwel te laat. Maar daarna komt nog een volgend jaar, en dan weer andere, gedurende welke alle wij nog in den brand zullen zitten. ledere slofheid wordt nu misdadig en nadert tot landverraad. Wordt thans reeds alles gedaan, om heel Nederland een zoo intensief moge lijke fabriek van voedingsmiddelen te doen zijn ? Weinigen, die het gelooven. Iemand, die van aanpakken weet, kwam ons onlangs het plan voorleggen om de faecaliën, die nu dagelijks in de groote steden worden weggespoeld en nutteloos te loor gaan, in te zamelen voor be mesting van de schrale gronden. Vrucht van hun werk, hij dronk op de toekomst van Roemenië, nu het zijn vrede had verkre gen en hij noodde alle aanwezigen met hem te drinken, ieder op den bloei en de vriend schappelijke betrekkingen van zijn vaderland. Datzelfde koninklijke paleis waar maaltijd werd gehouden en vede werd or.derteekend, had ruim anderhalf jaar geleden den raad onder zijn dak vergaderd gezien die tot den oorlog besloot. Marghiloman had, als hoofd der conservatieve pattij, den historiseren kroonraad van Zondag 27 Augustus 1916 bijgewoond. Drie stemmen slechss verzetten zich daar tegen het verbieVen der neutraliteit en de oorlogsverklaring aan Oostenrijk. Zijn stem was nltt daaronder. Marghiloman behoorde niet tot de harts tochtelijke voorstanders van Duiischland zooals Peter Carp, de oud-minister en oudgezant; in de diepte van zijn hart leefde mis schien een voorliefde voor Frankrijk, gelijk ieder Roemeniër haar eevoelde, maar hij vreesde dat het land den verkeerden weg opging door zijn onzijdigheid op te gevenHit moest zich Duiisland niet tot vijjnd maken. Was de aandrang tot den oorlog ech'er onweerstaanbaar, dan moest hij met alle kracht worden gevoerd. Oppositie was dan niet meer op haar plaats. Zulk gevoelen bepaalde zijn sti m in de spanning van dien Zondagnamiddag. Ja, er was sedert de laatste weken een vlaag van ernst gevaren over het rijl e, licht zinnige genot.-leven van Roemenië's hoofd stad. De menschen zagen er elkanderopaan met iets van een voorgevoel: was een be schikking over hun leven nabij? Tot nu toe hadden zij zich de moeite van een keus rog steeds op een afstand gedacht, en zühadden hun houding gemodeletrd naar het sfinx'ngezicht van hun minister-president B'ationu die zijn geheim niet losliet. Dat gedrag was niet zeer waardig, de stemming niet heei resoluut; maar wat dan toch kon een klein volk doen te midden van het geweldig tegen elkander ingaan van de groote machten der wereld ? Hi-t mocht al'een niet de gelegenheid laten voorbijgaan zf f een aanzienlijke macht in Eur pa te worden. Weerhouden liet het zich daarbij riet door een mysterieus verdrag waarvan de inhoud alleen bekend was aan d<-n Koning die het had gesloten en aan zijn opvolger en aan er.kele ministers, een verdrag dat heette te baarmaking van duizenden hectaren ware mogelijk, mits daarvoor door aanvoer van de noodige meststoffen worde ge zorgd. Een stad als Groningen verkrijgt sinds jaren nog belangrijke voordeelen door het gebruik van wat elders langs de riolen en grachten verdwijnt. Daar de kunstmest weer zoo zeldzaam is ge worden, verdient zulk een plan nog meer aandacht. Maar wie gevoelt niet, dat daarvoor dan weer de krachtige, leidende hand noodig is, die terstond aanpakt en in werking zet, die zorgt, dat het gebeurt? Wil zulk een zaak nut opleveren, dan moet een bestuurder aan het werk kunnen gaan, moeten alle nood-veranderingen in be staande inrichtingen en gewoonten wor den aangebracht, moeten de bezwaren met kracht overwonnen worden. Ieder begrijpt toch ook, dat in den tegenwoordigen tijd voor het doel der productie-verhoo ging kosten nauwelijks mogen mederekenen, en tal van bedenkingen ter zijde dienen gesteld. Hetzelfde geldt van andere bemestingsplannen: de verbinding van de stikstof uit de lucht, waaromtrent ons een half jaar geleden nog, toen 't voor dezen zomer nog tijd was, de groote kosten en moeilijkheden werden tegemoet gevoerd doch waaraan thans tenminste een wets ontwerp zal worden gewijd. Tegelijker tijd blijken er echter nog vijf commissie's aan te werken, die van eikaars bestaan niet weten! Voorts wordt de aandacht ge vestigd op den onuitputtelijken voorraad schelpdieren, zeekwallen, sterren en der gelijke, die in het Westland reeds voor be mesting worden gebruikt, maar waarvan doelbewuste verzameling en verwerking aan veel grootere oppervlakten des lands ten goede komen kon. * * * 't Is echter niet om de bemesting al leen te doen. De opvoering van de bodemproductie heeft ook nog geheel andere kanten. Het is immers ook duidelijk, dat de geheele verdeelihg van ons land volgens eene behoorlijke teeltregeling, volgens het plan van eener -generalen staf, on misbaar wordt. De aanbouw van al wat noodig is: menschelijk voedsel, veevoe der, handelsgewassen, suikerbieten, enz., de zorg voor gras- en hooiland, kan niet, gelijk nog grootendeels het geval is, aan het toeval of den goeden inval worden overgelaten. Ook hier is cen trale directie dringend noodig, om ten minste voor het volgende jaar er beter aan toe te zijn dan thans, en zoomin aan buitenlandsche plagerijen als aan binnenlandsch gebrek onderhevig te zijn. Doch daarvoor is alweer voortvarend en stelselmatig ingrijpen noodig. Som migen zeggen, dat het zelfs voor 1919 bijna te laat is. Anderen geven nog wat meer uitstel. Eén ding echter staat vast: blijft de organisatie van die zorg uit, dan loopt het geheel mis. Met n slag binden aan mogendheden welke zich niet verwaardigden hun bondgenoot in hun plan nen in te wijden, en alleen op het uiterste tijdstip openbaarden wat zij noemden hun eiser;!.. Maar nu, in dien romer van '16 had Duitsch land te doen aan de Westgrens, bij tl r Somme en voor Verdun; Oostenrijk zag de Russische legers in de Boekowina en /oor de Karpithenpassen, en in de nabijheid van Go-/., kreeg tut de Italianen in zicht op wt-g >,.aar Tr est; Bulgarije scheen een aanval van Sirrail met het Saloniki-leger te vreezen. Aan sl'e kanten waren de tegenstanders beklemd. Nu of nooit moest de kans gevaagd. De kans om in Oost Europa den Romaanschen naam met glorie te doen herleven. Italiëhad in deze dagen het v^orbi^eld gegeven. Het voerde mei Oostenrijk oorlog; met uitschland had 'net nog niet geheel gebroken ; thans gRf het 7.ici> g«.-he*-i aan de t-'genparü!. Waarom zou Roemeniëde ban den niet verbreken die htt bek"clcen? Het had immers tien lijd geVad om zich voor te bereiden, het had ?ijn le^er opge steld, munitie verkregen, /iju kdj^spiaii ge maakt, verbonden gesloten. Het had zijn doel vlak voor oogen. Daar waren vijf miiiioen Roemeniërs in Zevenburgen en in de Birkowina die op bevrijding wachtten. O.ik elders in hei Oosten waren Roemeniërs tot aansluiting gereed. Men kon den grondslag l*agen voor een rijk van '5 miiiioen, mits cordaat te han delen en cp het (loei af te gsan. Zaterdag 26 Augustus 1916 verklaarde zich Koning Ferdinar d tegenoverden O.'istenrijkschen gezant ricg ten behoeve der neu traliteit, 27 Augustus laat in den avond ontving het departement van Huitenlandsehe Zaken te Weer.en Rjemenië's ooilogsverklaring. In den morgen va>i 28 Augustus was htt Roemeensche leger op marsch naar de Karpathenpassen. Het ging zijn droom veroveren. Zij hebber" den droora van hun toekomst gezien, de Roemeniërs, zij zijn er binnen getreden en zij zijn er uitgtdronge;', ont waakt in de werkelijkheid van den overweldigendcn Of.rlog. Het avontuur was ge daan, de ellende begon. Oc^i, die gedacht hadden te midden van een gunstigen samenloop van gebeurtenissen de vrucht der victorie te vermeesieren, zij zagen zich op eenmaal door vijanden omI Kracht en Warmte en Levensmid delen Prijsvraag in Verband met den Kolen- en Voedselnood. De Commissie voor de uitschrijving van de kracht- en warmte- en levensmiddelen prijsvragen brengt in herinnering, dat zij besloten heeft de beide door haar uitge schreven prijsvragen permanent te maken. Zij publiceert daarom nogmaals de voor waarden der uitloving. Opgave. Er worden prijzen beschikbaar gesteld: I. Voor plannen en vindingen van technischen of organisatorischen aard, die tege moetkomen aan de behoefte van ons land aan kracht en warmte, en die de economische voortbrenging of aanwending hiervan be vorderen. II. Voor plannen en vindingen, die tege moetkomen aan de behoefte van ons land aan levensmiddelen, en die de economische voortbrenging of verduurzaming hiervan of 't doelmatige verbruik van tot dusverre onge;wone levensmiddelen bevorderen. Tijd van uitvoering. Voor de toekenning van prijzen zullen in de eerste plaats in aanmerking komen op lossingen, die reeds spoedig in de dringende behoefte kunnen vosrzien. Jury's. Voor de samenstelling der jury's hebben zich wederom welwillend beschikbaar gesteld de navolgende heeren: Jury voor de Kracht- en Warmte-prfjsvraag : J. G. BELLAAR SPRUYT, Voorz. der Ver. van Directeuren van Electriciteitswerken in Nederland; J. DE KUYSER, Voorzitter der Vereeniging Rookvrij stoken"; DR. W. LULOFS, Directeur der Gemeente-EIectriciteitswerken te Amsterdam; J. MUYSKEN, Directeur der Werkspoor" Amsterdam. Jury voor de Voedingsmiddelen-prijsvraag: A. CONTENT, Directeur van de ArbeidersCoöperatie de Dageraad" te Amsterdam; A. H. DROS, lid van de firma Tieleman & Dros te Leiden; PROF. DR. C. EYKMAN, hoogleeraar te Utrecht; PROF. DR. E. C. VAN LEERSUM, hoogleeraar te Amsterdam; J. N. VOORSMIT, Directeur van W. A. Scholtens Aardappelmeelfabrieken te Gro ningen. Bij ontstentenis van een der jury-leden zal door de Commissie een opvolger worden aangewezen. Octrooirechten: De antwoorden zullen geheel het eigendom der inzenders blijven aan wie ook alle eventueele octrooirechten gelaten worden, terwijl het bovendien de bedoeling is, dat voor de uitvoering en exploitatie der bruikbaar ge keurde plannen van de zijde der jury's en der ondergeteekenden nog zooveel mogelijk medewerking zal worden verleend. Bedrag der prezen. De door de beide jury's toe te kennen prijzen kunnen worden vastgesteld op be drag van f 100 tot f 2000 naar de waarde der inzendingen. Wijze van inzending en verdere voorwaarden. Inzendingen moeten duidelijk geformuleerd en leesbaar geschreven zooveel mogelijk getypt, ongeteekend onder een motto wor den ingezonden aan het adres van den secretaris der commissie, mr. K. Jansma, Keizersgracht 450 te Amsterdam, Bij iedere inzending moet gevoegd zijn een gesloten briefomslag waarop hetzelfde motto en inhoudende naam en adres des inzenders. Aan de j ury's blij f t de vi ij heid voorbehouden, met inachtneming van de rechten en belan gen der inzenders, zich omtrent de inzen dingen door speciaal-deskundigen te laten voorlichten, zoomede om van de resultaten der prijsvragen in het openbaar verslag uit te brengen. Commissie of jury's aanvaarden geene aansprakelijkheid voor verlies of beschadi ging van ingezonden ontwerpen en modellen, doch zullen deze met de meest mogelijke zorg behandelen. Publicatie jury verslagen. De uitslagen van de onderzoekingen der jury's zullen naar gelang zij binnenkomen worden gepubliceerd in het Weekblad de Amsterdammer" of afzonderlijk gratis ver krijgbaar worden gesteld in geval van te grooten omvang. Teruggave inzendingen. Binnen een maand na de publicatie van het jury-rapport kunnen de inzenders zich tot den secretaris der Commissie wenden met het verzoek tot teruggave hunner inzen ding. Wanneer aannemelijk gemaakt wordt dat degene, die dit vet zoek doet inderdaad de inzender is, is de secretaris der jury be voegd zich door opening der enveloppe te overtuigen. Na afloop van een maand is de Commissie bevoegd de inzendingen te vernietigen. Financiëele bijdragen. Deze kunnen worden ingezonden bij den secretaris-penningmeester der Commissie, Mr. K. Jansma, Keizersgracht 450 te Am sterdam. Speciale Prijsvraag De Commissie looft uit een specialenprijs van ?500.?voor het navolgende: Verlangd wordt een populaire brochure ter grootte van ongeveer n a anderhalf vel druks, Inhoudende een uiteenzetting hoe ieder mensch uit het beschikbare voedsel het grootst mogelijke nuttig effect kan verkrijgen. Hiertoe zal men moeten nagaan de voe dingswaarde van de verschillende verkrijg bare voedingsstoffen en bovendien de meest gunstige verhouding van het benoodigde voedsel. Verduidelijking van het betoog door enkele pakkende graphische voorstellingen, illustra ties en dergelijke zal zeer worden op prijs gesteld. De bekroonde brochure zal voorrekening van de Commissie voor de Prijsvragen worden uitgegeven. De beoordeeling zal plaats hebben door de jury voor de Levensmiddelen-prijsvraag op dezelfde voorwaarden als deze prijsvraag; de inzending moet plaats hebben uiterlijk 30 Juni 1918. IIIIMIIIIIIMMIIIIirnilllllMIMIllllHtlHlIIMIIIIMIIJIIIIUIIIIIItlllllllltlllllllllMlllllllllllllllllllinlIlllllllllllMllllllllKIIII van bovenaf is immers ook niet alles goed te maken. Er zal provinciaal en plaatselijk moeten worden geregeld, en aan den gang gezet. De centrale dynamo evenwel, welks vonken alom de motoren in beweging ringd, alleen gelaten, geheel op zichzelf aangewezen, verraden. Het Russische !<-ger staakte zijn aanval, juist op het oogenblik dat de inval der Roemeniërs begon, de af leiding werd gemist waarop men had ge rekend. Duitschld;,d en Bulgarije verklaarden den ooruig: zie, uit het Zuidei trok veld maarschalk Mackensen met srflle mar- chen raar den Donau d>- Dobroedsja binders, terwijl van het Wasten de tro.-pen van Falkenhay i de RoemcerscHe afdethngen over de pa- M n van Zevcnburgen naar de W'alachische vlakte ht-endreven. Oi'en twee m«ai d?n bijna zfjri verloopen. of o-, tiü: f Jsta.t is in gevaar. KM zno iutte! hulp niair van d:: bo-'ögunootcn, dr:? Ru«:seii! H'-t setii-cn d;»t S ii'mer, de opvolger van Sassor.ot', R, ie m "?"'L' :ian de Duusch^rs had overgeleverd. Russische legers verschenen vvti ?an. de jircïis, maar zij vormden ce<' massa nnn de rivier de Sereth. ver weg, en kwamen daar riet van d"an. O.".di.-rtu<si. rr-n rukten de divisies van der vfiat.d van allo kant-.T. op B ;tkniest aan. S'ag werd geleverd bij de rivier de Arges De Roemenë'S hi< KIen zich ;!'<ed, hot- ongeoeftrd z-; ook nog waren teger-over de b'p'otfJt; !».'K'.'r's en hoe weinig voo'ziei" ook van A<; hu<pmiddel< n waaroverde vijand besch^te. Maar ht-t toeval, z ioais de Duitsrh'.'rs hit hebben genoemd, t<i dit is misschien een ander woord voer verraad, kwa-n den tegenstand"'» te hu!p. A .r. hen was rfe overwin; irg. Bo?l<arest viel hut; in handen. Van te voren reeds was de verde diging der Rt^d opgegeven. Het tweede gedeelte van den oorlog vangt thans aan. Het wordt ingeleid d;1or een periode van onge'ooflijkt; verwarring en mi-èe. Het is de uittocht uit Boekarest, het terugtrekken naar Moidav:ë, de ortbering'-n van rien wir.ter op dril overgang van 1916 lot 1917, de ontreddering van alle organisatie?. Daar is de diepte van ellerde gepeild, die een gemeenschap kan beretkfr.Een vrouw blijft moed houden, het is de Koningin. D*1 Konirg staat haar bij. Voor waar, de beiden hebben de eenzaamheid gf kend De zedelijke. Andere vorsten tnbben in h-t ongeluk het meegevoel gehad van de wereld, maar het was alsof dezen hun eigen schuld moesten dragen en op het eind ver laten zouden staan van hun eigen volk.. .. Maar waarrmêhebt ge dan toch den oorlog aanvaard?" vroeg in die dagen van moeten zetten, geeft nog niet geregeld vuur. * * * Wanneer aldus op een algeheele om zetting van onze economische bedrijfstoestanden wordt gewacht, dan past vernedering bij het waarnemen van den toestand van het Roemeensche leger een Fransen officier, gezonden tot hulp en onder richt, aan zijn Roemeenschen kameraad. Met het vertrouwen op de hulp van Frankrijk," antwoordde de Roemeniër slag vaardig. En het is een wonder hoe, te midden van den druk der omstandigheden, het leger onder goede leiding zich heeft hervormd. Het is een nieuwe armee geworden, tegen h<:t midden van 1917 geschikt om met goede kansen den strijd op nieuw aan te binden. Hier treft het het ergste verraad van zijn Russische bondgenoten; de bolsjpviki be weging die niet slechts van geen verderen oorlog wil weten, maar die ook geheel wil desorganiseeren wat zoo pas tot stand is geh'acnt. Nu staat inderdaad daar in een uithoek van Europa de mogendheid van Rotmeni geheel geïsoleerd tusschen vijandelijke machten. Er bleef niet anders over dan den vrede ;e sluiten met Duitschland en zijn ver bondenen. Het is een vrede geworden die Roemenie wat zijn financiën a! heet het dat geen schadeloosstelling wordt gevraagd en wat zijn legermacht betref! geheel van zijn vijanden afzondeilijk maakt. Zij hebben het !a^d daarenboven de beschikking over ?ijn hulpbronnen ontnomen, en zoowel in Bul garije ten zuiden als in de Oekraïne ten Noorden twee jaloersche wachters gegeven door verdeeldheid te brengen over het bezit van de Dobroedsja en Bessarabië. O, het land is goed gekneveld. Maar het heeft zijn vorstenhu's behouden. Dat heeft Roemeniëaan Graaf Czernin te danken. En toch geloof ik, het zware, machtige, rijke land mtt zijn krachtige bewoners die veel hooger opgaan dan Keizer Trajanus," heeft in dezen tijd van beproeving meer er varing van degelijkheid opgedaan, als het zijn droom zag te niet gaan, dan zoo het neurraal was gebleven. Daar is in Augustus een beschikking gevallen over zijn toekomst. Het heeft een inneilijken rijkdom verkregen, en op den verkeerweg van Europa naar Azi waaraan het ligt, zal het eenmaal den Romaanschen naam tegenover Duitschen over moed luister bijzetten. Het moge spoedig zijn. W. G. C. BIJVANCK